نشریه تدبیر
پیاپی 244 (مهر 1391)

بررسی بازارهای توسعه یافته مشاوره مدیریت نشان می دهد که مشاوران در تحولات اقتصادی و اجتماعی نش کلیدی برعهده دارند. میزان توسعه صنعت مشاوره مدیریت شاخصی پیشرو برای سنجش سطح رشد و توسعه اقتصاد دانش محور در کشورها به شمار می رود. در کشور ما، متاسفانه مشاوره مدیریت به جایگاه شایسته خود دست نیافته است. این امر از یک سو ناشی از نبود نگرش صحیح مدیران سازمانها و شرکتها به جایگاه خدمات مشاوره مدیریت در حل مشکلات سازمانی و از سوی دیگر، به علت ضعف شرکتهای مشاوره مدیریت در عرضه خدمات جامع و مورد رضایت سازمانها و شرکتها است. جنبه نخست نیازمند بسترسازی برای شناخت حرفه و نقش مشاوران در بهبود فعالیتهای سازمانی و جنبه دیگر، نیازمند توانمندسازی شرکتهای مشاوره مدیریت در ارایه خدمات جامع و با کیفیت بهتر است. هدف این مقاله ارایه مدلی برای مشارکت اثر بخش بین شرکتهای مشاوره مدیریت در راستای توانمندسازی و ارتقای آنهاست. برای این منظور، فرایندهای مختلف مشارکت در سازمان توسعه صنعتی سازمان ملل، سازمان توسعه و همکاری اقتصادی و چارچوب پیشنهادی Gray مورد بررسی قرار گرفته است. هریک از این فرایندها از دیدگاهی متفاوت به موضوع مشارکت می پردازد که با تلفیق و یکسان سازی آنها مدلی جامع برای مشارکت اثربخش بین شرکتهای مشاوره مدیریت تدوین شده است.

با نگاهی به برنامه های توسعه کشور و سند چشم انداز 1404 می توان مشاهده نمود در بسیاری از زمینه های علمی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی، کشور ایران باید رشد و توسعه جدی داشته باشد تا بتواند به برنامه های تعیین شده در سطح کلان، جامه عمل بپوشاند. شاید اگر فقط در بخش نفت و گاز و انرژی حجم سرمایه گذاری ها بررسی شود، شاهد این هستیم، در چند سال آینده باید بیشتر از یکصد میلیارد دلار سرمایه گذاری و پروژه های بزرگ تعریف شود. در سایر بخش های کشور مانند حمل و نقل، صنایع ریلی و دریایی، صنایع هوایی، صنایع نظامی و امثالهم نیزدرکشور پروژه های زیادی تعریف شده و یا در حال بررسی و شروع می باشد. این وضعیت نشان میدهد کشور ایران در چند سال آینده با رشد و توسعه قابل توجهی روبه رو است و چگونگی تعریف و مدیریت کردن پروژه های مرتبط با توسعه کشور موضوع چالش برانگیزی برای مدیران دولتی و مدیران بخش خصوصی می باشد. رشد و توسعه در کشور همواره نیازمند وجود زیر ساخت های نرم افزاری و سخت افزاری است. یکی از این زیر ساخت های نرم افزاری و مغز افزاری برای بهتر مدیریت کردن پروژه ها در مسیر رشد و توسعه کشور مدیریت پروژه می باشد.
هر ساله در کشور شاهد ده ها مراسم کلنگ زنی و افتتاح شروع پروژه ها در بخش های زیر بنایی و کسب و کار هستیم. معمولا دست اندرکاران در این افتتاحیه ها در خصوص اهمیت و جایگاه پروژه ای که قرار است اجرا شود، زمان خاتمه پروژه، بودجه پروژه و اثرات اقتصادی پروژه و موارد دیگر سخنرانی های زیبایی می کنند، اما در اجرا و عمل مسایل دیگری اتفاق می افتد که اهداف پروژه ها را برآورد نمی کند و می توان مشاهده نمود بسیاری از پروژه ها طولانی تر از برنامه های تعیین شده، پر هزینه و متاسفانه با کارایی کم در برآورده شدن نیازهای کارکردی اجرا می شوند. کم نیستند پروژه هایی که بعد از اتمام نتوانسته اند نیازهای تعیین شده را برآورده نمایند و هزینه های زیادی به کشور وارد نموده اند. البته باید اذعان نمود که به طور کلی در دنیا اجرای پروژه ها و دست یابی به اهداف کارکردی و عملکردی، زمانی و هزینه ای، همواره موضوع چالش برانگیز بوده و هست.
اگر بپذیریم که یکی از زیر ساخت های توسعه و رشد در کشور نظام های نرم افزاری و یکی از این نرم افزارها در خدمت توسعه مدیریت پروژه ها باشد، این نظام در ابعاد و سطوح مختلف قابل بررسی و تحلیل است.

