نشریه پژوهش و سازندگی
سال هفدهم شماره 2 (پیاپی 64، پاییز 1383)

کپک B.trispora که یک کپک دوجنسی است، جهت تولید بتاکاروتن در محیط کشت تولید به صورت توام از دو سویه مثبت و منفی در فرمانتور پانزده لیتری همزن دار و فرمانتور هفتاد و پنج لیتری ایرلیفت کشت داده شد و همزمان با دورهای مختلف در فرمانتور همزن دار و شرایط هوادهی مختلف در هر دو فرمانتور مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. نتایج این بررسی نشان داد رشد و تولید بتاکاروتن در این کپک یک فرآیند کاملا وابسته به میزان هوای محیط است و در فرمانتورهای همزن دار با افزایش میزان هوادهی و تا حد مشخصی با افزایش دور همزن از 100 تا 400 دور در دقیقه، میزان تولید بتاکاروتن تا حدود 120 میلی گرم در لیتر افزایش می یابد. هم چنین فرمانتورهای ایرلیفت علیرغم اینکه دارای همزن نیستند از قابلیت بهتری در زمینه هوادهی محیط کشت و در نتیجه تولید بتاکاروتن توسط کپک B.trispora برخوردارند.

• حمید زارع ابیانه و • علی اکبر محبوبی، اعضای هیات علمی دانشگاه بوعلی سینا• محمدرضا نیشابوری، عضو هیات علمی دانشگاه تبریزتاریخ دریافت: فروردین ماه 1383 تاریخ پذیرش: دی ماه 1383چکیدهخشکسالی یکی از بلایای طبیعی می باشد که خسارات زیادی به زندگی انسان و اکوسیستم های طبیعی وارد می آورد و با دیگر حوادث طبیعی از قبیل سیل، طوفان و زلزله تفاوت هایی دارد. عمده این تفاوتها در تاثیر تدریجی خشکسالی طی یک دوره نسبتا طولانی، عدم امکان تعیین دقیق زمان شروع و خاتمه و وسعت جغرافیایی تاثیر آن می باشد. از طرف دیگر نبود تعریف دقیق و قابل قبول جهانی از خشکسالی به پیچیدگی و سردرگمی این پدیده افزوده است. خشکسالی ها در حالت کلی سه نوع هستند: خشکسالی هواشناسی، خشکسالی هیدرولوژیکی و خشکسالی کشاورزی. خشکسالی هواشناسی یا آب و هوا یی اساسا خشکی ناشی از کمبود بارندگی می باشد که در صورت تداوم منجر به خشکسالی هیدرولوژی و کشاورزی می گردد. بارش عمده ترین پارامتری است که در تعریف خشکسالی به کار می رود و کمبود یا فقدان آن آستانه رخداد خشکسالی است. در این مقاله خشکسالی هواشناسی (آب و هوایی) منطقه همدان به صورت سالیانه و فصلی با توجه به آمار بارندگی 52 ساله ایستگاه اکباتان و نوژه (1380-1379 و 1329-1328) مورد بررسی قرار گرفت. آزمون صحت و همگنی داده ها به روش ران تست و جرم مضاعف صورت گرفت.سپس فراوانی و شدت خشکسالی بر اساس شش شاخص: آستانه 60 درصد، درصدی از نرمال، استاندارد بارش، انحراف از میانگین، کلاسه بندی دامنه بارش و دهک ها در مقیاس فصلی و سالیانه مطالعه گردید. با توجه به کاهش میزان نزولات جوی، مشخص گردید که خشکسالی در برخی موارد به صورت سالیانه و در برخی موارد نیز بصورت فصلی رخ داده است.

به منظور بررسی اثرات برخی از فاکتورهای محیطی بر روی رشد جلبک گراسیلاریا (G. corticata) در حوضچه های فایبر گلاس چهار فصل سال انتخاب و این اثرات (دما، شوری، pH) در حوضچه هایی که با تراکم 500 گرم در متر مربع ذخیره سازی شده بودند بررسی شد. بر همین اساس دما، pH و شوری به صورت روزانه اندازه گیری و مقادیر آنها درطی دوره پرورش ثبت گردید. همچنین درطی دوره پرورش و به فواصل هر هفته یکبار افزایش وزن تر با استفاده از عملیات زیست سنجی مشخص گردید. بیشترین میزان درصد رشد روزانه و تولید خالص (وزن تر) را در طول دوره پرورش فصلهای بهار و پاییز به ترتیب با 31/0±74/3، 4/5 ± 3/38 و 1/0± 17/3 و 57/3± 6/27 به خود اختصاص دادند. در این بررسی دما از 23 تا 32 برای فصل بهار و از 23 تا 30 درجه سانتیگراد برای فصل پاییز نوسان داشته و اپتیمم رشد و افزایش وزن گونه مورد نظر در درجه حرارت 28 درجه سانتیگراد بدست آمد. تغییرات شوری نوسانات شدیدی را نداشته و ازPPTو 40-36 مقادیر آن ثبت گردید، این مقادیر برای تمام فصول یکسان بوده و اختلافی درآن دیده نشد. همچنین در رابطه با pH که در تمام فصول مورد بررسی تغییرات یکسانی را داشت مقادیر 04/0 ± 14/8 تا 05/0± 78/8 به دست آمد که با تغییرات رشد و وزن ارتباطی نداشته و به آن وابسته نبود.

سرخرطومی برگ یونجه (.Hypera postica Gyll) به عنوان مهم ترین آفت یونجه در شرایط ایران مطرح می باشد. تنش های محیطی غیر زنده نظیر کاهش میزان آب و آبیاری،چنانچه با توجیه اقتصادی هزینه و در آمد همراه باشد ممکن است سبب عدم رجحان آفت به تغذیه و کاهش خسارت گردد. برای بررسی چگونگی این مساله، 77 رقم یونجه طی دو سال در شرایط آبیاری معمولی و تنش رطوبتی در مزرعه آزمایش شدند. از طرح کرت های خرد شده در زمان در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 4 تکرار استفاده شد. بلوک های اول و دوم هر 10 روز یک بار و بلوک های سوم و چهارم هر 30 روز یک بار آبیاری شدند آلودگی در مزرعه به صورت طبیعی بود. درصد خسارت از طریق نمره دهی طی 4 بار یادداشت برداری انجام شد. ارقام به عنوان فاکتور اصلی و زمان یادداشت برداری به عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج تجزیه واریانس تفاوت های بسیار معنی داری از خسارات وارده در زمان های مختلف را نشان داد. معلوم شد که وقتی ارقام یونجه تحت تنش قرار می گیرند، کم تر مورد حمله آفت واقع می شوند.با گذشت یک سال زراعی که سن مزرعه افزایش یافت، میزان خسارت نیز کاهش یافت. توصیه می شود که چین اول یونجه از سال دوم کشت به بعد، از نظر آبیاری تا حدی تحت تاثیر تنش رطوبتی قرار گیرد تا ضمن افزایش مقاومت به صورت مقطعی، از به کار بردن سم خودداری شود و یا مقدار مصرف آن کاهش یابد. با توجه به این که گیاهان در چین اول سال اول کشت یونجه از آنچنان عملکرد زیاد علوفه برخوردار نیستند، این توصیه برای سال دوم کشت یونجه به بعد ارائه می گردد. امکان این که اثر تغییر در فنولوژی با افزایش سن گیاه بتواند به نحوی بر کاهش علاقه آفت به تغذیه و کاستن از میزان خسارت گیاه شود، مساله ای است که نیاز به بررسی و مطالعه بیشتر دارد.

این تحقیق به منظور بررسی اثرات گونه های گیاهی Haloxylon aphyllum و Calligonum comosum بر خواص فیزیکی و شیمیائی خاک تپه های ماسه ای و همچنین تثبیت و اصلاح ماسه زارها در منطقه کاشان انجام شد. جهت مطالعه مناطق تثبیت شده و دست کاشت با این گونه ها و مناطق مالچ پاشی شده و همچنین مقایسه اثرات مالچ روی تثبیت ماسه زارها، اقدام به انتخاب دو منطقه بزرگ مالچ پاشی شده و بدون مالچ شد. سپس در این مناطق بسته به وضعیت پوشش گیاهی هشت پلات 100 متر مربعی (10×10) مستقر گردید و در داخل هر پلات علاوه بر مطالعات پوشش گیاهی از قبیل تعداد گونه و درصد تاج پوشش نمونه برداری از خاک در دو عمق سطحی 0-10 سانتیمتری و عمقی بیش از 10 سانتیمتر در زیر تاج پوشش دو گونه تاغ و اسکنبیل و بین بوته های مذکور انجام شد (با فرض تاثیرگذار ی پوشش گیاهی از طریق بازگشت اندامهای هوائی در سطح اقدام به انتخاب لایه سطحی و عمقی گردید). همچنین از منطقه تپه های ماسه ای فعال بدون پوشش گیاهی نیز به عنوان شاهد نمونه برداری گردید. در مرحله بعدی آزمایش های فیزیکی و شیمیائی بر روی نمونه های خاک انجام شد. پس از تهیه داده ها اقدام به تجزیه آماری و مقایسه میانگین ها با استفاده از نرم افزارهای SAS، Mstate و MiniTab شد. نتایج نشان می دهد که گونه های مذکور باعث افزایش میزان مواد آلی خاک شده اند که در دراز مدت سبب بهبودی ساختار خاک می گردد و باعث افزایش عناصر مغذی فسفر، نیتروژن و پتاسیم شده اند که اینها از عناصرضروری مورد نیاز گیاهان می باشند و با ایجاد محیط مناسب برای فعالیت میکروارگانیسم ها باعث تسریع فرایندهای خاکسازی می گردند. به علاوه درصد رس و سیلت در تپه های ماسه ای افزایش داشته است. همچنین با ایجاد شرایط مناسب باعث برگشت گونه های بومی منطقه مثل گونه Cyperus congelomeratus شده اند.

