فهرست مطالب
مجله صفه
پیاپی 65 (تابستان 1393)
- تاریخ انتشار: 1393/06/13
- تعداد عناوین: 7
-
-
صفحه 5در مقاله حاضر پرده از بعدی پنهان در معماری اسلامی ایران برداشته می شود، که به نظر می رسد اصحاب معماری در آفرینش آثار خود در سر داشته اند. تاکنون بررسی نقش علوم ریاضی در معماری ایران معطوف به هندسه و دست کم نسبت های عددی یا ابعاد نمادین برخی اعداد بوده است. از سویی شماری از متون کهن به رویکردی تمثیلی در نسبت اعداد با حروف و اسماء الهی اشاره دارند، که تاکنون مورد اهتمام جدی دانشوران تاریخ معماری نبوده است. از این رو تلاش نگارندگان در مقاله حاضر با مطالعه تطبیقی اعداد و حروف از طریق حساب جمل، یافتن کلیدهایی برای رمزگشایی دوباره نقش علوم اعداد و هندسه در معماری ایران است. در این نوشتار ابعاد تمثیلی اعداد در شکل گیری معماری ایران، با ابتنای بر تفسیر و تاویل متون کهن حکمی واکاوی می شود. بدین ترتیب پس از بازخوانی این متون و تبیین این رویکرد نزد پیشینیان، ابعاد پیوند اعداد و حروف در اسامی عناصر معماری تا لایه های پنهان اسماء در نظام پیمون تبیین و واکاوی خواهد شد. این بررسی نشان خواهد داد که اصحاب معماری با اخذ طریقت اهل فتوت و تصوف در رویکرد رمزی به ریاضیات، در پی
پرده برداری از رمزهای عددی مرتبط با کالبد انسان، حروف، و اسماء الهی در صور هندسی برآمدند. از این طریق زمینه پیوند اعداد با مفاهیم و اسماء در معماری اسلامی ایران فراهم می گردد؛ و معماری را همچون متنی قاب لخوانش و زمزمه ای از ذکر مدام می کند.کلیدواژگان: اسماء، علم حروف و اعداد، حساب جمل، هندسه، معماری اسلامی ایران، پیمون -
صفحه 25مصرف انرژی یکی از مهم ترین شاخص ها در جهان امروزی است. به این موضوع می توان از زوایای متفاوتی نگریست. از طرفی مصرف بیشتر انرژی به معنای تولید بیشتر و یا صنعتی بودن کشورها بوده و از طرفی دیگر موجب آلودگی بیشتر محیط زیست خواهد شد . افزایش گازهای گلخان های، گرم شدن کره زمین، آب شدن ی خهای قطبی، و صدمه دیدن لایه ازن از عوارض آلودگی محیط زیست هستند. همچنین افزایش هزین ه های انرژی ، بار مالی بیشتری را بر کشورها تحمیل می کند. یکی از مصر فکنندگان عمده انرژی ساختما نها هستند. در این پژوهش نقش رنگ در کاهش مصرف انرژی مطالعه می شود و با آزمایشات انجا مشده محقق می گردد که تغییر رنگ بام (سقف) حدود 17 ٪ به خنک شدن داخل ساختما نها و درنتیجه کاهش مصرف انرژی منجر می گردد. برای کاهش مصرف انرژی در ساختمان ها روش های متفاوتی را می توان به کار گرفت، از تغییر زاویه جهت گیری ساختمان ها