پروژه، معمولا به صورت مجموعه ای از فعالیت هایی است که برای دستیابی به منظور یا هدف خاصی صورت می گیرد.، می توان آن را تلاش یا فعالیتی نامید که در آن انسان یا منابع مادی یا مالی به گونه خلاقانه ای سازماندهی می شوند تا محدوده کاری مشخص و منحصر به فردی را انجام دهند. کاری با مشخصات داده شده و محدودیت های زمانی و مالی، تا بتوان به تغییرات مطلوب که از قبل به صورت کیفی و کمی مشخص شده است دست یافت. به بیانی دیگر پروژه تلاشی است که در آن، منابع (مالی، مادی، انسانی و...) برای رسیدن به تغییری سودمند به صورت جدید، سازماندهی می شوند تا محدوده یکتایی از محصول با مشخصات معین و در یک محدوده زمانی و هزینه معین برای رسیدن به تغییری مطلوب که اهداف آن به صورت کیفی و کمی مشخص شده است به دست آید. در تعریف استاندارد PMBOK نیز داریم که: پروژه فعالیتی موقت است که برای تولید یک محصول یا ارایه یک خدمت منحصر بفرد به کار می رود.
در رویکرد نوین «مدیریت بر مبنای پروژه»، مدیر برای اداره بهتر سازمان، فعالیت ها را به صورت پروژه تعریف کرده و بر انجام آنها نظارت می کند. علاوه بر این، امروز، بسیاری از سازمان ها، اهداف سازمان را به صورت پروژه های چند ماهه یا چند ساله تعریف کرده و میزان دستیابی به این اهداف را مورد ارزیابی قرار می دهند. برای بیان فرهنگ و ساختار و همچنین مزایا و معایب این رویکرد، می بایستی ابتدا پروژه و ویژگی ها و همچنین مراحل آن را بشناسیم.
به همین منظور، ماهنامه تدبیر، میز گرد شماره شهریور ماه خود را به موضوع مدیریت پروژه و تاثیر پروژه های اثربخش بر توسعه کشور اختصاص داده است که با دعوت از برخی کارشناسان صاحبنظر در این زمینه، وضعیت پروژه ها و مدیریت پروژه های کشور همچنین ضرورت ها، تنگناها، فرصت ها و الزامات مدیریت پروژه را مورد بررسی قرار داد.
ضمن تشکر از میهمانان شرکت کننده در این گفت و گو، شما را به مطالعه آن دعوت می کنیم.

در این مقاله که در راستای تبیین عوامل موثر بر موفقیت مدیران بازاریابی در شرایط تنوع فرهنگی تدوین شده است ، به بررسی مقوله هوش فرهنگی که اخیرا توسط برخی از صاحبنظران حوزه کسب و کار به عنوان راز و رمز موفقیت مدیران بازاریابی در شرایط تنوع فرهنگی ارایه گردیده ، می پردازد.
در ادامه خلاقیت و رابطه بین هوش و خلاقیت مطرح شده و رابطه هوش فرهنگی و خلاقیت نیز مورد کنکاش قرار گرفته و حوزه های کاربرد هوش فرهنگی و وضعیت های فراروی مدیران بازاریابی در شرایط تنوع فرهنگی هم به دقت مورد پردازش قرار گرفته اند.