• محمدمهدی رحیمی عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی ارسنجان،• داریوش مظاهری استاد دانشگاه تهران • زین العابدین طهماسبی سروستانی استاد یار دانشگاه تربیت مدرس تهرانتار یخ در یافت:تیرماه1383 تار یخ پذ یرش: آبان ماه 1383 چکیده این آزمایش در سال 1381 در ایستگاه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی ارسنجان (فارس) در زمینی با بافت رسی به منظور بررسی تاثیر عناصر ریزمغذی های آهن و روی بر عملکرد و سایر خصوصیات کمی و کیفی آفتابگردان در شرایط آبی با استفاده از کرتهای خرد شده در قالب بلوک کامل تصادفی با 4 تکرار مورد بررسی قرار گرفت. تیمارهای آزمایش عبارت بودند از: 1 کود آهن (کلات 138) در دو سطح 0 = F1 و20 = F2 کیلوگرم در هکتار 2 کود روی (سولفات آبدار 20%) در دو سطح 0= Z1 و 40 = Z2 کیلوگرم در هکتار 3 ارقام زاریا و های سان 25، که جمعا در 32 کرت به انجام رسیده است. صفات مورد بررسی در این تحقیقات عبارت بودند از: عملکرد دانه، قطر طبق، تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه و قطر و ارتفاع ساقه، شاخص برداشت و نسبت مغز به پوسته و شاخص سطح برگ و درصد پروتئین دانه و درصد روغن دانه. نتایج بدست آمده حاکی از این است که بین ارقام مختلف تفاوت معنی داری از نظر عملکرد دانه وجود نداشت ولی تیمارکودی بر روی آن موثر بوده است. تیمار F1Z2 با 5/3851 کیلوگرم در هکتار تولید دانه و با 11793 کیلوگرم در هکتار ماده خشک بالاترین میزان عملکرد را داشته است و حداکثر شاخص سطح برگ در هیبرید، های سان 25 در تیمار کودی F1Z2 بدست آمد. قطر طبق، وزن هزار دانه و قطر ساقه تحت تاثیر تیمار کودی قرار داشتند و درصد پروتئین تحت تاثیر ارقام قرار گرفته اند.

این پژوهش در پی دستیابی به اهداف ذیل شامل بررسی سهم تحقیقات کشاورزی از تولید ناخالص ملی در ایران و جهان، تعیین نسبت فایده به هزینه و نرخ بازده داخلی در تحقیقات ارقام جدید گندم آبی (مهدوی، نیک نژاد، اترک، تجن، الموت، زرین، الوند، داراب 2، مرودشت، کویر، چمران، و شیرودی) بوده که در سال 1379 در بخش تحقیقات غلات به مرحله اجرا درآمد. در این مطالعه جهت ارزیابی میزان کارآیی اقتصادی سرمایه گذاری در تولید ارقام از معیارهای نسبت فایده به هزینه و نرخ بازده داخلی استفاده شده به طوریکه کلیه هزینه ها و درآمدهای سالهای مختلف با استفاده از روش های تحلیل فایده-هزینه و نرخ تنزیل 5/18 درصد (بر اساس نرخ بهره سرمایه گذاری بلند مدت بانکها) به ارزش حال تبدیل و سپس نرخ بازده محاسبه شده است نتایج نشان داد: طبق معیار نسبت فایده به هزینه، با در نظر گرفتن نرخ ارز رسمی و شناور برای همکاری های بین المللی، به ازای یک ریال سرمایه گذاری در تولید ارقام گندم نان مورد مطالعه به ترتیب 8/25 و 22 ریال منافع در برداشته که منافع حاصله به بخش کشاورزی منتقل شده است. مجموعا در قبال 3 /39 میلیارد ریال سرمایه گذاری، ارزش حال خالص جایگزینی ارقام جدید گندم نان مورد مطالعه 7/2401 میلیارد ریال محاسبه شده است. با در نظر گرفتن نرخ ارز رسمی و شناور برای همکاری های بین المللی، نرخ بازده سرمایه گذاری در تحقیقات ارقام جدید گندم نان به ترتیب 8/77 و 2/75 درصد محاسبه شده که چون نرخ محاسبه شده بیشتر از هزینه فرصت یا نرخ سود بانکی (5/18 درصد) است لذا انجام فعالیتهای مربوطه دارای توجیه اقتصادی بوده است. نرخ بازده سرمایه گذاری در تولید ارقام مختلف گندم نان مورد مطالعه از جمله مهدوی، نیک نژاد، اترک، تجن، الموت، زرین، الوند، داراب2، مرودشت، کویر، چمران و شیرودی به ترتیب 7/61، 3/55، 5/91، 3/137، 4/68، 1/53، 2/70، 6/35، 2/69، 5/55، 3/192 و 159 درصد با در نظر گرفتن نرخ ارز رسمی برای همکاری های بین المللی برآورد شده که چون نرخ محاسبه شده بیشتر از نرخ بهره بانکی (5/18 درصد) است لذا انجام فعالیتهای مربوطه اقتصادی بوده است. با در نظر گرفتن نرخ ارز شناور برای همکاری های بین المللی، نرخ بازده سرمایه گذاری در تولید ارقام مختلف گندم نان مورد مطالعه از جمله مهدوی، نیک نژاد، اترک، تجن، الموت، زرین، الوند، داراب2، مرودشت، کویر، چمران و شیرودی به ترتیب 2/55، 50، 9/83، 2/129، 4/61، 6/48، 4/62، 5/28، 1/68، 5/49، 9/185 و 7/152 درصد برآورد شده است.

گونه E. gunnii درختی است سریع الرشد از خانواده Myrtaceae که بومی جنوبی ترین و کم عرض ترین ایالتهای استرالیا، یعنی تاسمانی می باشد. خواهان خاک سبک، با زهکشی مناسب، مرطوب و خنثی تا کمی اسیدی است. نورپسند یا نیمه سایه پسند است. شاخه های جوان و نورسته دارای برگهای دایره ای تا قلبی شکل و به رنگ نقره ای متمایل به آبی است در صورتی که شاخه های مسن تر دارای برگهای داسی تا نیزه ای و به رنگ سبز متمایل به کبود است. در استرالیا به Cider gum مشهور است و دارای نامهای مترادف E. archeri و E. divaricata می باشد. یکی از مقاوم ترین گونه های اکالیپتوس نسبت به سرما است. تکثیر غیر جنسی این گونه از طریق روش های معمول، به خصوص در تولید ریشه های نابجا مشکل می باشد. ازدیاد پایه هایی با خصوصیات برتر از طریق کشت بافت بسیار حائز اهمیت و کاربردی می باشد. در این تحقیق ریزنمونه از اندامهای مختلف گیاه، از جمله جوانه های جانبی شاخه های جوان، جوانه های گل، غده های لیگنینی شده و از جوانه های اپی کورمیک انتخاب گردید.تیمارهای مختلف برای استریل کردن نمونه ها و نیز برای کنترل مواد مترشحه فنولیک استفاده شد. محیط کشت De-Fossard، WPM و MS تغییر یافته برای مراحل استقرار و پرآوری به کار گرفته شد. در مرحله پرآوری و ریشه زایی غلظتهای مختلف سیتوکینین-اکسین به صورت تیمارهای مختلف، مورد آزمایش قرار گرفتند. نتایج به دست آمده نشان داد که افزایش غلظت هیپوکلریت کلسیم و یا هیپوکلریت سدیم از طرفی منجر به کاهش آلودگی سطحی، و از طرف دیگر باعث افزایش مواد فنلی در محیط کشت می شود. تغییرات فصلی نیز در ترشح مواد مذکور موثر بود. استفاده از اسید اسکوربیک و اسید سیتریک و قراردادن کشتها در تاریکی با زیر کشت نمودن متعدد، در کاهش یا حذف مواد مضر مذکور، تعیین کننده است. بهترین ریزنمونه برای این گونه گیاهی استفاده از جوانه های تحریک شده اپی کورمیک است. محیط کشت De-Fossard نسبت به سایر ترکیبات، درصد زنده مانی بیشتری را نشان داد. هورمونهای kinetin با غلظت 5 / 0 میلیگرم در لیتر و NAA با غلظت 01 / 0 میلی گرم در لیتر، بیشترین ازدیاد جوانه و کمترین تولید کالوس را همراه داشت. بیشترین درصد ریشه دهی (5 / 62 درصد) با استفاده از ترکیب IBA و NAA بدست آمد. افزایش زیرکشتها در مرحله شاخه دهی منجر به افزایش درصد ریشه دهی می شود. پس از تولید گیاهک های ریشه دار، مراحل سازگاری و انتقال به گلخانه با 2 / 75 درصد زنده مانی انجام شد.

اثرکوتاه مدت سیستمها و شدت های چرا بر تولید جاری و مصرف علوفه گیاه Bromus tomentellus در سال 1379 در ایستگاه تحقیقات مراتع هومند آبسرد مورد بررسی قرار گرفت.جهت اندازه گیری تولید و مصرف علوفه از قفسهای زوجی و روش قطع و توزین استفاده گردید. در این بررسی از دو سیستم چرای مداوم و تناوبی و سه شدت چرا سنگین، متوسط، سبک وشاهد استفاده شد.آزمایش در قالب طرح کرتهای خرد شده به اجرا در آمدکه در آن سیستمهای چرا بعنوان تیمار های اصلی و شدت های چرا به عنوان تیمارهای فرعی مد نظر قرار گرفتند.نتایج حاصل نشان داد که: به طور کلی اثر سیستم چرای تناوبی بر کاهش تولید جاری در مقایسه با سیستم مداوم بیشتر بوده و به تناسب افزایش شدت چرا به مقدار مصرف علوفه افزوده شده و از مقدار تولید جاری کاسته شده است. درهر دو سیستم تیمار شاهد تفاوت معنی داری با سایر تیمارها داشت (p < 0/01).در سیستم تناوبی بین تیمارهای چرای متوسط و سبک اختلاف آماری موجود نبود. با این حال اختلاف این دو تیمار با تیمار چرای سنگین معنی دار گردید. در سیستم چرای مداوم نیزاختلاف تولید و مصرف علوفه بین تیمارهای چرا کاملا معنی دار بود.

