نشریه تدبیر
پیاپی 287 (مهر 1395)

چرا مدیران تراز جهانی؟ این پرسشی مهم است که به طور منطقی مدتهاست توسط اندیشمندان، مدیران و اهالی کسب وکار مطرح می شود و برخی اوقات طرح پرسش میشود تا پاسخ داده شود و برخی اوقات ناشی از ابهام است که به خوبی ذهن را به چالش میکشد و بر حصول اطمینان از درستی ماهیت کار تاکید می ورزد. منظور از این پرسش، درک و فهم ضرورت طرح این موضوع و پرداختن بدان در جامعه امروز در چارچوب و مبتنی بر نیازهای واقعی کشورمان است. امروز در جامع های زندگی میکنیم که کم نیستند مدیران باتجربه موفق در اداره سازمانها و بنگاه های اقتصادی که در شرایط تحریم، رکود، تورم بالای قیمتها، کاهش جهانی قیمت نفت، فشارهای سیاسی و اقتصادی، نوسانات نرخ ارز و بسیاری چالشها و تنگناهای دیگر سربلند بیرون آمده اند و بی تردید، این تجارب و مهارتهای حل مسئله و قابلیت فعالیت در شرایط سخت، سرمایه با ارزش و پشتوانه مهم و بزرگی برای آینده اقتصاد و کسب وکار در کشور عزیزمان ایران است. اما به هر حال، دنیا امروز میدان مسابقه شده است و ما نم یخواهیم بازنده بلکه میخواهیم برنده آن باشیم و این هدف و عزم، نیازمند توسعه مستمر توانمندیها و قابلیتهای مدیران در سطوح مختلف، به ویژه مدیران ارشد سازمانها و بنگاه های اقتصادی است. بازی در صحنه جهانی، نیازمند اثبات شایستگی و قابلیت است. همانگونه که در میدان مسابقات ورزشی، به ورزشکار جهان تراز نیاز داریم و در عرصه سیاسی نیز به دیپلمات و نماینده سیاسی جهان تراز، تا هماوردی مناسب و عاملی شایسته به میدان رفته باشد و به دستاوردهای حضور و رقابت در عرصه های جهانی بر خود ببالیم و سربلند باشیم، در میدان مسابقه اقتصادی و کسب وکار نیز محتاج مدیر شایسته جهان تراز هستیم تا بتواند با هوشمندی و درایت لازم، صحنه بازی را به گونه ای اداره کند تا بیشترین فرصتها، به ویژه فرصتهای بزرگ نصیب گردد و نتیجه ای حاصل شود که آبرومندانه و سرافرازانه از میدان مسابقه بیرون آییم و خود را برای مسابقه ای دیگر آماده کنیم. در عرصه کسب وکار مسابقه مستمر است و تنها شرایط، قواعد، عرصه، صحنه و میدان دچار تغییر میشود و این به معنی ضرورت هوشیاری، بصیرت و بیداری همیشگی است و مبادا در پناه موفقیتهای کسب شده به کارهای دیروز و روش های دیروز دلخوش کنیم و سپس به سرعت جایگاه خود را از دست داده، حسرت نصیبمان گردد. مدیر تراز جهانی برای ایجاد اقتصاد و کسب وکار پایدار و مقاوم است تا بتوانیم سازمان و بنگاهی جهان تراز داشته باشیم. بی تردید، شایستگی مدیران تراز جهانی شامل قابلیتها و شایستگیهای مختلف و گوناگون است که برخی از آ نها به توان درک و تحلیل محیط درون سازمانی و بهبود مستمر و گاهی تغییر و تحول در آن برمیگردد و برخی از آنها به توان درک و تحلیل محیط بیرون سازمانی شامل محیط ملی، منطقه ای و جهانی، و کیفیت و کمیت تعامل با محیط بیرونی مرتبط میشود. هوشمندی و درک استراتژیک برای فهم درست شرایط و قواعد بازی در آینده دور و نزدیک، یک الزام و عامل کلیدی موفقیت است.