بررسی بازارهای توسعه یافته مشاوره مدیریت نشان می دهد که مشاوران در تحولات اقتصادی و اجتماعی نقش کلیدی برعهده دارند. میزان توسعه صنعت مشاوره مدیریت شاخصی پیشرو برای سنجش سطح رشد و توسعه اقتصاد دانش محور در کشورها به شمار می رود. در کشور ما، متاسفانه مشاوره مدیریت به جایگاه شایسته خود دست نیافته است. این امر، از یک سو ناشی از نبود نگرش صحیح مدیران سازمان ها و شرکت ها به جایگاه خدمات مشاوره مدیریت در حل مشکلات سازمانی و از سوی دیگر، به علت ضعف شرکت های مشاوره مدیریت در عرضه خدمات جامع و مورد رضایت سازمان ها و شرکت ها است. جنبه نخست نیازمند بسترسازی برای شناخت حرفه و نقش مشاوران در بهبود فعالیت های سازمانی و جنبه دیگر، نیازمند توانمندسازی شرکت های مشاوره مدیریت در ارایه خدمات جامع و با کیفیت بهتر است. هدف این مقاله ارایه مدلی برای مشارکت اثربخش بین شرکت های مشاوره مدیریت در راستای توانمند سازی و ارتقای آن ها است. برای این منظور، فرایند های مختلف مشارکت در سازمان توسعه صنعتی سازمان ملل) UNIDO، سازمان توسعه و همکاری اقتصادی (OECD) و چارچوب پیشنهادی Gray مورد بررسی قرار گرفته است. هر یک از این فرایند ها از دیدگاهی متفاوت به موضوع مشارکت می‏پردازد که با تلفیق و یکسان سازی آن ها، مدلی جامع برای مشارکت اثربخش بین شرکت های مشاوره مدیریت تدوین شده است. این مدل دارای 6 مرحله و 28 گام اجرایی است. مراحل مدل شامل تعریف نیازها، جست وجو، شناخت، رسمی کردن، اجرا و نگهداری، و ثبت و انتشار تجربیات است. در پایان، نظر به این که مشارکت بین شرکت های مشاوره مدیریت مفهوم جدیدی است، موضوع هایی را برای پژوهش های بیش تر در این زمینه پیشنهاد کرده ایم)

نقدینگی و ساختار آن موضوع عمده مهمی است که در کانون توجه مدیران مالی شرکت قرار دارد و شرکتی که نقدینگی نداشته باشد در حال احتضار به سر می برد. به عبارت دیگر بدون نقدینگی شرکت نمی تواند به بقای خود ادامه دهد.
بنابراین وجه نقد به عنوان یک ضرورت اجتناب ناپذیر، مورد توجه تمامی شرکت ها و موسسات قرار دارد، که در صورت نبود آن شرکت ها قادر به ادامه حیات اقتصادی خود نیستند، به عبارتی وجه نقد در تمامی بخش ها و واحدهای اقتصادی شرکت ها در جریان است و از طرفی هر گونه فعالیت اقتصادی خواه نا خواه تاثیر مستقیم یا غیر مستقیم بر روی وجه نقد خواهد گذاشت. در واقع وجه نقد سیال ترین و بهترین دارایی شرکت است که اگر به خوبی مدیریت شود منجر به موفقیت های بزرگی خواهد شد و اگر بدون مهارت و برنامه ریزی مدیریت شود، چه بسا موجبات سرشکستگی شرکت را نیز فراهم آورد. پس مدیریت باید با تشخیص درست مراکز سود و سرمایه گذاری به جا موجبات سود آوری شرکت و خرسندی سهام داران را فراهم آورد. با توجه به اینکه مدیریت نقدینگی، از موضوعات بسیار مهم و اساسی در شرکت های بزرگ به شمار می رود، نظریه پردازان مالی نیز مدل های مختلفی را جهت ارایه و تعیین ساختار بهینه نقدینگی ارایه کرده اند، در این تحقیق به بررسی این موضوع پرداخته می شود.

