فهرست مطالب

رسانه - سال بیست و سوم شماره 4 (پیاپی 89، زمستان 1391)

فصلنامه رسانه
سال بیست و سوم شماره 4 (پیاپی 89، زمستان 1391)

  • 216 صفحه، بهای روی جلد: 40,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1392/06/20
  • تعداد عناوین: 9
|
  • جلیل مالکی، زهرا واعظی صفحه 5
    همواره چالش اساسی در مطبوعات، تعیین حدود آزادی های آن ها بوده است. مطبوعات همیشه از یک سو باید منتقد و امر به معروف و ناهی از منکر حکومت ها باشند و از سوی دیگر پشتیبان اطلاعاتی و منعکس کننده صدای توده مردم باشند؛ لذا تعیین حدود آزادی مطبوعات بسیار مهم و ضروری است.
    مطبوعات جزئی از رسانه های گروهی هستند که در قانون اساسی به آزادی آن ها پرداخته شده است و حتی قانونی به نام همین رسانه گروهی به تصویب رسیده است. در واقع قانون مطبوعات در مقام بیان بایدها و نبایدهای عملکردی مطبوعات هستند که حدود آزادی مطبوعات را مشخص کرده است. از سوی دیگر حق دسترسی آزاد به اطلاعات یکی از حقوق بنیادین بشر در اسناد حقوقی ملی و بین المللی است که مورد توجه قرار گرفته است. هر شهروند حق دارد با استفاده از مطبوعات و سایر رسانه های نشر عقاید و افکار به درست ترین اخبار و اطلاعات داخلی و خارجی و تحولات جهانی دسترسی داسته باشد.
    به زعم نگارنده مقاله یکی از عوامل کلیدی تعیین کننده حدود آزادی مطبوعات در کنار اخلال به مبانی اسلام و حقوق عمومی، میزان دسترسی شهروندان به اطلاعات است که در این مقاله به دنبال تبیین تلازم بین آزادی مطبوعات و حق دسترسی آزاد به اطلاعات هستیم.
    کلیدواژگان: قانون مطبوعات، حق دسترسی آزاد به اطلاعات، آزادی مطبوعات، پاسخگویی، شفافیت
  • سید محمد مهدی زاده صفحه 25
    این مقاله به بررسی مقوله مصرف فرهنگی و رسانه ای در مدرنیته متاخر از منظر مطالعات فرهنگی می پردازد و ضمن تامل بر فرایند فردی شدن مصرف و تفسیر متون فرهنگی و رسانه ای، با مرور دیدگاه های استوارت هال، دیو مورلی، جان فیسک، میشل دوسرتو، هنری جنکینز، راجر سیلورستون، آبر کرامبی و لانگهرست و پیر بوردیو، مصرف را فعالیتی فرهنگی و اجتماعی تعریف می کند که طی آن، مخاطبان در برابر معانی مرجح متن مقاومت می ورزند و با تولید ثانوی متن به هنگام مصرف، هویت خود را به طور بازاندیشانه می سازند.
    کلیدواژگان: مصرف، مخاطب فعال، هویت، مقاومت، زندگی روزمره، رسانه ها، منش، میدان
  • محمدرضا مرندی، زهرا عابدینی صفحه 43
    انقلاب اسلامی ایران در اولین اعلان موجودیت خود در تضادی آشکار با دایره تقسیم شده قدرت در زمان خود قرار گرفت. جوزف نای قدرت را دارای دو لایه سخت و نرم می داند (سلیمانی پورلک، 1389: 24). قدرت نظامی و اقتصادی به مثابه قدرت سخت و نیمه سخت می توانند دیگران را به تغییر مواضع خود سوق دهند. قدرت نرم عبارت است از «توانایی کسب آنچه می خواهید، از طریق جذب کردن نه از طریق اجبار و یا پاداش.» در دوره پس از انقلاب، اقدامات آمریکا به دفعات امنیت ملی ایران را به خطر انداخته است. در طول حدود هفت دهه گذشته ایران و آمریکا در مناسبات دو جانبه خود با فراز و فرودهایی بسیاری روبه رو شده اند. از اتحاد استراتژیک تا قطع روابط و درگیری نظامی را می توان در پرونده مناسبات این دو کشور مشاهده کرد. بررسی مناسبات آمریکا با جمهوری اسلامی ایران نشان دهنده این واقعیت است که در دهه اول پیروزی انقلاب، آمریکا بیشتر از قدرت سخت علیه ایران استفاده کرده است که نمونه بارز آن، تحریم های اقتصادی، حمله نظامی به طبس، همکاری آمریکا با عراق در طول جنگ تحمیلی و وقوع درگیری های مستقیم و غیر مستقیم نظامی این کشور با ایران است. با شکست آمریکا در کاربرد قدرت سخت علیه ایران، این کشور از قدرت نرم علیه ایران استفاده بیشتری کرده است. بر همین اساس سیاست آمریکا در برابر ایران به ویژه پس از 11 سپتامبر آمیزه ای از شاخص های نرم و سخت است که اولی در مقام بسترساز، مکمل و توجیه کننده عمل کرده است.
