فهرست مطالب

علوم سیاسی - سال هشتم شماره 2 (پیاپی 30، تابستان 1384)

نشریه علوم سیاسی
سال هشتم شماره 2 (پیاپی 30، تابستان 1384)

  • 345 صفحه، بهای روی جلد: 6,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1384/05/27
  • تعداد عناوین: 23
|
  • مقام معظم رهبری صفحه 7
  • اقتراح
  • صفحه 11
    انسان، پدیده ای با دو ساحت مادی و معنوی است. تبیین علمی، ترسیم عملی و تحقق عینی ساحات دوگانه انسان و جامعه انسانی به صورت توامان، ضرورتی اجتناب ناپذیر و نیازی فزاینده محسوب می گردد. نگرش فکری سیاسی و گرایش عملی سیاسی رایج و غالب در دوران مدرن از ساحت متعالی انسانی در عرصه سیاسی و حتی اجتماعی غفلت کرده و چه بسا آن را نفی و انکار می نماید. نارسایی تک ساحتی و ناسازواری های درون زای این جریان، امروزه به شکل نسبیت مطلق مدرنیستی و یا نهیلیسم معرفتی، روشی و علمی سیاسی، در حال پدیدار شدن است که خود باعث بسیاری بحران های اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی در سطح داخلی، خارجی و بین المللی است. بر این اساس، سیاست متعالی و اندیشه و «علم سیاسی متعالی»، «چشم انداز» آینده علم سیاسی را در سطح ملی، جهان اسلام و بلکه جهانی تشکیل می دهد. «چالش علم سیاسی متعالی» فرا رو، درک این ضرورت و تبیین علمی، تنظیم و ترسیم عملی و تحقق عینی این چنین علم و چشم انداز علمی است.
    کلیدواژگان: چشم انداز، علم سیاست، علم سیاسی طبیعی، علم طبیعی سیاسی، مدرنیسم، پست مدرنیسم، نیهیلیسم، علم سیاسی متعالی
  • عباس منوچهری صفحه 14
  • اصغر افتخاری صفحه 16
  • سعید تائب صفحه 24
  • کاظم قاضی زاده صفحه 30
  • غلامرضا بهروزلک صفحه 32
  • مقالات
  • علیرضا صدرا صفحه 39
    انسان، پدیده ای با دو ساحت مادی و معنوی است. تبیین علمی، ترسیم عملی و تحقق عینی ساحات دوگانه انسان و جامعه انسانی به صورت توامان، ضرورتی اجتناب ناپذیر و نیازی فزاینده محسوب می گردد. نگرش فکری سیاسی و گرایش عملی سیاسی رایج و غالب در دوران مدرن از ساحت متعالی انسانی در عرصه سیاسی و حتی اجتماعی غفلت کرده و چه بسا آن را نفی و انکار می نماید. نارسایی تک ساحتی و ناسازواری های درون زای این جریان، امروزه به شکل نسبیت مطلق مدرنیستی و یا نهیلیسم معرفتی، روشی و علمی سیاسی، در حال پدیدار شدن است که خود باعث بسیاری بحران های اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی در سطح داخلی، خارجی و بین المللی است. بر این اساس، سیاست متعالی و اندیشه و «علم سیاسی متعالی»، «چشم انداز» آینده علم سیاسی را در سطح ملی، جهان اسلام و بلکه جهانی تشکیل می دهد. «چالش علم سیاسی متعالی» فرا رو، درک این ضرورت و تبیین علمی، تنظیم و ترسیم عملی و تحقق عینی این چنین علم و چشم انداز علمی است.
    کلیدواژگان: چشم انداز، علم سیاست، علم سیاسی طبیعی، علم طبیعی سیاسی، مدرنیسم، پست مدرنیسم، نیهیلیسم، علم سیاسی متعالی
  • رضا عیسی نیا صفحه 65
    تبیین مرزهای یک دانش با دانش های دیگر از لوازم آن دانش به شمار می رود. در دانش انقلاب اسلامی نیز صاحب نظران باید تبیین کنند که قلمرو و مرز این دانش چیست؟ آیا دانش انقلاب اسلامی، چه با نام «جامعه شناسی انقلاب» و چه «تاریخ انقلاب اسلامی»، یک دانش مستقل است و مرزی برای آن می توان ترسیم کرد، یا این که زیر مجموعه علوم سیاسی است و یا می تواند یک حوزه علمی میان رشته ای باشد؟ عواملی چون تخصصی شدن و گرایشی شدن علوم و اهمیت مسایل انقلاب اسلامی و نقش آن در حیات فردی و جمعی جوامع، ضرورت انجام این کار را بیشتر می کند. در این راستا مقاله حاضر به تشریح محورهای زیر می پردازد:1. ترسیم وضعیت و ظرفیت های موجود در زمینه انقلاب اسلامی در ایران؛2. ترسیم وضعیت مطلوب در زمینه انقلاب اسلامی؛3. خلاها و نیازهای کنونی و آتی پژوهش در این گرایش؛4. چالش ها و موانع و عوامل محدود کننده توسعه این گرایش؛5. راهکارها و برنامه های پیشنهادی جهت توسعه این گرایش.
