نشریه دانشور پزشکی
پیاپی 113 (آبان 1393)

با توجه به شیوع نسبتا بالای اختلالات روانپزشکی به ویژه افسردگی در همه دنیا و از جمله ایران، و سیر صعودی قابل توجه شیوع آنها در سالهای اخیر و همچنین نقش عمده عوامل محیطی و اجتماعی در بروز و تداوم این اختلالات، پیشنهاد مداخلات مناسب در این زمینه به منظور اصلاح سبک زندگی در راستای کاهش بروز اختلالات روانی به خصوص افسردگی، جهت ارائه به ذینفعان و سیاستگذاران حوزه سلامت ضروری به نظر میرسد.
در پژوهش حاضر به منظور بررسی مستندات و مقالات موجود از جستجو در اینترنت توسط موتورهای جستجوگر استفاده شده است. مقالات بدست آمده سپس جمع بندی و نتایج بر این اساس استخراج شده است.
عوامل روانی اجتماعی نقش مهمی در سبب شناسی اختلالات روانی ایفا می نمایند. مهمترین عوامل این گروه شامل وضعیت تاهل، فقر اقتصادی، حوادث ناخوشایند زندگی، محیط نا متعادل هیجانی، استرس های مزمن، ناکامی های مکرر، مهاجرت و محیط غیر قابل پیش بینی می باشد. به منظور پیشگیری از اختلالات روانی در جامعه ضرورت دارد با استفاده از راهکارهای مناسب با این عوامل سبب ساز مقابله نمود. مهمترین راهکارها به طور کلی شامل مداخلاتی است که منجر به شرایط امن و آرام، بدون استرس، اعتدال هیجانی، حرمت گذاری به افراد و محیط قابل پیش بینی در جامعه می گردد.
افزایش حساسیت سیاستگذاران، مجریان وآحاد مردم نسبت به اهمیت موضوع سلامت روان ضروری است. سیاستگذاران باید منابع خود را به سمت مداخلات جامعه محور سوق دهند و روند کلی این مداخلات باید به سمت فقرزدایی، بهبود شرایط شغلی و ایجاد شرایط با ثبات و قابل پیش بینی در جامعه با تکیه بر توانمند سازی محیط باشد. ایجاد محیط آرام و قابل پیش بینی با کمک همکاری های بین بخشی و استفاده از کلیه ظرفیت های موجود در دستگاه های اجرایی، قضایی و قانونگذار و همکاری با بخش خصوصی و سازمان های مردم نهاد قابل انجام است.

مطالعات نشان می دهند که عصاره خرفه و همچنین استرادیول دارای اثرات ضد دردی می باشند. هدف اصلی این مطالعه بررسی اثرات تجویز توام استرادیول و عصاره هیدروالکلی دانه خرفه بر درد حاصل از القای تست رایتینگ در موشهای سوری ماده است.
در این مطالعه تجربی، 78 سر موش سوری ماده نژاد بالب سی به طور تصادفی به گروه های کنترل، دریافت کننده دوزهای پایین، متوسط و بالای عصاره خرفه، و استرادیول و دریافت کننده «عصاره خرفه + استرادیول» تقسیم بندی شدند. پس از تزریق درون صفاقی عصاره یا هورمون، آستانه درد توسط آزمایش رایتینگ اندازه گیری شد و داده ها از طریق آنالیز واریانس یک طرفه تجزیه و تحلیل شدند.
تجویز استرادیول با دوز پایین، متوسط و بالا موجب کاهش تعداد انقباضات شکمی شد (به ترتیب 01/0>P، 001/0>P و 001/0>P). تعداد انقباضات شکمی در گروه دریافت کننده دوز پایین خرفه دچار افزایش معناداری گردید (01/0>P)، اما در گروه های دریافت کننده دوز متوسط و دوز بالای خرفه کاهش یافت (001/0>P). تجویز توام دوز پایین عصاره خرفه و دوز پایین استرادیول و نیز تجویز توام دوز بالای خرفه و دوز بالای استرادیول سبب کاهش بیشتر تعداد انقباضات شکمی در مقایسه با گروه دریافت کننده دوز پاینن و بالای استرادیول شد (001/0>P).
نتایج حاضر نشان می دهند که عصاره دانه خرفه و استرادیول در دوزهای مناسب، اثر کاهندگی درد دارند. همچنین، عصاره دانه خرفه و استرادیول دارای اثر هم افزایی بر کاهش درد می باشند.