    کلیدواژگان: ایران، آمریکا، قدرت سخت، قدرت نرم
  • محسن اسماعیلی، عبدالله جلالی صفحه 69
    دانشمندان علوم ارتباطات، وظایف رسانه ها را در ابعاد گوناگون زندگی اجتماعی بررسی کرده اند. از بین کارکردهای مختلفی که آن ها برای رسانه ها بر شمرده اند، کارکرد اطلاع رسانی جایگاه ویژه ای دارد.
    در ایران نیز رسانه ها می کوشند در چارچوب هنجارهای فقهی و توصیه های دینی، به کارکردهای مورد انتظار رسانه های مدرن دست یابند؛ زیرا اصلی ترین نیاز یک رسانه دینی، بهره گیری از نظریه و چارچوبی هنجاری برای سیاست گذاری، عملکرد بهتر و مناسب تر است. این چارچوب بر آموزه های دینی استوار است و رسانه در نشر و پخش، آن رامبنای خود قرار می دهد. این مقاله تلاش دارد با توجه به نظریه های هنجاری و تکیه بر نظریه هنجاری اسلامی و بررسی کتاب الهی و روایات امامان معصوم (ع) به روش اسنادی و با رویکرد استنباطی و تفسیری، اصول هنجاری حاکم بر اطلاع رسانی را شناسایی کند و به نگرش نظام مند دست یابد. سپس با استفاده از مفاهیم، و اطلاعات قابل ارائه درباره اطلاع رسانی که در آموزه های دینی آمده است، راهبردهای اساسی فقه شیعه در اطلاع رسانی را به دست آورد.
    کلیدواژگان: نظام، هنجار، فقه شیعه، اطلاع رسانی
  • علی اکبر فرهنگی، امید جهانشاهی صفحه 95
    این مقاله مروری بر تاثیر رسانه های اجتماعی بر روزنامه نگاری و ترسیم افق جدید در صنت خبر است. رسانه های اجتماعی تاثیرات جدی بر پوشش خبری گذاشته اند و همچنین دسترسی به خبرها را ارتقا داده اند. رسانه های اجتماعی به مخاطب صدایی داده اند و موقعیت مخاطب را در کسب و کار خبری کاملا متحول کرده اند. برای توصیف این تحولات اساسی، به اختصار سه شکل نوظهور روزنامه نگاری را توضیح دادم که عبارت اند از: فراگیر، متغیر و شبکه ای. بر مبنای این فرم های جدید روزنامه نگاری، فضای حرفه ای و فرهنگ روزنامه نگاری به یک فضای شبکه ای تغییر کرده است. از آنجا که روزنامه نگاری شبکه ای، تولید، توزیع و همچنین فرهنگ مصرف خبری تغییر داده است، سازمان های خبری باید رسانه های اجتماعی را در کسب و کار خبری شان لحاظ کنند. از این رو برخی سازمان های خبری پیشتاز، استراتژی های موثری در این زمینه اتخاذ کرده اند که چند مثال از آن ها ارائه کرده ام.
    در این مقاله کوشیده ام تا با ارائه تصویری کلی از تاثیر رسانه های اجتماعی بر روزنامه نگاری و کسب و کار خبری، چشم اندازی از صنعت در حال ظهور خبر ارائه دهم.
