مجله صفه
پیاپی 32 (بهار و تابستان 1380)

کیفیت یک از مفاهیم محوری دانش و حرفه طراحی شهری بوده و طبیعتا از اهمیت نظری و عملی فراوانی برخوردار است. گذشته از اهمیت نظری به واسطه بحران کیفیت که در حال حاضر بیشتر محیط های شهری در ایران با آن مواجه اند، مبحث کیفیت از نظر عملی نیز به یکی از پرسش های جید بدل گردیده است. بسیاری از مسئولین دانشگاهیان و طراحان شهری حرفه ای بهشکل فزاینده ای نگرانی خود را در مورد نبود طراحی شهری واجد کیفیت مطلوب در کشور ابزار نموده اند،با این وجود به واسطه ماهیت چند پهلو و فرار مفهوم کیفیت اتفاق نظر قابل ملاحظه ای در دیدگاه های مطرح شده به چشم نمی خورد...

تعدد همسایگان، تنوع ت گبردگی مرزهای کشورمان و محرومیت این مناطق، برنامه ریزی عاجل و توام با تدبیری شایسته و ملی را ضروری می سازد، هنچنین از آن جا که قبلا بسیاری از معضلات مشابه مناطق مرزی ما توسط کشورهای دیگر تجربه وراه حل یابی شده است، برنامه ریزی صحیح حکم می کند از این تجارب به نحوه مطلوب و شایسته بهره گیری شود.
مرزهای پیشین دو آلمان یکی از مناسبترین این تجربه هاست که در این نوشتار به آن پرداخته شده است. با مرور تجربه آمایش این مرزها، اساسی ترین آموزه های آن استخراج وبرای آمایش مرزی کشورمان پیشنهاد می گردد. مهمترین این درس ها عبارتند از: لزوم درک پیچیدگی مسایل مرزی، تامین شرایط لازم و زیر ساخت های مناسب توسعه، ارایه راه حل های خروج از توسعه نیافتگی و انزوای مناطق مرزی، پرکردن فاصله میان مرکز و این منطق و بالاخره اعمال سیاست های ویژه حمایتی و پشتیبانی خاص این مناطق در مسیر توسعه همه جانبه.

هدف از بررسی این نوشتار، برنامه ریزی شهرها در جامعه کنونی ایران متناسب با تسلیحات مدرن و فوق مدرن است. در قرون وسطی نوع پدافند شهری به صورت دیوارهای بلند و اردوگاه های نظامی متناسب با شرایط تسلیحات آن دوره وجود داشته است. بعد از تحولات ساختار تکنولوژی نظامی و ورود مهندسی رزمی، نگاهی به پدافند شهری دگرگون گردید. در دوره معاصر و به ویژه ظهور سلاح های مدرن و فوق مدرن مساله برنامه ریزی پدافند شهری و پناهگاه متناسب آن در تعدادی از نقاط جهان پیشرفته جهان صورت گرفته است. این نوشتار با بررسی جامع انوع پدافند شهری،نوعی برنامه ریزی پدافند و پناهگاه شهری را برای ایران ارایه می نماید.

پیاده روی اصلی ترین الگوی جابه جایی افراد در داخل کانون های زیستی به شمار می رود. امروزه برای توسعه آن، راهبردها، روش ها، دیدگاه ها و خط مشی های مختلفی را به کار می گیرند. در نوشتار خاضر دو راهبرد اصلی یعنی مال ها و فراگذرها به صورت تطبیقی بررسی و می شوند. شناخت معایب و محاسن این دو مسیر و نیز شیوه برخورد علمی در تعین راهبرد بهینه، اهداف و انگیزه اهی اصلی این ترجمه را تشکیل می دهد.

معماری از یک طرف با ساختمان و نکات تکنیکی آن. از طرف دیگر با انسان و راوابط فیزیکی و روانی وی واز یک طرق نیز با هنر و زمینه های احساسی آن سرو کاردارد. معماری نه فقط در عالم ماده، در عالم معنا نیز سیر می کند. در واقع معماری یک مقوله چند بعدی است. به همین علت تحقق معماری و انجام آن نیز، نیازمند برخورداری از مجموعه ای از معرفت ها و دانش های گوناگون است. این نوشتار ضمن ارایه توضیحات کلی در خصوص تنوع دانش ها و معارف مورد نیاز معماران، به تفضیل بیشتر پاره ای از دانش های نوین در دروس نظری آموزش رشته معماری که ممکن است در دانشکده های معماری ایران نسبتا نا آشنا باشند می پردازد. امید است که در فرصت های آتی بتوان جزییات مفصلتری را در این زمینه ها مورد بحث قرار داد.

بی شک طراح مسجد از زمره طرح های سهل و ممتنع معماری محسوب می شود. سهل از آن بابت که فاقد ارتباطات فضایی پیچیده است و ممتنع به دلیل آن که پاسخ گویی به زیبایی محسوس و معقول آن تعمق بسیار طلب کردهو تفحص در حوزه های مختلف معارف و علوم را ضروری می سازد.
این نوشتار با ورود بهساحت روانشناسی محیطی در خصوص طراحی بستری مناسب برای تحقق یکی از شرط های عمده عبادت یعنی «حضور قلب» به تعمق می پردازد.لذا گرچه تعمدا یک بعد از ابعاد معنایی مسجد غور می کند ولی امید آن که از بابت شناسایی گوشه ای از دستگاه زیبایی معقول خانه خدا کارساز افتد.