تا عایق کاری و یا تغییر مصالح، لکن فعالیت تغییر رنگ در مورد ساختمان های موجود به سادگی قابل حصول و با هزینه ای بسیار کم و در برخی موارد بدون هزینه اضافی قابل دستیابی است.کلیدواژگان: بام خنک، بازتاب خورشیدی، نشر گرما، شاخص بازتابش خورشیدی، جزیره گرمایی شهر -
صفحه 35
سازمان بهداشت جهانی در سال 1981 توانبخشی را اولین پاسخ به ناتوانی و معلولیت تعریف کرده است؛ که به سه مرحله توانبخشی پزشکی، توانبخشی حرف های و توا نبخشی اجتماعی قابل تقسیم است. یکی از مسائلی که در توانبخشی اجتماعی بررسی می شود، مناس بسازی معابر و اماکن شخصی و اجتماعی و ابزار فرد معلول برای کم کردن مشکلات روزمره اوست، که می تواند در خودکفایی و بهبود روانی معلول و در بازگرداندن او به زندگی نقشی مهم داشته باشد. به منظور دستیابی به راه حل های مناسب سازی، ابتدا برای آشنایی با نیازهای فرد معلول با ابعاد و استانداردهای صندلی چرخدار به عنوان عنصر اصلی مورد استفاده معلول آشنا می شویم. سپس به شناخت مشکلات محیط شهری در ارتباط با فرد معلول از جمله مسائل معابر شهری، تجهیزات شهری و... می پردازیم. شبکه معابر در هر شهر، عامل ارتباطی فضاهای شهری است که با مناسب سازی آن برای فرد معلول، بسیاری از مشکلات این قشر از جامعه حل می شود. برای دستیابی به روش مناسب سازی معابر، در ابتدا مشکلات شبکه معابر پیاده و شبکه ارتباطی پیاده و سواره در منطقه مورد بررسی برای افراد معلول شناسایی می شوند. مشکلات به تفکیک در مورد معابر درجه یک و دو و سه و در دو بخش مسائل مربوط به خصوصیات فیزیکی و موانع بررسی می شوند و سپس راهکارهای بهسازی و نوسازی به صورت جداگانه و به عنوان ضوابط و توصیه ها بیان می گردد. در مبحث خصوصیات فیزیکی سطح، عرض، جنس، و شیب طولی و عرضی و در بخش موانع فیزیکی، موانع موقت و موانع دائم بررسی م یشوند. در زمینه تجهیزات شهری نیز مسائل مهم ترین تجهیزات مورد استفاده شامل ایستگاه اتوبوس، تلفن عمومی، سطل زباله و صندوق پست، آب خوری و درنهایت علائم شهری و نورپردازی شناسایی و درنهایت ضوابط و توصیه های طراحی مناسب این تجهیزات بیان می گردد. در طراحی و مناسب سازی تجهیزات به اصول برابری در استفاده، انعطاف پذیری و استفاده ساده، که از اصول طراحی همه شمول است، توجه شده است. ضوابط و توصیه های مناسب سازی معابر و تجهیزات شهری برای سه گروه عمده افراد معلول، شامل معلولین جسمی حرکتی، معلولین نابینای حسی حرکتی، و معلولین ناشنوای حسی حرکتی بیان می شود. به همین ترتیب در خصوص فضاهای دسترسی به ساختمان (شامل مسیر دسترسی، پله و رامپ و بازشوها) و پارک ها نیز مشکلات شناسایی و راه حل های مناسب بیان می گردد.
