نشریه تدبیر
پیاپی 241 (خرداد 1391)

سال 2008 میلادی از نظر شهری شدن سالی نمادین بود زیرا تا این سال جمعیت غالب جهان در روستا ها به سر می بردند.اما جهان امروز جهانی است با هفت میلیارد جمعیت که بیش از نیمی از ساکنان آن در شهرها زندگی می کنند. می دانیم که شهری شدن (urbanisation) معادل صنعتی شدن و گذار از نظام غالب هزاران ساله شیوه تولید روستایی (کشاورزی و دامداری) به تولید صنعتی (و خدمات آن) است. اما ورای دستاوردهای مثبت آن قسمت اعظم مسایل جهان امروز شهری - صنعتی است.
از منظر دانش مدیریت و فرایند توسعه، شهر چنین تعریف می شود: مکانی که اکثر ساکنان آن در بخش صنعت و خدمات به کار اشتغال دارند. کشورهای توسعه یافته صنعتی بیش از 70 سال است که به گفته "لوییزویرث" وارد شیوه زندگی شهری شده اند. شاید اندک باشند تعداد دانشگرانی که بدانند یکی از نتایج غلبه شیوه زندگی شهری ورود به فاز مهار رشد جمعیت بطور عام و سیر نزولی مهاجرت روستا - شهری باشد، به این معنا که هیچ عاملی برای جلوگیری از رشد جمعیت موثر تراز غلبه شیوه زندگی شهری نیست. اکنون کشور عزیزمان ایران با جمعیتی بیش از 70درصد شهرنشین ، در حالیکه هنوز پس لرزه های انفجار جمعیت سالهای 1345-1365 را پشت سر نگذاشته، با چالش پیر شدن جمعیت دهه های آینده روبه رو شده است. پس نخستین اولویت چشم انداز آینده شهر در ایران و به طور خاص کلانشهرها از مسیر دقت در شناخت ویژگی های جمعیت شناسانه (ساختار سنی جمعیت، مهاجرت، سطح شهرنشینی و پراکنش ها) عبور می کند. مقصود از ویژگی های جمعیتی تنها بکارگیری چند شاخص مرسوم طرح های جامع نیست بلکه مطالعه کمی، نظام مند و دایمی ساختار اقتصادی اجتماعی پیر شدن جمعیت در رابطه با وظایف مدیریت شهری است که نیاز به دانشگر حرفه ای مدیریت شهری دارد. با وجود توسعه شتابان کشور طی دو دهه اخیر و رسیدن به ظرفیت و جایگاه بیستمین اقتصاد جهان سطح دانش مدیریت شهری و تعداد دانشگران این رشته در کشورمان به اندازه های مشکلات اداره شهرهایمان رشد نکرده است.

شهر به مثابه بخشی از سلسله مراتب سیستم قضایی و تقسیمات سیاسی - جغرافیایی هر کشور ، براساس شاخصه های مختلفی مانند نوع حکومت، مدیریت، سطح آگاهی، علاقه مندی اجتماعی و مشارکت مردم در نظام تصمیم گیری و... شکل گرفته است و نظام مدیریت شهری باهدف اداره مطلوب امور شهر، سعی دارد روابط میان این شاخصه ها و سایر عناصر شهری را هماهنگ سازد.
به دلیل گستردگی و میان رشته ای بودن سیستم مدیریت شهری به مثابه یک سیستم باز، عوامل مختلفی در آن دخالت دارند و بدون شناخت این سیستم نمی توان عناصر و روابط لازم را در جهت اهداف آن تغییر داد، زیرا هنر اصلی، برنامه ریزی، شناخت عناصر سیستم و ایجاد روابط بین آن عناصر است به نحوی که این مجموعه عناصر، در جهت هدف سیستم عمل کنند. بی توجهی به اجزا و همچنین عدم کشف روابط و میزان تاثیر هریک از این عناصر در نظام تصمیم گیری، هرگز به یک نظام تصمیم گیری منسجم، موثر و معطوف به اهداف مطلوب، منجر نخواهد شد.
در این راستا، تدبیر به منظور مطالعه مشکلات و مسایل مربوط به مدیریت شهری در کلانشهرها، میزگردی را با حضور تنی چند از صاحبنظران، مسیولان و کارشناسان مسایل مدیریت شهری ترتیب داده است تا به ارایه دیدگاه ها و نقطه نظرات خود در این باره بپردازند. شما را به مطالعه این گفت و گو دعوت می کنیم.