    کلیدواژگان: انقلاب اسلامی، روش شناسی، وضعیت آموزشی، وضعیت پژوهشی
  • منصور میر احمدی صفحه 81
    نوشتار حاضر با نگاهی به وضعیت آموزشی و پژوهشی فقه سیاسی در حوزه و دانشگاه و نیز وضعیت مطلوب آن، به تبیین خلاها و نیازهای کنونی و آتی پژوهش در فقه سیاسی پرداخته، از این منظر، چالش ها، موانع و عوامل محدود کننده توسعه فقه سیاسی را مورد بررسی قرار داده است. و در نهایت راهکارهای توسعه فقه سیاسی در زمینه آموزش و پژوهش پیشنهاد گردیده است.
    کلیدواژگان: فقه، فقه سیاسی، آموزش فقه سیاسی، پژوهش، روش شناسی
  • محمد ستوده صفحه 93
    در این مقاله توصیف اولیه ای از وضعیت آموزش و پژوهش در رشته روابط بین الملل در ایران ارائه شده است. بدین منظور سابقه مطالعات بین المللی در ایران و اقدامات به عمل آمده برای توسعه قلمرو مطالعاتی روابط بین الملل و تاسیس رشته های آن در ایران پس از انقلاب اسلامی بررسی گردیده و سپس وضعیت آموزش، پژوهش و ظرفیت های موجود در فرهنگ بومی و دینی تبیین شده است.
    کلیدواژگان: روابط بین الملل، مطالعات بین المللی، ظرفیت ها، کاستی ها
  • محمدرضا حافظ نیا صفحه 117
    مقاله حاضر، پس از بیان روند شکل گیری و فراز و نشیب های تاریخ جغرافیای سیاسی در دنیا به وضعیت جغرافیای سیاسی در ایران پرداخته است.
    سرآغاز طرح مباحث جغرافیایی بویژه در حوزه جغرافیای نظامی در ایران را می توان سال 1310 و کتاب جغرافیای مفصل ایران نوشته مسعود کی هان دانست. اما پایه گذار جغرافیای سیاسی و ژئوپلینیک به عنوان یک رشته علمی در ایران دکتر میرحیدر با کتاب اصول و مبانی جغرافیای سیاسی در سال 1347 است. نقطه عطف در تکوین رشته جغرافیای سیاسی در ایران اقدام دانشگاه تربیت مدرس برای پذیرش دانشجو در دوره دکترای جغرافیای سیاسی در سال 1366 است که زمینه ساز ارائه این رشته در مقاطع دیگر و در دانشگاه های مختلف گردید. دهه 70 و اوایل دهه 80 نقطه اوج طرح و توجه به جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک در ایران است.
    این مقاله در ادامه با اشاره به وضعیت گروه های جغرافیای سیاسی در دانشگاه های ایران به چشم انداز آینده و قابلیت ها و تنگناهای جغرافیای سیاسی پرداخته است.
    کلیدواژگان: جغرافیای سیاسی، ژئوپلیتیک، ایران
  • داود فیرحی صفحه 143
    روش شناسی ها بر بنیاد معرفت شناسی ها استوارند و نظام دانایی در هر تمدنی مبنای روش اندیشه و زندگی یک قوم به طور عام، و زندگی سیاسی آنان به طور خاص است. دانش سیاسی دوره میانه نیز از نظام معرفتی ویژه ای پیروی می کند و بر مبنای همان نظام عام دانایی استوار است. این دانش دارای ویژگی هایی همچون نظام فطرت، ضرورت وحی و نبوت، بنیاد شرعی عقل و فلسفه، بنیاد عقلی و فلسفی شریعت، جهان نص، تقدیم نص و رواج فقه سیاسی می باشد.
    نکته دیگر این که ماهیت روش شناسی ها تابعی از ماهیت معرفت شناسی مبنا و نیز موضوعات و مسائل ویژه یک علم است.
    در پایان به نقطه آغاز در تحلیل ماهیت امر سیاسی در اسلام دوره میانه که نظم سلطانی است پرداخته شده است.