کلیدواژگان: شهر سالم، تجهیزات شهری، علائم شهری، بالابر، بهسازی -
صفحه 61امروزه نقش فضاهای شهری به ارتباط دهنده بین مقصدها تقلیل یافته و مردم به دنبال کوتاه ترین راه برای رسیدن به مقصد هستند و دیگر انگیزه ای برای مکث در فضای شهری نمی یابند. چرا که محیط
قابلیت تامین رفتارهای متنوع را ندارد و پاسخ گوی نیازهای گروهی اندک است. این در حالی است که مردم به حضور در فضای شهری و فضای شهری به حضور مردم نیاز دارد و ادامه این روند، سلامت شهر و شهروندان را به شدت تحت تاثیر قرار می دهد. اگر طراحی شهری بتواند محیطی را فراهم آورد که حضور مردم را در فضا افزایش دهد، ب هتدریج زندگی به فضای شهری بازمی گردد. بر این اساس، هدف در این مطالعه، بررسی رابطه رفتار با فضای شهری، چگونگی افزایش حضور مردم در فضا و رابطه نیازهای انسانی و فضای شهری و بیان چارچوبی مفهومی برای بازگرداندن زندگی به فضاهای شهری است. در این بررسی، دو مدل نیازهای مازلو و ماکس نیف معرفی و مدل ماکس نیف پایه مطالعات این پژوهش گردیده است. به طور کلی، در این پژوهش به تحلیل انتقادی ادبیات موضوعی این مبحث و از این طریق به بررسی رابطه رفتار، نیازها، و فضای شهری پرداخته می شود. به طور کلی، یافت ه های این مطالعه بر این امر دلالت دارد که اگر طراحی شهری بتواند محیطی را فراهم آورد که از وقوع رفتارهای متنوعی پشتیبانی کند و نیازهای متنو عتری را پاسخ دهد، مردم بیشتری دلیلی برای مکث در فضا م ییابند و ب هتدریج زندگی به امکان انتخاب رفتارهای » فضاهای شهری بازمی گردد. در این نوشتار، این مفهوم با عنوان در فضای شهری معرفی و چارچوبی مفهومی به منظور نیل به این مقصود « چندگانه عرضه می گردد. دستیابی به این هدف، وابسته به حضور دو نوع کیفیت در فضا است. نوع اول کیفی تهایی هستند که امکان حضور در فضای شهری را فراهم می کنند و شامل دسترسی، پیاد هرهواری، ایمنی و امنیت، آسایش اقلیمی، امکان مکث طولانی، هم هشمول بودن، و انعطا فپذیری م یشوند. این کیفی تها پی شنیاز وقوع هرگونه رفتاری ب هشمار
م یروند و بدون آنها هدف وقوع رفتارهای چندگانه در ابتدای مسیر با شکست مواجه می گردد. کیفی تهای نوع دوم، کیفی تهایی هستند که تمایل به حضور در فضای شهری را افزایش می دهند و کیفی تهای اختلاط کاربری و فعالیت، خوانایی کالبد و فرص تها، کیفیت عرصه همگانی، حس زمان، غنای حسی، پاکیزگی محیطی، شخصیت بصری، مقیاس انسانی، و وجود دلیل مکث را دربر م یگیرند. تامین همه این کیفی تها در کنار هم، بستری مناسب برای وقوع رفتارهای چندگانه فراهم م یآورد و درنهایت منجر به حضور بیشتر مردم در فضاهای شهری و افزایش تعامل مردم با یکدیگر و با محیط خواهد شد.کلیدواژگان: رفتارهای چندگانه، نیازهای بنیادین انسان، زندگی اجتماعی، قابلیت های محیط -
صفحه 79اسکان غیررسمی از جمله چالش های اساسی مدیریت شهری در سطح جهان، به ویژه در جوامع در حال توسعه است. خصوصیات و علل تکوین و گسترش این پدیده از یک کشور به کشور دیگر و
حتی در درون یک کشور از یک مکان جغرافیایی به مکان دیگر متفاوت است. رویکردهای مواجهه با این پدیده از نادیده گرفتن تا ریشه کن کردن و نهایتا ارتقا و توانمندسازی متفاوت است. تقریبا از دهه 1320 ش کشور و مدیریت شهری در ایران، با این پدیده به شکل جدید مواجه بوده و به فراخور درک مسئولین شهری از آن، نوع برخورد از تخریب تا بهسازی و توانمندسازی ساکنان متفاوت بوده است. تصویب سند ملی توانمندسازی و سامان دهی اسکان غیررسمی در اوایل دهه 1380 نقطه عطفی در رویکرد سازنده نسبت به این مسئله بوده و پس از آن اقدامات بهسازی، سامان دهی کالبدی به روند رو به رشدی رسیده و دستاوردهای مثبتی داشته است؛ لیکن رویکردهای حاضر در برخورد با اسکان غیررسمی در زمینه های مختلف اجتماعی و اقتصادی کاستی هایی دارد. چارچوب معیشت پایدار، با نگاه همه جانبه به چگونگی بقا و معیشت ساکنان سکونتگاه های فقرزده، رویکردی مناسب برای پوشش این کاستی ها، به منظور توانمندسازی و ارتقای اجتماعی و اقتصادی خانوارها، است. روش این تحقیق توصیفی تحلیلی و برای گردآوری اطلاعات مورد نیاز از روش کتابخانه ای و میدانی بهره گرفته شده است. در روش میدانی علاوه بر تکمیل پرسش نامه (با استفاده از نمونه گیری
سیستماتیک یا منظم)، به منظور عمق بخشی به اطلاعات به دست آمده با 20 نفر از سرپرست خانوارها برای ترسیم حقایقی از داستان های زندگی آن ها مصاحبه عمیق صورت گرفته است.
