ماهنامه ترابران
پیاپی 61 (خرداد 1385)

شک نکنید آنکه گفته است «یا درست حرف بزن یا عاقلانه سکوت کن» هموطن ما نبوده است. درست است که حکمای ما عیب و هنر مرد را نیز در سخن گفتنش اکتشاف کرده اند. اما کسانی که در عرصه عمل اعتقاد ندارند یا کارهای درست انجام بده یا عاقلانه هیچ نکن. مسلما در حوزه حرف زدن هم نمی توانند آموزه های درستی را پیروی کنند. ما در آنجا کارهایی که درستی آ“ها را با نفعشان برای خودمان می سنیم چگونه می توانیم عاقلانه عمل کنیم.

گزارش اول این شماره ترابران مرکب از دوازده بخش و در مورد تاثیرات یک تحریم اقتصادی کار و کسب در ایران از منظر کارشناسان بخش و صاحب نظران اقتصادی است. اینکه تحریم احتمالی چقدر عمق و گستره خواهد داشت و توانائی های اقتصادی ما را تا چه حد به چالش می کشاند در تعداد زیادی مطلب کوتاه مورد بحث قرار گرفته است. ملک رضا ملک پور، عوض بهمن زاده، محمدرضا شهبازی، مسعود دانشمند، مهدی علیاری و دکتر حسین بامیری از همکاران صنعت حمل و نقل کشور و سعید لیلاز و امیرحسین مهدوی از کارشناسان اقتصادی دیدگاه خود را به صورت های گوناگون عرضه کرده اند.

موجی از استقبال برای تشکیل شرکت های حمل جاده ای موسوم به کریر توانمند به راه افتاده است و این استقبال بیش از همه در سازمان متولی حمل جاده ای دیده می شود. اوضاع مهیاست. سازمان راهداری در راستای علایق و سیاست خودش، آمادگی به راه انداختن سازوکار مناسب را دارد و گویا به تشکل های بخش خصوصی پیشنهاد داده طرح های اجرایی خود را در این زمینه فراهم کنند. ترابران در این شماره ضمن نظرخواهی از دو تن از کارشناسان و دست اندرکاران حمل و نقل بین المللی، طرح پیشنهادی غلامحسین امیری، کارشناس ماهنامه را نیز درباره همین موضوع چاپ کرده است.

اخیرا در راهروهای مجلس صحبت از طرحی است که به موجب آن اصلاحاتی در قانون فعلی گمرک به عمل خواهد آمد. ظاهرا نمایندگان در نظر دارند با تصویب این طرح و مواد اصلاحی آن، فعلا مشکلات ترانزیت کالا را حل کنند تا بعد که قانون جامع از دست در آید. به گفته نمایندگان، در این طرح مجموع تجربیات کارشناسان نهادهای درگیر در امور ترانزیت جمع شده است.

سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای در اواخر فروردین، آمار و اطلاعات جمع آوری شده در خصوص ترانزیت کالا در 11 ماهه 84 اعلام کرده که حاکی از ترانزیت 9185 هزار تن از خاک ایران است. این آمار با آمارهای گمرک که تقریبا همزمان انتشار یافت، اندکی تفاوت دارد. مطلب حاضر، گزارشی است از کارنامه ترانزیت از ایران در سال گذشته به روایت سازمان های متولی.

چنانچه آنقدر صبر کنیم که یک مشکل 30 میلیون لیتری به یک مشکل 70 میلیون لیتری منجر شود، چاره ای جز انتخاب آخرین گزینه ممکن فراروی ما نخواهد بود. سهمیه بندی راهکاری است که به اعتقاد متخصصان، در تعدیل رفتار مصرفی از آن به عنوان آخرین گزینه یاد می شود و این همان گزینه ای است که ما در دقیقه 90 ناچار به استفاده از آن هستیم... گزارشی از سال 84 و ادامه روند قدیمی تامین و مصرف بنزین.

