آرشیو یکشنبه ۲۰ آبان ۱۳۹۷، شماره ۶۹۲۰
کتاب
۱۵

نگاه اول

آیناز محمدی
زن کاغذی

«زن کاغذی» مجموعه شانزده داستان کوتاه نوشته زهره مسکنی است که از سوی نشر داستان منتشر شد. داستان های این مجموعه اغلب از منظر راوی اول شخص روایت می شود و آن هم از زبان زن. دغدغه هایی که در زندگی روزمره یک زن در خانه، در خیابان ،در اداره و… با آن روبه روست. یکی مشکل نازایی دارد، یکی بیمار است و درگیر دارو و درمان است. یکی کارمند اداره ای است و مشکل اش قابل تعمیم به اغلب زنان اداری و کارمند. اما داستانی که عنوان کتاب از آن وام گرفته شده است، داستانی متفاوت است و مضمونی متفاوت دارد.

زن کاغذی که در چهار صفحه نوشته شده و با این سطرها شروع می شود: «آخرهای شهریور بود که کاغذی شدم. یکی از همان روزهای نزدیک پاییز که باد بفهمی نفهمی می پیچید بین شاخ و برگ درخت های کوچه و گاهی محکم کوبیده می شد به پنجره ترک خورده اتاق خوابم.»

از منظر روانکاوی انسان زمانی که متولد می شود مانند یک صفحه سفید، مانند یک لوح بدون خط و خش است و در طول روزها و سال ها و با گذشت عمر خط هایی بر آن نوشته می شود. از سویی نویسنده با شگرد شخصیت بخشی به اشیا، آن چه در طول یک روز در کوچه و خیابان و خانه بر این زن می رود (یا بر این کاغذ می رود) روایت می کند. این زن کاغذی هرجا که می رود یا به دست باد به هر سو کشیده می شود و در مواجهه با افراد گوناگون هر کس از دست و چهره او آنچه را به ظن خود می بیند، می خواند. اما هر کس نقش متفاوت بر لوح جبین این زن کاغذی می بیند و می خواند. تا سرانجام مردی که به نظرش آشنا می آمد، او را بر می دارد و به چشم هایش نزدیک می کند.

انگار می خواست جمله کم رنگ خط آخر این کاغذ (زن) را بخواند، مچاله اش می کند و دورش می اندازد. جمله پایانی داستان این است: افتادم توی جوی بی انتهای خیابان و با انبوه کلمات خرد شده و جملات به هم ریخته، گم شدم.

فوتبال سینماست

«فوتبال سینماست» یا «معجزه برن» عنوان کتابی است به قلم مهدی صادقی که از سوی نشر پژوهش رسم منتشر شد. مهدی صادقی که تالیف 9 عنوان کتاب سینمایی و تجسمی و گردآوری 24 عنوان کتاب دیگر در حوزه هنرهای تجسمی را در کارنامه اش دارد، در این کتاب به فیلم سینمایی معجزه برن می پردازد. کشور آلمان نخستین قهرمانی اش در جام جهانی را در سال 1954 به دست آورد که بازی فینال به «معجزه برن» مشهور شد. آلمانی ها در مرحله گروهی با نتیجه 8 بر 2 به مجارستان باختند. هشت گل تحقیر آمیز که چنین شکستی را تاریخ فوتبال آلمان به یاد نداشت، اما در بازی فینال دست تقدیر دوباره مجارها را در مقابل آلمان قرار داد. آلمان ها در بازی فینال ناباورانه مجارستان را 3 بر 2 شکست می دهند.