    کلیدواژگان: روش شناسی، روش شناسی سیاسی، معرفت شناسی، مبانی اندیشه، نظم سلطانی
  • نظریه انتقادی و فراروی ها در اندیشه هابرماس
    محمود شفیعی صفحه 165
    پوزیتیویسم، هرمنوتیک و نظریه انتقادی - فرهنگی، سه گفتمان علمی بودند که در دهه 1960 عرض اندام کردند. دیدگاه انتقادی، گفتمان های دیگر را به صورتی جدی به چالش کشاند. درون مایه نظریه انتقادی نفی و اثبات عرصه های مختلف (دانش، اقتصاد، سیاست، آموزش و پرورش، فرهنگ توده ای و...) جامعه سرمایه داری متاخر است. سرمایه داری متاخر در قرن بیستم و با پیدایش دولت رفاهی به تدریج شکل گرفت. در این مرحله سرمایه داری از وضعیت آرمانی اولیه (لیبرال - دموکراسی) تا اندازه ای دور شد و آبستن بحران های فراگیر گشت. مبنای فلسفی نظریه انتقادی بر معرفت شناسی مبتنی بر علایق سه گانه: فنی - ابزاری، علمی یا تفسیری و رهایی بخش، استوار شده است. تفاوت آن با دیگر نظریات انتقادی، در رهایی بخشی آن است. این نظریه پوزیتیویسم را به خاطر بعد ایدئولوژیکی نقد می کند؛ اندیشه های پست مدرن را به این دلیل نقد می کند که بنیادهای دانش را بی اعتبار ساخته، فاصله دانایی و نادانی را از میان برداشته و تلاش برای پیشرفت را در هاله ای از ابهام قرار داده است و هرمنوتیک را به خاطر محافظه کاری نهفته در آن که قادر به برملا کردن کژ دیسه های جامعه سرمایه داری نیست سرزنش می کند.
    کلیدواژگان: پوزیتیویسم، هرمنوتیک، نظریه انتقادی، فرهنگی و هابرماس
  • نعمت الله کرم اللهی صفحه 187
    انقلاب، براساس فرایند سیاسی و نتایج اجتماعی، مجموعه ای از سه روند سرنگونی رژیم سابق، دوران تعدد مراکز قدرت و دوران ایجاد نظم جدید به شمار می آید. دوران چندگانگی مراکز قدرت، با تشنجات و ناآرامی های فراوانی توام است. این دوران در انقلاب اسلامی از ابتدای پیروزی انقلاب در سال 1357 آغاز شد و تا عزل بنی صدر از ریاست جمهوری در سال 1360 به طول انجامید.
    در این مقاله، با تلفیق نظریه های «کرین برینتون» و «چارلز تیلی»، ضمن توصیف ویژگی های مقطع مزبور از انقلاب اسلامی، تحولات درون این مقطع زمانی مورد تحلیل قرار گرفته است. در مجموع به رغم وجود پاره ای از شباهت ها بین دوران میانه روها در نظریه برینتون و دوره زمانی مورد اشاره در انقلاب اسلامی، نقاط افتراق فراوانی نیز میان آنها وجود دارد. مضافا این که در دوران مذکور، افزون بر متغیرهای سازماندهی، بسیج و قدرت سیاسی مطرح در نظریه تیلی، عوامل دیگری (حمایت امام، نوع ایدئولوژی و...) نیز در اوج و فرود جریان های سیاسی مختلف تاثیر داشته اند.
    کلیدواژگان: انقلاب، انقلاب اسلامی، میانه روها، سازماندهی، بسیج، قدرت سیاسی، ایدئولوژی
  • اندیشه سیاسی ملاصدرا؟
    سید صادق حقیقت صفحه 203
    ملاصدرا به عنوان مبدع حکمت متعالیه، آرایی در باب سیاست و حکومت دارد؛ اما به آن حد نیست که مجموعه ای بدیع، جامع و مهم در باب سیاست و حکومت تلقی شود، بحث اوصاف و صفات نبی، طبع مدنی انسان، سعادت محوری و اصناف مردم و مدن تفاوت چندانی با فلسفه سیاسی فلاسفه مشاء ندارد. فلسفه سیاسی صدرا همانند دیگر فلاسفه کلاسیک اسلامی، اقتدارگرایانه ارزیابی می شود. نه تنها وی از «حکمت سیاسی متعالیه» بحثی به میان نیاورده، بلکه بازسازی آن نیز مشکل یا کم فایده به نظر می رسد. بین اندیشه سیاسی صدرا و ولایت سیاسی فقی هان نسبت مستقیمی نمی توان برقرار ساخت.