در اقتصاد بحران زده و بازار رقابتی امروز افزایش فروش بزرگ ترین چالش دست اندرکاران فعال در زمینه کسب و کار می باشد. در این تحقیق کوشیده شده است با مطالعه جامع ادبیات موجود در زمینه ترفیع های قیمتی پیشنهادهایی کاربردی جهت استفاده هر چه بهتر از قیمت های مرجع برای افزایش فروش ارایه گردد. نتایج مطالعات انجام شده نشان می دهد که با تعیین مناسب قیمت مرجع بیرونی در ترفیع های قیمتی می توان تمایل مصرف کنندگان برای خرید را افزایش داد.

یکی از مهمترین موضوعاتی که افراد باید در محیط کار نسبت به آن تصمیم گیری کنند بیان اظهار نظرات و دیدگاه هایشان نسبت به مسایل سازمانی است. زمانی که افراد تصمیم به عدم ابراز نظرات و ایده هایشان بگیرند این شرایط منجر به پدیده ای می شود که موریسون و میلیکن آن را سکوت سازمانی می نامند و در واقع تناقض آشکاری است که سازمان ها گرفتار آن می شوند ودر این شرایط سازمان برای حق اظهار نظرکارکنان خود ارزش قایل نیستند، بنابراین با آنکه بیشتر کارکنان، حقیقت را درباره مسایل و مشکلات خاصی که در سازمان رخ می دهد، می دانند اما جرات سخن گفتن درباره آن مسایل را ندارند. به طور کلی سکوت سازمانی به عنوان مانع بالقوه خطرناکی برای تغییر و توسعه سازمانی قلمداد می شود، به خصوص سازمان های کثرت گرا یعنی سازمان هایی که برای ارزش های متفاوت و تفاوت های موجود میان افراد، ارزش قایل هستند. از این جهت پرداختن به آن از اهمیت برخوردار است.

ترسیم نقشه راه، روش انعطاف پذیری است که به طور گسترده ای در صنایع گوناگون برای پشتیبانی از برنامه ریزی استراتژیک مورد استفاده قرار می گیرد. این روش، ابزار ساختاربندی شده (و اغلب گرافیکی) را برای بررسی و برقراری روابط بین بازار های در حال پیدایش و در حال تکامل، محصولات و تکنولوژی ها، متناسب با شرایط و نوع کسب و کار فراهم می آورد. در این مقاله پس از معرفی نقشه راه، انواع نقشه راه بومی سازی شده بر اساس متغیر هایی نظیر صنعت، تکنولوژی، اندازه سازمان و موقعیت استراتژیک با رویکرد T-PLANمعرفی می شود و در انتها نحوه تدوین نقشه راه صنعت خودرو استرالیا با بهره گیری از مدل های معرفی شده، بررسی می شود.

یکی از مسایل بسیار مهم در قلمرو تبلیغات ، ارزیابی اثر بخشی تبلیغ است که متاسفانه کمتر به آن توجه می شود. اندازه گیری آثار گوناگون تبلیغات اگر چه دشوار است اما نتایج آن برای برنامه ریزی ، اصلاح و تعدیل فعالیتهای تبلیغاتی سازمان ها بسیار مفید خواهد بود .
در حالی که امروز، شاهد ضرر و زیان و متلاشی شدن حیات اقتصادی شرکتها به دلیل عدم توفیق در امر فروش محصولات و ادامه حیات اقتصادی هستیم، اگر طراحان برنامه های تبلیغاتی بتوانند برنامه های مناسب و اثر بخشی را طراحی نمایند، خواهند توانست میزان فروش کالاها را بالاتر برده و یا بازگشت به موقع سرمایه گذاری ها و گردش سالم اقتصادی را رونق بخشند . در این مقاله ابتدا بطور مختصر اجزای تصمیمات اساسی در تبلیغات توضیح داده می شود، سپس به اثربخشی تبلیغات ، مدل های اثربخشی ، ارزیابی اثربخشی یک رسانه و در نهایت اندازه گیری موفقیت پرداخته می شود.