زبان وظایف گوناگونی برعهده دارد.اختلال رشدی،التهاب،عفونت،نئوپلاسم و تروما،می تواند باعث تغییر شکل،سوزش و درد زبان شده،منجر به نگرانی بیمار،اشکال در صحبت،مشکلات تغذیه ای و روحی و بوی بد دهان شود. شیوع اختلالات شکل زبان در مطالعات مختلف بین 95/4% تا2/41% متغیر است. هدف از این مطالعه، تعیین شیوع اختلالات شکل زبان و ارتباط آن با متغیرهای قومیت، جنسیت، سابقه ی خانوادگی اختلالات زبان و بیماری های سیستمیک در کودک می باشد.
در این مطالعه مشاهده ای مقطعی توصیفی و تحلیلی، 1400 کودک زیر 12 سال مراجعه کننده به درمانگاه اطفال بیمارستان مصطفی خمینی،در سال 91 و 92 مورد بررسی قرار گرفتند.پس از تکمیل فرم مربوطه و معاینات دهانی،داده ها با استفاده از نرم افزار spss، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
در مجموع،14/27% از کودکان با فاصله اطمینان 95%(5/29-8/24)اختلال زبان داشتند. بیشترین ضایعه،زبان باردار(3/14%) با فاصله اطمینان 95%(1/16-5/12) بود. در رتبه های بعدی به ترتیب زبان جغرافیا، برفک، زبان توت فرنگی، آنکیلوگلوسی، زبان اسکروتال، زبان تمشکی، آفت، زبان رومبوئید میانی، میکروگلوسی و ماکروگلوسی، قرار دارند. در این مطالعه،زبان توت فرنگی با بیماری عفونی و زبان توت فرنگی با فارنژیت، رابطه ی معنادار داشت. درحالیکه بین اختلالاتی نظیر زبان باردار،برفک و زبان جغرافیا،با عدم ابتلا به بیماری رابطه ی معنا داری یافت شد.
در این مطالعه، تقریبا یک سوم کودکان، اختلال زبان داشتند و بعضی از این اختلالات با برخی از بیماری های سیستمیک رابطه ی معنادار داشتند.

اگر چه خارش اورمیک یکی از ناتوان کننده ترین مشکلات در بیماران همودیالیزی است، عوامل مرتبط با آن ناشناخته باقی مانده است. هدف این مطالعه، ارزیابی شیوع و شدت خارش در گروهی از بیماران دیالیزی ایران و عوامل بالینی و آزمایشگاهی مرتبط با آن بود.
این مطالعه ی مقطعی بر روی 67 بیمار تحت همودیالیز در بخش دیالیز بیمارستان شهید مصطفی خمینی تهران انجام شد. بیماران به پرسشنامه ی خارش یوسیپویچ پاسخ دادند. شیوع و شدت خارش و ارتباط آنها با پارامترهای بالینی و آزمایشگاهی (سن، جنس، بیماری کلیوی زمینه ای، مدت همودیالیز، جلسات همودیالیز، زمان هر جلسه، خشکی پوست، نوروپاتی، کفایت دیالیز، سطح سرمی اوره، کراتینین، کلسیم، فسفر، آلبومین، آلکالن فسفاتاز، فریتین، هماتوکریت، پروتئین واکنش دهندهC، هورمون تیروئید، پاراتورمون و هموگلوبینA1C بررسی شد.
54 بیمار (%6/80) خارش داشتند که در %4/31 خفیف، در %9/51 متوسط و در %7/16 شدید بود. شیوع خارش با خشکی پوست مرتبط بود (025/0P=). شدت خارش به میزان قابل توجهی با سطح سرمی آلبومین (015/0P=،329/0- (C= مرتبط بود. هیچ ارتباط معناداری بین شیوع و شدت خارش با سن، جنس، بیماری کلیوی زمینه ای، مدت همودیالیز، جلسات همودیالیز، زمان هر جلسه، نوروپاتی، کفایت دیالیز، سطح سرمی اوره، کراتینین، کلسیم، فسفر، آلکالن فسفاتاز، فریتین، هماتوکریت، پروتئین واکنش دهندهC، هورمون تیروئید، پاراتورمون و هموگلوبین A1C دیده نشد.
خارش هنوز یک مشکل شایع در بیماران همودیالیزی است. بهبود خشکی پوست ممکن است شیوع خارش اورمیک را کاهش داده و سطح سرمی بالاتر آلبومین می تواند شدت خارش اورمیک را در بیماران همودیالیزی کاهش دهد.

