آرشیو چهارشنبه ۷‌شهریور ۱۳۹۷، شماره ۴۴۱۱
تاریخ و اقتصاد
۳۰

گاهشمار

قرارداد استعماری 1907

8 شهریور سال 1286 شمسی قرارداد تقسیم ایران میان کشورهای روسیه و بریتانیا در منطقه سن پترزبورگ امضا شد. روسیه و انگلستان از سال ها قبل رقابت شدیدی بر سر منافع خود در ایران داشتند. هر امتیازی که یکی از این دو کشور به دست می آورد دیگری سعی می کرد مشابه آن را به دست آورد.

براساس قرارداد تقسیم ایران، منطقه مرکزی کشور بی طرف اعلام شد. شمال ایران به اشغال روس ها درآمد و پس از جنگ جهانی اول نیز بریتانیایی ها با اشغال بوشهر به سوی شیراز پیشروی کرده و مناطق جنوبی ایران را به تصرف خود درآوردند. این قرارداد که 5 بند داشت بدون آگاهی یا مشارکت دولت ایران در زمان اوج جنبش مشروطه منعقد شد؛ از این رو با پاسخ تند مجلس شورای ملی روبه رو شد تا اینکه در تاریخ 16 سپتامبر 1907 ایران را رسما در جریان قرار دادند. به رغم امتناع مجلس از تصویب این قرارداد و اعتراضات مردم ایران، مواد آن عملا اجرا می شد و در زمان جنگ جهانی اول نیز به بهانه جنگ با عثمانی، مناطقی از ایران مدتی به اشغال روسیه و بریتانیا در آمده بود.، نیروهای روس و انگلیس، تا پس از انقلاب اکتبر، در آبان 1296 ه.ش ولادیمیر لنین فرمان لغو همه قراردادهای استعماری از جمله قرارداد 1907 را صادر شد.

پایان جنگ اول تریاک

29 آگوست 1842 جنگ چین و انگلستان معروف به «جنگ اول تریاک» با امضای قرارداد نانژینگ پایان یافت. این جنگ به پیروزی انگلستان و از دست رفتن هنگ کنگ چین و بازشدن درهای چین به روی بازرگانان انگلیسی انجامید.

طبق این قرارداد، دولت چین پذیرفت که بنادر چین از کانتون تا شانگهای به روی کشتی های قدرت های بزرگ باز باشد و تعرفه های گمرکی تجار انگلیسی ثابت بماند، انگلیسی ها از حق محاکمه کنسولی برخوردار باشند و دولت چین بابت غرامت جنگ 21 میلیون اونس نقره به دولت انگلستان بدهد. این قرارداد در عرشه ناو انگلیسی «کورن والیس» در آب های نانژینگ امضا شد. انگلستان سال ها بود که تریاک محصول هند را به چین صادر می کرد و چینیان به مصرف این تریاک ارزان معتاد شده بودند. سال ها بعد، دسته ای از چینیان میهن دوست با تشویق دولت چین به کشتی های باری انگلستان حمله کردند و صندوق های تریاک را به دریا ریختند که این امر بهانه جنگی شد که مورخان بر آن نام جنگ اول تریاک نهاده اند.

زادروز قهرمان اسطوره ای

غلامرضا تختی، 5 شهریور 1309 در محله خانی آباد در جنوب تهران متولد شد. «رجب خان» (پدر تختی) متولد 1274 محله دروازه غار تهران و مادرش از خانواده ای سنتی اهل تهران بود. در ایران از تختی به عنوان «جهان پهلوان» یاد می شود. تختی در طول زندگی خود به کارهای عام المنفعه پرداخت و خدماتی به محرومان کرد. او عضو جبهه ملی ایران بوده و در نهضت ملی شدن نفت در ایران نیز فعالیت داشت.

حاج قلی، پدربزرگ غلامرضا تختی، از اربابان خانی آباد و یخچال دار شناخته شده تهران بود. در دکانش روی تخت بلندی می نشست و به همین سبب در میان اهالی خانی آباد به «حاج قلی تختی» شهرت یافته بود. همین نام بعدها به نام خانوادگی آنها تبدیل شد. ارباب رجب، پدر غلامرضا تختی، یخچال دار ورشکسته بود که زود درگذشت و او را با تنگدستی یتیم گذاشت. زمین های یخچال ارباب رجب دقیقا از راه آهن می گذرد برای احداث راه آهن زمین های ارباب رجب در دوره پهلوی اول خریداری شد. تختی در المپیک 1956 ملبورن به همراه امامعلی حبیبی نخستین مدال های طلای تاریخ ورزش ایران در بازی های المپیک را کسب کرد. او با یک مدال طلا و دو مدال نقره المپیک، دو طلا و دو نقره قهرمانی جهان و یک طلای بازی های آسیایی در فهرست برترین های قرن «فیلا» در جایگاه سیزدهم قرار دارد.

وداع بازیگر بزرگ

اینگرید برگمن هنرپیشه سوئدی، از بهترین بازیگران تاریخ سینما، و برنده سه جایزه اسکار، 29 آگوست 1982 به دلیل بیماری سرطان درگذشت.

او در هر فیلمی بازی می کرد استقبال از آن و فروشش را تضمین می کرد. اینگرید برگمن در فیلم های کارگردانان بزرگی همچون ویکتور فلمینگ، آلفرد هیچکاک، جرج کیوکر، مایکل کورتیز، ژان رنوار، آناتول لیتواک، سیدنی لومت، اینگمار برگمان، روبرتو روسلینی و دیوید سلزنیک بازی کرده است. او خود در جوانی گفته بود «می خواهم در زندگی حرفه ای یک هنر- بازیگر تمام عیار باشم» و چنین نیز شد.