بورس اوراق بهادار تهران با هدف اجتناب از نوسانات شدید قیمت سهام از مکانیزم هایی برای محدود کردن افت و خیزهای شدید قیمتی استفاده می کند. دامنه نوسان قیمت سهام و حجم مبنا از جمله مهم ترین محدودیت های اعمال شده از سوی سیاست گذار بورسی در راستای کنترل نوسانات بازار است.

هر چند عملیاتی کردن این محدودیت ها، محاسنی را به دنبال داشته، اما معایبی را نیز در فعالیت معامله گران ایجاد کرده است. طبق نظر کارشناسان و فعالان بازار سرمایه، فلسفه پیدایش حجم مبنا در بازار سرمایه، جلوگیری از دستکاری قیمت روزانه سهام بود که در واقع این هدف در سال های اخیر به طور معکوس عمل کرده و حجم مبنا خود به مکانیزمی برای عدم تعادل در بازار تبدیل شده است. درخصوص دامنه نوسان نیز هر چند در گذشته محدودیت 4درصدی برای نوسان روزانه سهام درنظر گرفته شده بود، اما از خردادماه سال 94سرانجام نهاد ناظر بازار سرمایه با افزایش یک درصدی دامنه نوسان موافقت کرد تا شاید از بخشی از مشکلات بازار سرمایه کاسته شود.

اما همچنان ضرورت بازنگری در این محدودیت ها از مواردی است که همواره از سوی فعالان بازار سرمایه مطرح شده است. در واقع حذف دامنه نوسان قیمت روزانه همواره مورد استقبال فعالان بازار سرمایه قرار گرفته و بارها از سوی کارشناسان و معامله گران بر لزوم حذف یا افزایش دامنه نوسان قیمتی سهام تاکید شده است. بر این اساس گفته می شود در بسیاری از بورس های کشورهای پیشرفته و بازارهای سرمایه دنیا چنین محدودیت هایی وجود ندارد. از سوی دیگر محدودیت های مزبور سبب شده تا در بیشتر مواقع شاهد قفل شدن معاملات باشیم. امری که نقدشوندگی بازار را تحت تاثیر قرار داده و روندهای اصلاحی را دچار فرسایش می کند. به این ترتیب فعالان بازار برای دستیابی به بازاری کارآ و متعادل، خواستار حذف یا کاهش محدودیت های مزبور هستند، به طوری که معتقدند به هر میزان محدودیت های معاملاتی کاهش یابد، باید در مقابل زیرساخت های مناسب برای توسعه بازار فراهم شود. این تقابل سبب می شود تا نه تنها روند معاملاتی واقعی تر، دقیق تر و شفاف تر دنبال شود، بلکه امکان دستکاری قیمتی و سفته بازی به حداقل ممکن برسد.