موضوع شوری خاک و شور شدن اراضی مجاور یکی از معضلات می باشد.بایستی با تدبیر و مدیریت صحیح علمی این روند مهار گردد. اولین گام در این راه شناسایی مناطق شور و تهیه نقشه شوری خاکهای کشور است. در این مقاله که نتیجه حاصل از اجرای طرح تحقیقاتی است، با استفاده از روش همبستگی بین داده های ماهواره ای (لندست ETM 1 سال 2000 میلادی) ومقادیر عددی شوری خاک، نقشه شوری خاک دشت قزوین در محیطGIS2 تهیه شد. برای انجام این کار تعداد 236 نمونه خاک تجزیه آزمایشگاهی گردید. با توجه به اینکه مقادیر عددی شوری خاک دارای مختصات جغرافیایی نیز بودند، نسبت به تهیه نقشه نقاط شوری خاک اقدام شد. این نقشه با تک تک باندهای لندست ETM قطع داده شد.ارزش درجه روشنایی DNs) 3)متناظر نقاط میدانی بر روی باندهای تصویر ماهواره ای استخراج گردید. وجود همبستگی بالای ارقام رقومی باند 7 تصویر با مقادیر متناظر عددی شوری خاک موجب شد، تا در تهیه نقشه شوری خاک دشت قزوین از داده های رقومی باند 7 استفاده گردد. مطابقت طبقات مختلف شوری خاک این نقشه با مشاهدات صحرایی و میزان هدایت الکتریکی نشانگر دقت در تهیه نقشه شوری خاک دشت با استفاده از روش همبستگی است.

به منظور بررسی و ارزیابی تنوع و روند زوال نمونه های بذور موجود در بانک ژن منابع طبیعی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، از خانواده گراسها، گونه علف باغ (Dactylis glomerata) انتخاب و 31 نمونه از بذور آن در دو آزمایش جداگانه محیط ژرمیناتور و گلخانه در طرح کاملا تصادفی با سه تکرار مورد آزمایش قرار گرفتند. آزمایش ژرمیناتور شامل قوه ‎نامیه، سرعت جوانه زنی و بنیه بذر و آزمایش گلخانه، شامل اندازه گیری درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، ارتفاع گیاه، تعداد پنجه و طول ریشه در سن چهل روزگی بود. در ضمن قوه ‎نامیه و وزن هزار دانه بذور در بدو ورود به سردخانه اندازه‎گیری شده بود. تجزیه واریانس صفات مورد مطالعه، اختلاف معنی داری را بین نمونه های مورد آزمون، نشان داد. صفات کاهش قوه‎ نامیه، سرعت جوانه زنی در ژرمیناتور و گلخانه و بنیه بذر نمونه های علف باغ، از نظر آماری اختلاف نشان دادند که نشان‎دهنده وجود تنوع بین نمونه ها است. نتایج ضرایب همبستگی نشان داد که وزن هزار‎دانه بر خصوصیات جوانه زنی و رشد اولیه در محیط‎های آزمایشگاهی و گلخانه، اثر مثبت دارد. نتایج آزمایشات انجام شده در ژرمیناتور با شرایط گلخانه، همبستگی نزدیکی نشان داد. همچنین بین سرعت جوانه زنی در ژرمیناتور و بنیه بذر همبستگی بالایی وجود داشت. این همبستگی بوسیله مدل رگرسیونی گام به گام تایید شد. بنابراین سرعت جوانه زنی برآورد خوبی از بنیه بذر بدست می‎دهد.کاهش قوه ‎نامیه با صفات درصد جوانه زنی در گلخانه، سرعت جوانه زنی در ژرمیناتور و گلخانه و بنیه بذر، همبستگی منفی معنی دار نشان داد. در نتیجه زوال بذر نه تنها سبب کاهش قوه ‎نامیه می‎شود، بلکه موجب کاهش سرعت جوانه زنی و بنیه بذر و کاهش استقرار گیاه می‎گردد.کاهش قوه‎ نامیه به صورت بارزی تحت تاثیر منشا بذر قرار دارد، به طوری که با انجام آزمایش حاضر، تفکیک اثر دوره نگهداری بذر و منشا بذر بر کاهش قوه‎ نامیه امکان پذیر نبود، زیرا که بذور گردآوری شده در سال واحد از مناطق مختلف، روند زوال یا کاهش قوه ‎نامیه متفاوتی داشتند. بنابراین در مدیریت بانک ژن، برنامه ریزی پایش زوال و احیاء بذور باید برای نمونه ها (اکسشن‎ها) و نه گونه ها مدنظر قرار گیرد.

به منظور بررسی کشت مخلوط ذرت و آفتابگردان در منطقه جیرفت، آزمایشی در سال 1376 در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات شهرستان جیرفت، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 5 تیمار و 3 تکرار انجام گرفت که تیمارهای مورد آزمایش عبارت بودند از: M1 (تک کشتی ذرت)، M2 و(75 درصد ذرت + 25 درصد آفتابگردان)، M3 و(50 درصد ذرت + 50 درصد آفتابگردان)، M4 و(25 درصد ذرت + 75 درصد آفتابگردان) وM5 (تک کشتی آفتابگردان). گیاهان مذکور با استفاده از روش جایگزینی کاشته شدند. با محاسبهLER (نسبت برابری زمین) ملاحظه گردید که کشت مخلوط این دو گیاه با ترکیبM2 و(75 درصد ذرت + 25 درصد آفتابگردان) بیشترین عملکرد علوفه تر، علوفه خشک، عملکرد دانه و میزان کل پروتئین را در منطقه بر داشت. همچنین برای استفاده بهینه از رطوبت خاک ترکیب M2 نسبت به سایر ترکیبها برتری نشان داد. بنابراین شاید در مجموع برای منطقه این نوع کشت (M2) جهت دستیابی به عملکرد بالا قابل توصیه باشد.

• بهزاد کاویانی، گروه تخصصی زیست شناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت• رمضانعلی خاوری نژاد، گروه زیست شناسی، دانشگاه تربیت معلم، تهران• حمید فهیمی، گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه تهران • فرانسواز برنارد، گروه زیست شناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهرانتاریخ دریافت: فروردین ماه 1383 تاریخ پذیرش: آبان ماه 1383چکیده سویا یک منبع ممتاز تامین پروتئین در تغذیه انسانها و سایر حیوانات به شمار می رود. اسیدهای آمینه حاوی گوگرد (متیونین و سیتئین) در پروتئین های سویا ناچیز است. حدود 70% از پروتئین های سیتوزولی سویا متعلق به پروتئین های گلایسینین و β- کونگلایسینین است. پروتئین های گلایسینین، بیشترین میزان اسیدهای آمینه متیونین و سیستئین(3-5.4%) را دارا می باشند. افزایش مقدار پروتئین های گلایسینین و تغییر نسبت گلایسینین به - کونگلایسینین بر روی ارزش غذایی سویا تاثیر می گذارد. ارزش غذایی سویا توسط افزایش غلظت اسیدهای آمینه حاوی گوگرد افزایش می یابد. کیفیت پروتئین در سویا به طور موثری تحت تاثیر شرایط تغذیه ای به ویژه عناصری مانند فسفر، پتاسیم و ازت قرار دارد. در این پژوهش اثر غلظت های مختلف فسفر و پتاسیم برروی تغییرات کمی و کیفی پروتئین های گلایسینین و و β- کونگلایسینین دربرگ و کالوس سویا مورد ارزیابی قرارگرفت. تغییرات کمی پروتئین کل با آزمون لوری و تغییرات کیفی با روش SDS-PAGE مطالعه گردید. بالاترین مقدار پروتئین و همچنین بیشترین افزایش زیر واحد اسیدی پروتئین گلایسینین با وزن مولکولی38 کیلو دالتون در برگهای گیاهان تیمار شده با غلظت های30 گرم پتاسیم و 02/0 گرم فسفر در هر 100 کیلوگرم خاک وکالوسهای حاصل از کشت در محیط های حاوی30 میلی مولار پتاسیم و 1 میلی مولار فسفر مشاهده شد. زیر واحد اسیدی پروتئین گلایسینین با وزن ملکولی38 کیلو دالتون دارای متیونین و سیستئین بیشتری نسبت به زیر واحد قلیایی این پروتئین و زیر واحدهای β, α, α و پروتئینβ- کونگلایسینین است.

وسعت زیر حوزه بند گلستان حدود 1000 هکتار می باشد و بخشی از بینالود در شمال غربی مشهد را در برمی گیرد. میانگین حداکثر دما 6/34 درجه سانتی گراد در تیر ماه و میانگین حداقل دما 6/1 درجه سانتی گراد در دی ماه می باشد. پوشش گیاهی این منطقه به روش فلورستیک مورد مطالعه قرار گرفت و سپس شکلهای زیستی و پر اکنش جغرافیایی آنها تعیین شد.به طور کلی در منطقه 45 تیره, 195 جنس و 266 گونه وجود دارد. بزرگترین تیره، کاسنی با 34 جنس و 51 گونه و بزرگترین جنس، گون از تیره پروانه آساها با 6 گونه می باشد. شکلهای زیستی عمده منطقه به صورت تروفیت, همی کریپتوفیت و کریپتوفیت می باشند. بیشترین پراکنش جغرافیایی گیاهان با 3/52% مربوط به منطقه ایران - تورانی است.