آلمانی ها نخستین قهرمانی شان را 9 سال پس از شکست در جنگ جهانی دوم به دست می آورند. آنها که بابت شکست در جنگ سرافکنده بودند با این پیروزی سر بلند کردند، شکست در جنگ جهانی دوم آلمانی ها را تحقیر کرد اما پیروزی در جام جهانی به شهروندان مایوس این کشور روحیه تازه ای داد تا بار دیگر بتوانند روی پای خود بایستند. تولید ملی را بارور کنند و تبدیل به یک قطب اقتصاد شوند و صنعت خود را مدرن و شکوفا کنند و اقتصادشان را رونق تازه ای ببخشند. پیروزی در جام جهانی 1954 یک پیروزی معجزه گونه بود که با داستان پسر نوجوان آلمانی تلفیق می شود و دستمایه فیلمی می شود که دوگانگی آلمانی ها- شرقی و غربی- را نشان می دهد. نویسنده در این کتاب به بررسی این فیلم می پردازد.

مهدی صادقی می نویسد: وقتی از پشت عینک فوتبال سینما را بنگریم و بنگاریم، نوشته ها قرمز و آبی خواهد شد. در هر دوره ای با توجه به داشته های آن زمان می توان این فیلم را تحلیل کرد. ماجرا ثابت است اما آنچه بر آن سوار می شود، تحلیلی است که از شرایط زمانه برخاسته است. فیلم «معجزه برن» نشان می دهد فوتبال نه فقط روابط پدر و پسر و یک خانواده را گرم و درست می کند، بلکه به یک ملت سرخورده و کشور ورشکسته از جنگ چنان امید و نیرویی تزریق می کند که کشورشان را به یکی از پیشرفته ترین کشورهای اقتصادی و صنعتی تبدیل کنند. بدین گونه است که فوتبال می تواند جهان را تغییر دهد.

پزشکی مردمانه

«پزشکی مردمانه در همدان» از مجموعه دانش نامه استان همدان کتابی است که عباس فیضی آن را گردآوری کرده و تدوین و بازنویسی آن را مهدی به خیال عهده دار شد.

ناشر این کتاب نشر طلایی (وابسته به حوزه هنری استان همدان) است. فرهنگ، تمدن و مشاهیر هر ملت، شناسنامه ای تاریخی از سرگذشت آن ملت است که شناخت فرهنگ بومی و اوضاع و احوال پیشینیان را در پی دارد، اما در زبان فارسی هنوز شناخت نامه و فرهنگی جامع که دارای همه ویژگی های تاریخی و فرهنگی تمام مناطق ایران، همراه با تعبیرات، اصطلاحات، لغات و کاربردهای موردی و محلی باشد، موجود نیست. چه درباره ایران پیش از اسلام که گاهواره تمدن شرق و غرب بوده است و چه درباره دوران اسلامی که دین نو در جان و دل مردم ایران راه یافت و تمدنی نوین و جهانی پدید آورد. از خصوصیات دانش نامه ای مناطق مهم فرهنگی ایران، گردآوری و نگاهداشت عناصر و مواد این فرهنگ جامع است.

«دانش نامه استان همدان» مجموعه ای است که با گردآوری و طبقه بندی اسناد با زبانی ساده به شناخت و معرفی پیشینه و چهره فرهنگی، تاریخی و تمدن استان همدان کمک می کند.

این مجموعه اهدافی نظیر تدوین و ارائه پشتوانه و مرجعی علمی و پژوهشی برای توسعه فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی استان، جمع آوری و طبقه بندی اسناد در حوزه های یاد شده و تشکیل آرشیو و بانک اطلاعات برای موضوعات مختلف، تهیه مواد خام برای خلق آثار جدید فرهنگی و هنری و… پیوند جوانان با گذشته تاریخی و فرهنگی خود و… را دنبال می کند. کتاب «پزشکی مردمانه در همدان» که در سه فصل تحت عنوان حکیم و حکیم نامه، دوا و درمان، بیماری ها و… تدوین شده مجموعه ای است که با تحقیق های میدانی در طول سال های مختلف گردآوری شده و با ثبت بخش های مختلف فرهنگی گامی ارزنده در پاسداری از فرهنگ بومی این دیار است.