یکی از موضوعات جدید مدیریت منابع انسانی، برون سپاری امور و فعالیت های مدیریت منابع انسانی است. اکثر اندیشمندان معتقدند دلیل اصلی این امر تلاش سازمان ها برای کاهش هزینه از جمله هزینه های پرسنلی است. اما این بحث در کنار مزایا و پیامد های منفی نظیرکاهش کنترل و... را دارد. در این مقاله تلاش بر آن است که به این سوال پاسخ داده شود، آیا برون سپاری منابع انسانی امکان پذیر است؟ اگر امکان پذیر است در چه حوزه هایی؟ و در نهایت دلایل، مزایا و معایب آن در امور منابع انسانی بررسی خواهد شد.

پارادایم، به عنوان دید مشترک گروهی از دانشمندان یک رشته علمی نسبت به جهان تعریف و مبنایی برای جهت گیری تحقیقات در هر رشته علمی محسوب می شود. کوهن، پارادایم را به صورت الگویی می داند که به حفظ و استمرار یک سنت علمی کمک می کند. این مقاله به بررسی پارادایم های اندازه گیری عملکرد فعالیت های بازاریابی و تحلیل عوامل موثر در روند این پارادایم ها تمرکز دارد. شناسایی و تحلیل تغییرات پارادایم های اندازه گیری عملکرد فعالیت های بازاریابی می تواند تاثیر قابل توجهی در افزایش نقش بازاریابان در تنظیم استراتژی کلی شرکت داشته است چرا که یکی از مهم ترین دلایل عدم توجه کافی نسبت به واحد بازاریابی در برنامه ریزی کوتاه و بلند مدت شرکتها، ناتوانایی بازاریابان برای تعیین و اندازه گیری سهم خود در تغییرات ارزش شرکت می باشد. علاوه بر این در محیط کسب و کار امروزی شرکت ها برای ایجاد مزیت رقابتی پایدار بیش از هر زمان دیگری نیازمند بکارگیری مجموعه ای از دارایی های نامشهود مانند توانایی های بازاریابی می باشند. در نتیجه معرفی پارادایم های اندازه گیری عملکرد فعالیت های بازاریابی و تحلیل روند تغییرات آن می تواند در انجام اثربخش وظیفه ارزیابی عملکرد بازاریابی به مدیران کمک نماید. به طور کلی نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان می دهد که با گذشت زمان و به دلیل ناکارامدی پارادایم های مالی در اندازه گیری تمامی ابعاد فعالیت های بازاریابی شرکت، پارادایم های مبتنی بر ارزش (مالی محور و مشتری محور) اهمیت بیشتری در اندازه گیری عملکرد واحد بازاریابی یافته اند.

مکانیسم های هدایت مالی یک شرکت ارایه دهنده یکی از ابزارهای اصلی مدیران است. بخش مالی در همه فعالیت های مدیریتی به چشم می خورد، که می توان گفت در همه کارکردهای فرایند مدیریتی، در همه فاکتورهای سیستم مدیریتی، در ساختارسازی های عملی و مناسب کارکردهای یک شرکت می توان ردپای بخش مالی را مشاهده نمود. در آغاز این بحث با ارایه این دلیل در این مقاله اهمیت مدیریت مالی در سازمان های مدرن را مورد بررسی قرار می دهیم. علاوه بر آن، ما به بحث پیرامون این واقعیت خواهیم پرداخت که مدیریت مالی نباید با مدیریت فعالیت های حسابداری اشتباه گرفته شود، بنابراین نه تنها به ارایه یک سری از تفاوت ها خواهیم پرداخت، بلکه تعارضات موجود میان این دوسیستم را مورد ارزیابی قرار خواهیم داد.

