آرشیو شنبه ۲۹ دی ۱۳۹۷، شماره ۴۵۲۶
تاریخ و اقتصاد
۳۰

گاهشمار

شارل مونتسکیو ، متفکر دوران روشنگری

شارل مونتسکیو، متفکر بزرگ دوران روشنگری 18 ژانویه 1869 در ناحیه آکیتن فرانسه به دنیا آمد. او مولف کتاب «روح القوانین» است که از جمله آثار تاریخ ساز به شمار می رود و در تعریف و فهم آزادی و قانون نقشی بسزا داشته است. به گفته مونتسکیو «آزادی عبارت است از دست زدن به هرکاری که به وسیله قوانین موضوعه حکومتی که تفکیک قوا در آن محقق شده، منع نشده باشد. حکومتی که در آن قانون را هیات مقننه تدوین، قوه مجریه به صورت مجزا اجرا و قوه قضائیه مستقلی قضاوت می کند.»

یکی از کتاب های مشهور مونتسکیو «نامه های ایرانی» نام دارد. مضمون این کتاب نامه هایی فرضی است که در اواخر سلطنت لویی چهاردهم بین سال های 1720 - 1711 میلادی، نگارش یافته اند. مونتسکیو این نامه ها را از زبان دو ایرانی ثروتمند به نام های «ازبک» و «ریکا» که در مدت مسافرت خود به اروپا، برای مدتی طولانی در فرانسه اقامت گزیده اند، نوشته است. این کتاب پایه فکری اثر بعدی مونتسکیو یعنی «روح القوانین» شد.نامه های ارسالی از ایران، عموما از طرف خواجه ها و زنان حرمسرای ازبک است که حوادث روز مملکت و اتفاقات بدیمن مانند خودکشی سوگلی حرمسرای او، «روشنک» را به اطلاع ارباب می رسانند. سبک دلنشین نگارش نامه های ایرانی خواننده را مجذوب می کند. نامه های «ریکا» که از دیدگاه یک شرقی نگارش یافته است، لویی چهاردهم را جادوگری می پندارد که پول های خزانه شاهی را با یک حرکت دست دوبرابر می کند یا پاپ به مردم چنین القا کرده است که «سه» برابر با «یک» است (کنایه از اعتقاد به تثلیث). او همچنین از احوال آرایش و پوشش پاریسی ها می گوید. به طنز کشیدن زندگی مردم فرانسه و داستان های غم انگیز حرمسرای ایرانی دو روی سکه ای است که آزادی های فردی و قابلیت های عمومی را در غیاب نظم و قاعده و قانون به تصویر کشیده است. مونتسکیو «نامه های ایرانی» را در سال 1721 در 32 سالگی نوشت و هفت سال بعد در سال 1728 میلادی به خاطر این کتاب به عضویت فرهنگستان فرانسه درآمد. این کتاب در ابتدا شصت و چند نامه بوده که بعدتر، نویسندگانی دیگر نامه هایی به سبک مونتسکیو بدان افزوده اند. «یوهان ولفگانگ گوته» درباره این کتاب می گوید: «مونتسکیو در «نامه های ایرانی» با ترغیب شایسته ترین احساسات، ملت فرانسه را به مبرم ترین و خطرناک ترین وظایف خود آگاه ساخت.»

نمایش نخستین دستگاه ایکس ری

19 ژانویه 1896 نخستین دستگاه ایکس ری در معرض دید عموم گذاشته شد. ویلهلم رونتگن، فیزیکدان آلمانی یک سال پیش از آن فرمول ساخت این دستگاه را کشف کرده بود.