وظیفه اصلی بخش عملیات، تولید کالاها و ارایه خدمات می باشد.امروز، گروه زیادی از محصولات و کالاها تحت نظارت مدیریت عملیات به بازار عرضه می شوند. در هر سازمانی بخش عملیات به عنوان موتوری است که سود ایجاد کرده و زیربنای اقتصاد جهانی را شکل می دهد. بر این اساس ضروری است که در تدوین، استراتژی، شرکت ها توجه مناسبی به عملیات نمایند. مطالعات نشان دهنده آن است که حوزه های تصمیم گیری استراتژیک عملیات، شامل یکپارچگی عمودی ظرفیت، تسهیلات، تکنولوژی محصول و تکنولوژی فرایند می باشند و باید برای آن ها تصمیمات استراتژیک اتخاذ شود.در این مقاله استراتژی تسهیلات به طور مختصر مرور شده است.

تعریف و حل هر مسئله ای در گرو فلسفه ای غنی، اصول تفکری مستحکم، رویکردی نظام یافته و در نهایت ابزارهایی کاربردی است. بی شک عدم همراهی هر یک از این چهار عنصر مهم، تصمیم سازان و مجریان را دچار آفات و مشکلات بسیاری خواهد کرد. تاکنون مختصری به فلسفه و اصول تفکر کشف و حل مسایل در نوآوری نظام یافته پرداخته ایم و اکنون باید با پرداختن به رویکردهای اجرایی ورود به این عرصه، تجارب عملی را آغاز کنیم. بهترست پیش از ورود به رویکرد علمی این حوزه، تاکیدی بر نحوه و مکانیزم ورود داشته باشیم.
هر چیزی را آدابی است و حل مسئله نیز از این قاعده مستثنا نیست. همیشه شنیده ایم عقل و خرد جمعی، برتر از تصمیم فردی است. این عبارت به معنای انکار نکات و برتری های نهفته در ذهن نخبگان و نوابغ جامعه نیست بلکه به دنبال آن است تا با اشاره به خرد جمعی، امکان تحقق اهداف در رویکرد جمعی را مطرح می سازد.

خانه مدیران سازمان مدیریت صنعتی در یکی دیگر از نشست های ماهانه خود به منظور آشنایی اعضای این خانه، اقدام به برگزاری نشستی کوتاه با سخنرانی آقای دکتر سیامک حاجی یخچالی استاد دانشگاه تهران تحت عنوان " مدیریت پروژه" کرد. از شما دعوت می کنیم خلاصه ای از سخنان ایشان را که در سالن آمفی تاتر سازمان مدیریت صنعتی و در جمع مدیران اجرایی و صنعتی برگزار شد، مطالعه نمایید.

