با وجود روایاتی که می فرماید: «هرکس قرآن تلاوت کند و به آن عمل نکند، قرآن او را لعنت می کند» آیا بهتر نیست انسان قرآن تلاوت نکند تا جزو گروه لعنت شدگان قرار نگیرد؟

- اینکه در روایت آمده: «هرکس قرآن تلاوت کند و به آن عمل ننماید قرآن او را لعنت می کند.» بدان معنا نیست که تلاوت قرآن کریم بدون عمل به آن معصیت است، بلکه طبق روایات و آیات قرآن ، خواندن قرآن حتی بدون توجه به معنای آن، ثواب و پاداش دارد. برای فراگیری درس زندگی از قرآن و پیمودن مسیر سعادتمندی و تعالی، باید ضمن تلاوت، در آن تدبر و اندیشه نمود تا بتوان به مفاهیم و معانی بلند آن عمل کرد.

قرآن کریم، اقیانوسی بیکران از معارف الهی و دین است، دقت در این معانی و انس با آن، زمینه عمل به آن را نیز فراهم می کند.

هر مرد و زن مسلمان، باید قرآن کریم را تلاوت کند و در آن تدبر نماید و خود را با آن همدم و همنوا سازد و رابطه تنگاتنگی با آن داشته باشد و به بهانه عمل نکردن به آن، خود را از انس با آن محروم نسازد، زیرا قرآن کتاب انسان سازی است، سخن خدا و جامع تمام برنامه ها و رموز تکامل و تعالی است، عمل به آن موجب پیروزی و رستگاری در دنیا و آخرت می شود.

قرآن کریم در آیات مختلف اهمیت تدبر در آن را ذکر کرده ، از جمله می فرماید:

1.«آیا در قرآن، تدبر نمی کنند یا بر دل هایشان قفل ها زده شده است؟»(1)

2. «کتابی است فرخنده که آن را به سوی تو فرستادیم تا در آیاتش تدبر کنند و خردمندان پند گیرند.»(2)

3. «آیا در قرآن تدبر نمی کنند؟ اگر از نزد غیر خدا بود، هر آینه در آن اختلاف بسیاری می یافتند.»(3)

در منابع روایی نیز در زمینه اهمیت تدبر در قرآن کریم روایات زیادی وارد شده است:

1. امیرالمومنین علی ع می فرماید: «بدانید که در قرآن کریم خواندنی که با تدبر همراه نباشد، خیری نیست، بدانید که در عبادتی که با فهم و اندیشه توام نباشد، خیری نیست.»

2. در روایت دیگر نیز می فرمایند: «در آیات قرآن تدبر کنید و از آن عبرت آموزید، زیرا قرآن، رساترین پندها و عبرت ها است.»(4)

هر کس با قرآن کریم انس پیدا کند، می تواند آیات آن را راهنما و راهبر خود قرار دهد و علاقه و محبت بلکه عشق به قرآن داشته باشد.

برای آنکه مسلمان، به توفیق رفاقت با قرآن دست یابد، باید نسبت به آیات آن، شناخت پیدا کرده و در آن تدبر کند، بر معارف آن دست یابد و سپس با عشق، با آن ارتباط فکری و عملی برقرار کند.

حضرت علی (ع) درباره پرهیزگاران و اهمیت خواندن قرآن کریم می فرماید: «آنها شب هنگام، بر پا ایستاده، قرآن کریم را شمرده شمرده و با تدبر تلاوت می کنند، جان خود را با قرآن محزون می سازند و داروی درد خود را از آن می گیرند.

هر گاه به آیه ای که در آن تشویق است می رسند، با علاقه فراوان به آن روی می آورند و چشم جانشان، با شوق بسیار در آن خیره می شود و آن را پیشوای خود می سازند و هرگاه به آیه ای که در آن بیم و انذار است می رسند، گوش های دلشان را برای شنیدن باز کرده، گمان می کنند که صدای ناله آتش سوزان دوزخ و به هم خوردن زبانه هایش در گوش جانشان طنین انداز است.»(5)

حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله در اهمیت تلاوت قرآن کریم و بهره بردن از آیات آن در رفتار می فرماید: «علیکم بالقرآن فانه الشفاء النافع و الدواء المبارک و عصمه لمن تمسک به و نجاه لمن تبعه لا یعوج فیقوم و لایزیغ فیستعتب لا ینقضی عجائبه و لا یخلق علی کثره امرد...؛ بر شما باد که به قرآن روی آورید، زیرا قرآن شفابخشی سودمند و دوایی نجات بخش است.

هر کس به قرآن تمسک جوید، مصون می ماند و هر کس از آن پیروی کند، نجات می یابد و هرگز از مسیر حق منحرف نمی شود تا نیازمند به اصلاح باشد و هرگز گمراه نمی کند تا درخور عتاب باشد.

شگفتی های قرآن، پایان پذیر نیست و با گفت وگوی فراوان در مورد آن، فرسوده نمی شود.»(6)

در روایت دیگر دراین باره می فرماید: «قرآن چراغی آشکار و ریسمانی محکم است که در رتبه و مقام بالا قرار دارد. قرآن برترین شفابخش و بالاترین فضیلت و سعادت است، هر کس از نور او بهره برد، خدا او را هدایت کند و هر کس امور خویش را به او پیوند دهد، خداوند او را مصون دارد و هر کس به قرآن، تمسک جوید، خداوند او را نجات دهد...»(7)

بدون شک، پیام اصلی روایات این است که فرد مسلمان، به دور از همه وسوسه ها و برای بهره بردن از آیات قرآن ، در درجه اول باید به تلاوت و انس با آن اهتمام ورزد و در تلاوت آن قصدش این باشد که با نورانیت آیات آن، در این مکتب انسان سازی، ساخته شود.

ذکر کردن این روایات برای این بود که انگیزه بیشتری جهت تفکر در قرآن ایجاد شود و هیچ کدام دلیلی بر بی اهمیت بودن تلاوت قرآن بدون تدبر و عمل نیست، بلکه قرائت قرآن کریم حتی بدون فهم معنای الفاظ آن نیز مفید است و روایتی که می فرماید: «رب تالی القرآن و القرآن یلعنه» (چه بسا کسی که قرآن تلاوت می کند اما قرآن، او را را لعن می نماید)؛ مصداق آن در جایی است که فرد قرآن خوان، از اول تلاوت آیات، قصدش بهره بردن از آیات نباشد، بلکه انگیزه خواندن آیات در نزد او، غیر از انگیزه هدایت و بهره گیری از آیات آن باشد.