فهرست مطالب
مجله صفه
پیاپی 76 (بهار 1396)
- بهای روی جلد: 100,000ريال
- تاریخ انتشار: 1397/02/10
- تعداد عناوین: 7
-
-
تقلید درست، پیشنیاز خلاقیت / یادگیری تقلیدی در آموزش فرایند طراحی معماریصفحه 5در باور عمومی، «تقلید کردن» معمولا نقطه مقابل «خلاقیت» تلقی میشود. در حوزه طراحی معماری نیز، که اساس آن را خلاقیت شکل میدهد، دیدگاه اجتناب از تقلید، کموبیش به چشم میخورد. برخی معلمان با بیانیه هایی مانند «از خودتان خلاقیت داشته باشید و از دیگران تقلید نکنید»، به دانشجویان چنین القا میکنند که تقلید کردن منافی خلاقیت است. در این پژوهش، به روش «مفهومسازی» با استدلال منطقی بر تاملات نظری و از منظر روانشناسی یادگیری تقلیدی، ردپای تقلید از نیمکره چپ مغز نوآموز طراح، به خلاقیت در نیمکره راست او دنبال می شود و این فرضیه تنویر میگردد که «تقلید درست» راهانداز «خلاقیت» است. در مقاله مفهوم «تقلید ضمنی» مطرح و توجه به آن برای انتقال «دانش ضمنی» مهارتهای طراحانه معلم به شاگرد معماری ضروری دانسته میشود. در این تحقیق، پرسشهایی در انتهای بحث میآید که مسیر پژوهشهای آینده را با منظور «تقلید درست برای یادگیری طراحی معماری» روشن میکند.کلیدواژگان: تقلید، آموزش معماری، فرایند طراحی، یادگیری، خلاقیت
-
صفحه 17مسکن انعطاف پذیر از موضوعاتی است که امروزه توجه معماران معاصر را به خود جلب کرده است. دستیابی به مسکنی که بتواند در طول چرخه زندگی پاسخگوی نیازهای متعدد و متغیر کاربران باشد، از بعد اجتماعی و اقتصادی میتواند بسیاری از مسائل مسکن امروز را حل کند. فاکتورهای بسیاری در طراحی مسکن منعطف تاثیرگذار است. یکی از این فاکتورها فضای ارتباطی است که، بدون درنظرگیری درست آن، طراحی بسیار چالشبرانگیز رخ مینماید. با توجه به اهمیت انکارناپذیر این فضا در پلانهای مسکونی، به منظور افزایش قابلیت انعطاف پذیری در طراحی مسکن، در این پژوهش تمرکز بر روی فضای ارتباطی است و رابطه آن با دیگر فضاهای واحد مسکونی در نمونه های شاخص تحلیل میشود. در پژوهش پیش رو، ابتدا با استفاده از منابع کتابخانه ای، به بررسی جایگاه فضای ارتباطی در مسکن انعطاف پذیر و نظرات پیشگامان این مبحث پرداخته میشود. در گام بعدی، چندین نمونه از پلان های مسکونی تحلیل میگردد. به منظور ایجاد سلسلهمراتب در تحلیل نمونه ها و با توجه به اینکه میزان پیچیدگی پروژه های مختلف از دیدگاه انعطاف پذیری یکسان نیست، در این پژوهش سطوح پیچیدگی تعریف و ترتیب بررسی نمونه های موردی بر آن مبنا (از ساده به پیچیده) تنظیم و نقش فضای ارتباطی در هریک از سطوح مختلف تحلیل میشود. درنهایت، با توجه به تحلیلهای انجامشده، مجموعهای از راهکارهای کلی از دیدگاه طراحی فضای ارتباطی در هریک از سطوح انعطاف پذیری بیان میشود. همچنین درمییابیم که سطوح مختلف پیچیدگی در فهم انعطاف پذیری کمککننده است و آشنایی با سطوح سادهتر فرایند طراحی سطوح پیچیدهتر را تسهیل میکند.کلیدواژگان: مسکن، انعطاف پذیری، فضای ارتباطی، طراحی پلان مسکونی، سطوح پیچیدگی