دومین همایش استانداردها، کیفیت و تولیدات صادرات محور با مشارکت ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز، سازمان استاندارد، کنفدراسیون صنعت ایران، انجمن مدیران صنایع، سازمان توسعه تجارت ایران و مجمع استاندارد و کیفیت اسلامی در 28 تیرماه و در مرکز همایش های صدا وسیما با شعار استانداردها زیربنای کیفیت تولیدات صادرات محور و دروازه ورود به بازار جهانی، با هدف ترویج فرهنگ استاندارد و توجه به کیفیت به عنوان مهم ترین عنصر در انتخاب خرید و مصرف کالاها و خدمات دارای علامت استاندارد و با محوریت تولید برای صادرات و تولید برای از بین بردن قاچاق کالا در مرکز همایش های بین المللی صدا و سیمای جمهوری اسلامی برگزار شد. سخنرانی مسیولین، معرفی واحدهای برتر در امر استاندارد و کیفیت، معرفی واحدهای برتر در امر صادرات و معرفی سازمان های برتر در امر مبارزه با قاچاق کالا و ارز از محورهای اصلی این همایش بود.
ارایه راه حل ها و راهکارهای مناسب و منطقی در بخش عظیم اقتصادی کشور با هدف مبارزه همه جانبه و هوشمندانه با پدیده شوم قاچاق کالا، پیگیری مطالبات تولیدکنندگان و معرفی و تجلیل از پیشکسوتان و واحدهای فعال در عرصه صنعت و تجارت با رویکرد استاندارد، کیفیت، صادرات و مبارزه با قاچاق کالا از دیگر اهداف همایش استانداردها، کیفیت و تولیدات صادرات محور بود.

در حالیکه ما مشغول مصاحبه با فعالان مدیریت بحران زلزله بم و چگونگی درس آموزی از تجارب ارزنده آن برای حوادث احتمالی آتی بودیم، متاسفانه بار دیگر زلزله ای مهیب در کشورمان اتفاق افتاد و آن دو زلزله به فاصله حدود ده دقیقه از هم در ساعت های 4:53 و 17:04 بعد از ظهر بیست و یکم امردادماه بود که سه شهرستان اهر، ورزقان و هریس را در نوردید و تلفات و خساراتی را ببار آورد. اگرچه به دو دلیل هشدار زلزله اول و وقوع در روز و حضور بسیاری از اهالی روستاها در محیط باز ، تلفات جانی این زلزله ها حدود یک دهم زلزله های بم و رودبار بود، ولی آسیب های جدی به ساختمان های روستاها و شهرها رساند و بسیاری مردم را بی خانمان یا بلاتکلیف کرد.
در این شماره نیز سعی بر این است تا در قالب گفت وگویی دیگر با آقای دکتر ایران منش، استاد دانشگاه و پژوهشگر مستقل که بلافاصله پس از وقوع این زلزله در محل حضور داشتند، اطلاعات جدیدی را از فضای پس از وقوع زلزله در آن منطقه در اختیارتان قرار دهیم. شما را به مطالعه این گفت وگو دعوت می کنیم .

بدون تردید در بسیاری از جوامعی که دارای بازار کار مطلوب می باشند، با کمترین میزان عدم تعادل و نرخ بیکاری مواجه هستند که در این راستا شاهد بانک های متعدد اطلاع رسانی برای جویندگان شغل از یک سو و کارفرمایان برای استخدام شایسته ترین افراد از سوی دیگر هستیم . بنابر این تعدد سامانه های اطلاعات شغلی فی نفسه مشکلی ندارد و مطلوب است. اما در جوامع مورد بحث یک دستگاه دولتی مثل وزارت کار مسیول ارتباط این سامانه های متعدد می باشد. این دستگاه مسیول، اطلاعات بازار کار را براساس دقیق ترین شاخص های مورد قبول کارشناسان ملی و بین المللی بطور فصلی یا ماهانه تهیه و اعلام می کند.
در کشور ما از زمان تدوین سومین برنامه عمرانی در پیش از انقلاب و امروز پس از تدوین برنامه پنجم توسعه، همواره در بزنگاه های تدوین برنامه، بر این موضوع تاکید شده است که باید اطلاعات بازار کار ساماندهی شود. اما به رغم تکرار چندباره در قوانین برنامه ها هیچگاه نتوانسته ایم تصویری درست از وضعیت اشتغال در بازار کار کشورمان ارایه نماییم. مطلب پیش رو متن مصاحبه ای با یکی از کارآفرینان کشورمان است که برضرورت ایجاد یک بانک اشتغال در کشور تاکید شده است. این مصاحبه را با هم بخوانیم.