• خسرو عزیزی، استادیار، دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان • مجید امینی دهقی، استادیار، دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه شاهد• حسین حیدری شریف آباد ، دانشیار مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشورتار یخ در یافت: آذر ماه 1382 تار یخ پذ یرش: د ی ماه 1383چکیدهبه منظور بررسی اثر دماهای مختلف هوا و منطقة ریشه بر روی رشد و نمو، عملکرد و اجزاء عملکرد سه گونة یونجة یکساله، آزمایشی در شرایط کنترل شده در اتاقک رشد در دمای 10/15، 15/20 و20/25 درجه سانتیگراد شب/ روز انجام گرفت. در این آزمایش از سه گونه یونجة یکساله Medicago polymorpha, M. radiata, M. rigidula که با مناطق سرد و معتدله سازگاری دارند استفاده گردید. دمای منطقة ریشه در چهار سطح 5 و10 و15 و20 درجة سانتیگراد در نظر گرفته شد. آزمایش در قالب طرح فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. گونه ها از لحاظ تولید مادة خشک و اجزاء عملکرد تفاوت معنی داری داشته و گونه های M. polymorpha و M. rigidula از نظر تولید مادة خشک و اکثر صفات مورد بررسی برتر بوده و عملکرد بیشتری نسبت به گونة M.radiata نشان دادند. دمای 5 درجة سانتیگراد منطقة ریشه تاثیر قابل توجهی در کاهش عملکرد و اجزاء عملکرد گونه های یونجة یکساله مورد مطالعه داشت. افزایش دمای منطقة ریشه موجب افزایش ارتفاع بوته، طول ریشه، میزان مادة خشک ریشه، ساقه و برگ، اختصاص مواد خشک بیشتری به بخشهای هوائی، افزایش تعداد شاخه، گره ساقه و برگ و گسترش سطح برگ در گونه های یونجة یکساله گردید. افزایش دمای هوا تا 25 درجة سانتیگراد تاثیر مثبت و افزایندهای بر رشد و نمو بخش های هوایی گونه های یونجة یکسالة مورد مطالعه داشت. دمای 20 درجة سانتیگراد هوا، طول و مادة خشک ریشه را بیش از سایر دماها افزایش داد. بیشترین میزان ماده خشک برگ و ساقه در گونة M.polymorpha در دمای 25 درجه سانتیگراد هوا و 15 درجه سانتیگراد منطقة ریشه مشاهده گردید افزایش ماده خشک برگ و ساقه به دلیل افزایش تعداد شاخه، تعداد و سطح برگ، ارتفاع بوته، طول ریشه و ماده خشک آن در اثر افزایش دمای هوا و خاک بوده است. نتایج نشان داد که در دمای پائین هوا و منطقة ریشه، گونة M.rigidula مادة خشک برگ و ساقه بیشتری نسبت به دو گونه دیگر تولید نمود، که به دلیل تولید تعداد برگ، سطح برگ، تعداد گره و طول و ماده خشک ریشه بیشتر نسبت به سایر گونه ها در دمای پائین هوا و خاک می باشد و این امر حاکی از مقاومت به سرمای بیشتر این گونه بوده که در دماهای پائین منطقة ریشه قدرت رشد و نمو بهتری از سایر گونه ها داشته است. لذا برای کشت در سیستم لی فارمینگ در مناطق سرد و معتدل و مناطقی که دمای پائین هوا و خاک در اوایل فصل رویش حاکم است مناسب تر می باشد.

از آنجا که ژنوتیپهای مختلف گیاهان چوبی در کشت درون شیشه ای تفاوتهای عمده ای نشان می دهند و همچنین سن و مرحله رویشی گیاه بر قدرت تکثیر این گیاهان تاثیر به سزایی دارد، برای بررسی این تفاوتها و یافتن روشی که مناسب تکثیر ژنوتیپ های مختلف گیلاس وحشی باشد پژوهش حاضر انجام شد. عوامل موثر بر شاخه زایی، طویل شدن شاخه، شیشه ای شدن و ریشه زایی چهار ژنوتیپ بالغ گیلاس وحشی (Prunus avium) مورد بررسی قرار گرفت. سن درختان انتخاب شده به ترتیب 45، 100، 100 و بیش از 150 سال بود و همگی بالغ بودند. جوانه های جانبی و انتهایی پایه های مختلف در زمستان تهیه شد و در محیط DKW حاوی غلظتهای مختلف BA و IBA کشت گردید. بین ژنوتیپ های مختلف از نظر شاخه زایی و ریشه زایی تفاوتهای مشخصی وجود داشت اما سن گیاهان در تغییر شاخصهای رشد موثر نبود. بهترین غلظت هورمون BA برای شاخه زایی 1 تا 2 میلی گرم در لیتر بود. ژنوتیپ 4 (مسن ترین درخت) بالاترین قدرت تکثیر را نشان داد. برای طویل شدن شاخه ها استفاده از غلظتهای پایین BA یا محیط کشت بدون هورمون مناسب بود. درصد ریشه زایی ژنوتیپ های مختلف متفاوت بود. ژنوتیپ 3 با سن تقریبی 100 سال بیشترین درصد ریشه زایی را نشان داد. در بررسی درصد شیشه ای شدن نمونه ها جوانه های دو ژنوتیپ 3 و 4 بر روی سه محیطMS، WPM وDKW کشت گردید. ژنوتیپ 4 تقریبا در همه موارد میزان شیشه ای شدن کمتری را نشان داد و در محیط کشت DKW کمترین میزان شیشه ای شدن مشاهده شد.

به منظور کنترل دما و رطوبت نسبی داخل گلخانه یک سیستم جمع آوری اطلاعات کامپیوتری طراحی و پیاده سازی گردید.سیستم برای انجام آزمایشات گوناگون میدانی داخل یک گلخانه مدل با سطحی به مساحت 8 متر مربع و ارتفاع 2 متر نصب و در شرایط مختلف جوی در ماه آذر سال 1382 در کرج مورد آزمون و ارزیابی قرارگرفت. در یکی از آزمایشات مشاهده گردید که مقادیر مربوط به دمای محیط داخل گلخانه همواره بالاتر از دمای محیط بیرون می باشد. با توجه به اینکه انرژی تابشی خورشید پس از عبور از پوشش شفاف در محیط گلخانه محبوس شده و بتدریج باعث افزایش دمای محیط گلخانه می گردد این روند قابل توجیه بوده و در واقع تائیدکننده اثر گلخانه ای است. از طرفی در طول مدت آزمایش نوسانات زیادی در درجه حرارت داخل گلخانه مشاهده گردید. ما این نوسانات را متاثر از شرایط طبیعی محیط شامل تبخیر سطحی درون گلخانه، تابش خورشید، درجه حرارت محیط بیرون و آفتابی و ابری شدن متناوب هوا در حین آزمایش تفسیر می کنیم. نوسانات مشهودی در تغییر رطوبت نسبی داخل گلخانه مشاهده نگردید اما با فعال شدن سیستم کنترل خودکار در دقایق آخری آزمایش این رطوبت نسبی روندی نزولی به خود گرفت. از طرفی سنسور دمای نصب شده نزدیک به نواحی مجاور پوشش گلخانه از آهنگ افزایش سریع تری برخوردار بود تا سنسوری که در مجاور گیاه قرار داده شده بود. این امر ناشی از تاثیر بیشتر انرژی تابشی خورشید بر گرمایش گلخانه در مجاورت پوشش می باشد.

این تحقیق به منظور بررسی اثر تنش های خشکی و شوری بر جوانه زنی و استقرار نهال گونه های مرتعی Elymus Junceus و Kochia prostrata انجام گرفت. طرح آماری مورد استفاده کرت های خرد شده (اسپلیت پلات) در قالب طرح کاملا تصادفی بود که با انتخاب 2 گونه، 4 تیمار شوری و 3 تیمار خشکی در دو نوع خاک طبیعی و مصنوعی با 4 تکرار انجام شد. تیمارهای شوری شامل صفر، 78/6، 26/13 و 4/18 میلی موس بر سانتیمتر و تیمار خشکی شامل دوره های آبیاری10، 15 و 20 روزه بود. صفات مورد بررسی شامل جوانه زنی، میزان رشد اندام های هوایی در مراحل مختلف و وزن تر و خشک گونه های مزبور می باشد. خاک نوع اول مورد نیاز برای آزمایش ها از بستر رودخانه شور تهیه و سپس دامنه های شوری خواسته شده بین صفر تا 4، 4 تا 8، 8 تا 16 و بیشتر از 16 بدست آمد. خاک نوع دوم نیز از مزرعه ای بدون شوری با مخلوط یک چهارم کود حیوانی، یک چهارم ماسه و یک چهارم خاک، تهیه گردید. سپس گلدانها از دو نوع خاک پر شده و بذرها پس ازکشت مورد آبیاری قرار داده شد، خاکهای شور با آب شیرین و خاکهای بدون شوری با آب شور که از مخلوط دو نمکNaCl و ‍CaCl2 به صورت یک به یک تهیه شده بود مورد آبیاری قرار گرفت و از صفات مورد نظر یادداشت برداری شد. با افزایش میزان شوری، جوانه زنی کاهش یافت به طوری که در شوری های26/13 و 4/18 میلی موس بر سانتیمتر هیچ یک از گونه ها جوانه نزدند. وضعیت جوانه زنی گونه ها در خاک طبیعی بهتر از خاک مصنوعی بود و گونه E. junceus از جوانه زنی بهتری و مقاومت بیشتری به شوری و خشکی نسبت بهK.prostrata برخوردار بود.ضمن اینکه شوری و خشکی باعث کاهش رشد و وزن گونه ها گردید.

• سیدمحسن سیدان، عضو هیات علمی بخش تحقیقات اقتصاد کشاورزی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان.
تاریخ دریافت: مرداد ماه 1383 تاریخ پذیرش: دی ماه 1383چکیدهسیر یکی از محصولات مهم زراعی و صادراتی استان همدان به شمار می آید. سهم این استان از کل تولید سیر کشور 62 درصد است. همچنین 25 درصد ازکل سطح زیر کشت به این منطقه اختصاص دارد. مزیت نسبی و کیفیت بالای سیر باعث شده که این محصول جایگاه خاصی در اقتصاد کشاورزی این منطقه داشته باشد. هدف از انجام این پژوهش مقایسه کارائی فنی کشاورزان سیرکار و تعیین عوامل تاثیرگذار بر عدم کارائی آنان می باشد. برای این منظور به روش نمونه گیری خوشه ایدو مرحله ای از میان روستاهای سیر کار شهرستان همدان و بهار 15 روستا انتخاب و از طریق پرسشنامه داده های مورد نیاز از 148 نفر بهره بردار در سال زراعی 81-1380 جمع آوری شده است. برای رسیدن به اهداف طرح با استفاده از تابع تولید متعالی1 (ترانسندنتال) و تخمین سیستمی، تابع تولید مرزی و عدم کارائی به طور همزمان برآورد شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که متوسط کارائی فنی بهره برداران این محصول 74 درصد می باشد. اختلاف کارائی فنی بهترین زارع و سایر کشاورزان نشان می دهدکه پتانسیل افزایش تولید درحدود 25 درصد امکان پذیر می باشد. بنابراین می توان بدون تغییر عمده در سطح فنآوری و منابع به کار رفته و صرفا از طریق افزایش کارایی فنی کشاورزان تولید را به مقدار زیادی افزایش داد.از عوامل تاثیر گذار بر عدم کارایی سطح تحصیلات، مالکیت زمین، تعداد قطعات، تجربه کشاورز، سطح زیر کشت، سن وشغل اصلی بهره بردار می باشد.