-
صفحه 37انعطافپذیری در رویکردی عام در معماری سنتی محقق میشده است. در دوران معاصر، همزمان با پیشرفتهای تکنولوژیکی، انعطافپذیری به صورت رویکردهای متفاوت و متعدد محقق گردید که تا حدی موجد سردرگمی در موضوع گردید. پرسش اصلی این تحقیق این است که قابلیتهای بنیادین انعطافپذیری کدامند و آیا میتوان براساس این قابلیتها، تعدد رویکردهای موجود در این زمینه را تحلیل کرد و انتظام بخشید؟ در این راستا هدف در این تحقیق شناخت قابلیتهای انعطافپذیری و تحلیل رویکردهای موجود بر اساس آنها است تا بر اساس آن، بستر شفاف و روشنی از موضوع فراهم گردد. فرایند تحقیق با طرح مفاهیم و قابلیتها در انعطافپذیری آغاز میگردد و بر اساس مفهوم اولیه معرفیشده از قابلیتهای سه گانه، رویکردهای سنتی و معاصر بررسی و تحلیل میشود. برای رسیدن به این هدف، در این تحقیق سه قابلیت «اتصال نرم»، «تنوع و تعدد مکانها» و «مکانهای چندعملکردی» مطرح میشود. در هر کدام از این سه قابلیت جنبهای خاص از انعطافپذیری مد نظر است: در قابلیت اول به چگونگی ارتباط، در قابلیت دوم به تعداد و مقیاس، و در قابلیت سوم به کیفیت و قابلیتهای درونی حوزه های فضایی توجه میشود. از این رو میتوان گفت نه تنها این سه قابلیت با هم تعارضی ندارند؛ بلکه با توجه همزمان به هر سه قابلیت رویکردی جامع در زمینه انعطافپذیری ایجاد میشود.کلیدواژگان: انعطافپذیری در معماری، راهکارهای انعطافپذیری، قابلیتهای انعطافپذیری
-
نقش «منظر روزانه» در کیفیت فضاهای شهری / مورد پژوهی: مسیر خوابگاه کوی دختران در دانشگاه شهید بهشتیصفحه 55طبیعت و محیط به مثابه الگو و پناهگاهی برای انسان، همواره منبع الهام و بهویژه ارضاکننده حس زیبایی و پاسخگوی بسیاری از نیازهای زندگی بوده است. «منظر روزانه» نیز، که دربردارنده بسیاری از ویژگی های محیط طبیعی است، در مقیاسهای گوناگون زمینهساز ارتباط انسان و درک شرایط و عناصر پیرامون او میشود. بهعلاوه، منظر روزانه و جنبه های متفاوت آن در زمانها و مکانهای گوناگون بر تعاملات و فعالیتهای روزمره مردم تاثیر میگذارد و در شکلگیری و شناخت بیشتر فرایندهای اجتماعی و مخصوصا ساختارها و عناصر منظر نقش بهشدت مهمی دارد. بر اساس مطالعات، با وجود اهمیت ویژگی مناظری که همهروزه در معرض فعالیتها و روند زندگی مردم در فضاهای شهری است؛ اما، آنگونه که شایسته است، به اهمیت و نقش این مناظر روزانه در کیفیتبخشی و چگونگی شرایط زندگی شهری توجه نمیشود. میزان توجه متخصصان برنامهریزی و طراحی، که در تعامل بیشتر با منظر و فضاهای باز و سبز شهری هستند، نیز مورد سوال است. از آنجا که رابطه مطلوب و معنیدار میان مردم و محیط طبیعی و منظر در فعالیتهای روزانه زندگی همانند گذشته نیست، هدف در این پژوهش تبیین مفهوم و جنبه های اصلی منظر روزانه و تاثیر آن بر ادراک انسانی از دیدگاه معماری منظر است و برای ارزیابی بصری منظر روزانه، مورد پژوهی بخشی از مسیر تردد دانشجویان در محدوده خوابگاه کوی دختران دانشگاه شهید بهشتی تعیین شد.
