آرشیو پنجشنبه ۲۷ دی ۱۳۹۷، شماره ۶۹۷۷
اجتماعی
۲۱
یادداشت

به نام شهر، به کام بالای شهر

مردان حیدری (کارشناس حوزه شهری)

عدالت اجتماعی مقوله ای است که در حوزه های مختلف اجتماعی نمود عینی می یابد. یکی از حوزه های مهم اجتماعی شهر است. شهر محل تلاقی و تعامل شهروندان است. میدانی که در آن منافع مختلف انسان ها در کش وقوس قرار می گیرد. مدیریت شهری با یک رویکرد به معنای مدیریت منافع متضاد شهروندان است. همه شهروندان بنا به زیست شهری هزینه ها و عوارضی را متقبل می شوند که این هزینه ها صرف اداره و خدمات شهری می شود. معابر و تونل های درون شهری از جمله خدمات مورد اشاره هستند که هزینه نگهداری آنها بر دوش شهروندان سنگینی می کند. در سال های اخیر پل ها و معابری در بالای شهر مانند پل صدر و تونل شهدای غزه احداث شده است که هزینه نگهداری آنها سرسام آور است. برای مثال هزینه تعمیرات و نگهداری تونل نیایش و پل طبقاتی صدر در سال 1397 بیش از 14 میلیارد تومان برآورد شده است. سوال مهمی که در اینجا مطرح می شود این است که، چه کسانی از این معابر بیشترین استفاده را دارند؟ چرا باید هزینه های نگهداشت این معابر از جیب همه شهروندان تهرانی باشد اما استفاده کنندگان اصلی از آنها تنها برخی از اقشار اجتماعی باشد؟

احساس بی عدالتی در شهر سبب فروریزی سرمایه اجتماعی نهادهای مدیریت شهری می شود. احساس بی عدالتی در یک سطح دیگر بی اعتمادی اجتماعی و بزهکاری را در پی دارد. این موضوع را با رویکردی دیگر نیز می توان مورد نقد و بررسی قرار داد. با احداث معابر مورد اشاره وضعیت ترافیک و مهم تر از آن آلودگی هوا به کجا رسیده است؟ چرا باید شهر در سیطره خودروها باشد؟ آیا شهر برای شهروندان است؟ یا شهروندان برای شهر؟ مسئولیت بی عدالتی در شهر به عهده چه کسانی است؟ به نظر می رسد مدیریت شهر باید مسیر دیگری را انتخاب کند. مسیری که ابتدا با رویکرد انسان محوری در شهر به دنبال تعریض معابر و افزودن بر آنها نباشد و از سوی دیگر کسانی که از معابر ویژه، استفاده بیشتری می برند هزینه نگهداشت آن معابر را نیز بپردازند.

عدالت اجتماعی موضوعی است که از چارچوب اندیشه انسان محور دانستن شهر استخراج می شود. باید فکری برای استیلای روزافزون سرمایه گرایی در شهر کرد. امتداد این رویکرد شهر تهران را تهی از روح انسانی و سرزندگی خواهد کرد. اتفاقی که دود آن بیش از همه به چشم متولیان آن خواهد رفت.