این مطالعه با هدف بررسی وضعیت سلامت روان افراد 15 سال و بالاتر شهر تهران در 12 سال گذشته انجام گرفته است.
این پژوهش مروری بر دو مطالعه مقطعی توصیفی انجام گرفته در زمینه وضعیت سلامت روان افراد ساکن تهران در سالهای 1378 و 1390 می باشد. نمونه آماری این دو مطالعه به شیوه نمونه گیری تصادفی خوشه ایمنظم از بین خانوارهای ساکن درمناطق 22 گانه شهرداری تهران انتخاب گردیده اند. حجم نمونه مطالعه اول 5560 نفر و مطالعه دوم 21255 نفر وابزار مورد استفاده پرسش نامه 28 سوالی سلامت عمومی(GHQ-28)، بوده است.
یافته ها نشان می دهد که در مطالعه سنجش سلامت و بیماری (سال 1378)، 5/21 % افراد در شهر تهراناز ابتلا به علائم روانی رنج می برند (27 % زنان و 9/14 % مردان). میزان شیوع علائم روانی در سال 1390 به 6/39 % رسیده (4/37 % مردان و 1/43 % زنان)، که افزایش 8/1 برابری را نشان می دهد (6/1 برابر در زنان و 5/2 برابر در مردان). خطر ابتلا به علائم روانی با بالارفتن سن، بیکاری، بی سوادی و مطلقه و بیوه بودندر هر دو مطالعه افزایش داشته و علائم اضطراب در هر دو مطالعه شایعتر از علائم جسمی سازی، افسردگی و عملکرد اجتماعی بوده است.
افزایش چشمگیر علائم روانی شهر تهران در 12 سال گذشته، ضرورت توجه مسئولین و برنامه ریزان کشور را به پیشگیری و ارتقاء سلامت روان افراد ساکن در شهر تهران را نمایان می سازد.

سکته مغزی شایع ترین بیماری در افراد بزرگسال است. زمین خوردن رایج ترین اختلال تعادلی و حرکتی است که کیفیت زندگی بیماران سکته مغزی را تحت تاثیر قرار می دهد. این مطالعه با هدف بررسی عوامل موثر بر بهبود وضعیت حرکتی بیماران سکته مغزی تحت درمان با روش کاردرمانی و پیش بینی وضعیت تعادل بیماران با استفاده از مدل رگرسیون هاردل انجام شد.
در یک مطالعه طولی به مدت 9 ماه با روش نمونه گیری غیر تصادفی در دسترس، برای تعداد 30 بیمار دچار سکته مغزی نمره شاخص تعادل هر دو هفته به صورت داده شمارشی ثبت شد. به دلیل وجود صفر فراوان در متغیر وابسته شمارشی که منجر به نتایج نادرست می شود، مدل هاردل با استفاده از نرم افزار sas(9.2) به داده ها برازش داده شد.
فراوانی زمین خوردن در زنان بیشتر از مردان است. بهبود نسبی عملکرد حرکتی با حداقل 50 جلسه درمان مشاهده شد. پارامترهای مدت زمان بروز سکته و طول مدت پیگیری بیمار ارتباط معناداری با بهبود عملکرد حرکتی بیماران سکته مغزی داشتند (05/0p <). شانس بهبود عملکرد در بیماران فاز مزمن 10 درصد کمتر از شانس بیماران فاز حاد است.
با شناسایی فاکتوهای دخیل در ارتقاء عملکرد حرکتی و انجام مداخلاتی همراه با کاردرمانی جهت جلوگیری از زمین خوردن در بیماران سکته مغزی به ویژه در زنان با وضعیت سکته مزمن که در ریسک بالاتری از زمین خوردن قرار داشتند می توان به بازگردانی سریع تر این دسته بیماران به اجتماع اقدام کرد.