در مقاله حاضر، بر اساس چارچوب معیشت پایدار، دارای ی های ساکنان محله اسلا مآباد (نمونه مورد بررسی) سنجش شد که نتایج حاصله بیانگر آن بود که میزان دارایی و سرمایه ساکنان این محله در زمینه های مختلف انسانی، مالی، فیزیکی، طبیعی، اجتماعی، و سیاسی برابر نیست و به دلیل آسی بپذیری در زمینه های مختلف (قانونی، فرایندی، ضعف مدیریت شهری، آگاهی و اطلاع کم ساکنین) از میزان این دارای ی ها نیزکاسته شده است. نگارندگان در این نوشتار با نگاه چندجانبه
به زندگی ساکنین این محله به این نتیجه رسیدند که برای خروج ساکنین از چرخه فقر و توانمند سازی آنها، تنها نم یتوان با توجه به یک بعد از زندگی موفق بود و باید به دارایی و آسی بپذیری آنها از زوایای مختلف انسانی، مالی، فیزیکی، وتوجه شود و در پایان برای کاهش زمینه های آسی بپذیری و افزایش سرمای ه ها و دارای ی های ساکنان این محله، به منظور توانمندسازی ایشان، پیشنهاداتی در ابعاد مختلف بیان شده است.کلیدواژگان: اسکان غیررسمی، توانمندسازی، چارچوب معیشت پایدار، محله اسلام آباد -
صفحه 95یکی از مهم ترین وجوه شهر مقاوم پس از سوانح، چگونگی برنامه ریزی و طراحی واحدهای تجاری و همچنین تداوم کسب وکارهای کوچک است. در پی زلزله سال 1382 بم و تخریب گسترده آن، بازار و
واحدهای تجاری حایز اهمیت شهر که در عرضه خدمات ناحیه ای و شهری نقش بسزای داشتند نیز به شدت آسیب دید و فعالیت های تجاری با وقفه مواجه گردید. از آنجا که بازتوانی کسب وکارهای
آسیب دیده و طراحی واحدهای تجاری، اولین تجربه ایران در زمینه بازسازی و پس از سوانح است، این مقوله کمتر از منظر تداوم کسب وکار بررسی شده است. از این رو با توجه به اهمیت موضوع،
در مقاله حاضر به بررسی اقدامات صورت گرفته و همچنین ارزیابی آن ها پس از زلزله بم با در نظر گرفتن طراحی شهری مقاوم در برابر سانحه پرداخته می شود. برای دستیابی به چارچوبی مناسب، در ابتدا مقولات مرتبط با تداوم کسب وکار پس از سوانح، مولفه های کالبدی مراکز تجاری و همچنین
تجربه های جهانی مرتبط مطالعه می شوند. در ادامه با مدنظر گرفتنمولفه های مطالعه شده، بازتوانی کسب وکارهای کوچک پس از زلزله بم بررسی و داده های جمع آوری شده پردازش و طبقه بندی می شود. استنباط ما از مطالعات میدانی بیانگر این مهم است که بازتوانی واحدهای تجاری زمانی منجر به نتیجه مطلوب می گردد که برنامه تداوم کسب وکار به منزله ابعاد رویه ای بازسازی مدنظر باشد. بنا بر این ملحوظ داشتن برنامه تداوم کسب وکار در سیاست گذاری های بازسازی سبب تسریع بازتوانی و کاهش آسیب پذیری واحدهای تجاری می شود.کلیدواژگان: زلزله، واحدهای تجاری، بازسازی، برنامه تداوم کسب وکار -
صفحه 113در گذشته، در پژوهش های معماری، معمولا به دنبال پاسخ گویی به دو پرسش چرایی و چگونگی ساخت بوده اند. در این میان مطالعات میدانی مختلفی در حوزه فنون ساخت به رشته تحریر در آمده و
حکمت ساخت، که ارزش ها و اندیشه های ورای آن را مبرهن می کند، تا حدی مغفول مانده است. شناخت و حفظ این ارزش ها جان مایه و پژوهش در این حیطه ضروری است. دفاع « سنت معماری ایرانی » از شهر و عناصر مرتبط با آن، که در دوره های تاریخی، با اندیشه و جهان بینی های مختلفی شکل گرفته، یکی از ارزش های مستتر در بافت های تاریخی است. دفاع شامل دو وجه عامل و غیرعامل می شود که نوع اول به سلاح های جنگی وابستگی دارد و نوع دوم تمهیداتی است که موجب کاهش و یا جلوگیری از آسیب می گردد. محدوده این پژوهش بررسی دفاع غیرعامل و عناصر وابسته به آن در شهر عقدا است. این شهر از توابع استان یزد و شهرستان اردکان است و بسیاری از عناصر دفاع غیرعامل مانند انواع قلعه، رباط، خندق، و... در آن نهفته است.