بر اساس روش ترکیبی کیفی و کمی، برای شناسایی خصوصیات منظر و به طور خاص سنجش ویژگی های منظر روزانه، با تکیه بر نظریه های متخصصان و صاحبنظران رشته، تصویر ذهنی 40 نفر از دانشجویان دختر ساکن خوابگاه، مخاطبین اصلی منظر روزانه در این مکان، ارزیابی شد. بدین ترتیب، داده های حاصل از پیمایش میدانی جامعه مورد مطالعه نیز با استفاده از روش آنتروپی شانون تجزیه و تحلیل شد. یافته های پژوهش، ضمن مشخص کردن برخی جنبه های مهم منظر روزانه و تدقیق ویژگی های ادراک آن، نشان داد که برای دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی مولفه های کیفی خوانایی با ضریب اهمیت 25105/0، پیچیدگی با ضریب اهمیت 25025/0، پیوستگی با ضریب اهمیت 25020/0، و رمز و راز با ضریب اهمیت 24848/0 به ترتیب بیشترین اولویت را در میان افراد مورد آزمون دارند. بدیهی است که نتایج پژوهش، با تعیین اولویتهای استفادهکنندگان در مولفه های منظر روزانه و در زمینه فعالیتهای معماری، معماری منظر، و طراحی شهری، میتواند به توسعه و تعمیم اهداف کیفی و کمی محیطی در فرایند برنامهریزی و طراحی فضاهای شهری کمک کند.کلیدواژگان: ارزیابی بصری، معماری منظر، منظر روزانه، فضاهای شهری -
صفحه 73تجربه انسان از محیط شهری از طریق کانالهای حسی متعدد بینایی، شنوایی، بویایی، چشایی، و لمسی، صورت میگیرد. وسعت و عمق تجارب حاصله تحت عنوان مفهوم کلی «غنای حسی» قابل بررسی است. با وجود این تاکنون به شهرها بیشتر از جنبه حس بینایی توجه شده و به سایر حواس توجه کافی نشده است و به این ترتیب تجربه غنای حسی در شهرها کم و ضعیف است. گرچه تجربه حس بینایی نیز، با وجود جلب توجه بیشتر نسبت به سایر حواس، همچنان در شهرها ضعفهای بسیاری دارد. برای حل این معضل در وهله نخست باید بتوان محرکهای حسی گوناگون را در شهر ثبت کرد تا در گام بعدی به رفع کاستی های مربوط به هرکدام از آنها پرداخت. به این ترتیب هدف از پژوهش پیش رو علاوه بر بیان اهمیت دریافتهای حسی متنوع در فضاهای شهری، معرفی روشی مناسب برای برداشت سطح کیفی غنای حسی در فضاها است. از این رو، پس از معرفی پیشینه مطالعات انجامشده در این زمینه و معرفی روش هایی که در سطح جهان برای برداشت و ثبت حواس در شهرها صورت گرفته است، به منظور کاربردی کردن آن در فضاهای شهری، خیابان گلشهر در شهر کرج نمونه موردی این پژوهش شد و پس از آن روش پیشنهادی محقق برای برداشت سطح کیفی غنای حسی تحت عنوان «روش ترکیبی حسسنجی محیطی» معرفی شده است.