درحال حاضر،دو داروی متفورمین و آکاربوز دردرمان دیابت استفاده می شوند. در این مطالعه اثر این دو دارو بطورجداگانه وهمراه با هم در کنترل گلایسمیک وهمچنین بر پروفایل لیپید و میزان ویسفاتین سرم در موشهای صحرایی مبتلا به دیابت نوع دو القاءشده توسط تزریق استرپتوزیسین و نیکوتین آمید بررسی شد.
موش های صحرایی نر نژاد ویستار با تزریق درون صفاقی استرپتوزوسین(60 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن)پانزده دقیقه پس از تزریق صفاقی نیکوتین آمید(110 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن) به دیابت نوع دو مبتلا شدند. یک هفته پس از ابتلا به دیابت، موش ها به طور تصادفی به چهار گروه تقسیم شدند. سه گروه از آنها بترتیب توسط متفورمین بصورت محلول در آب با دوز 150 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن در هر روز، آکاربوز به صورت مخلوط در غذای روزانه به میزان40 میلی گرم در هر 100 گرم غذای مصرفی و ترکیب دو داروی متفورمین و آکاربوز به مدت شش هفته درمان شدند. شاخص توده بدن((BMI، قند خون ناشتا، هموگلوبین گلیکه، پروفایل لیپید، انسولین،HOMA-IR و ویسفاتین سرم اندازه گیری و با گروه کنترل مقایسه شد.
هر سه روش درمانی موجب کاهش ویسفاتین سرم نسبت به موش های درمان نشده مبتلا به دیابت2 نوع شد. ولی این کاهش تنها در گروه تحت درمان با متفورمین نسبت به گروه دیابتی معنی دار بود(27/21±72/162و45/6±66/ 195 001/0=P). همچنین در هر سه گروه درمانی میزان ترشح انسولین کاهش یافت واین کاهش در گروه دریافت کننده آکاربوز(05/0>P)و ترکیب دو دارو(05/0>P)نسبت به گروه کنترل دیابتی معنی دار بود.میزان قند خون ناشتا و هموگلوبین گلیکه در هر سه گروه تحت درمان نسبت به موشهای درمان نشده کاهش معنی داری را نشان داد واین کاهش در گروه تحت درمان با هر دو دارو مشهودتر بود. هر سه روش درمانی در بهبود پروفایل لیپید موثر بودند. شاخص HOMA-IR در گروه مصرف کننده داروی ترکیبی بهتر بود.
کنترل هایپرگلایسمی و درمان موشهایی که توسط نیکوتین آمید و استرپتوزوسین به دیابت نوع 2 مبتلا شده اند با افزودن آکاربوز به متفورمین، نسبت به موشهایی که توسط متفورمین و یا آکاربوز به تنهایی درمان شدند از کارآیی بالاتری برخوردارست.

یکی از شایعترین عفونتهای باکتریائی در کودکان عفونت دستگاه ادراری است که تشخیص به موقع و درمان مناسب آن اهمیت زیادی دارد و تعیین نوع و مقاومت آنتی بیوتیکی باکتری های جداشده از ادرار کودکان در جنس و سن های مختلف می تواند در درمان تجربی عفونت ادراری قبل از حاضر شدن جواب آزمایشهای میکربی کمک نماید.
در این بررسی اطلاعات مربوط به کشت های ادرار مثبت مربوط به کودکان زیر 15 سال در آزمایشگاه بیمارستان پارس تهران، ایران، در بهار سال 1392 جمع آوری و از نظر آماری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. این اطلاعات شامل جنس، سن و نوع پذیرش بیماران و نیز نوع باکتری جداشده و الگوی حساسیت آنتی بیوتیکی آنها بود. مقادیر P کمتر از 05/0 از نظر آماری معنی دار در نظر گرفته شد.
در میان 136 جدایه بالینی غیر تکراری، شایع ترین باکتری های جداشده به ترتیب اشریشیاکلی (5/51%)، استافیلوکوکوس های کوآگولاز منفی (2/13%)، کلبسیلا (8/11%) و انتروکوکوس (8/8%) بود. فراوانی جداسازی هر یک از باکتری ها در دو جنس و دو گروه سنی زیر 2 سال و 2 تا 14 سال تفاوت داشت. نتایج حساسیت آنتی بیوتیکی نشان دهنده مقاومت بسیاری از جدایه های کلبسیلا و اشریشیاکلی به اغلب آنتی بیوتیکهای متداول در درمان بود و فراوانی حساسیت آنتی بیوتیکی در جدایه های جداشده از کودکان در جنس و سن های مختلف نیز متفاوت بود.
نتایج این مطالعه همانند سایر مطالعات نشان می دهد باکتری های گرم منفی بخصوص اشریشیاکلی شایعترین باکتری جداشده از ادرار کودکان می باشند و اختلافاتی بین دو جنس و سنین متفاوت از نظر فراوانی عفونت ادراری، نوع باکتری های جداشده و حساسیت آنتی بیوتیکی دیده می شود که می تواند در درمان تجربی کمک نماید.