    کلیدواژگان: رسانه های اجتماعی، روزنامه نگاری، روزنامه نگاری شبکه ای، کسب و کار خبری، سازمان های خبری
  • شناخت الگوهای مصرف سریال های غیر رسمی / مطالعه موردی مجموعه ویدئویی قهوه تلخ
    عبدالله گیویان، سمانه مهرپرور صفحه 119
    این مقاله به بررسی مصرف و دریافت جوانان تحصیل کرده از تماشای سریال قهوه تلخ می پردازد. شناخت تغییر الگوهای مصرف رسانه ای در استفاده از محصولات فرهنگی رسانه ای غیررسمی هدف اصلی این پژوهش است. نظریات دریافت، مخاطب فعال، مصرف رسانه ای و سبک زندگی و مفهوم اجتماع چارچوب نظری تحقیق را تشکیل داده است. روش تحقیق به کار برده شده روش کیفی است که با استفاده از تکنیک مصاحبه عمیق به بررسی آرای 44 نفر از دانشجویان دانشکده صداوسیما و دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی پرداخته است. نتایج حاکی از آن است که مصاحبه شوندگان آگاهانه به تماشای سریال قهوه تلخ گرایش یافتند. مصرف دی وی دی ها حق انتخاب محصولات رسانه ای را به مخاطب واگذار کرده است. شیوه های زندگی مخاطبان در نحوه مصرف آنان تاثیرگذار است و افراد متناسب با سبک زندگی و علایق فردی، بیننده این سریال شده اند. پیگیری سریال قهوه تلخ فقط به منظور گذران اوقات فراغت نیست و افراد برای مشارکت و حضور در اجتماع بینندگان این سریال به تماشای مجموعه پرداخته اند.
    کلیدواژگان: مصرف رسانه ای، سبک زندگی، سریال غیر رسمی، مفهوم اجتماع
  • داتیس خواجه ئیان، سمیه لبافی*، مهدیه جلال پور صفحه 143

    کارآفرینی رسانه ای حوزه مطالعاتی نوپایی است که از دیدگاه های گوناگونی قابل مطالعه است. یکی از این دیدگاه ها، انجام فعالیت های کارآفرینانه درون سازمان رسانه ای است و به چگونگی پرورش و ارتقای فعالیت های کارآفرینانه درون شرکت های فعال در صنعت رسانه می پردازد. پژوهش حاضر تحت تاثیر این دیدگاه به بررسی عوامل تاثیرگذار در ارتقای کارآفرینی درون سازمان های رسانه ای پرداخته است. مسئله تحقیق حاضر این است که «چه عواملی در پرورش کارآفرینی سازمانی در سازمان های رسانه ای کشور تاثیرگذار هستند؟».
    برای یافتن پاسخ، مطالعه موردی روی یک روزنامه مشخص صورت گرفته است. با استفاده از چارچوب مفهومی شامل نه متغیر کنترل، پاداش، آموزش و تحقیق، ارزش های سازمانی، اقدامات کارآفرینانه، نوآوری، خطرپذیری، ساختار و اهداف سازمانی، به ارتباط هر یک از آن ها با متغیر وابسته کارآفرینی سازمانی پرداخته شد. جامعه این پژوهش را همه کارمندان فعال در روزنامه اصفهان زیبا تشکیل دادند و به دلیل در دسترس بودن کل جامعه، نمونه گیری به عمل نیامد. پرسشنامه ای شامل 32 سوال ارائه شد که با استفاده از آزمون های تک نمونه ای و بینومینال، بسته به نوع توزیع نرمال یا غیرنرمال، نسبت به شناسایی تاثیر آن ها با کارآفرینی در سازمان رسانه ای تحلیل به عمل آمد. در نتیجه پژوهش تاثیرگذاری مستقیم متغیرها همه به جز خطرپذیری سازمانی با کارآفرینی سازمانی مورد تایید قرار گرفت، ضمن اینکه سطح کنترل سازمان دارای تاثیر معکوس و در حد قابل توجه ارزیابی شد. پژوهشگران پیشنهاد کردند که مدیران سازمان های رسانه ای با توجه به تاثیر متغیرهای بررسی شده، شرایط مناسب جهت اقدامات کارآفرینانه برای کارکنان ایجاد کنند. همچنین انجام پژوهش های دیگری در سازمان های رسانه ای با متغیرهای متنوع تر پیشنهاد شد.