به منظور بررسی تنوع ژنتیکی ارقام و توده های داخلی و خارجی چچم یکساله (Lolium multiflorum) موجود در بانک ژن منابع طبیعی، 20 ژنوتیپ از این گونه در یک طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مرکز تحقیقات البرز کرج مورد ارزیابی قرار گرفتند. عملکرد علوفه خشک و صفات تاریخ خوشه دهی، تاریخ گلدهی، محیط تاج پوشش، تعداد ساقه در بوته، ارتفاع ساقه و دیرزیستی در 5 چین سال 1379 و 2 چین سال 1380 اندازه گیری شدند. داده های مربوط به میانگین چین های سال 1379و 1380 به صورت جداگانه مورد تجزیه واریانس قرار گرفتند. ضمنا داده های دو سال با استفاده از طرح کرت های خرد شده در زمان تجزیه شدند. ضرائب همبستگی فنوتیپی بین صفات اندازه گیری شد و با استفاده از تجزیه کلاستر (خوشه ای) و تجزیه به مؤلفه های اصلی، ژنوتیپ ها براساس عملکرد علوفه سالیانه و صفات مورفولوژیکی گروه بندی شدند. اختلاف معنی داری بین ژنوتیپ ها برای 7 صفات مورد مطالعه در تجزیه ساده در هر یک از سال ها و تجزیه مرکب دو سال مشاهده شد. ضرایب همبستگی بین عملکرد علوفه با ارتفاع بوته و دیرزیستی مثبت و معنی دار بود. تاج پوشش با تعداد ساقه رابطه مثبت و با دیرزیستی رابطه منفی و معنی دار داشت. در تجزیه به مؤلفه های اصلی، 3 مؤلفه اول، 83 درصد از کل واریانس متغیر ها را توجیه کردند. ارتفاع بوته، دیر زیستی و عملکرد علوفه مهمترین نقش را در تبیین مؤلفه اول داشتند. در حالیکه در مؤلفه دوم، تاریخ ظهور خوشه و تاریخ گرده افشانی مهم تر بودند. نتایج حاصل از تجزیه کلاستر، 20 ژنوتیپ ارزیابی شده را در 4 گروه متفاوت قرار داد. ژنوتیپ های موجود در کلاستر1 پرمحصول، پابلند و دارای طول عمر بیشتری بودند. کلاستر شماره 2، دارای تعداد ساقه و اندازه تاج پوشش بیشتری بود و در نتیجه عملکرد علوفه نسبتا بالایی داشت. از ویژگی مهم کلاستر 3، دیر رسی با عملکرد متوسط و کلاستر 4 زودرسی همراه با عملکرد علوفه کمتری بود.

دربررسی و نقد و نظر پیرامون عملکرد سازمان ترویج کشورهای درحال توسعه و از جمله ایران صاحب نظران و کارگزاران ترویج عوامل متعددی را به عنوان علل ناکامی های ترویج برشمرده اند، که از جمله می توان به ساختار سازمانی آن اشاره نمود.در واقع بسیاری معتقدند کامیابی ها و ناکامی های ترویج را باید در ساختار سازمانی جستجو نمود.هدف کلی تحقیق حاضر، یافتن الزامات (عوامل) نوین طراحی ساختار سازمانی ترویج کشاورزی می باشد. پژوهش حاضر، از نوع تحلیلی - حل مساله می باشد. بنابراین این پژوهش کاربردی نیز محسوب می گردد.جامعه آماری این پژوهش، در برگیرنده مدیران ستادی و استانی ترویج وزارت جهاد کشاورزی، مدیران سایر واحدهای ترویجی وزارت جهاد کشاورزی، کارشناسان ارشد ستادی و استانی معاونت ترویج، تصمیم گیران در خصوص تصویب ساختار ترویج، واعضای هیات علمی گروه های ترویج دانشگاه ها با تحصیلات و سوابق ترویجی می باشد.پس از انجام پیش آزمون و پیش برآورد واریانس جامعه، برای محاسبه حجم نمونه از فرمول کوکران، استفاده شده است.برای گردآوری اطلاعات در مرحله میدانی این پژوهش از پرسشنامه به عنوان ابزار اصلی گردآوری اطلاعات استفاده شد. نظر پاسخگویان در مورد الزامات ساختار سازمانی ترویج کشاورزی ایران، متغیر اصلی پژوهش حاضر به شمار می آید. همچنین ویژگی های فردی افراد پاسخگو به عنوان دیگر متغیرهای این پژوهش محسوب می شود که شامل سن،مدرک،سابقه کار، رشته تحصیلی، موقعیت شغلی و محل اشتغال افراد میباشد. برای بررسی نتایج مطالعه از آزمون های من وایتنی یو، کروسکال والیس و ضریب همبستگی اسپیرمن استفاده شد.بر اساس نتیجه حاصل از آزمون های آماری و تحلیل عاملی، مجموعا 17 عامل شناسایی شده است که درصد تجمعی واریانس برای 17 عامل استخراج شده برابر 74/10 درصد می باشد.مهمترین عوامل در مدل میدانی تحقیق شامل الزامات زمینه ای(حمایتی) با 16 درصد واریانس،انعطاف و تناسب با 7/11 درصد،مشارکت با 8/5 درصد، توسعه انسانی با 7/4 درصد و تکنولوژی خاص با 2/4 واریانس می باشند.

جنگلهای صخره ای سنگده در جنوبی ترین بخش از شهرستان ساری، به جهت ویژگی های اکولوژیک خاص خود و وجود تیپ های رویشی ناشناخته از جمله اجتماعات توس (Betula pendula Roth)، یکی از اکوسیستمهای ویژه در جنگلهای مناطق فوقانی خزری است که همراه با تنوع گیاهی خود، چهره زیستی منحصر به فردی را در دامنه های شمالی البرز به نمایش گذاشته است. در همین رابطه به منظور شناسایی و معرفی فلور، بررسی کورولوژیک عناصر گیاهی و مطالعه ساختاری، رویشهای منطقه مورد مطالعه قرار گرفتند که در نتیجه آن تعداد 181 گونه گیاهی از 129 جنس و 52 خانواده جمع آوری و شناسایی شدند که خانواده های Rosaceae، Asteraceae، Poaceae، Lamiaceae و Caryophyllaceae مهمترین خانواده های موجود در منطقه بودند که در مجموع 41% از کل گونه ها را شامل شده اند. همی کریپتوفیتها، فانروفیت ها و کریپتو فیت ها از مهمترین گروه های ساختاری طیف زیستی منطقه به روش رانکایر بودند در حالی که در روش سوزوکی و آراکانه، همی کریپتوفیتهای تک ساقه ای، ژئوفیتهای ریزوم دار و درختچه های پهن برگ خزان کننده از مهمترین اشکال زیستی محسوب می شوند. بررسی کورولوژیک و استخراج کوروتیپ ها بر اساس روش زهری، بر طبق انتظار غلبه عناصر خزری را نشان داد و عناصر ایرانی تورانی و ایرانی تورانی – خزری در مراتب بعدی قرار می گیرند. همچنین در رابطه با اندمیسم، تعداد 33 گونه، اندمیک سرزمین ایران بودند که در مجموع عناصر گیاهی موجود در این رویشگاه کوچک، 9/1% از کل گونه های اندمیک فلور ایران را تشکیل می دهند.

• دانیال کهریزی، دانشجوی دکتری اصلاح نباتات، دانشگاه تربیت مدرس • علی هاتف سلمانیان و امیر موسوی، اعضاء هیات علمی پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری – تهران • افسون افشاری، دانش‎آموخته دانشگاه خاتم – تهران • احمد معینی و • قاسم کریم‎زاده؛ اعضاء هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس تهرانتاریخ دریافت: مرداد ماه 1383 تاریخ پذیرش: آذر ماه 1383چکیدهیکی از موثرترین راه های ایجاد گیاهان مقاوم به علفکش‎ گلایفوسیت، دستورزی ژن کد کننده آنزیم EPSPS، به منظور کاهش میل ترکیبی گلایفوسیت به این آنزیم می‎باشد. در این تحقیق یکی از کلیدی‎ترین نقاط اتصال آنزیم EPSPS که اسید آمینه گلایسین شماره 96 است، مورد توجه قرار گرفت. با ایجاد یک جهش نقطه‎ای به روش طراحی پرایمر ویژه و واکنش PCR، کد ژنتیکی اسید آمینه فوق به اسید آمینه آلانین تبدیل گردید.ژن دست ورزی شده، در داخل پلاسمیدهای کلونینگ pUC18 و بیانی گیاهی pBI121 کلون شد. آنالیزهای مولکولی لازم برای اثبات حضور ژن در پلاسمیدها و تعیین جهت مناسب آنها انجام گرفت. پلاسمید pBI121 حامل ژن مورد نظر، از طریق باکتری Agrobacterium tumefaciens سویه LBA4404 به گیاه کلزا رقم PF-7045-91 منتقل گردید. ازانتهای بریده شده دنباله کوتیلدون، به عنوان بافت هدف جهت انتقال ژن استفاده گردید. برای ارزیابی اولیه تراریختی گیاه از مقاومت گیاهان به کانامایسین استفاده شد. نتایج این تحقیق نشان داد که درصد باززایی نوساقه و درصد تراریختی گیاهچه به ترتیب 73 و 30 درصد بود. آنالیزهای مولکولی و ارزیابی مقاومت به این علف کش‎ در دست انجام است.

