آرشیو سه‌شنبه ۱۸ اردیبهشت ۱۴۰۳، شماره ۶۷۵۹
ایران
۱۴
یادداشت

نیازمند توافق محیط زیست و معدن

محمدرضا هادیلو

در برخی استان ها مانند چهارمحال و بختیاری، اغلب معادن موجود سنگ تزئینی و لاشه هستند. گرچه معادن فلزی فعال در این استان وجود ندارد اما تخریب سنگ لاشه به دلیل روش استفاده از سنگ تزئینی بیشتر است، یعنی روش استفاده سنگ لاشه با استفاده از انفجار صورت می گیرد و تخریب هایی به بار می آورد که غیرقابل جبران است.

متاسفانه در سال 90 قانونی در مجلس تصویب شد که در این قانون بیان شد معادن به جز آنهایی که در مناطق حفاظت شده هستند؛ نیاز به اخذ مجوز محیط زیست ندارند، یعنی در این قانون معادن را از گرفتن مجوز زیست محیطی معاف کردند، به همین دلیل نظارت های محیط زیست تاثیرگذار نیست.این قانون در اغلب موارد موجب صدمه جدی به محیط زیست و تهدیدی برای تنوع زیستی شده است، چرا که خارج از مناطق حفاظت شده کریدورهایی وجود دارد که ارتباط میان زیستگاه های مختلف را مسدود می کند، بنابراین اگر در این کریدورها مجوز معدن صادر شود مسیر تردد حیوانات قطع و موجب جزیره ای شدن زیستگاه ها خواهد شد.با این حال ماده 11 قانون هوای پاک بیان کرده اخذ مجوز احداث و بهره برداری از تمامی فعالیت های تولیدی، صنعتی و معدنی مستلزم اخذ مجوز محیط زیست است اما در کمال تاسف وزارت صمت تاکنون زیربار نرفته و این قانون را اجرا نمی کند، یعنی هیچ گونه استعلامی خارج از مناطق حفاظت شده صورت نمی گیرد.لازم است این موضوع با تعاملی جدی میان وزارت صمت و سازمان حفاظت محیط زیست حل و فصل شود چرا که صدور مجوز خارج از مناطق حفاظت شده ممکن است تخریب هایی را ایجاد و موجب جزیره ای شدن زیستگاه ها شود که آینده غیرقابل جبران باشد.طی صدها میلیون سال، پوسته زمین در حال تکامل بوده است؛ گذشت زمان و تغییر و تحولات دگرگونی های مختلف، باعث شده در برخی نواحی تمرکز مواد معدنی اعم از فلزی ها و غیرفلزی ها افزایش پیدا کند؛ این فرآیند زمین شناسی یک امر کاملا طبیعی بوده است. خوشبختانه کشور ایران از این ذخایر طبیعی سهم حائز اهمیتی برده و از درصد بالای کانسارهای معدنی برخوردار شده است.در زمین شناسی پزشکی عوارض پاراژنزهای سمی بررسی می شوند و در تحقیقات نشان داده شده که این مواد سمی درزمین باعث جهش های ژنتیکی در گیاهان و جانوران می شود. بسیار موارد پیش آمده که در تحقیقات زمین شناسان پزشکی ثابت شده،علت میزان بالای بیماری سنگ کلیه در مردم یک منطقه، از میزان بالای املاح در آب شرب آنجا نشات گرفته است. درتحقیقاتی دیگر،علت درصد بالای بیماری های پوستی در آن ناحیه به واسطه تمرکز عناصرسمی بوده وحتی برخی سرطان ها به خاطر در معرض بودن برخی مواد معدنی هستند.همیشه یک فضای رقابتی میان محیط زیست و معدن وجود دارد، اگر معدن و محیط زیست باهم به خوبی تعامل برقرار کنند و مانند کشورهایی چون استرالیا، کانادا و آمریکا بتوانند باهم به توافقات بیشتری برسند، درچرخه اقتصادی صنعت معدن قطعا پیشرفت های چشمگیری رخ خواهد داد. کشورهای فوق داری بزرگ ترین معادن هستند،درحالی که محیط زیستی سالم تر از کشورمادارند و از همان معادن به بهترین نحو بهره می برند.