تعدادی از مطالعات نشان داده اند که کودکان نقش مهمی را برای انتخاب محصولات ایفا می کنند. ما در این مقاله در ابتدا فرایند کلی تصمیم گیری خرید و عوامل موثر بر آن را بیان کرده، سپس کودک را به عنوان عامل اثرگذار بر فرایند تصمیم گیری خرید مطرح کرده ایم. در ادامه تعدادی از عواملی را که روی درخواست های خرید کودک موثر است از جمله سن، محصول، موقعیت را نام برده و نحوه ی اثرگذاری هر یک را تشریح نموده ایم ودر پایان به تعریف عوامل اثرگذار بر واکنش های والدین نسبت به کودک پرداخته ایم.

به رغم وجود زنجیره های عرضه از زمانی که واحدهای تجاری اقدام به ارایه محصولات و خدمات به مشتریان نموده اند، ایده مزیت رقابتی آن ها در نتیجه مدیریت زنجیره عرضه، یک تفکر نسبتا جدید در متون مدیریت است. آگاهی از بهای تمام شده در روابط بین عرضه کنندگان و مشتریان خرده فروش آن ها، به دو دلیل ضروری است: اول، آن از طریق تاکید و تمرکز بر سودآورترین مشتریان یک مزیت رقابتی ایجاد می کند (فاستر و همکاران1، 1996). دوم، مدیران باید از بهای تمام شده محصولات و همچنین، میزان خدمات ارایه شده به مشتریان آگاه باشند تا بتوانند از آن ها به منظور انجام مبادلات منصفانه با سایر اعضای زنجیره عرضه استفاده کنند (تمیدو و همکاران، 2000). بیش از دو دهه استفاده از هزینه یابی بر مبنای فعالیت (ABC) برای تعیین بهای تمام شده در عمل، حاکی از آن است که این سیستم برای محیط های پیچیده و پویای امروز، مناسب نیست و بسیاری از شرکت ها آن را رها کرده اند؛ زیرا غالبا این سیستم درکنترل و تسخیر پیچیدگی عملیات واقعی ناتوان است، زمان لازم برای پیاده سازی آن بسیار زیاد و اجرا و نگهداری آن نیز گران است (کپلن و اندرسن، 2004). کپلن و اندرسن برای حل این مشکلات سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت با محرک زمان(TDABC) را ارایه کرده اند. هزینه یابی بر مبنای فعالیت با محرک زمان، از طریق بکارگیری معادلات زمانی که می توانند از محرک های چندگانه استفاده کنند، امکان شناسایی و گزارش معاملات تخصصی و پیچیده را به روش ساده فراهم می کند. از این رو، هدف این مقاله بررسی تکنیک هزینه یابی بر مبنای فعالیت سنتی، معایب و موانع موجود در بکارگیری آن و معرفی تکنیک هزینه یابی بر مبنای فعالیت با محرک زمان، مزایا و اصول ریاضی زیربنای آن است.

یکی از مشکلات اساسی شرکت ها و سازمان هایی که دارای سابقه کاری زیادی می باشند و در کار خود موفق و سودآورند این است که در گذر زمان، قدرت ریسک پذیری و انجام نوآوری های جهشی در آنها کاهش می یابد. در واقع این سازمان ها دچار ثبات ساختاری و فرهنگی می گردند و این مرحله دقیقا زمانی است که سازمان هایی با توانایی انجام نوآوری های جهشی می توانند گوی سبقت را از آنها ربایند. در این مقاله ساختار دوگانه را به عنوان یک راه حل برای اینگونه سازمان ها بیان می کنیم تا با این ساختار، هم بتوانند کار جاری سازمان خود را به صورت کنونی اجرا نمایند و هم دست به نوآوری های جهشی و دگرگونی های اساسی بزنند.
در ادامه به تعریف و مقایسه آن با ساختارهای دیگر سازمانی می پردازیم و در انتها نحوه پیاده سازی یک ساختار دوگانه را بیان می کنیم.