کاربرد این روش برای برداشت سطح کیفی غنای حسی در شهرهای ایران منجر به حساسیت هرچه بیشتر طراحان شهری نسبت به همه کیفیتهای حسی محیط میگردد و از این طریق، بعدی از منظر شهری، که اغلب نادیده گرفته میشود، بهبود خواهد یافت.کلیدواژگان: حواس، کیفیت غنای حسی، منظر حسی، تکنیک حسسنجی، طراحی شهری -
تبیین علل شکست پروژه های پیاده راه سازی در ایران / مورد مطالعه: پیاده راه هفده شهریور کلانشهر تهرانصفحه 89اولین جرقه های حضور پیاده راه ها در شهرها در دهه های 1940 و 1950 میلادی و به منظور حفظ و ساماندهی بافتهای تاریخی ایجاد شد. پس از آن با تسلط اتومبیل بر زندگی شهرنشینی و نمایان شدن معضلات ناشی از آن، جنبشهای پیاده راه سازی در سراسر جهان در دهه های 1960 و 1970م آغاز شد و تا کنون ادامه دارد. در ایران نیز با تاخیر زمانی این جنبش شکل گرفته و در حال حاضر، در بسیاری از شهرها، محورهای شهری به پیاده راه ها تبدیل میشوند؛ اما در این میان محورهایی هستند که پروژه پیاده راه سازی آنها با شکست مواجه میشود. در این مقاله علل شکست این پروژه ها در ایران شناسایی میشود. پیادهراه هفده شهریور در کلانشهر تهران مورد مطالعه این مقاله است. به منظور شناخت علل شکست این پروژه پیادهراهسازی، برخلاف مطالعات پیشین، این پروژه از دو جنبه محتوایی (کیفیت فضای پیادهراه) و روی های (رویه ساخت پیادهراه) تحلیل شده است. در اینجا روش پژوهش تئوری زمینهای است که در خلال آن با 15 نفر از کسبه، ساکنین محل، و دستفروشان مصاحبه نیمهساختاریافته شده است. در بعد محتوایی و روی های تلاش شده، تا بر اساس مصاحبه ها و اسناد مرتبط با پروژه، کدها، مقوله ها، کلانمقوله ها و مقوله هستهای شناسایی شود. در بعد محتوایی، کدها حول محور کیفیات محیطی پیادهراه و در بعد روی های کدها دال بر معیارهای اخلاقی در چهار مرحله چرخه حیات پروژه (مرحله آغازین، برنامهریزی، طراحی، اجرا، ارزیابی، و کنترل) هستند. «نبود فهم مشترک از چرخه حیات پروژه در نظام مدیریت شهری» و «کافی نبودن خلاقیت در طراحی و برنامهریزی پیادهراه» بهترتیب مقوله های هسته ای بعد روی های و محتوایی پروژه هفده شهریور هستند که در کنار یکدیگر مهمترین عوامل شکست پروژه پیاده راه سازی هفده شهریور را شکل میدهند.کلیدواژگان: پروژه های پیاده راه سازی، محتوای پیاده راه، فرایند پیاده راه سازی، پیاده راه هفده
-
صفحه 109بازار به مثابه قلب شهر ایرانی نه تنها نمود ابعاد اجتماعی فرهنگی اقتصادی شهر؛ بلکه مهمترین فضای شهری و بستر استخوانبندی شهر ایرانی است. در دهه های اخیر توسعه های نسنجیده و زوال بافت مرکزی شهرها حیات کالبدی، اقتصادی، و اجتماعی بازارها را نیز دچار نقصان کرده است که مهمترین چالش بازآفرینی شهری بهشمار میآید.
در این پژوهش، با هدف احیای مهمترین عنصر استخوانبندی فضایی ادراکی شهر تاریخی، به منظور بازآفرینی شهری، باب مطالعات عمیقتر ریختشناسی بازار ایرانی با مطالعه بازار شیراز و کرمان گشوده میشود. در این مطالعه با روش کیفی و به صورت توصیفی تحلیلی در گام نخست با داده های منتج از مطالعات کتابخانه ای و مشاهده نقشه ها، بازار شیراز و کرمان را بر اساس نظریه های فضایی شهر ترانسیک (1986) تحلیل و سپس در گام دوم با مصاحبه عمیق با ده تن از ساکنان شیرازی و یازده تن از ساکنان کرمانی، با انتخاب به روش گلوله برفی، معنای بازار را با تکنیک «تحلیل محتوا» استخراج میشود.