پسته وحشی از جمله گیاهان با ارزشی است که در مناطق مختلف ایران سطح قابل ملاحظه ای را به خود اختصاص داده است. این گونه به لحاظ اقتصادی از نظر تولید صمغ (سقز) و استفاده از آن در تولید انواع مواد داروئی و بهداشتی، میوه و شاخ و برگ آن در تغذیه و تولید علوفه و همینطور به لحاظ زیست محیطی از نظر نقش آن در حفاظت خاک و جلوگیری از فرسایش، تلطیف آب و هوای منطقه، تامین آبهای زیرزمینی و اهمیت رویشگاه ها به عنوان مامن و ماوای حیات وحش و مقاومت بسیار بالای آن در تحمل خشکی و سایر شرایط نامناسب محیطی از ارزش و اهمیت خاصی برخوردار است. بنابراین شناسائی و بررسی دقیق این گیاه و مشخصات رویشگاهی و تعیین سطح پراکنش آن در مناطق مختلف کشور جهت اجرای برنامه های توسعه از ضرورتی خاص برخوردار است.در این تحقیق ضمن بررسی دقیق خصوصیات رویشگاه، خصوصیات کمی و کیفی درختان از قبیل تعداد درخت در هکتار، ارتفاع درختان، قطر تاج بزرگ و کوچک، ارتفاع تنه، قطر تنه، نوع فرم رویش، شادابی و سلامت تنه و تاج و سایر ویژگی ها در منطقه کوه نظر کرده شهرستان ساوه مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصله از این تحقیق نشان می دهد که محدوده ارتفاع پراکنش درختان بین 1293-1080 متر از سطح دریا واقع شده،تعداد درختان 50-30 اصله در هکتار و میانگین ارتفاع آنها برابر 27/3 متر بوده که حداکثر ارتفاع 5 متر می باشد. از طرفی ارتفاع تنه درختان 18/1 متر و میانگین ارتفاع تاج نیز برابر 10/2 متر می باشد. میانگین قطر برابر سینه3/7 سانتی متر و همینطور میانگین ارتفاع قطر تاج بزرگ و کوچک به ترتیب 16/3 و 10/2 متر است که 98% آن به صورت شاخه زاد می باشد.

برای ارائه معیارهای مناسب انتخاب در گوسفندان زنده و بررسی اثرات نژاد و جنس، 200 راس بره نر و ماده 1±12 ماهه مغانی و ماکویی مطالعه شدند. اندازه های عمق بافت نرم برروی دنده دوازدهم (به وسیله اولتراسوند وسرسوزن)، ارتفاع جدوگاه، طول بدن، دورسینه، عرض لگن و طول مورب بدن اندازه گیری شد و سپس تمامی حیوانات ذبح، تجزیه لاشه و تفکیک بافتی شدند.درصد ترکیبات فیزیکی لاشه (گوشت لخم، چربی زیرجلدی،چربی بین عضلات، دنبه و استخوان) و ترکیبات شیمیایی بافت نرم (پروتئین، چربی، خاکستر و رطوبت) تعیین شد.به جز طول مورب بدن تمامی اندازه های تعیین شده بر روی حیوان زنده در دو نژاد تفاوت معنی داری داشت و در اکثرموارد گوسفندان مغانی ارقام بالاتری نسبت به گوسفندان ماکویی داشتند. اثر جنس در هر دو نژاد بر اندازه های بدن معنی دار بود (به جز عرض لگن). بره های ماده نسبت به بره های نر عمق بافت نرم ضخیم تری داشتند.اثر نژاد و جنس بر روی ترکیبات فیزیکی لاشه معنی دار بود. بجز درصد چربی بین عضلات و درصد استخوان بقیه ترکیبات فیزیکی لاشه بین دو نژاد تفاوت معنی داری داشتند. درصد گوشت لخم در گوسفندان ماکویی بیشتر از مغانی بود ولی در مقابل درصد لاشه، درصد مجموع چربی و درصد دنبه در گوسفندان مغانی بیشتر از ماکویی بود. بره های نر در هر دو نژاد نسبت به بره های ماده درصد دنبه بیشتری داشتند. گوسفندان مغانی درصد پروتئین و چربی بیشتری نسبت به گوسفندان ماکویی داشتند ولی در مقابل درصد رطوبت و خاکستر در گوسفندان ماکویی بالاتر بود. جنس بره اثرمعنی داری برروی درصد پروتئین، چربی و خاکستر نداشت. اکثر صفات مورد مطالعه تحت تاثیر نژاد و جنس قرار گرفتند. براساس نتایج، دامنه تغیرات درصد چربی لاشه درهر دو نژاد مورد مطالعه، نسبتا وسیع بود که بدین وسیله می توان دام هایی با درصد چربی لاشه کمتر را ارزیابی و انتخاب نمود.

در این تحقیق، جهت بررسی تنوع ژنتیکی نمونه های خون از محل پراکنش شش توده بز ایران جمع آوری شد که شامل:بزمرخز، بز کرکی رائینی، بز کرکی جنوب خراسان، بز سیاه لری، بز نجدی و بز تالی می باشد. استخراج DNA با روش بهینه یافته Salting –Out انجام گرفت. 16 آغازگر جهت یافتن چند شکلی، بررسی شد و از بین آنها تعداد 10 آغازگر که باندهای قوی و چند شکل را در بین افراد نشان می دادند، انتخاب شدند. تکثیر DNA ژنومی با تعداد 20 فرد از هر توده از طریق واکنش زنجیره ای پلیمراز(PCR) صورت گرفت. طول قطعات تکثیر یافته در آغازگرهای مختلف بین 220 تا 2310 جفت باز تغییر می کرد. درصد چند شکلی 539/0 برآورد گردید. بر اساس باندهای چند شکل، بیشترین فاصله ژنتیکی بین تودهه ای سیاه لری و کرکی جنوب خراسان بوده که معادل 227/0 محاسبه شد. همچنین کمترین فاصله ژنتیکی بین توده های تالی و کرکی رائینی بود که معادل 081/0 محاسبه گردید. درخت فیلوژنی ترسیم شده بر اساس روش Neighbor-Joining، توده های بز مورد مطالعه را در دو گروه قرار داد: گروه اول شامل توده های کرکی رائینی، تالی، کرکی جنوب خراسان و نجدی بوده و گروه دوم شامل تودهه ای مرخز و سیاه لری بود.

به منظور بررسی اثرات استفاده از سطوح مختلف دو نوع زئولیت طبیعی در جیره های غذائی بر عوامل بیوشیمیائی خون، وزن نسبی اندامهای داخل بدن و توان تولیدی جوجه های گوشتی، آزمایشی در قالب طرح آماری کاملا تصادفی به روش فاکتوریل به مدت 56 روز بر روی 640 قطعه جوجه گوشتی از هیبرید تجارتی اربورایکرز انجام شد. جیره های آزمایشی برای سه دوره پرورش، آغازین، رشدی و پایانی با استفاده از دو نوع زئولیت طبیعی (هیولاندیت و کلینوپتیلولیت) در چهار سطح (0، 2، 4 و 6 درصد) به نحوی تهیه شدند که انرژی قابل سوخت و ساز، پروتئین و سایر مواد مغذی در آنها یکسان بود. فاکتور های بیوشیمیائی خون شامل میزان گلوگز، اسید اوریک، کلسترول، تری گلیسیرید، کلسیم، فسفر، پروتئین، آلبومین، کراتینین، فعالیت آنزیم های اسپارتات ترانس امیناز(AST) و آلکالین فسفاتاز (ALP) در سنین 21، 42 و 49 روزگی به تفکیک جنس مورد بررسی قرار گرفتند. وزن نسبی اندامهای داخل بدن (پیش معده، سنگدان، کبد، قلب، طحال و کلیه ها) نیز در سنین فوق به تفکیک جنس و صفات افزایش وزن، خوراک مصرفی و ضریب تبدیل غذائی هر هفته تا پایان آزمایش و نیز در دوره های مختلف در مخلوط دو جنس مورد بررسی قرار گرفتند. برای بررسی اثرات اقتصادی جیره های آزمایشی در پایان هفته های 3، 6، 7 و 8 هزینه خوراک به ازای هر کیلو گرم افزایش وزن و نیز شاخص تولید در تیمارهای مختلف محاسبه و مورد مقایسه قرار گرفت.
نتایج تجزیه و تحلیل آماری داده های بدست آمده نشان داد در کل دوره نوع زئولیت در جیره بر فاکتورهای بیو شیمیائی سرم خون جوجه های گوشتی موثر نبود ولی میزان گلوگز، پروتئین و فعالیت انزیم هایAST و ALP تحت تاثیر سطح زئولیت تغییر یافت. با افزایش سطح زئولیت، میزان گلوگز سرم خون کاهش (05/0> p) و پروتئین کل افزایش یافت (01/0> p). نوع زئولیت بر وزن نسبی اندامهای داخل بدن در دو جنس مختلف اثرات متفاوت داشت. کلینوپتیلولیت در جنس نر موجب کاهش وزن نسبی پیش معده (05/0> p) و وزن نسبی کبد، طحال و کلیه ها شد (01/0> p). ولی در جنس ماده به غیر از سنگدان (01/0> p) بقیه اندامها تحت تاثیر نوع زئولیت قرار نگرفتند. اثر سطح زئولیت بر وزن نسبی طحا ل (01/0> p) و کلیه ها (05/0> p) در جنس ماده معنی دار بود. بین دو نوع زئولیت در همه دوره ها از نظر تاثیر بر عملکرد جوجه ها اختلاف معنی دار وجود نداشت ولی سطح زئولیت در همه دوره ها بر افزایش وزن و در 21، 42 و 49 روزگی بر میزان خوراک مصرفی اثر معنی دار داشت. با بالا رفتن سطح زئولیت در جیره ها در همه دوره ها، افزایش وزن اضافه شده بود. نوع زئولیت بر شاخص تولید اثر معنی دار نداشت ولی سطح زئولیت در جیره در همه دوره ها بر آن اثر معنی دار داشت. در 49 و 56 روزگی تمامی جیره های آزمایشی حاوی زئولیت نسبت به جیره شاهد (فاقد زئولیت) شاخص تولید بالاتری داشتند.

