فصلنامه آب و محیط زیست
پیاپی 62 (شهریور 1384)

در نخستین سال برنامه ی چهارم توسعه (1384) به رغم توسعه ی آزمایشگاه ها به 340 واحد و گماردن 1139 نفر برای کنترل و نظارت بر کیفیت آب شهرها و ارتقای شاخص های کلر باقی مانده (88/97 درصد) و سلامت میکروبی آب (1/98 درصد) به فراتر از معیارهای جهانی و ملی ظهور آلاینده های جدید و مقاوم در برابر فرآیندهای متعارف تصفیه، استحصال بیش از سرعت بازیابی، فرسودگی تاسیسات توزیع، تخلیه ی مستمر پساب ها و عدم پیش بینی و رعایت حریم های حفاظتی، در حالی کیفیت شیمیایی منابع آب کشور را تهدید می کند، که تمهید ویژه ای به جز جایگزینی، اختلاط و ترقیق، برای مقابله با آن اندیشیده نشده است...

وسعت زمین های کشاورزی در استان خوزستان مصرف بالای سموم و آفت کش ها را در پی دارد. این امر ضرورت بررسی وجود سموم کشاورزی در رودخانه های پذیرنده را نمایان می سازد. این تحقیق با هدف شناسایی غلظت سموم آلی کلردار در انتهای رودخانه های دز، شطیط، گرگر و دو مقطع ملاثانی و اهواز در رودخانه ی کارون انجام و سموم بررسی شد. الگوی پراکندگی سموم در رودخانه های دز و شطیط مشابه بوده و در رودخانه های گرگر و کارون در مقطع ملاثانی نیز تشابه الگوی پراکندگی سموم مشاهده می شود...

افزونی مقدار نیترات در آب آشامیدنی، سلامتانسان و حیوانات را تهدید می کند. 27 حلقه چاه در شهر اراک به دلیل آلودگی به نیترات از مدار بهره برداری خارج شده اند. در پایلوت مستقر در چاه شماره ی 31 اراک از باکتری سودوموناس آئروژینوزا برای تقلیل نیترات استفاده شد تا در شرایط anoxic از نیترات به عنوان گیرنده ی نهایی الکترون استفاده کرده و آن را صورت گاز نیتروژن از محیط خارج کند. از عامل های مهم در راهبری پایلوت، تنظیم مناسب ترین نسبت های C/N و N/P زمان ماند، دبی، DO,pH و جمعیت باکتری ها است...

افزایش نیاز سرانه ای آب متعاقب فزونی جمعیت از یک سو و از دیگر سو محدودیت و عدم رعایت حریم منابع آب، افزایش احتمال آلودگی منابع آب را سبب شده است. برای مقابله با این رخداد نامیمون تدوین برنامه های جامع برای حفظ و نگهداری از منابع تامین آب ضرورت می یابد. بیشترین منبع تامین آب شرب شهرها چاه ها هستند که متاسفانه اغلب بدون راهبرد خاصی رها شده اند. در این بررسی میزان رعایت موازین بهداشتی در چاه های آب تحت پوشش شرکت آب و فاضلاب خراسان و علل آلودگی احتمالی آنها بررسی و مشخص شد که 74 درصد آلودگی به دلیل عدم رعایت موازین بهداشتی در چاه های آب بوده است...

در راستای اجرای برنامه های پایش کیفیت منابع آب استان، نقشه های کیفیت منابع آب زیرزمینی شهر اصفهان برای شاخص های هدایت الکتریکی، سختی، قلیائیت، سدیم، پتاسیم، سولفات، کلرور، نیترات و نیتریت از سال 79 لغایت 82 با استفاده از نرم افزار Arcview GIS 3/2a و نتایج آزمون های کامل شیمیایی 57 حلقه چاه شناسایی شده در منطقه با دامنه ی عمیق 25 الی 35 متر ترسیم گردید. در کنار هر نقشه ی مسطح، نقشه ی هستوگرام، دیاگرام هر شاخص و دیاگرام تغییرات چهارساله ی آن نیز ترسیم شده است...