    کلیدواژگان: کارآفرینی رسانه ای، کارآفرینی سازمانی، مدیریت سازمان های رسانه ای، روزنامه اصفهان زیبا
  • احمدعلی قانع صفحه 161
    در این مقاله که عمده مطالبش گردآوری و نقل سخنان حضرت امام خمینی(ره) بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران است، نگاه اسلام به میزان محدودیت ها در رسانش پیام خصوصا از طریق رسانه های جمعی را از دید یک فقیه اسلام شناس و متفکر انقلابی و فیلسوف عارف و کسی که بذر بیداری اسلامی را در قرن جاری در اذهان امت ها و ملت های مسلمان پاشید، ملاحظه می کنید. اجمال آنچه در این مقاله آمده عبارت است از: نگاهی به وضعیت اسف بار رسانه ها در رژیم گذشته، لزوم توجه جدی دستگاه ها و مردم نسبت به رسانه ها و برخورد قاطعانه در موارد انحراف، معرفی تفرقه افکنی و تضعیف نظام اسلامی به عنوان یکی از آفت های قلم و بیان، اظهار نظر پیرامون حدود مطبوعات و رسانه ها، اجرای قوانین اسلام آزادی واقعی است، لزوم ممیزی قبل از انتشار کتب و مجلات، تلاش برای اسلامی کردن کامل کتب و نشریات، رعایت قانون عقلی الاهم فالاهم، مجازات رسانه های خاطی برحسب میزان انحراف آن ها و نیز دامنه پخش و تیراژ مطبوعات، عدم جواز فریبنده بودن تیتر روزنامه ها به قصد فروش بیشتر، اهمیت رسانه صدا و سیما نسبت به رسانه های دیگر و لزوم پیاده کردن اسلام و نه راضی نگه داشتن شرق و غرب.
    کلیدواژگان: امام خمینی (ره)، رسانه، آزادی بیان، محدودیت های رسانش پیام، بیداری اسلامی، حرمت گمراه ساختن دیگران
|
  • Zahra Vaezi, Jalil Maleki Page 5
    Determining the freedom limits has been always in dispute. On the one hand, Press should be critical and commanding right and forbidding wrong, on the other hand it should reflect the voice of the people as well as support the information; so determining the freedom limits has been so crucial. The press is an important part of mass media, and then in the constitution, freedom of the Press has been expressed. However there is an especial law in the name of the press. Indeed the press laws should indicate Dos and Don’ts. Also freedom of information as fundamental human right has been recognized in the national and international legal documents. Any person have right to access to information by using the press as well as other media freely therefore they will be able to access the right domestic and foreign news and information as well as international changes. In this article, the access of people to information as one of the important factors in freedom information has been indicated, so the main purpose of this paper is to indicate the inseparability between freedom of the Press and freedom of information
    Keywords: the press Law, the right to free access to information, freedom of the Press, accountability, transparency
  • Mohammad Mehdizadeh Page 25
    This article investigates the concept of cultural and media consumption in cultural studies according to late modernity. In this article we try to identify consumption as a cultural and media activity by which audiences resist meaning of reference texts also they produce the secondary text during the consumption then they make their identity. In this article some concepts including individualization as well as interpretation of cultural and media texts have discussed. Also some point of views of scholars such as Stuart Hall, Dave Morley, John Fisk, Michel de Certeau, Henry Jenkins, Roger Silverstone, Nicholas Abercrombie, and Brian Longhurst and Pierre Bourdieu has reviewed.
    Keywords: Consumption, active audience, Identity, Resistance, Everyday life, Media, Manners, Field
  • Mohammad Reza Marandi, Zahra Abedini Page 43
    At the advent of Islamic Revolution in Iran there was a very crucial conflict between Iran and the division of power in the world. Joseph Samuel Nye has divided the power into two kinds, the soft and the hard power. Military and economic power as the hard and semi-hard power may lead people to change their positions. Soft power is power is the ability to influence the behavior of others to get the outcomes you want, not by forcing or rewarding other but by attracting people. After revolution the American policies put National security of Iran in jeopardize several times. Iran and the united state of America have had ups and downs in their relationship during the last 7 decades. They have experienced the strategic alliance as well as severing diplomatic relations and even imposing the military conflicts. The study of the relations between two countries have indicated that united state have tried to use hard power at the advent of the revolution in Iran such as Economic sanctions, military attack in Tabas and American cooperation with Iraq during the Iran–Iraq War. But these strategies ended in failure then the United States of America adopted some new policies such as soft power against Iran; accordingly the U.S policy towards Iran especially after September eleven has been a mixture of hard and soft measures. Hence their soft power may justify using of the hard power.