150 نمونه خاک و 136 نمونه مدفوع از دو منطقه معتدل و گرم و خشک کشور جهت حضور قارچ‎های نماتودخوار مورد بررسی قرار گرفت و سه جدایه بومی از قارچ‎های مذکور جدا و خالص سازی گردید. سپس به منظور بررسی اثر نماتودخواری جدایه های مذکور، غلظت‎های مختلف از کنیدیوم‎های قارچی به یک گرم مدفوع حاوی 70 عدد تخم Haemonchus contortus در گرم مدفوع افزوده شد و کلیه نمونه ها به مدت 8 روز در دمای 25 تا 27 درجه سانتیگراد قرار داده شد و سپس درصد نوزادان مرحله سوم به دام افتاده محاسبه گردید. با افزودن 8000، 000 20 و 000 100 کنیدیوم از قارچ‎های مذکور به یک گرم مدفوع آلوده به تخم Haemonchus contortus، میزان نماتودخواری جدایه یک به ترتیب 15 / 72% تا 65 / 96%، جدایه نوزده 69 / 55% تا 64 / 99% و جدایه بومی 49 نیز 27 / 63% تا 46 / 94% تعیین گردید و کاهش تعداد نوزادان در ازای افزودن غلظت‎های مختلف از کنیدیوم‎های قارچی در مقایسه با شاهد به شدت معنی‎دار بود (p<0 / 001).

به منظور غربالگری آنتی بیوتیک از 230 استرپتومیسس جدا شده از قسمت های مختلف خاک ایران برای تعیین قدرت ضدمیکروبی، آزمایش تعیین حساسیت آنتی بیوتیک انتخاب گردید که روش انتخابی ما روش انتشار در پلیت بوده است که در این روش هاله ممانعت رشد به طریق انتشار خارجی آنتی بیوتیکی از یک منبع مثل چال هائی که در لایه آگار ایجاد کردیم به یک سطحی از محیط آگار در پلیت ها واردمی گردد. البته پلیت آگار باید قبلا به وسیله میکروب های Bacillus cereus (ATCC: 11778)، Micrococcus luteus (ATCC: 9341), Staphylococcus aureus(ATCC: 29737)، Saccharomyces cervisia(ATCC: 9763) Escherichia coli(ATCC:10536) تلقیح شده باشد. اندازه هاله منطقه ممانعت رشد اطراف هر چاله بیش از یک سانتیمتر به عنوان فعالیت آنتی بیوتیکی قابل قبول ثبت شد که نتیجه غربالگری آنتی بیوتیک برای این 230 استرپتومیسس، فعالیت آنتی بیوتیکی فرآورده های 16 استرپتومیسس بود که از میان این 16 سویه، سویه هائی که با کدهای 71، 7g، 82، 4b، 1b، 5b مشخص شده اند فعالیت آنتی بیوتیکی قابل توجه تری نسبت به سویه های دیگر نشان دادند و برای جداسازی آنتی بیوتیک ها انتخاب گردیدند و در نهایت سویه 71 که فعالیت بیشتری نسبت به بقیه نشان داد برای جداسازی و شناسائی آنتی بیوتیک انتخاب گردید.

پس از شناسایی و جمع آوری گیاه درمنه، عصاره آبی A. sieberi به روش کروماتوگرافی لایه نازک (TLC) تهیه گردید و اووسیستهای غیر اسپروله مورد نیاز از59 خرگوش آزمایشگاهی (نژاد سفید نیوزیلندی) جمع آوری شدند. مطالعه اثر رقت های مختلف اسانس الکلیA. sieberi بر اووسیست های اسپروله و غیراسپروله آیمریای انگل خرگوش آزمایشگاهی در شرایط آزمایشگاهی و داخل بدنی بیانگر بروز اثرات متفاوتی از این رقت ها بود. به طوری که بیشترین و کمترین میزان اثر ضد آیمریایی به ترتیب در رقت 1 و رقت یک دهم مشاهده گردید. یک رابطه خطی نیز بین میزان اثر کشندگی اسانس برای اووسیست های غیر اسپروله در مقایسه با گروه شاهد وجود داشت (97%=وX/rو905/0و+346957 =و(y/x)وE). خورانیدن اووسیست های اسپروله و غیراسپروله مجاور شده با غلظت پایه اسانس گیاهی به خرگوش و کنترل زمان شروع دفع اووسیست از زمان خورانیدن اووسیست نشان داد که پس از گذشت مدت زمان لازم برای طی شدن چرخه تکاملی انگل، اووسیست تمامی گونه های آیمریا توانستند از بدن خرگوش دفع شوند. این نتیجه بیانگر بی اثر بودن اسانس بر اووسیست و اسپوروزوئایت های انگل در داخل اووسیست بوده و اووسیست به خوبی در برابر رقت های مختلف اسانس مقاومت نموده است

این مطالعه به منظور بررسی برخی پارامترهای زیستی و بیومتریک تولید مثل خرچنگ شناگر آبی (سینگو) در آبهای استان هرمزگان (حوضه بندرعباس) به مدت سیزده ماه از مهر 1380 تا مهر 1381 انجام شد. نمونه برداری با روش های مختلف شامل حضور روی کشتی های تحقیقاتی و صیادی ترالر، لنجها و نیز تهیه نمونه از مشتاها صورت پذیرفت. نسبت جنسی در این خرچنگ به صورت 53/0: 47/0 = M:F بدست آمد و با توجه به درصد مراحل مختلف رسیدگی گناد در ماه های مختلف و غالب بودن مرحله 5 رسیدگی در اسفند می توان نتیجه گرفت اوج تخمریزی این خرچنگ در منطقه و سال مورد مطالعه اسفند ماه می باشد. همچنین کوچکترین خرچنگ ماده بالغ دارای عرض کاراپاس 2/9 سانتیمتر بود و 50% خرچنگهای ماده با عرض کاراپاس 4/9 سانتیمتر بالغ بودند.

برای تعیین مقاومت دسته الیاف و رابطه آن با سایر ویژگی های پشم از 198 نمونه الیاف گوسفند نژاد بلوچی استفاده شد. بعد از آماده سازی نمونه ها، اندازه گیری قطر، طول دسته الیاف، طول الیاف و مقاومت به ترتیب با دستگاه های میکروپروژکتور، خط کش، آلمتر، و اینسترون انجام گرفت. برای داده پردازی داده ها و تعیین ضریب همبستگی از نرم افزار SAS استفاده شد. میانگین و اشتباه معیار قطر، ضریب تغییرات قطر، طول دسته الیاف، طول اوتر و طول بارب الیاف و تناسیتی و بار پارگی به ترتیب 9 / 1 و ± 89 / 27 میکرن، 8 / 2 و ± 86 / 39 درصد، 07 / 0 و ± 95 / 6 سانتی متر، 2 و± 07 / 28 میلی متر، 3 و± 49 / 42 میلی متر، 3 / 0 و± 41 / 4 گرم نیرو / تکس و 24 / 0 و± 44 / 3 کیلوگرم نیرو بود. همبستگی بین طول دسته الیاف با طول بارب، ضریب تغییرات طول و تناسیتی و بار پارگی مثبت و در سطح (0001 / 0>p) معنی دار بود. طول بارب با قطر وتناسیتی همبستگی مثبت معنی دار (0001 / 0>p) (به ترتیب 3/0= r و 36/0= r) داشت. همین طور همبستگی تناسیتی با ضریب تغییرات قطر منفی (26/0- =r) و معنی دار(0003 / 0>p) ولی با قطر معنی دار نبود.

در این بررسی صفات وزن بیده و وزن بدن در زمان اولین پشم چینی 2709 راس بره لری بختیاری برای تعیین عملکرد و برآورد مؤلفه های (کو) واریانس و پارامترهای ژنتیکی استفاده گردید. اجزاء (کو) واریانس و پارامترهای ژنتیکی با استفاده از روش (REML) و به صورت آنالیز یک متغیره و دو متغیره تحت مدل دام برآوردشد. میانگین و انحراف معیار صفات وزن بیده و وزن بدن در زمان اولین پشم چینی بره های لری بختیاری به ترتیب 26 ± 35/851 گرم و 84/7 ± 03/37 کیلوگرم بود.اثر سال پشم چینی بر این صفات معنی دار بود (001/p< 0). اثر سن مادر بر صفات وزن بیده و وزن بدن در زمان پشم چینی معنی دار بود (001/p< 0). وزن بیده و وزن بدن در زمان پشم چینی بره های حاصل از میش های دو ساله از گروه های سنی 3 تا 6 ساله به طور معنی داری کمتر بود. میانگین صفات وزن بیده و وزن بدن در زمان پشم چینی در بره های نر در مقایسه با بره های ماده به ترتیب 82/148 گرم و 78/7 کیلوگرم بیشتر بود. تفاوت وزن بیده و وزن بدن در زمان پشم چینی بره های تک قلو نسبت به بره های دوقلو معنی دار بود (001/p<0). برآورد مؤلفه های واریانس ژنتیکی افزایشی مستقیم و مادری حاصل از آنالیز دو متغیره برای صفات وزن بیده و وزن بدن در زمان پشم چینی به ترتیب 008/0، 002/0 و 02/3 و 10/3 بود. وراثت پذیری مستقیم وزن بیده و وزن بدن در پشم چینی به ترتیب 04/0± 19/0 و 04/0± 10/0، وراثت پذیری مادری 02/0± 05/0 و 02/0±11/0 همبستگی ژنتیکی و محیطی بین صفات به ترتیب 02/0± 11/0 و 02/0± 57/0 بود.

در این تحقیق به منظور بررسی جزئیات استخوانچه های گوش میانی شتر و مقایسه آنها با سایر نشخوار کنندگان از هر کدامیک از حیوانات بالغ شتر، گاو، گوسفند و بز پنج عدد جمجمه تهیه گردید. پس از برداشتن استخوان گیجگاهی هر نمونه، استخوانچه های گوش میانی خارج گردید و در هر حیوان علاوه بر بررسی شکل ظاهری آنها، فاکتورهایی از قبیل وزن، ابعاد و زوائد مختلف آنها به طور جداگانه با استفاده از ترازو و کولیس اندازه گیری و ثبت گردید و در انتها نتایج به دست آمده با استفاده از آزمون آماری دانکن (p<0/05) بین حیوانات بررسی و مقایسه گردید که اختلافات حاصله معنی دار بود. در نتیجه مشخص گردید که استخوان چکشی در شتر بیشترین وزن را دارد و طول کل این استوان در گاو بیشتر از شتر، گوسفند و بز می باشد. طول دسته استخوان چکشی در شتر بلندتر از گاو می باشد و زائده جانبی آن هم در شتر رشد بیشتری کرده است. استخوان سندانی در گاو و شتر دارای وزن یکسانی بوده و عرض تنه آن در شتر بیشتر از سایر حیوانات میباشد. استخوان رکابی در شتر در مقایسه با سایر حیوانات مورد مطالعه در این تحقیق دارای ابعاد بزرگتری می باشد.