اگر در سازمانی مشغول به کار هستید، حتما یک یا چند یا چندین بار مورد ارزیابی از نوع داخلی یا خارجی، برای کسب یا تجدید یا تمدید یک گواهینامه محلی یا ملی یا بین‏المللی یا جهانی قرار گرفته‏اید. سال‏هایی است که در ایران نیز در زمینه‏ های سازمانی، منابع انسانی، کیفیت، مدیریت دانش، بهره ‏وری، آموزش و بسیاری حوزه ‏های دیگر، مسابقات و رقابت‏هایی برای کسب جوایز در سطح ملی و حتی به صورت محدودتر و درونی‏تر، در سطح سازمانی برگزار می‏شود. جایزه تعالی سازمانی و جایزه تعالی منابع انسانی دو نمونه از آنهاست که هر ساله تکرار می‏ شود. البته به مرور زمان گویا شیرینی چنین فعالیت‏هایی به کام برخی چنان خوش آمده که گاه متولیان متعددی به میدان آمده‏اند و کارهای مشابه را با نام‏های متفاوت به انجام رسانده‏اند.
لابد می‏دانید این مراسم، هم موسمی دارد و هم تشریفاتی. در آن موسم، که بسته به نوع آماده شدن برای ارزیابی، از چند ساعت یا چند روز یا حداکثر چند هفته به درازا می‏انجامد، ولوله ‏ای در سازمان درمی‏ افتد. یکی آب می‏زند راه را و جارو می‏ کند باغ را تا نگاران از راه برسند!، یکی مدارک و مستندات می‏ سازد، یکی آنها را تدوین می‏کند، یکی تنظیم، یکی تبیین، یکی تفسیر... و خلاصه ظاهر همه چیز آماده می‏شود تا در آن موسم، آن مراسم انجام شود. تشریفات آن مراسم هم برای آشنایان آشناست. پهن کردن فرش قرمز از سوی ارزیابی‏ شوندگان جلوی پای ارزیابی‏ کنندگان، عبور آنان از مسیرهای مزین به گل و گیاه و معطر به بوی نیلوفر و بنفشه! سپس خیرمقدم گویی و انجام جلسه افتتاحیه در بهترین محل سازمان. پس از آن عبور از مسیرهای معلوم به محل‏های معلوم‏تر و ارایه مدارک و نگاه به مدارک و ناهار و استراحت... و باقی قضایا. عموما هم این مراسم ختم به خیر می‏شود و گاه با یک یا چند نکته‏گویی پدرانه یا مشفقانه یا عالمانه یا فیلسوفانه یا آمرانه به انتها می‏آید و آن تازه ‏برات! (گواهینامه تعالی) به‏ دست شب زنده ‏داران می‏رسد. چند دقیقه یا چند ساعت یا حداکثر یک روز پس از آن هم، آن گل و گیاه پژمرده و آن نیلوفر و بنفشه ناپدید می‏شوند و آن مدارک هم به کناری می‏روند و همه زندگی روزمره را از سر می‏گیرند..