هدف در این پژوهش تلاش برای معرفی حکمت ساخت مجموعه، با توجه به دفاع غیرعامل در دوره های تاریخی تعیین شده است و به این منظورپرسش هایی مانند چگونگی تاثیر دفاع بر بافت مجتمع های زیستی و عقدا، چگونگی تغییر سیستم دفاعی، با تغییر جهان بینی ها و نقش رباط ها در مقاومت اعتقادی و حفاظت از راه ها، مطرح شده است. داده های این پژوهش، میدانی و کتابخانه ای گردآوری شده و با قرارگیری در چارچوب پژوهش های کیفی، با روش های توصیفی، تحلیلی، و تفسیری، سعی در تبیین هدف شده است. طبقه بندی دفاع غیرعامل در دوره های تاریخی مختلف در مجتمع های زیستی، تاثیر دفاع بر سیمای کالبدی یک بافت باارزش و طبقه بندی کاربردهای رباط در ادوار مختلف، برخی دستاوردهای این پژوهش هستند.کلیدواژگان: شهر عقدا، معماری دفاعی، رباط ها، دفاع و شکل کالبدی شهر
-
Page 5Professor, Faculty of Architecture and Urban Planning, Shahid Beheshti University Most studies concerning the role of mathematics in formation of Persian architecture have been limited to studying its sacred geometry. In some other studies, new mathematical theories have been employed to explain certain aspects of Persian architecture. Nevertheless, there are some historic manuscripts that actually refer to the symbolism of numbers and are not hitherto seriously studied. By studying such philosophical texts, this paper first explains the traditional method and coding system for conversion of sacred keywords to numbers and vice versa. Then, it demonstrates that the modular system of dimensions employed in traditional Persian architecture also embodies spiritual signification in reference to transcendental concepts.
-
Page 25In Iran, some 22 percent of the building energy dissipates through the roof. In the hot arid parts of the country, most of this energy is used for cooling rather than heating. There are several methods for reducing this energy loss. Insulation is one popular method throughout the world. A more effective method is to reduce the energy penetrating the building by means of cooling the roof. There are three main techniques for obtaining a cool roof. In the first method, heat loads are reduced by lightening the color of the roof, hence increasing its albedo. In the second method, the green roof, the roof is suffused with vegetation, which is more expensive and technically complicated. In the third method, the roof is sprinkled with water. In this method, a significant amount of water is wasted, however. Because of its inexpensiveness and simplicity, the first method was chosen for an experiment, in which part of a dark green roof was repainted with brilliant light green. The daily summer temperatures were then measured on an hourly basis and compared with the shaded areas of the roof as well as areas covered by plants. The results indicated that the repainted areas were about 17 percent cooler.
