آرشیو پنجشنبه ۵ اردیبهشت ۱۳۹۸، شماره ۴۳۵۰
جلد دوم
۷
بریده

سراغ چه گلاب هایی را بگیریم؟

آنچه تورهای گردشگری به مقصد گلاب گیری را متفاوت و متمایز می کند شیوه ها و آیین های گلاب گیری در هر منطقه از کاشان است. به عبارتی گلاب گیری در هر نقطه از کاشان رسم و آیین خود را دارد. گلاب گیری ابوزیدآباد با گلاب گیری نقاط دیگر متفاوت است، در روش گلاب گیری سایر نقاط، لوله منتقل کننده بخار گل و آب بدون شیب بوده و در پارچ نیز کاملا باز است. اما در روش گلاب گیری ابوزیدآباد، لوله های آلومینیومی با شیب 45 درجه به پارچ متصل می شوند و در پارچ نیز کاملا بسته می شود.

چیدن گل محمدی با مراسم مذهبی خاصی همراه است، مراسمی که از قدیم الایام بوده و این سنت تا به حال ادامه پیدا کرده است، کسانی که گل سرخ محمدی را می چینند به محض اینکه نام این گل را می شنوند بر محمد(ص) و اهل بیتش صلوات می فرستند. بو و عطر گل هایی که در ساعات اولیه صبح چیده می شوند از عطر آن گل هایی که در ساعات بعدی صبح چیده می شود بیشتر است، همچنین گلابی که از این گل به دست می آید بوی خاصی دارد.

اما از همه مراسم و آیین ها که بگذریم باید گفت گلاب از حیث درجه خلوص به چند دسته تقسیم می شود:

گلاب سنگین (درجه یک): گلابی است که در 100 میلی لیتر آن دست کم 35 میلی گرم اسانس وجود داشته باشد یا حداقل اسانس آن کمتر از 25 میلی گرم نباشد. به تعبیر محلی این گلاب گلابی است که از ریختن 30 کیلوگرم گل مرغوب (قمصر) و استحصال 40 لیتر محلول از آن به دست می آید که به آن گلاب 5 منی می گویند.

گلاب سبک (درجه دو): گلابی است که در 100 میلی لیتر آن دست کم 15 کیلوگرم گل و استحصال 40 لیتر محلول به دست می آید (5/2 منی). البته در قمصر بینابین این دو گلاب، گلاب متوسطی تهیه می شود که از ریختن 18 کیلوگرم گل و استحصال 40 لیتر محلول به دست می آید که به آن گلاب سه منی می گویند.

به غیر از موارد گفته شده، می توان از انواع خاص گلاب با کیفیت های مختلفی که با مقیاسی محدود در ابوزیدآباد گرفته می شود نیز نام برد، از آن جمله:

گلاب دو آتشه: چنانچه پس از یک بار تقطیر و گلاب گیری دوباره به جای ریختن آب روی گل های دیگ، گلاب به دست آمده قبلی را بریزیم، یعنی گلاب مجددا با گل تازه تقطیر شود، به گلابی که از این تقطیر به دست آید گلاب دو آتشه گویند.

گلاب سه آتشه (سه گل): چنانچه عمل گلاب گیری را برای بار سوم تکرار کنیم، یعنی گلاب دو آتشه را دوباره با گل تازه تقطیر کنیم به آن گلاب سه آتشه می گویند. این دو نوع گلاب بسیار کم تولید می شود و از حیث کیفیت و میزان اسانس بی نظیر است؛ ادامه این روند منجر به اسانس گیری می شود.

گلاب پس آب: در صورتی که بعد از عمل تقطیر دوباره به تفاله های دیگ، آب اضافه کنیم و از تفاله های گل مجددا تقطیر صورت پذیرد گلاب به دست آمده را - که کیفیت نازلی دارد - پس آب گویند.

گلاب زیرعطری: گلابی که با پارچ مخصوص تهیه می شود و برای تولید آن به جای گرفتن مثلا 40 لیتر گلاب از 30 کیلوگرم گل، در حقیقت 7 لیتر گلاب گرفته می شود و بیشتر گرفتن عطر آن مطمع نظر است و بعد از آنکه عطر از پارچ خارج شود به گلاب زیرعطر، گلاب زیرعطری می گویند.