IT GOVERNANCE یا حاکمیت فناوری اطلاعات از موضوعات با اهمیتی است که پیوسته در ادبیات مدیریت ،از آن بعنوان متدولوژی در جهت رصد، اندازه گیری ، سیاستگذاری و مدیریت سازمان ها نام برد ه می شود .
گر چه این متدولوژی ، سالها در حوزه مالی سازمان ها و شرکت ها، مطرح و مورد استفاده قرار می گرفت ، اما به نظر می رسد نقش ابزار های IT در سیاستگذاری کلان سازمان ها یا اندازه گیری و یا رصد برنامه ریزی های سازمانی، پر رنگ تر شده است .
به عبارت بهتر شاید بتوان IT Governance را روشی دانست که به کمک آن بشود مدیریت و سیاستگذاری های سازمانی را موثر تر و بهینه تر اعماال و اجرا نمود .
به همین منظور ، خانه مدیران سازمان مدیریت صنعتی ، طی نشستی در جمع مدیران اجرایی سازمان ها، نقش حاکمیت فناوری و اطلاعات را که در هدایت و مدیریت سازمان ها نقش بسزایی دارد، مطرح نمود .
سخنران این نشست ، آقای دکتر هومن تصدیقی، مشاور حاکمیت فناوری اطلاعات شرکت اتصالات دبی بود که در این باره سخنانی ایراد کرد . با هم خلاصه ای از سخنرانی ایشان را می خوانیم .

بی تردید اطلاعات درست و بهنگام، تاثیر بسزایی بر فرایندهای تصمیم گیری در پروژه ها دارد. چرا که سیستم های اطلاعات ناکارامد و نادرست و بعضا ناقص ، موجبات در معرض خطر قرار گرفتن پروژه ها را فراهم می آورد.
بسیاری از مدیران و کارشناسان پروژه، اطلاعات دقیق و به روز را بعنوان یک منبع بسیار باارزش تلقی می کنند زیرا آنها را قادر می سازد تا تصمیمات درستی را اتخاذ نمایند. اما گاهی مشاهده می شود که مدیران پروژه در دریافت انواع اطلاعات که بتواند آنها را در جهت کسب موفقیت در پروژه های مربوط، یاری رساند، با مشکل روبرو می شوند زیرا اجرای یک سیستم مدیریت اطلاعات پروژه (PMIS) از روش های بسیار مهم جهت دستیابی به نیازهای اطلاعاتی پروژه محسوب می شود. باتوجه به اینکه PMIS، سیستمی است متشکل از روش ها و ابزارهایی در جهت جمع آوری، ترکیب، یکپارچه سازی و توزیع خروجی های فرایندهای مدیریت پروژه، این سیستم تمامی بخش های یک پروژه را از شروع تا پایان در برگرفته و شامل سیستم هایی از نوع خودکار و دستی می شود.
در همین راستا و به منظور مطالعه و بررسی نقش و کاربرد سیستم اطلاعات مدیریت پروژه و ارتباط آن با سایر فرایندهای مدیریت پروژه، نخستین همایش سیستم اطلاعات مدیریت پروژه (PMIS) با همت شرکت پلاک آبی در مرکز مطالعات بهره وری و منابع انسانی برگزار شد.
این همایش با ارایه نتایج حاصل از تجارب عملی برای پیاده سازی PMIS در اجرای طرح های پروژه ای در کشور، مشکلات و چالشهای موجود صنایع را در این باره از طریق ارایه مقالات و سخنرانی ها، مورد مطالعه قرار داد.
نباید فراموش کرد که PMIS یا سیستم اطلاعات مدیریت پروژه، سیستمی است مادر فرایند کنترل که تغییرات پروژه و همه فرایندهای کنترل تغییرات را برای مدیریت محدوده، زمان، هزینه و تدارکات پروژه دربرمی گیرد. مدیریت پیکره بندی پروژه نیز بخشی از سیستم اطلاعات مدیریت پروژه به حساب می آید.