    Keywords: Iran, United States of America, hard power, soft power
  • Abdullah Jalali, Mohsen Esmaeili Page 69
    Communication scholars have investigated the role of media in various aspects of social life. The function of information has an important role between different function of media. In Iran media try to assess desired functions of media within normative Fiqh orders as well as religious advices. However the main issue in religious media is how to use theories and normative framework for making policy in media. This framework has been based on religious teaching and it will be priority in media programs. This article tries to investigate the normative principle in information. Normative theories as well as emphasizing Islamic normative and reviewing religious texts and narratives of Imams have used. Then by studying some concepts about information in religious teachings in Shia Fiqh, some of the main guidelines in information have been obtained.
    Keywords: System, Norm, Shia Fiqh, informing
  • Omid Jahanshahi, Aliakbar Farhangi Page 95
    This article review the effect of social media on journalism and it tries to design a new in news industry. Social media have a serious impact on news coverage as well as they make news more available. These social media give people opportunity to have their own voice as an audience also it change the audience role in news business. For describing these main changes, three main form of journalism briefly have been considered including ambient journalism, liquid journalism and network journalism. Based on these new forms of journalism, the status of professional and cultural journalism has changed into a network status. Network journalism has changed the production, distribution as well as the culture of news consumption therefore news corporations should consider social media in their news business. In this paper by identifying the effect of social media on journalism and news business, the perspective of emerging news industry will be introduced.
    Keywords: Social Media, Journalism, Network Journalism, Business News, News Corporations
  • Abdullah Giviyan, Samaneh Mehrparvar Page 119
    This paper tries to study the media consumption patterns by watching some series such as Bitter Coffee series among educated youth. Identifying changes of media consumption patterns by using the media and cultural informal products have been the main purpose of this article. The qualitative method as well as in-depth interview has been used in this study. Also 44 students of Allameh Tabatabaee University and the college of Seda Sima have been the population of this research. The results indicate that the interviewees watch the Bitter Coffee series consciously. Buying and watching this series on VCD format, make it possible for audiences to choose media productions by themselves. The lifestyles of audiences influence their consumption; people watch this series according to their lifestyle as well as their personal interests. People follow this series not only for pleasure but for being a part of the audience of this series.
    Keywords: media consumption, Lifestyle, Iranian video series (Informal series), the concept of community
  • Datis Khajeheian, Somaye Labafi, Mahdiyeh Jalal Poor Page 143

    The new study of entrepreneurship in media organizations has been considered different views. Implementing entrepreneurship within media organization as well as promoting entrepreneurial activities have been seen as one of these views. This paper has tried to study the factors which influence the promoting entrepreneurship in media organizations according to these new views. The main problem which is discussed in this paper has been “which factors have an effect on the entrepreneurship in media organizations. The case study in this article is one of the newspapers published in Iran as well as nine variables such as Control, reward, learning and research, organizational values,entrepreneurial actions, innovation, risking, organizational structure and objectives and the relationship of each one with the entrepreneurship as the dependent variable has been studied. The publication have been included all staff worked in Esfahan Ziba (Beautiful Esfahan). The questionnaire included 32 questions. The sample test as well as Binominal according to normal distribution and non-normal distribution has been used in this study. The results indicated all variables except risking affect the entrepreneurship in media organizations. This article offer media managers to make good conditions which can help staffs to be entrepreneur in the organizations. Also performing other studies in media organizations have been suggested.

    Keywords: Media Entrepreneurship, Entrepreneurship, Media Management, Esfahan Ziba Newspaper
  • Ahmad Ali Ghane Page 161
    In this article we have tried to investigate the speech of Imam Khomeini the supreme leadership of Islamic revolution of Iran.The summary of the statements of the supreme leader in this article has been as followed: The bad situation of mass media in Pahlavi Regime, monitoring media by people and organizations, introducing some factious that may imposed in Islam as one of the disadvantages of writing and speech, Commenting about the press and media limitation, enforcing Islamic law is true freedom, Islamization of books and publications, punishment for transgressive media, according to their deviation, No license to publish the stories with deceptive headlines, the importance of audio visual media compared with other kind of media, Implementation of Islamic law without attempts to satisfying the East and the West.
    Keywords: Imam Khomeini, the media, freedom of speech, restrictions of conveying message, Islamic awakening, Prohibition of misleading others