-
Page 35
Social rehabilitation of the handicapped requires that the physical environment accommodates the needs of the physically challenged population. To this end, the standard dimensions and properties of the wheelchair are compared with the current situation of urban streets, services and furniture. This yields a set of key problems encountered in different street widths. Another set of problems include those concerning use of certain urban services such as bus station public telephone, dustbin, postbox, drinking fountain, residential access and parks as well as signage and lighting. A series of recommendations help to eradicate these problems. These recommendations address both the physical properties of the urban space and removal of permanent or temporary obstacles. Another set of recommendations are also presented with regard to the physically challenged, visual disabilities and audibility impairment.
-
Page 61Many urban spaces today serve only the purpose of access, while if urban designers could provide an environment for increasing the presence of people, life would gradually return to urban spaces. This paper presents a critical survey of current literature on this subject to determine those properties, which will (i) cause the affordance of urban space; and (ii) increase the wish to be present in such spaces. The former set includes seven properties such as accessibility, ease of pedestrian traffic, safety and security, environmental comfort, possibility for length of stay; and universality and flexibility. The latter set includes nine properties such as mixed use, the quality of public space, reasons for stay, human scale, sense of time, visual character, legibility, sensual enrichment, and cleanliness of space.
-
Page 79Informal settlements are among serious challenges of urban management, especially in developing countries. The origins and characteristics of each informal settlement vary in different parts of a countryeven in different parts of a city. Similarly, the approaches to this problem also vary from neglect, demolition and eviction to upgrading and empowerment. Since mid 1940s, facing this phenomenon, urban management in Iran has also followed these approaches in dealing with informal settlements. The adoption of the National Policy Document on Enabling and Regularizing Informal Settlements in early 2000s, has significantly contributed to establishing a constructive approach to this problem and stimulating upgrading initiatives across the country. Nevertheless, in many cases these initiatives concentrate on the physical aspect rather than addressing socioeconomic issues. With a comprehensive view to the lives of the inhabitants of such poor settlements, the Sustainable Livelihoods Framework [SLF] provides a more appropriate approach towards empowerment and socioeconomic improvement of these households. Employing the SLF approach, this paper attempts to assess the assets of the residents of Islamabad Neighborhood in Tehran. All assets including human, financial, physical, natural, and sociopolitical capital are considered. The results of the field survey indicate the inequity in these assets as well as their decrease due to the vulnerability of the resident households. On the same basis, recommendations are proposed for reducing vulnerability and increasing the capital of the residents.
-
Page 95One of the most significant aspects of a resilient city after disasters is small businesses continuity planning. Pursuant to the 2003 Bam Earthquake, the Bazaar and other key commercial units sustained extensive damages and a number of economical activities were suspended. This paper reviews the process of rehabilitation of the small businesses units and continuation as the first experience of its kind in Iran. In order to develop a conceptual framework, the international experience in this regard is first reviewed and essential physical components of commercial spaces are determined. Then the data from a field study in Bam is analyzed and presented. The paper concludes that a small business continuity plan should be considered in programming and policy making of post-disaster recovery operations towards risk reduction of commercial units.
-
Page 113Faculty of Architecture and Urban Planning, Shahid Beheshti University Passive defense includes all measures other than armed means employed for defending a building, site or town. Aqda is a town strategically located on the way to prominent cities in Yazd Province including the capital city Yazd, Ardakan and Meybod. It boasts a long history dating back to the Parthian Period and earlier and was inhabited by Zoroastrians until many years after the Islamic rule. Due to its strategic position, several design techniques have been employed to defend it in cases of piratical raid and military attack. These include the choice of a strategic location; a controlled hierarchy of access routes including change of level, narrow and/or closed alleys and dead-ends; as well as the defensive design of houses which not only protected the house per se, but also provided opportunities for attacking the assaulters.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.