عن امیرالمومنین (ع) عن رسول الله (ع) انه قال: اربعه من سعاده المرء: الخلطاء الصالحون، و الولد البار، و المراه المواتیه و ان تکون معیشته فی بلده. (1)

«امیرالمومنین (ع) از قول پیامبر اکرم (ص) نقل می کنند که فرمود: چهار چیز از سعادت انسان است: دوستان و معاشران صالح. فرزند نیکوکار، زن سازگار و اینکه محل کسب و کار او در شهر خودش باشد.»

- اربعه من سعاده المرء [امیرالمومنین (ع) از قول پیامبر (ع) می فرماید] چهار چیز را هر کسی دارا است، این را برای خودش سعادتی بداند. خب، حالا که این چهار چیز جزو اموری است که انسان سعادت خود باید بداند، [پس] اولا اگر داشت، باید آن را حفظ کند و قدر آن را بداند؛ ثانیا در مقام ارزش گذاری داشته ها و نداشته های خود، تقدیر(اندازه گیری) و تقویم (قیمت گذاری و ارزیابی) صحیح داشته باشد؛ دنبال این چیزها باشد که این ها سعادت است. البته نه اینکه سعادت انسان منحصر در این ها است لکن جزو عناصری است که سعادت انسان را تشکیل می دهد. آن چهار چیز این ها هستند:

- الخلطاء الصالحون؛ اول این که کسانی که انسان با آن ها در زندگی آمیزش اجتماعی دارد، رفت وآمد دارد، افت و خیز دارد، مردمان صالحی باشند. خیلی مهم است؛ همسایه را، معاشر را، محیط کار را، محیط معاشرت رفاقتی را انسان ملاحظه کند. بعضی ها با اشخاص ناصالح مخالطت و معاشرت می کنند؛ بنابراین معیار می شود ضدارزش. اگر شما در محیطی هستید که دوستان شما، معاشرین شما، کسانی که رفت و آمد با شما دارند- خانوادگی، دوستانه، محیط کار- مردمان صالحی هستند، این جزو سعادت های شما است؛ دنبال این باشید؛ اگر دارید حفظ کنید و اگر هم ندارید دنبال این باشید.

- و الولد البار؛ [دوم] فرزندی که نسبت به والدین بار باشد؛ بر به والدین داشته باشد. این هم یکی از سعادت ها است که [فرزند] نیکی کند. این غیر از صلاح (صالح بودن) فرزند است- که آن حالا یک نعمت دیگری است- صرف همین که فرزند نیکی کند؛ اگر دارید، این معنا را قدر بدانید، حفظ کنید و اگر ندارید، دنبال این باشید که مقدمات این را فراهم بکنید که فرزند، بر به شما داشته باشد.

- والمراه المواتیه؛ سوم: زن سازگار. اگر ناسازگار باشد، خیلی سخت است. محیط خانواده با سازگاری زن و شوهر، یک محیط امن و امان می شود. البته اینجا«المراه المواتیه» گفته اند؛ برای خانم ها هم «المرء المواتی» و «البعل المواتی» [است]؛ شوهر سازگار؛ [چون] شوهر هم گاهی نازساگاری می کند.

- و ان تکون معیشته فی بلده؛ از جمله سعادت های انسان این است که زندگی او، معیشت او، کسب و کار او در شهر خودش باشد.

این چهار چیز چیزهایی است که سعادت های زندگی معمولی و ساده انسان را تامین می کند؛ سعادت های معنوی و الهی و اخروی هم که چیزهای دیگر است.

* شرح حدیث در ابتدای درس خارج، 1383/11/6 به نقل از کتاب نسیم سحر.