شرکت مشاوره مدیریت ایلیا، مجموعه گزارش های جدیدی با عنوان «صنعت سنج» منتشر می کند. اولین سری این گزارش ها که برای نمایشگاه ایران اکسپو 1403 آماده شده است به بررسی هفت صنعت کلیدی ایران می پردازد و با جمع آوری و تحلیل بخش عمده ای از داده های رسمی و معتبر این صنایع، در کنار تحلیل بستر کلان اقتصادی به عنوان منبعی برای تصمیم گیری آگاهانه کسب و کارها و سرمایه گذاران عمل می کند.

در صنعت سنج سعی کردیم فقط از داده های معتبری که در کشور منتشر می شوند استفاده کنیم تا کاربران بتوانند به تصویر کلی و قابل اتکایی از صنعت دسترسی داشته باشند.

مجموعه گزارش های «صنعت سنج» با هدف توانمندسازی کسب و کارهای ایرانی و تقویت تصمیم گیری آگاهانه برای سرمایه گذاران و شرکت های بین المللی تدوین شده است.

اولین سری از این گزارش ها با عنوان «صنعت سنج صادرات» همزمان با ششمین نمایشگاه ایران اکسپو در هشتم اردیبهشت ماه 1403 منتشر می شود. این سری به ارائه اجمالی هفت صنعت کلیدی ایران (کشاورزی، خودرو، غذا و نوشیدنی، لوازم خانگی، معدن و فلزات پایه، پتروشیمی و دارو) به دو زبان فارسی و انگلیسی می پردازد و شامل چهار بخش اصلی است:

1. نگاهی به اقتصاد کلان ایران

2. آمارها و روندهای کلی صنعت

3. آمار صادرات

4. بازیگران کلیدی

گزارش «صنعت سنج غذا و نوشیدنی» در چهار بخش مجزا به بررسی این صنعت مهم می پردازد:

در میان بخش های اصلی تولید ناخالص داخلی، بین سال های 1390-1401، بیشترین نرخ رشد مرکب سالانه به ترتیب مربوط به خدمات (4درصد)، کشاورزی (2درصد)، صنعت و معدن (1درصد) بوده؛ در حالی که بخش نفت وگاز با نرخ مرکب سالانه 4- درصد افت کرده است.

طبق این گزارش:

•صنعت غذا و نوشیدنی در سال 1399، 18درصد از کل نیروی کار صنعتی را در اشتغال داشته و با سهم 10درصد از ارزش تولید، 10درصد از سرمایه گذاری در تولید صنعتی را داشته است.

•در سال 1399، 18درصد از نیروی کار صنعتی در کارگاه های تولید غذا و نوشیدنی فعالیت داشته اند، این کارگاه ها 10درصد از تولید صنعتی و 10درصد از ارزش سرمایه گذاری را در این سال به خودشان اختصاص داده اند.

•تعداد کارگاه ها در صنعت غذا و نوشیدنی از سال 1393 تا 1394 افزایش قابل توجهی داشته و تقریبا از سال 1395 ثابت مانده است.

•صنعت غذا و نوشیدنی ایران در مقایسه با ارزشی که تولید می کند، نیروی کار بیشتری را مصرف می کند. در سال 1399 این صنعت 18درصد اشتغال و 11درصد ارزش افزوده صنعتی را به خود اختصاص داده است.

•ارزش افزوده دلاری صنعت غذا و نوشیدنی در سال 1399 پایین تر از اوج این صنعت در سال 1396 بوده است، اما بیشتر از سال 1390 است و در این دوره با نرخ رشد مرکب یک درصد رشد کرده است.

•در طول دوره 1390 تا 1399، الگوی کلی سرمایه گذاری در غذا و نوشیدنی افزایشی بوده و با نرخ رشد مرکب سالانه 8درصد افزایش یافته است.

•صنعت غذا و نوشیدنی به دو دسته اصلی تقسیم می شود: 1- تولید غذا و 2- تولید نوشیدنی، که بخش تولید غذا بیش از 90درصد از ارزش صنعت را تشکیل می دهد.

•گروه تولید روغن، با سهم 4درصد از نیروی کار، 13درصد ارزش افزوده صنایع غذایی را خلق می کند و بیشترین خلق ارزش به ازای واحد نیروی کار را دارد.

گزیده ای از یافته ها و عناوین:

•در یک نگاه کلی صادرات غذا و نوشیدنی طی سال های 1397 تا 1401 با افت در حجم و ارزش مواجه بوده و نرخ افت بیشتر ارزش صادرات (15- درصد) نمایانگر کاهش نسبی قیمت واحد کالای صادراتی این صنعت است.

•عراق و افغانستان در سال 1397 بازارهای جذابی برای صنعت غذا و نوشیدنی بودند و با کاهش صادرات به این دو مقصد اصلی، کل صادرات این صنعت در فاصله 1397 تا 1401 کاهش یافته است.

•مواد آماده پز، بخش اصلی صادرات غذا و نوشیدنی ایران بوده اند اما از سال 1397 تا 1401 ارزش آنها با کاهش 48درصدی مواجه شده است.

•صادرات محصولات آماده غذایی ایران شاهد کاهشی مستمر بوده، در حالی که حجم صادرات به طور قابل توجهی تغییر نکرده که این خود نشان دهنده کاهش ارزش کالاهای صادراتی است.

•پس از سال 1397، روغن ها و روغن های گیاهی از سبد صادرات روغن ها و روغن های ایران تقریبا حذف شده و از 53 میلیون دلار در سال 1397 به 0.3 میلیون دلار در سال 1401 کاهش یافته است.

•طی دوره 1397 تا 1400، هم در ارزش و هم در حجم صادرات نوشیدنی، روند کاهشی مشاهده شده که البته این روند در فاصله سال های 1401 تا 1402 تغییر کرده است.

•صادرات محصولات آسیاب شده از سال 1397 تا 1401 کاهش مستمری داشته که ناشی از کاهش شدید صادرات محصولات گندم، از نظر ارزش و حجم بوده است.

در ادامه گزارش، عملکرد این بازیگران بررسی شده است:

• صنعت غذایی کوروش، شرکت اقتصادی و خودکفایی آزادگان و گروه صنعتی مینو که سهامدار اصلی مینو، شرکت آزادگان است.

در مجموع این گزارش می تواند به عنوان منبعی جامع برای فعالان، سرمایه گذاران و شرکت های خارجی باشد تا با بستر کلی اقتصاد ایران و نقش کلیدی که می تواند در بازار جهانی ایفا کند آشنا شوند.