بیماری پارکینسون یک بیماری حرکتی شایع در افراد با سن بالا می باشد که به علت تحلیل رفتن نورون های دوپامینرژیک بخش متراکم جسم سیاه مغز میانی ایجاد می شود. با توجه به خاصیت حفاظت نورونی و آنتی اکسیدانی اپیگالوکاتکین گالات (EGCG)، هدف بررسی حاضر بررسی اثر حفاظت عصبی این ماده در مدل تجربی بیماری پارکینسون بود.
در این مطالعه تجربی، موش های صحرایی نر (32 =n) به 4 گروه شم، شم تحت تیمار با EGCG، ضایعه دیده و ضایعه دیده تحت درمان با EGCG تقسیم شدند. مدل بیماری پارکینسون توسط تزریق 5 /12 میکروگرم 6-هیدروکسی دوپامین حل شده در محلول سالین آسکوربات به داخل نئواستریاتوم طرف چپ ایجاد گردید. گروه های شم و ضایعه دیده تحت درمان، از روز قبل از انجام عمل جراحی استریوتاکسیک، 20 میلی گرم بر کیلوگرم دارو را در دو نوبت با فاصله زمانی 24 ساعت به فرم داخل صفاقی دریافت کردند. در پایان هفته 1، رفتار چرخشی بدنبال تزریق آپومورفین در طی یک ساعت و تعداد نورون های دوپامینرژیک بخش متراکم جسم سیاه مورد شمارش قرار گرفت.
در گروه ضایعه دیده، آپومورفین موجب بروز رفتار چرخشی به سمت مقابل ناحیه آسیب دیده شد (0001/0p<) و تعداد نورون های بخش متراکم جسم سیاه سمت چپ کاهش معنی داری در مقایسه با گروه شم نشان داد (05/0 p <). تجویز EGCG به گروه ضایعه دیده موجب کاهش معنی دار تعداد چرخش های القا شده بوسیله آپومورفین شد (05/0 p <) هرچند تاثیر معنی دار بر تعداد نورون های بخش متراکم جسم سیاه نداشت.
تجویز داخل صفاقی EGCG به صورت پیش درمان، موجب کاهش عدم تقارن حرکتی (کاهش شدت رفتار چرخشی) در مدل تجربی بیماری پارکینسون می گردد و دارای اثر حفاظتی در حد معنی دار در برابر توکسیسیتی 6-هیدروکسی دوپامین نمی باشد.

در قرن حاضر 25 درصد مردم دارای اختلالات روانی قابل تشخیص هستند و حدود 450 میلیون نفر در سراسر جهان، از نوعی اختلال روانی رنج می برند. هدف از این مطالعه تعیین اثربخشی برنامه ورزشی طراحی شده بر سلامت روان ماماها می باشد.
در این کارآزمایی بالینی تصادفی، ابتدا به روش تصادفی مراکز بهداشتی درمانی شماره 1 و3 انتخاب و هر مرکز به روش تخصیص تصادفی به دو گروه مداخله و کنترل تخصیص، سپس 60 مامای شاغل در مراکز بهداشتی درمانی منتخب به روش نمونه گیری مبتنی بر هدف انتخاب شدند. قبل و بعد از تمرینات ورزشی واحدهای پژوهش در هر دو گروه، پرسشنامه سلامت عمومی 28 سوالی را تکمیل کردند و آزمون بروس به وسیله دستگاه تریدمیل تکنوجیم به منظور تعیین حداکثر اکسیژن مصرفی گرفته شد. افراد گروه مداخله، در تمرینات ورزشی 45 دقیقه ای، 3 جلسه در هفته به مدت 8 هفته شرکت نمودند. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS (نسخه 19) و آزمون های تی مستقل، تی زوجی، من ویتنی، ویلکاسیون، کای اسکوئر و تحلیل واریانس دو طرفه تجزیه و تحلیل شدند. 05/0>p معنی دار در نظر گرفته شد.
تمرینات ورزشی بر روی نمره کلی سلامت روان (002/0=P) و خرده مقیاس های اضطراب و بی خوابی (008/0=P)، شکایات جسمانی (008/0=P) و اختلال در عملکرد اجتماعی (011/0=P) تاثیر مثبت و معنی دار دارد در حالی که تاثیر معنی دار بر خرده مقیاس افسردگی (318/0=P) نداشته است.
ورزش طراحی شده سلامت روان ماماها را از طریق کاهش اضطراب و بی خوابی، شکایات جسمانی و اختلال در عملکرد اجتماعی ارتقا می دهد.