به منظور بررسی روند تغییرات کیفیت آبخوان در شهرها و شهرک های غرب استان تهران برنامه ی پایش کیفی منابع آب در منطقه ی یک این شرکت در دوره ی زمانی چهار ساله ی 1380 تا 1383 به اجرا درآمد. در این برنامه 21 عامل فیزیکی و شیمیایی آب از 16 حلقه چاه در قالب 173 نمونه، آزمون گردید. یافته های پژوهش نشان می دهد که میانگین نیترات در آبخوان منطقه از 6، 30 میلی گرم بر لیتر در سال 1380 به 97، 39 میلی گرم بر لیتر در سال 1383 و میانگین وزنی نیترات از 14، 20 میلی گرم در لیتر به 15، 33 فزونی یافته است...

بررسی روند تغییرات کیفیت منابع آب از گذشته تا به امروز و ظهور آلاینده های جدید در قالب طرح جامع و تحلیل عامل های موثر بر آن، به منظور اتخاذ تصمیم های مدیریتی، در مرحله ی نخست نیاز به نظام گسترده ی پایش و تعیین تیپ آب دارد. در مقاله ی حاضر، وضعیت منابع آب زیرزمینی دشت ارومیه با استفاده از اطلاعات سازمان آب منطقه ای و شرکت آب و فاضلاب استان بررسی و اطلاعات مربوط به چاه های آب شرب مستقر در شهر ارومیه ارایه گردید...

هر چند آب در ابتدای ورود به شبه عاری از هر گونه آلودگی شیمیایی و میکروبی می باشد، اما در شبکه ی توزیع کیفیت آن تغییر کرده و با کیفیت آب در سرمنشائ متفاوت می گردد. از جمله عامل هایی که موجب تغییر کیفیت آب در شبکه ی توزیع می گردند، واکنش شیمیایی بین آب و لوله ها، ترکیدگی و نشت لوله ها و ورود آلودگی های ثانویه، مصرف مواد گندزا، تغییر دما، تشکیل بیوفیلم، جنس لوله ها، طراحی و طول شبکه می باشد...

چهار حلقه چاه عمیق با میانگین آبدهی 70 لیتر بر ثانیه، اصلی ترین منابع آب مهدی شهر را تشکیل می دهند که در شبکه ای به طول 42 کیلومتر توزیع می شوند. برای دسترسی بهتر و بیشتر به ویژگی های میکروبی شبکه از فناوری سامانه ی اطلاعات جغرافیایی استفاده شد. با توجه به تراکم جمعیت، توپوگرافی ممنطقه، گزارش شیوع آندمیک بیماری های روده ای، شهر مهدی شهر برای مطالعه انتخاب شد. نقشه ی شهر و شبکه در محیط CAD رقومی گردید و به همراه مشخصات شبکه به نرم افزار Arcview منتقل شد...

اهمیت بررسی کیفیت میکروبی و شیمیایی آب در شبکه توزیع و حصول اطمینان از مقبولیت بهداشتی آب و سلامت آن برای مصرف کنندگان انکار ناپذیر است. در این پژوهش با انتخاب ایستگاه های مطالعاتی پایش کیفی شبکه ی توزیع در 24 شهر شامل شهرهای آبادان، آغاجاری، امیدیه، اندیمشک، ایذه، باغملک، بستان، بندر امام، بهبهان، خرمشهر، دزفول، رامشیر. رامهرمز، سوسنگرد، شادگان، شوش دانیال، شوشتر، کتوند، لالی، ماهشهر، مسجد سلیمان، هفتگل، هندیجان و هویزه باری بررسی کیفیت میکروبی و شهرهای مسجد سلیمان، شوشتر، آبادان، خرمشهر، آغاجاری و سوسنگرد برای بررسی کیفیت شیمیایی طی یک دوره ی چهار ساله به صورت ماهانه و فصلی اندازه گیری شد...

احتمال وقوع حادثه در سامانه های توزیع آب آشامیدنی همواره وجود دارد. حوادث اغلب با تغییرات کیفیت آب همراه اند و ممکن است موجب آلوده شدن بخش هایی از شبکه ی توزیع آب آشامیدنی و به خطر افتادن سلامت جامعه گردند. شناسایی شدت آلودگی و وسعت منطقه الوده و اقدام برای شست و شوی شبکه با جلوگیری از ورود آب آلوده به شبکه، رفع آلودگی و کنترل آن را ممکن می سازد. بنابر این بخش کنترل کیفیت آب در هنگام وقوع چنین حوادثی باید اقدام های ویژه ای انجام دهد تا از گسترش آلودگی های احتمالی جلوگیری شود...