A. urmiana تخم گشایی شده در شرایط آزمایشگاهی در دو تیمار و چهار تکرار با تراکم500 عدد در لیتر در آکواریوم های کوچک شیشه ای 4 لیتری قرار داده شد و با کلرلا دریایی و کیتوسروس به مدت 20 روز تغذیه شدند دیگر شرایط کشت آرتمیا چون دما، شوری و pH برای کلیه تیمارها و تکرارها یکسان در نظر گرفته شد. با تست آماری اختلاف میانگین ها از طریق آنالیز واریانس یک طرفه مشخص شد که میانگین طول در دو تیمار مورد مطالعه با حدود 95% دارای اختلاف معنی دار است(p<0/05)، ولی میانگین بازماندگی در دو تیمار دارای اختلاف معنی دار نیست(p=0/4321). درصد میزان بقا و میانگین طول در گروه های تغذیه شده با کیتوسروس به ترتیب 95%، 97%، 93%، 94% و 77/7، 76/7، 01/8، 87/7 میلی متر و در گروه تغذیه شده با کلرلا به ترتیب 82%، 80%، 77%، 85% و 06/7، 66/7، 83/6، 53/7 میلی متر می باشد.

در این تحقیق از تعداد 26 نفر شتردر منطقه یزد که نیمی از آنها نر و نیمی ماده بودند و در محدوده سنی 5 تا 10 سال قرار داشتند خونگیری از ورید وداج به عمل آمد. پس از کشتار از کبد، طحال، کلیه، ماهیچه، قلب و موی این شتران نمونه گیری شد و میزان عنصر منگنز تمامی نمونه ها با دستگاه جذب اتمی اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که میانگین میزان منگنز موجود در مو به طور معنی داری از میزان این عنصر در سایر بافت ها بیشتر می باشد (p<0/05). میانگین میزان منگنز در کلیه به طور معنی داری از میزان این عنصر در طحال، ماهیچه، سرم و قلب بیشتر بود (p<0/05). علاوه بر این نشان داده شد که میانگین میزان منگنز موجود در کبد به طور معنی داری از میزان این عنصر در طحال، کلیه، ماهیچه، سرم و قلب بیشتر است (p<0/05). میانگین میزان منگنز در دو جنس نر و ماده در بافت های گوناگون اختلاف معنی داری را نشان ندادند (p>0/05). ضریب همبستگی مثبت معنی داری میان غلظت منگنز در بافت قلب و ماهیچه مشاهده شد (r=0/35, p<0/05).

آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی با استفاده از 300 قطعه مرغ تخمگذار از سویه تجارتی های لاین در سن 32 هفتگی در پنج تیمار شامل (صفر، 10، 20، 30 و 40 میلی گرم محلول روغنی بره موم در کیلو گرم جیره) در چهار تکرار (هر تکرار شامل 15 قطعه) در 20 واحد آزمایشی با جیره های متوازن به مدت 12 هفته به مورد اجرا گذاشته شد. در طول آزمایش تولید تخم مرغ به طور روزانه، خوراک مصرفی، مجموع تخم مرغ تولیدی روزانه و ضریب تبدیل غذائی به صورت هفتگی و همچنین پاسخ سیستم ایمنی پرندگان از طریق اندازه گیری عیار پادتن تولیدی به روش تست HI و تعیین وزن غدد لنفاوی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج آزمایش نشان داد که استفاده از سطوح مختلف محلول روغنی بره موم در جیره های آزمایشی بر روی مقدار خوراک مصرفی، ضریب تبدیل غذائی، تولید تخم مرغ و مجموع تخم مرغ تولیدی روزانه دارای اثر معنی دار می باشد (1% > p). بیشترین خوراک مصرفی مربوط به تیمار 5 (40 میلی گرم محلول بره موم در کیلوگرم جیره) و کمترین آن مربوط به تیمار 1 (بدون محلول بره موم) بترتیب 9 / 121 و 7 / 119 گرم بود. بهترین ضریب تبدیل غذائی مربوط به تیمار 5 در مقایسه با تیمار1 بترتیب 2 / 2 و 4 / 2 بود که تفاوت بین آنها معنی دار بود (1% > p). میانگین تولید تخم مرغ با افزودن سطوح مختلف محلول بره موم در جیره روند افزایشی را نشان داد که تفاوت بین تیمارها معنی دار بود (1% > p). بیشترین تولید تخم مرغ مربوط به تیمار 5 و کمترین آن مربوط به تیمار 1 به ترتیب 10 / 89 و 4 / 59 درصد بود. استفاده از سطوح مختلف محلول روغنی بره موم در جیره سبب افزایش مجموع تخم مرغ تولیدی روزانه گردید که در مقایسه با تیمارهای آزمایشی تفاوت ها معنی داربود (1% >p). بیشترین مجموع تخم مرغ تولیدی روزانه مربوط به تیمار 5 و کمترین آن در تیمار 1 به ترتیب 0 9 / 55 و 0 8 / 51 گرم به ازای هر مرغ در روز بود. با افزودن سطح محلول روغنی بره موم در جیره های آزمایشی وزن غده تیموس افزایش یافت، به طوریکه بیشترین وزن غده تیموس مربوط به تیمار 5 و کمترین آن مربوط به تیمار 1 بترتیب 4 / 4 و 6 / 2 گرم بود که اختلاف بین آنها معنی دار بود (1% > p). با اضافه نمودن محلول روغنی بره موم به جیره ها وزن غده تیموس و نیز تیتر پادتن برعلیه بیماری نیوکاسل روند افزایشی را نشان داد، به طوریکه بیشترین مقدار تولید پادتن در تیمار 5 و کمترین مقدار آن در تیمار 1 به ترتیب 9 / 8 و 9 / 5 مشاهده گردید که در مقایسه با هم اختلاف آنها معنی دار بود (1% > p).

لاکپشتان آبزی شمال ایران متعلق به تیرهEmydidae بوده و شامل دو گونه لاکپشت برکه ای Emys orbicularis و لاکپشت خزری Mauremys caspica caspica می باشند. در این تحقیق که طی سالهای 1378تا1380 انجام شد، 89 نمونه لاکپشت برکه ای از 22 ایستگاه مختلف استانهای گلستان و مازندران جمع آوری و مورد بررسی زیستی از لحاظ ریخت شناسی, مورفومتری. تغذیه. تولید مثل. رفتار, کاریولوژی و انگل شناسی قرار گرفتند. نمونه ها در ساعات گرم روز فصول بهار و تابستان جمع آوری شدند. جنس نر و ماده از روی چند صفت ظاهری که مهمترین آنها رنگ عنبیه چشم بوده و در نر قرمز مسی و در ماده زردرنگ است قابل تشخیص می باشند. رژیم غذایی گوشتخواری داشته و بطور متوسط سالانه هفت عدد تخم می گذارند. نرها نسبت به ماده ها مهاجم ترند. تعداد کروموزومهای سوماتیک آن 26=nو2 بوده و زالویHaementeria costata متعلق به راسته Rhynchobdellida بر روی بدن برخی از آنها شناسایی شد. نتایج آماری نشان داد 91% نمونه های نر و ماده در صفات اندازه گیری شده کاملا متفاوت هستند. مقایسه دو صفت TL1 (طول قاعده دم) و TL2 (طول دم) در نر و ماده لاکپشت برکه ای نشان می دهد موقعیت مخرج در نر و ماده متفاوت است. در این مطالعه نسبت جنسی نر به ماده 1 به 5 / 4 بوده است.

نمونه خون 200 راس گوسفند از لحاظ وجود تک‎یاخته های خونی بررسی گردید که از بین نمونه های فوق 50 راس آلوده به انواع تک‎یاخته بودند (25%) که 17راس آنها نر و 33 راس ماده بودند و در این میان 17% آلوده به انواع گونه های جنس Babesia شامل B. ovis, Babesia mutasi و Babesia sp بودند، 5/3 درصد آلوده به. Theileria spو 3 درصد آلوده به Anaplasma ovis و 5/1 درصد نیز آلوده به بیش از یک جنس و گونه تک‎یاخته بودند. در میان فاکتورهای حیاتی، تنها اختلاف معنی‎داری بین میزان درجه حرارت بدن گوسفندان آلوده به تک‎یاخته های خونی و گوسفندان به ظاهر سالم مشاهده گردید که تغییرات فوق نیز در محدوده طبیعی بود.

به منظور بررسی میزان شیوع فرم مخفی جرب Psoroptes ovis، در فصل تابستان 200 راس گوسفند سالم شامل 115 راس نر و 85 راس ماده در کشتارگاه شیراز مورد بررسی قرار گرفتند. از هر گوسفند چهار نمونه پوستی شامل حفره زیر حدقه ای، پایه شاخ، کانال گوش خارجی و چین ناحیه مغابنی با روش هضمی مورد آزمایش قرار گرفتند. نتایج، هیچ مورد آلودگی را نشان نداد. طبق نتایج مطالعه حاضر، وقوع فرم مخفی حداقل در این منطقه تائید نمی شود.

قلب، زبان، مری، دیافراگم و عضله ران 250 راس گاو از نظر آلودگی به کیستهای ماکروسکوپی و میکروسکوپی سارکوسیستیس مورد بررسی قرار گرفتند. هیچکدام از گاوهای مورد آزمایش به کیستهای ماکروسکوپی انگل آلوده نبودند، اما در 8 / 94 درصد آنها آلودگی به کیستهای میکروسکوپی انگل دیده شد. بالاترین میزان آلودگی در قلب و کمترین آن در عضله ران بود. میزان آلودگی به کیستهای میکروسکوپی انگل در سنین مختلف و در دو جنس نر و ماده تفاوت آماری معنی داری نداشت. با توجه به آلودگی بالای گاوهای منطقه به گونه های میکروسکوپی انگل ونظر به احتمال وجود گونه S. hominis در گاوهای منطقه، پختن کامل گوشت گاو و اجتناب از خوردن آن به صورت نیمه پخته توصیه می شود.