آرشیو شنبه ۱۰ آذر ۱۳۹۷، شماره ۴۴۸۴
تاریخ و اقتصاد
۳۰

گاهشمار

برکناری فروغی از نخست وزیری

محمدعلی فروغی، چهره سرشناس و از مهم ترین رجال سیاسی دوره پهلوی اول (رضاشاه) دهم آذر 1314 به گونه ای غیرمنتظره، از نخست وزیری برکنار شد.

فروغی در 28 آذر 1304 اولین دولت را در رژیم پهلوی تشکیل داد که تا 15 خرداد 1305 دوام آورد. با پایان مراسم تاج گذاری رضاشاه، ماموریت فروغی به اتمام رسید و تیمورتاش از او خواست تا استعفا دهد. پس از او مستوفی الممالک به مدت یک سال و مخبرالسلطنه (مهدیقلی هدایت) به مدت شش سال دولت های دوران رضاشاه را تشکیل دادند. فروغی که در کابینه مهدی قلی هدایت وزیر امورخارجه بود در سال 1312 پس از کناره گیری هدایت، نخست وزیر ایران شد. در زمان نخست وزیری هدایت قانون تمدید قرارداد نفت با انگلستان تصویب شده بود. کناره گیری هدایت به خواست رضا شاه و سه ماه پس از تصویب تمدید قرارداد نفت صورت گرفته بود.فروغی دومین کابینه خود را در 26 شهریور 1312 تشکیل داد. در این دوره مثلث قدرت در حکومت مطلقه رضاشاه (تیمورتاش، داور و نصرت الدوله) کنار گذاشته شده بودند.

مهم ترین کار فروغی در این دوره از نخست وزیری خود، تدارک سفر رضاشاه به ترکیه بود. با بازگشت رضاشاه از این سفر، جریان «کشف حجاب» به راه افتاد و حادثه مسجد گوهرشاد به وقوع پیوست. محمدولی خان اسدی، نایب التولیه آستان قدس رضوی در دوره رضاشاه را در یک دادگاه نظامی محاکمه و سپس اعدامش کردند. پس از مرگ اسدی، هنگامی که در خانه او بازرسی هایی به عمل آمد، در میان نامه هایش، کاغذی از فروغی به دست آمد. اسدی، پدر داماد فروغی بود. فروغی به طور دوستانه و خصوصی درباره رضاشاه به اسدی شرحی نوشته بود. نامه مزبور را «آیرم» رئیس وقت نظمیه تهران برای شاه تلگراف کرد و رضاشاه با فریاد «زن ریش دار» (فروغی) را به خانه فرستاد و به جای او محمودجم در 13 آذر 1314 به نخست وزیری رسید.

راه اندازی نخستین سینما در جهان

نخستین سینمای جهان به نام «سینما پاته» در نخستین روز دسامبر 1906 در پاریس آغاز به کار کرد. شارل پاته از بنیان گذاران صنعت سینمای فرانسه بود. فیلم های «پاته» بازتاب شرایط اخلاقی زمان و درعین حال پاسخگوی نیاز توده های دوره اش بود.

او آثارش را به روش کارخانه ای تولید می کرد و عمده فیلم های این کارگردان کمیک و برای مردم جذاب بود. وی در جوانی فروشنده بازارهای مکاره بود واز این طریق ثروت هنگفتی به دست آورده و توانسته بود موسسه فیلمی با عنوان پاته تاسیس کند. موسسه وی در میان سال های 1909- 1903 انحصار مطلق سینمایی را در همه کشورهای اروپایی و آمریکایی به دست آورد و در سال 1909 پاته معادل دو برابر همه فیلم هایی که تولید کنندگان آمریکایی تولید می کردند، به آمریکا فیلم صادر کرد. «شارل پاته» که متولد 25 دسامبر سال 1863 فرانسه بود در سال 1957 در پاریس درگذشت.