در زندگی سازمانی، امنیت شغلی ازجمله مسایلی است که کارکنان سازمانها را به خود مشغول می کند و بخشی از انرژی روانی و فکری سازمان صرف این مسئله می شود. درصورتی که کارکنان از این بابت به سطح مطلوبی از آسودگی خاطر دست یابند، با فراغ بال، توان و انرژی فکری و جسمی خود را در اختیار سازمان قرار می دهند و سازمان نیز کمتر دچار تنشهای انسانی می گردد، وقتی بحث امنیت شغلی می شود موضوع رسمی شدن و تضمین حقوق و مزایا در ذهن تداعی می شود درصورتی که در دنیای امروز امنیت شغلی درگرو رسمی شدن و استخدام مادام العمر نیست بلکه تواناسازی کارکنان، محور امنیت شغلی است. بنا براین در این مقاله سعی بر آن است که با توجه به اهمیت تواناسازی کارکنان در ثبات و امنیت شغلی، مفهوم امنیت شغلی، مفهوم توسعه منابع انسانی تبیین و نقش توسعه منابع انسانی و تواناسازی کارکنان در ابعاد تخصصی، تجربه آموزی، رضایت شغلی، رفتاری، ارتباطی، تفکر و وجدان کار در امنیت شغلی پایدار تبیین شود.

در شرایط پیچیده پیش روی خود، چه واکنشی از خود بروز می دهید؟ چگونه تصمیم می گیرید و چگونه عمل می کنید؟
مدیران حرفه ای و موفق ایران، پاسخ سوالات فوق را با درجه بالایی از اعتماد به نفس این گونه ارایه کرده اند که: 1. شرایط را ساده سازی می کنیم. 2. شرایط جدید را با الگوهای از پیش تعریف شده در ذهن خود مقایسه می کنیم. اگر شرایط مشابهی وجود داشته باشد، متناسب با آن تصمیم گرفته و عمل می کنیم. 3. در صورتی که شرایط از پیش تعریف شده ای در تجربیات خود پیدا نکنیم، از طریق مطالعه به شناسایی شرایط مشابه در تجربیات دیگران اقدام می کنیم و با الگوبرداری از تجربیات دیگران، تصمیم گیری می کنیم. 4. در صورتی که الگوبرداری نیز کارساز نباشد، سعی می کنیم از طریق مشاوره با صاحب نظران به حل مساله اقدام کنیم. 5. در صورتی که مشاوره نیز سودمند نباشد، فکر می کنیم تا با خلاقیت خود چاره ای پیدا کنیم.

در دو شماره قبل ، مدیریت بحران زلزله در ایران با رویکرد تجارب بم مطرح و با راهبرد های پیشگیرانه همچنین الگو های سنتی و نوین مدیریت فاجعه و نیز با عوامل اصلی موفقیت در مدیریت بحران آشنا شدیم .
در ادامه این مطلب ، پیامد های زلزله ها بم و در نتیجه ارزیابی از مدیریت بحران در زلزله سال 1382 مورد بررسی قرار گرفته است .

بررسی عملکرد بالاتر از سطح متوسط شرکتها در تجارت و بازاریابی صنعتی، داشتن یک مزیت رقابتی نقش تعیین کنندهای دارد. برخی از سازمانها این مزیت رقابتی را بر اساس دارایی های فیزیکی خود و برخی دیگر آن را از طریق شبکه های توزیع خود به دست می آورند. با این وجود، بسیاری از سازمانهای دیگر به دنبال رسیدن به یک مزیت رقابتی از طریق امتیازات نامحسوس و نهفته مانند شهرت و نشان تجاری خود هستند، و در این زمینه بسیار مهم است که سازمانها چگونه نشان تجاری خود را در یک شیوه سازمان یافته ، منظم، معنا دار و آگاهانه مورد بررسی قرار دهند و اداره کنند. ارزیابی اهمیت نسبی نشان تجاری به عنوان یک عامل موثر در رفتار خریداران صنعتی و متمایز کردن نشان های تجاری اصلی طبق تصویری که هرکدام از آنها در ذهن مشتری ایجاد می کند باید مورد توجه قرار گیرد و در این زمینه تحلیل انتخاب مارک یا برند، از مفاهیم اصلی است که تولید کنندگان و توزیع کنندگان باید مد نظر داشته باشند به خصوص زمانی که کاهش در فروش ، نشان دهنده ی رقابت فزاینده ای در بازار است.

دریافت متن کامل