مطلب حاضر مروری است بر رتبه های جهانی ایران در سال 2005 در زمینه توسعه انسانی و فساد اداری، گزارش توسعه انسانی توسط برنامه توسعه سازمان ملل متحد تهیه شده که بر اساس آن، در بین کشورهای همسایه تنها از آذربایجان و پاکستان وضعیت بهتری داریم. شاخص فساد اداری توسط بانک جهانی تهیه شده است. ایران در این گزارش در زمینه شاخص مبارزه با فساد در میان 159 کشور جهان رتبه 92 را کسب کرده که در مقایسه با سال گذشته. پنج پله تنزل نشان می دهد.

در دومین هفته اردیبهشت ماه، معاون اول رئیس جمهور دستور اختصاص 500 میلیون دلار از حساب ذخیره ارزی را برای نوسازی و بهسازی ناوگان حمل و نقل ریلی و هوایی صادر کرد که از مبلغ یاد شده، 250 میلیون دلار در اختیار شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران قرار خواهد گرفت. وزیر راه از مسئولان شرکت فرودگاه های کشور خواست تا زمینه برگزاری مناقصه فاز دوم فرودگاه امام را به صورت فاینانس فراهم کنند... اخبار حمل و نقل هوایی طی ماه های گذشته را در مطلب حاضر بخوانید...

ماهی که گذشت، باز هم ماه سوز و گداز کشتی سازان بود. یکی از گزارشگران یک خبرگزاری نزدیک به کشتی سازان در نحس ترین روز فروردین در گزارشی مفصل، صنعت دریایی ایران را جزیره ای ناشناخته معرفی می کرد که علیرغم همه فراز و نشیب ها همچنان اندرخم یک کوچه است. گزارش انتقادی خبرگزاری سینا از توسعه بنادر عربی و افول ایران و همچون ماه های گذشته حاصل پرسه یک ماهه خبرنگار ترابران بر روی اسکله های کشور و زیر و رو کردن اخبار این حوزه، حاوی نکات خواندنی و عبرت آموزی است.

اگرچه لقمه ای که برادران خیامی برای بلندپروازی های محمدرضا پهلوی گرفته بودند. پنجاه و اندی سال طول کشید تا خورده شود و سرانجام هم نه با رغبت که با جبر از رده خارج شد، اما ال 90 فرانسوی ها هنوز متولد نشده برخی آن را فرزند ناخلفی می دانند که به تعبیر آنان توسط عده ای آدم فاسد در دامن جمهوری اسلامی ایران گذاشته شده است. ترابران در این شماره ضمن بررسی پرونده ال 90 با سعید لیلاز، کارشناس اقتصادی نیز در همین زمینه گفتگو کرده است.

کارشناس ماهنامه، در گزارش حاضر به بررسی وضعیت صنعت خودرو در سال 84 پرداخته است. کارنامه حدود بیست شرکت خودروساز سبک و سنگین را که حاکی از رشد یازده درصدی نسبت به سال 83 است در این مطلب مرور خواهیم کرد. کیلومتر چهارده در سیزدهمین روز سال، حسابی خبرساز بود، یک خبرگزاری خبری منتشر کرد... مطلب «دست اندازهای بادکنی» حاصل چرخی در جاده مخصوص کرج است. خبرنگار ترابران در گزارش خود از دست اندازهای این جاده و مشکلات خودروسازان در عبور از این دست اندازها می گوید...

تالار شیشه ای فعالیت خود را در سال جدید با حرکت آرامی آغاز کرده است. مدیران بورس امیدوارند سال 85 سال پر بازدهی برای سرمایه گذاری باشد، اما بیشتر کارشناسان بازار از اظهار نظر قطعی در این باره خودداری می کنند. از سوی دیگر به نظر می رسد از تاثیر مذاکرات پیرامون پرونده هسته کاسته شده و سهامداران نسبت به مواضع طرفین آگاهی نسبی پیدا کرده اند... گزارشگر ما از بورس و بازار صنایع خودرو و حمل و نقل خبر می دهد.

