آرشیو چهارشنبه ۱۵ اسفند ۱۳۹۷، شماره ۴۳۲۳
سیاست نامه
۱۵

کتابخانه

قدرت قدرتمندان ضعیف

فلسفه در همه کشورها و همه فرهنگ ها از جمله کشور خودمان، واژه ای پر ابهت است. کتاب های فلسفه هم غالبا در قفسه ها در جایی قرار می گیرند که متناسب با همین ابهت شان باشد. اما فلسفه فقط یک رشته دانشگاهی نیست که در دانشگاه خوانده شود و مختص عده خاصی باشد که در این رشته تحصیل می کنند.«قدرت بی قدرتان» از مجموعه ای است که پیش از این کتاب های «معنای زندگی»، «خوشبختی»، «نوع دوستی»، «سرشت بشر»، «فضیلت»، «مبانی ارزش ها»، «شخصیت همزیستی مسالمت آمیز»، «ترس»، «درد»، «بیماری»، «ملال» و... را منتشر کرده و بسیاری از آنها به فارسی ترجمه و توسط انتشارات نشر نو به چاپ رسیده است. «قدرت بی پایان» نوشته واتسلاف هاول اثری از همین مجموعه است که به قلم احسان کیانی خواه به فارسی برگردانده و انتشارات «نشر نو» آن را منتشر کرده است.

بشر از نگاه برلین

آیزایا برلین یکی از برجسته ترین اندیشمندان و از بزرگ ترین منادیان آزادی قرن 20 است که قوی ترین استدلال ها و هوشمندانه ترین نظریه ها را در دفاع از آزادی فردی و آزادی جوامع و همین طور انواع کثرت گرایی (سیاسی و فرهنگی) عنوان کرده و زیباترین و پرمعناترین رساله ها را درباره تاریخ اندیشه ها نوشته است. برخی از نوشته های او شهرتی اسطوره ای پیدا کرده اند. او نوشته های بسیار و پراکنده ای از خود به جا گذاشته است. «برلین» در سال 1909 در شهر ریگا پایتخت لتونی به دنیا آمد. شش ساله بود که خانواده اش به روسیه رفتند. او در سال 1917 در پتروگراد شاهد انقلاب های سوسیال دموکراتیک و بلشویکی بود که بر اندیشه هایش تاثیری عمیق بر جا گذاشت. در سال 1921 خانواده اش به انگلستان مهاجرت کردند. او پس از به پایان رساندن تحصیلات دبیرستانی سرانجام به دانشگاه آکسفورد راه یافت. مترجم این کتاب خانم لی لی سازگار درباره این کتاب می گوید: «نامی که آیزایا برلین بر کتاب گذاشته برگرفته از جمله ای از کانت است که سرشت بشر را به الواری تابدار تشبیه می کند و می گوید با این الوار تابدار هرگز نمی توانیم چیزی بی عیب و نقص بسازیم.» کتاب «سرشت تلخ بشریت» بررسی تاریخ نیست بلکه جستارهایی است در تاریخ اندیشه ها که جز پیشگفتار شامل 8 مقاله است. این هشت گفتار به ظاهر مستقلند ولی در مجموع خط فکری خاصی را دنبال می کنند. آیزایا برلین در کتاب سرشت تلخ بشریت در پی دفاع از آزادی و ارزش های به خطر افتاده مربوط به آن است. خط فکری برلین در این گفتارها اثبات این نکته است که دوران آرمان شهرجویی به سر آمده است. او توجه مخصوصی به کثرت گرایی دارد و مرادش این است که برای زندگی شیوه هایی متفاوت ولی به یک اندازه معتبر وجود دارد. «سرشت تلخ بشر» نوشته آیزایا برلین، با ترجمه لی لا سازگار توسط انتشارات ققنوس منتشر شده است که همچنان در دسترس علاقه مندان قرار دارد. از جمله مباحث مطرح شده در این کتاب می توان به افول اندیشه های آرمانشهر گرایانه در غرب، فراز و نشیب وحدت اروپا، تقدیس اراده رمانتیک و... اشاره کرد.

تاریخ تحولات سیاسی در اسلام

«تاریخ سیاسی اسلام» کتابی است که مشخصا به تحولات سیاسی در تاریخ پر فراز و نشیب اسلام پرداخته است. این کتاب برای اولین بار در سال 1945 به زبان عربی منتشر شد که شامل قسمت های مختلف تاریخ سیاسی اسلام از ابتدا تا انقراض خلافت عباسیان در سال 656 هجری توسط قوم مغول می شود. آنچه در این کتاب مهم است و به تفصیل شرح داده شده، عبارت است از: وضع احزاب، دسته های مذهبی، جنبش های سیاسی، ادبی، اجتماعی، اصول اداری و مالی و جنگی و بسط علوم نقلی مانند قرائت، تفسیر، حدیث، فقه، کلام و اقسام علوم عقلی مانند تاریخ، جغرافیا، ریاضیات، شیمی، طب، فلسفه، هیات و نجوم... و ترجمه این نوع کتب از یونانی به عربی که با تشویق خلیفگان، امیران و رجال دولت انجام می شده است.همچنین از تاریخ هنرهای زیبا و به خصوص معماری که به حق مقیاس تمدن ملل است و وضع معنوی و مراکز فرهنگی و هنری و از طبقات اجتماعی و مجلس غنا و طرب و وضع قصور خلیفگان و امیران و وزیران و اقسام غذا، لباس، آداب عیدها و سوم مجالس و... مفصلا گفت وگو شده است. از مهم ترین ویژگی های این کتاب آن است که علاوه بر منابع عربی از آثار خاورشناسان نیز بهره گرفته است. «تاریخ سیاسی اسلام» نوشته حسن ابراهیم حسن با ترجمه ابوالقاسم پاینده توسط انتشارات بدرقه جاویدان منتشر شده است.