نتایج نشان میدهد که بازار ایرانی در نظریه توده فضا به مثابه یک «فضای شهری سخت» دارای الگوی سازماندهی محوری و زاویهدار است که در شهر به مثابه یک بلوک درشت شهری، همراه با فضاهای باز هندسی، درون خود مانند آرماتور شهری عمل میکند. در نظریه پیوند فضایی نیز بازار به مثابه «فرم گروهی» و «مگافرم» شناخته می شود که مهمترین بستر ارتباطی شهر قدیم را مفصلبندی کند. در نظریه مکان نیز بازار مهمترین عنصر تاریخی و نشانهای برای ساکنان شهرهای تاریخی است که فرم کالبدی منحصر به فرد، مصالح و سبک معماری و ماوای فعالیتهای خریدوفروش و کانون گردشگری شهری دارد. نتایج این پژوهش میتواند به راهکارهای طراحی برای طراحان و برنامهریزان در بازآفرینی شهری منجر شود.کلیدواژگان: بازار ایرانی، نظریه های فضایی شهر، نظریه توده فضا، نظریه پیوند فضایی، نظریه مکان
-
Page 5Assistant Professor, Faculty of Architecture and Urban Planning, Hakim Sabzevari University
According to general opinion, imitation is considered as the opposite of creativity. In architectural design, which is based on creativity, the same perspective is, likewise, prevalent to some degree. Some instructors imply upon students that imitation opposes creativity by issuing statements such as, Be creative, and do not imitate others. This paper, by conceptualization and logical reasoning of theories from a psychological viewpoint of imitative learning, traces the creative act in the right-brain from its imitative inception in the left-brain hemisphere, postulating that proper imitation is the motor of creativity. The concept of tacit imitation is then presented in the paper, and its essential role proved in the transfer of tacit knowledge of design skills from the architecture educator to the learner. Finally, the path for further research is indicated by suggesting questions about the proper imitation for learning architectural design.Keywords: imitation, architectural education, design process, learning, creativity -
Page 17Professor, Faculty of Architecture and Urban Planning, Shahid Beheshti University
Flexible housing is among many topics of interest for contemporary architects. Production of housing that would be responsive to the many and varying needs of occupants throughout a life cycle can solve a great part of current housing issues both socially and economically. There are many factors affecting flexible housing design, one of them being access and circulation which is of inevitable importance in the architectural plan design. The focus of this paper is on circulation spaces aiming at enhancing the flexibility of design.
A library research was conducted in the first step, exploring the views of pioneers of flexible housing design regarding the role of circulation spaces. Several examples of housing plans were then reviewed in the next step. Since the complexity of different projects is variable from the flexibility perspective, hierarchical levels of complexity were introduced in this paper (from simple to complex) to help analyze the cases presented with regard to the role of access and circulation spaces. In the final step, a group of access and circulation design solutions is presented at each level of complexity. It is also revealed that the organization into levels of complexity result in better understanding of flexibility so that learning about simpler levels facilitates design in more complex levels.Keywords: housing, flexibility, access, circulation, housing plan design, levels of complexity -
Page 37Assistant Professor, Faculty of Architecture, College of Fine Arts, University of Tehran
Flexibility was naturally realized in the general approach of traditional architecture. With recent advances in technology, various approaches to flexibility have been developed that are somewhat confusing. The principal question of this research is about the fundamental potentials of flexibility, and whether they could be used to analyze and organize the various flexible design approaches. The research objective is, therefore, the recognition of potentials to render a clear context according to which the different approaches could be analyzed. In this paper, the general concepts and potentials of flexibility are first reviewed, and three fundamental potentials are introduced as, soft connection, diversity and multiplicity of spaces, and multi-functional place. Each of these potentials addresses one aspect of flexibility: the first one refers to space connections, the second one refers to the number and scale of spaces, and the third one refers to the internal qualities of spaces. It can be stated that these potentials are not conflicting, but are rather complementary, and that their simultaneous realization represents a comprehensive approach to flexibility.Keywords: architectural flexibility, design solutions for flexibility, potentials of flexibility, flexibility concepts -
Page 55Nature has always been a retreat and an inspiration for humans, satisfying many needs in life including a sense of aesthetics. Everyday landscapes which contain many of the attributes of natural environments also serve to connect humans with their surrounding elements and conditions. In addition, everyday landscapes have an impact on the daily interactions and activities of people and serve to better understand the social processes and landscape structures and elements. Since the relationship between humans and nature is no longer in a desired or meaningful state, this research focuses on the principal aspects of everyday landscape and its impact on human cognition from a landscape architecture viewpoint. To do this, a visual assessment case study of a section of the route to the girls dormitory in Shahid Beheshti University was conducted.