طبق ماده 8 اساسنامه سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، این سازمان میتواند 25 درصد از سود سالانه خود را به توسعه ظرفیت مدیریت کشور اختصاص دهد. این سازمان یک بار در سال 1382 ، برنامه ای را تحت عنوان “مدیران آینده” که چشم انداز آن آموزش و تربیت 4000 مدیر در کلاس جهانی بود به عنوان یک راهبرد تعیین کرد. در سال 1395 ، بنا به نظر سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، سازمان مدیریت صنعتی ماموریت یافته است تا دوره ای را با عنوان "آموزش و توسعه 500 مدیر تراز جهانی" طراحی و اجرا کند که هدف آن، آماده سازی مدیران بخش خصوصی و دولتی برای فعالیت در عرصه بین المللی، بر اساس ارزشهای نوین مدیریت است. تدبیر در میزگردی با حضور صاحب نظران حوزه مدیریت، به بررسی سابقه آموزش رسمی مدیریت در ایران، تحلیل برنامه های پرورش مدیران حرفه ای در کشور، اهمیت پرورش مدیر تراز جهانی در شرایط امروز کشور و جهان و شایستگی هایی که مدیران تراز جهانی باید برخوردار باشند پرداخته است. در این میزگرد، دکتر علی محمد گودرزی، مدیر طرح "آموزش و توسعه 500 مدیر تراز جهانی"، به عنوان کارشناس و اداره کننده میزگرد حضور داشت.

در دنیای امروز کسب وکار، رقابت دیگر مرز نمی شناسد و حتی مدیر یک کارگاه کوچک در یک شهرستان کوچک، چه بخواهد و چه نخواهد، در معرض رقابت بین المللی قرار دارد. بنابراین، مدیران در هر سطحی، باید خود را برای رقابت در عرصه بین المللی مهیا کنند و شایستگیهای لازم جهت فعالیت در محیط بین المللی را در خود ارتقا دهند. سازمان مدیریت صنعتی، به عنوان یک سازمان پیشرو در آموزش حرفه ای مدیریت، به درخواست سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، اقدام به طراحی برنامه "آموزش و توسعه 500 مدیر تراز جهانی" نموده است که نخستین دوره آن به زودی در سال جاری برگزار خواهد شد. این برنامه به گفته دکتر محمدعلی محمدی، مدیرعامل سازمان مدیریت صنعتی، با هدف آماده سازی جمعی از مدیران شایسته و ارزشمند کشور برای رهبری و هدایت بنگاه ها در عرصه رقابت جهانی طراحی شده و به اجرا در خواهد آمد. با توجه به اهمیت این موضوع و نیز منحصر به فرد بودن برنامه ای با این ابعاد در کشور، گفت وگویی با دکتر محمدعلی محمدی انجام دادیم. وی در این گفت وگو از پیشینه این برنامه، ضرورت آن، شیوه طراحی و اجرا و نیز چش مانداز آن سخن گفت.

چگونه می توان شایستگی های رهبران و گروه ها در کلاس جهانی را، برای عملکرد بهینه ارتقا داد؟ با اطمینان می توان گفت که امروزه هیچ شرکتی بی نیاز از مهارت های رهبری برای هدایت و رهبری مسافت های دور نیست. بازارهای جهانی سازمان ها و مدیران آ نها را در درک شایستگی های خاص و همچنین توسعه راه های جدید همکاری به چالش می کشد.

از زمانی که خود را یک نیروی کار بالغ دیدم، تاکنون خوش شانس بوده ام که در بخشهای مختلف و از میان جمعیت بزرگی به عنوان مدیر انتخاب شدم و فرصت اینکه مدیر باشم را داشته و تجارب ارزشمندی را به دست آوردم. تجربیاتم مرا ترغیب کردند که برای فهم آنچه که در عمل در سطح جهانی باید انجام شود، موضوعات مدیریت را عمیقتر کندوکاو کنم. وقتی با تیمهای بین المللی شروع به کار کردم و به سمت مفهوم کلی تراز جهانی رفتم، مشاهده کردم که تا آن موقع کارم سر و سامان دادن به امور داخلی شرکتها بوده است، اما انجام کار در سطح بی نالمللی، بازی کاملا متفاوتی بود.

متن پیش روی شما خلاصه ای از سومین جلسه از سلسله جلسات "نشستهای صبحانه" است که به میزبانی دفاتر شهری شرکت دیلویت، با سازماندهی مدرسه کسب وکار هنلی برگزار میشود. این نشست به دنبال کشف الگویی جدید از توازن مهارتهای متنوع انسان، از جمله مهارتهای فکری-ذهنی، احساسی –هیجانی و سیاسی، برای خلق "رهبری در کلاس جهانی" 2 است که پروفسور جان بورد، رییس مدرسه کسب وکار هنلی آغازکننده آن است. با هم نگاهی به مهم ترین مباحث این نشست جالب داشته باشیم.