افتتاحیه پایتختی اصفهان بر جهان اسلام، انگیزه ای بوده برای یکی از همکاران مطبوعاتی ما که از منظر مدیریت و شاید هم عدم مدیریت های شهری مرتبط با گردشگری، نگاهی دیگر به این شهر داشته باشد. شاید در وهله اول موضوع چندان به ما مربوط نباشد، اما به جهت اهمیت نکات مطرح شده، ترجیح دادیم آن را به خودمان مربوط کنیم.

توجه به حمل و نقل ریلی در برنامه چهارم و در سطحی فراتر از آن در سند چشم انداز 20 ساله در یک سو و تدوین و تصویب قانون دسترسی آزاد به شبکه ریلی، راه آهن را در موقعیت ممتازی قرار داده است. اما بنابر تجربه بومی ایران، اهتمام یاد شده شاید نیمی از راه و به باور عده ای دیگر، اندکی کمتر باشد. در این شماره با محوریت همین موضوع با معاون برنامه ریزی و امور بین الملل راه آهن، مجری طرح های ساخت راه آهن و دو تن از سرمایه گذاران بخش خصوصی که در زمنیه حمل و نقل ریلی فعال هستند به گفتگو نشسته ایم...

در روزهای پایانی سال 84 سه ایستگاه جدید از خط دوم متروی تهران راه اندازی شد تا 9 کیلومتر به طول خطوط مترو تهران افزوده شود. وحید سعیدیان، کارشناسان دفتر عمران و خدمات شهری و روستایی سازمان مدیریت، به بررسی روند احداث خطوط جدید و نحوه بهره برداری از آنها پرداخته است.

مطلب حاضر، طرحی است از سوی حسین خجندی مقدم، یکی از کارشناسان حمل و نقل، پیرامون مشکل ترافیک و راه حلی برای گشودن این کلاف سردرگم، وی بر اساس برخی فرضیات ورود 15 تا 20 هزار دستگاه اتوبوس مناسب به شبکه حمل و نقل شهری را تنها چاره کار دانسته و در عین حال مزایا و مشکلات طرح خود را بر شمرده است.

برپایه آمارهای ارائه شده، مسافران جا به جا شده در جاده های کشور که با وسایل نقلیه عمومی و با دارا بودن صورت وضعیت سفر کرده اند، از 320 میلیون نفر فراتر رفته اند. ولی همچنان که عملکرد حمل جاده ای مسافر، سهم بالایی را که در کل بخش حمل و نقل نشان می دهد، مسائل و مشکلات آن نیز بار سنگینی بر دوش این بخش است. در مطلب حاضر، قاسمعلی قاسمی کارشناس سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای کشور با مروری بر پیشینه آنها برشمرده و باز کرده است.

پایان دوره خواب زدگی در بنادر، بخش سوم و پایانی از مقاله وقتی که خوابیم، دنیا را آب نمی برد است که در شماره های قبل به خوانندگان عرضه شد و توسط یکی از کارشناسان مرکز تحقیقات سازمان بنادر تهیه شده است. این مقاله نگاهی دارد به جایگاه بنادر ایران در منطقه و جهان.

مبحث حقوقی این شماره ماهنامه را به علت پایان یافتن موقت سلسله بحث های جناب آقای یونس جاوید به مطلبی در مرود اسناد تجاری اختصاص داده ایم. با توجه به نارسایی هایی که در تعاریف موجود با اطلاعات برخی فعالان حمل و نقل بین المللی در زمینه مفاهیم مستتر در اسناد تجاری وجود دارد، طرح این مباحث از وظایف مهم ماست که به علت تراکم مطالب حتی گاهی در مورد ارائه آنها کوتاهی هم کرده ایم و انشاء الله جبران خواهد شد. بحث ارائه شده از کتاب لجستیک بین الملل نقل شده است که اخیرا در ایران ترجمه و منتشر شده است.

گزارش های خبرنگاران ترابران از مصاحبه های مطبوعاتی که مسئولان بخش حمل و نقل در ماه گذشته داشته اند را می توانید در این بخش بخوانید: مصاحبه مطبوعاتی مدیرعامل کشتیرانی جمهوری اسلامی، رئیس سازمان بنادر و گزارش ترابران از حضور وزیر راه در مجلس.