آرشیو دوشنبه ۱۹ آذر ۱۳۹۷، شماره ۴۴۹۲
تاریخ و اقتصاد
۳۰

گاهشمار

اعلامیه ای برای مراقبت از حقوق بشر

اعلامیه جهانی حقوق بشر که از آن به عنوان یکی از دستاوردهای بزرگ در سطح جهانی یاد می شود در تاریخ 10 دسامبر 1948 در پاریس به تصویب رسید. تدوین این اعلامیه نتیجه مستقیم جنگ جهانی دوم بود و برای اولین بار حقوقی را که تمام انسان ها مستحق آن هستند به صورت جهانی بیان می دارد.

اعلامیه مذکور شامل 30 ماده است که به تشریح دیدگاه سازمان ملل متحد به حقوق بشر می پردازد. مفاد این اعلامیه حقوق بنیادی مدنی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی ای را که تمامی انسان ها در هر کشوری باید از آن برخوردار باشند مشخص کرده است. لایحه جهانی حقوق بشر از اعلامیه جهانی حقوق بشر، میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی و دو پروتکل انتخابی آن تشکیل شده است. در سال 1966 مجمع عمومی دو لایحه جزئی تر مذکور را به تصویب رساند. در سال 1976 هنگامی که لایحه جهانی حقوق بشر از سوی تعداد کافی از ملت ها مورد تایید قرار گرفت، به حقوق بین الملل تبدیل شد.

صالحیار، روزنامه نگار و مترجم اثرگذار

غلامحسین صالحیار، مترجم و محقق و روزنامه نگار مشهور نوزدهم آذر سال 1382 در تهران درگذشت.

صالحیار دو بار سردبیر روزنامه اطلاعات بود و تیراژ این روزنامه را به مرز یک میلیون نزدیک ساخته بود. وی همچنین موسس خبرگزاری رادیو تلویزیون (واحد مرکزی خبر)، نخستین سردبیر روزنامه آیندگان، موسس نخستین خبرگزاری غیردولتی ایران (پرس ای جنت) و از موسسان سندیکای خبرنگاران و نویسندگان بود. صالحیار در دوران فعالیت در روزنامه اطلاعات، به ادامه تحصیل پرداخت و از دانشگاه تهران، دکترای حقوق و علوم سیاسی گرفت. کتاب های غلامحسین صالحیار عبارتند از: چهره مطبوعات معاصر (تالیف)؛ ترجمه جنگ جهانی در ایران (سر کلارمونت اسکرین)؛ طاعون قرن (ترجمه)؛ ترجمه زندگی خصوصی استالین (جک فیش من، جن برنارد موتن)؛ ترجمه زندگی من (چارلی چاپلین)؛ ترجمه نفت، قدرت، اصول: ملی شدن نفت ایران و پیامدهای آن (مصطفی علم)؛ کسوف، آخرین روزهای سیا دخالت مستقیم آمریکا به نفع عراق در جنگ با ایران (ماکس پری)؛ تاریخ جهانی نفت (دانیل برگین).

بهار، محقق و مورخ سیاستمدار

محمدتقی بهار، محقق و مورخ، سیاستمدار و روزنامه نگار 18 آذر 1265 هجری شمسی در شهر مشهد زاده شد. بهار در چهارسالگی به مکتب رفت واز هفت سالگی نزد پدر شاهنامه را آموخت و اولین شعر خود را در همین دوره سرود. اصول ادبیات را نزد پدر فراگرفت و سپس تحصیلات خود را نزد میرزا عبدالجواد معروف به ادیب نیشابوری (متوفی 1305 ش) تکمیل کرد. در بیست سالگی به صف مشروطه طلبان خراسان پیوست و اولین آثار ادبی سیاسی او در روزنامه خراسان به طریق پنهانی و بدون امضا به چاپ می رسید که مشهورترین آنها مستزادی است خطاب به محمدعلیشاه.

بهار در 1328، روزنامه نوبهار را که ناشر افکار حزب دموکرات بود، منتشر کرد و به عضویت کمیته ایالتی این حزب درآمد. در همین ایام، قصیده «پیام به وزیرخارجه انگلستان» را که در اعتراض به قرارداد 1325 ق 1907 م بود در روزنامه حبل المتین منتشر کرد. این روزنامه پس از چندی به دلیل مخالفت با حضور قوای روسیه در ایران و مخاصمه با سیاست آن دولت، به امر کنسول روس تعطیل شد. او بلافاصله روزنامه تازه بهار را تاسیس کرد. این روزنامه نیز به امر وثوق الدوله، وزیرخارجه، تعطیل و بهار نیز دستگیر و به تهران تبعید شد. او سال 1301 ش، تاریخچه اکثریت در مجلس چهارم را نوشت و بخشی از آن را در نوبهار به چاپ رساند. در مجلس پنجم نیز در صف مخالفان جمهوری رضاخانی قرار گرفت و معتقد بود که موافقت سردار سپه با جمهوری، اسباب تردید مردم شده است و مردم نتیجه چنین جمهوری را دیکتاتوری رضاخان می بینند.

دوران کار علمی بهار که با انزوای او در 1307ش پس از پایان مجلس ششم و کناره گیری از مجلس آغاز شده بود، غنی تر شد. در 1307 ش، بهار به تدریس تاریخ ادبیات پیش از اسلام در دارالمعلمین تهران پرداخت که زندان و تبعید آن را متوقف کرد و بعد از 1313 ش دوباره ادامه پیدا کرد. دستاورد ادبی و علمی او در این دوره، تصحیح متون، ترجمه آثاری از زبان پهلوی به فارسی، تالیف سبک شناسی و نگارش احوال فردوسی بر مبنای شاهنامه بود. از جمله آثار او می توان «تاریخ مختصر احزاب سیاسی» و تاریخ سیستان (تصحیح)، رساله نفس ارسطو ترجمه باباافضل کاشانی (تصحیح)، مجمل التواریخ والقصص (تصحیح)، و تاریخ بلعمی (تصحیح) را نام برد. بهار در روز اول اردیبهشت 1330، در خانه مسکونی خود زندگی را بدرود گفت و در شمیران در آرامگاه ظهیرالدوله به خاک سپرده شد.