چه چیزی یک رهبر کارآمد را می سازد؟ این پرسش، محور پژوهش های من را به عنوان یک دانشمند تشکیلاتی، مربی اجرایی و مشاور توسعه رهبری تشکیل می دهد. در این اواخر، برای پاسخگویی به این پرسش، نخستین دور از مطالعات 195 رهبر در 15 کشور و 30 سازمان جهانی را به انجام رسانده ام. از شرکت کنندگان درخواست شد تا پانزده تا از مهم ترین قابلیت های مدیریتی را از یک فهرست 74 تایی برگزینند. من آنهایی که بیشترین امتیاز را آوردند به پنج موضوع اصلی دسته بندی کردم که گویای مجموعه ای از اولویت های رهبران و برنامه های توسعه رهبری است. شماری از این قابلیتها ممکن است شما را شگف تزده نکند، ولی دستیابی به همه آنها مشکل به نظر می رسد، زیرا بهبود آنها تا اندازه ای اقدام بر ضد سرشت ما است.

منظور از مدیر در اندازه های جهانی چیست؟ یک مدیر در سطح جهانی چگونه مدیری است؟ آیا تاکنون با چنین مدیری برخورد داشته اید؟ یکی از متداول ترین پاسخها این است که مدیران خاص، این گونه متولد می شوند و دارای استعداد خدادادی هستند. اما این پاسخ درستی نیست. واقعیت این است که رهبرانی که در قامت یک مدیر جهانی ظاهر میشوند و بسیاری از مردم تمایل به پیروی از آ نها دارند، برای این کار پرورش داده می شوند.

تفکر و اندیشه مدیریت مشارکت جویانه یکباره در ذهن علمای مدیریت تکوین نیافته و بی درنگ به صورت اندیشه علمی پدید نیامده است. مشارکت به عنوان یکی از ابزارهای حیاتی، همواره در زندگی انسان مورد توجه بوده است. زندگی در اجتماع (خانواده، سازمان و...) بر پایه مشارکت استوار بوده است و پیش بینی و تصمیم گیری در زمینه راه های رسیدن به اهداف به طور گروهی، موجب دستیابی به راه حلهای منطقی تر و مطمین تر میشود. همچنین باید یادآور شد که جهان امروز از ویژگیهایی برخوردار است که با دهه های قبل تفاوت بسیاری دارد.

امروزه آب این منبع حیات بخش، به عنوان یکی از سه عامل تشکیل و بقای محیط زیست (خاک، هوا و آب) بیش از هر زمان دیگر مورد توجه است. منابع آب اگرچه تجدیدپذیر هستند، اما حجم آن ها ثابت بوده و در مقابل، تقاضای بشری برای آن به طور مستمر افزایش یافته است، به گونه ای که طی صد سال اخیر با وجود افزایش سه برابری جمعیت،تقاضای جهانی برای آب بیش از شش برابر شده است.

به نظر برخی از کارشناسان آموزش، در دنیای امروز تحولات علمی و تکنولوژیک به حدی سریع پیش می رود که دانش بشری هر پنج سال یکبار، دو برابر افزایش میابد و این افزایش همه چیز را متحول میکند. پس چگونه می توان منابع انسانی یک سازمان را با این تغییر و تحولات آشنا نکرد؟ بدیهی است در صورت بی توجهی به امر آموزش نیروی انسانی، سرنوشت و بقای سازمان به خطر خواهد افتاد. به همین علت، امروزه در کشورهای پیشرفته، منابع انسانی سازمان ها حداقل هر سال یک بار آموزش می بینند.

وقتی از چرخه عمر شرکتها سخن میگوییم، لازم است که متوجه باشیم علاوه بر مسیر رشد و ترقی کسب وکار و توسعه سازمان، همیشه احتمال رسیدن روزهای سخت هم در طول عمر یک شرکت و سازمان وجود دارد. این سختی در هر نقطه ای از مسیر راه اندازی و توسعه شرکت ممکن است اتفاق بیفتد: از همان روزهای اول که هیچ چیز سر جایش نیست، هنوز دقیق نمیدانیم که چه میخواهیم و قرار است چه کاری انجام بدهیم تا روزهایی که در ظاهر شرکت به مرحله تثبیت و توسعه رسیده و با سرعت در حال رشد است.