Based on a combined qualitative/quantitative method, qualities of landscape especially those of everyday landscape were assessed by analyzing cognitive maps of 40 girl students. The data from the field survey was then analyzed using the Shannon entropy method. Besides revealing some of the important elements of everyday landscape and their cognition, findings show that qualitative variables of legibility, complexity, coherence, and mystery are the priorities of participants, respectively. It is evident that user priorities among the variables of everyday landscape and in architectural, landscape architectural and urban design activities can help develop and generalize qualitative and quantitative environmental goals throughout the planning and design of urban spaces.Keywords: visual assessment, landscape architecture, everyday landscape, urban spaces -
Page 73Human experience of the urban environment comes from different sensory channels i.e., sight, hearing, smell, taste, and touch. The depth and breadth of these sensory experiences can be investigated under the general term, sensory richness. Since urban studies have been dominantly concerned by the sense of vision, the overall sensory experience of richness is little in cities, let alone degraded visual qualities as well. To solve this, it is first essential to record different sensory stimuli in the city, and then assess them in terms of their shortcomings. The research objective is the introduction of a suitable method to collect information on the quality of richness of space. For this, the background of the topic and the methods used worldwide for collecting and recording urban sensory information is introduced, and its application is tested in a case study of Golshahr Street in Karaj. The suggested method of this research for assessing the quality of sensory richness is introduced as a combinatorial method for environmental sensory assessment. The application of this method for assessing the quality of richness in Iranian cities can better inform urban designers and improve this often-neglected dimension of cityscapes.Keywords: senses, quality of sensory richness, sensescape, sensory assessment technique, urban design
-
Page 89The first pedestrianized streets seem to have appeared in cities during the 1940s and 1950s along with concerns of conservation and improvement of historic fabrics. With the domination of cars and their accompanying problems in urban life, pedestrianization movements started all over the world in 1960s-1970s which are still continued. Although after a slight delay, the movement has reached Iran and there are many cities in which urban streets are turned into pedestrian areas. However, there are some cases which eventually fail at this. This paper is in search of the reasons for such failures, examining 17 Shahrivar Street in Tehran as a case study.
In order to determine the reasons for the failure of this project, it has been analyzed from both a substantive (spatial quality of the pedestrian area) and a procedural dimension (the process of project implementation). The research uses grounded theory methodology, in which semi-structured interviews were carried out with 15 respondents from local tradespersons, local residents, and peddlers. Next, steps were taken to identify codes, categories, major categories, and the core category in both the substantive and the procedural dimensions of the project according to the interviews and the project documents. Codes in the substantive dimension indicate environmental qualities of the pedestrian area while codes in the procedural dimension indicate ethical values during the four-stage life cycle of the project. The core categories of the procedural and substantive dimensions are lack of shared understanding of the project life cycle in the urban management system and insufficient innovation in the planning and design of the pedestrian area respectively, which together, constitute the main reasons for the failure of the 17 Shahrivar Street project.Keywords: pedestrianization projects, pedestrianized street content, pedestrianization process, 17 Shahrivar pedestrianized street, Tehran -
Page 109Assistant Professor, Faculty of Architecture and Urban Planning, Shahid Beheshti University
The bazaar, like the heart of Iranian towns, not only delivers social, cultural, and economic functions but also functions as the most significant urban space forming the town structure. Incongruous development in recent decades has led to the deterioration of central town fabrics and has impaired the physical, economic, and social life in the bazaars, marking a challenge for urban regeneration initiatives.
This research aims to carry out a deep study of the morphology of the Iranian bazaar in order to preserve the most important urban element in the spatial-cognitive structure of the historic cities of Shiraz and Kerman. The research, using a qualitative and descriptive-analytical method, initially attempts to analyze the bazaars in Shiraz and Kerman according to Tranciks theories of urban spatial design (1986) using library material including maps. In the second step, in-depth interviews were conducted with 10 residents of Shiraz and 11 residents of Kerman using snowball sampling investigating the meaning of the bazaar using content analysis.
The results show that the Iranian bazaar is an urban solid space with an axial/angular organization typology, functioning as a coarse urban block or an armature of geometric open spaces. According to linkage theory, the bazaar is a group form and a mega form articulating the old town spaces. According to place theory, the bazaar is the most important historical element and a landmark for the inhabitants of the town, posing a unique physical form and architectural style, housing trade activities, and an urban tourism center. The results of this research can lead to design solutions for urban designers and planners in urban regeneration projects.Keywords: Iranian bazaar, theories of urban spatial design, figure, ground theory, linkage theory, place theory
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.