    کلیدواژگان: حکمت متعالیه، اندیشه سیاسی، نظریه زوال، اقتدارگرایی، ولایت سیاسی، ملاصدرا
  • رحیم کارگر صفحه 217
    با توجه به جایگاه ویژه دولت در سیاست و حیات سیاسی - اجتماعی مردم، فرجام آن، مورد توجه خاص مکاتب، ادیان و اندیشمندان بوده است. در این راستا محوری ترین اندیشه سیاسی شیعه، تبیین آینده دولت و ارائه تصویری جامع و نسبتا دقیق و تحقق قطعی آن (براساس وحی و غیب) است که با تشکیل دولت جهانی امام مهدی عج عینیت می یابد. دولت مهدوی عج دولتی اخلاقی (کمال گرا و احیاگر نفوس) است و مهم ترین برنامه آن رشد اخلاقی و فکری بشر و رساندن او به کمال نهایی (تقرب الی الله ) است. در عین حال که سایر کارویژه های دولت را در ذیل این هدف اصلی، اعمال می کند تا بشر از هر لحاظ به سعادت و خوشبختی دست یابد.
    کلیدواژگان: دولت، فرجام دولت، دولت اخلاقی، امام مهدی عج
  • محمد منصور نژاد صفحه 235
    برای ورود به مباحث سیاسی و مسایل جامعه شناسی سیاسی، نمی توان از موضوع جریانات سیاسی، خصوصا در قرن اخیر غفلت نمود، زیرا بخشی از منازعات سیاسی، بلکه عمده بازی های سیاسی توسط جریان های سیاسی صورت می پذیرد. آنچه که در ادبیات سیاسی ایران به شدت مغفول مانده است، ارایه الگویی برای شناخت جریانات سیاسی است. منابع موجود نگاهی توصیفی به پیدایش و فعالیت های جریانات سیاسی داشته اند، بدون اینکه در یک قالب بندی منطقی و عملی به ارزیابی و اندازه گیری آن تشکل ها بپردازند و تنها در برخی منابع به برخی از متغیرهای مربوط به تشکل ها پرداخته شده است. نوشتار حاضر نه تنها برای جریان شناسی متغیرهای مهم و ضروری را بر می شمارد: (از پیدایش و عوامل موثر بر شکل گیری گروه گرفته، تا منابع قدرت و مشروعیت گروه و...) بلکه برای هریک از متغیرها شاخصه هایی را بر می شمارد که براساس آنها به صورت مقایسه ای می توان هر گروه و حزب سیاسی را بدقت ارزیابی نمود. این الگو کمک می کند تا در شناخت جریان های سیاسی تا حد بالایی از دخالت نگرش ها و ارزش های تحلیل گر جلوگیری شود.
    کلیدواژگان: جریان شناسی، روش شناسی، طبقه بندی جریان ها، احزاب در ایران، جامعه شناسی احزاب
  • میراث سیاسی
  • فکر سیاسی امام موسی صدر (بخش دوم)
    شریف لک زایی صفحه 255
    بخش نخست فکر سیاسی امام موسی صدر در شماره 29 فصلنامه علوم سیاسی منتشر شد. در بخش دوم گوشه دیگری از اندیشه سیاسی ایشان ارائه و دیگر مؤلفه ها و عناصر اساسی از فکر سیاسی امام موسی صدر برجسته می گردد. گفتنی است غالب عناوین و تیترهای انتخابی در صدر مباحث از نگارنده است. در مباحث فراروی، همانند بخش نخست، افزون بر حذف برخی مباحث و کوتاه کردن متن ها و نیز ویرایش صوری، هیچ گونه دخل و تصرفی در گفتار و نوشتار امام صدر انجام نشده و مطالب ایشان به طور مستقیم آمده است.
  • گزارش های علمی
  • عباس منوچهری صفحه 293
  • چکیده مقالات به زبان عربی
    انور رصامی صفحه 325
  • چکیده مقالات به زبان انگلیسی
    سیدعلی اصغر سلطانی ترجمه: دکتر سیدعلی اصغر سلطانی صفحه 333
|
  • Ali Reza Sadra Page 39
    Man is a being with the two material and spiritual dimensions. Scientific explanation, practical depiction, and objective realization of the two dimensions of man and human society simultaneously are inevitable. The current intellectual and scientific approaches have neglected the transcendental dimension of man in the political and social arena and even denied it. This incompatible mono-dimensional trend has nowadays appeared in the form of modernist absolute relativism and epistemological nihilism which resulted in many social, economical, and cultural crises in internal and international domains. Thus, transcendental politics and transcendental thought and political science can form the future perspective of political science at the internal level, the Islamic world level and even at the global level. The challenge in front of the transcendental political science is understanding the necessity of this scientific explanation, practical depiction, and objective realization of this science.
  • Reza Eesa-Nia Page 65
    Characterizing the boundaries between a discipline and other disciplines is one of the requirements of the discipline. This is the case in regard to the Islamic Revolution, too. Is the study of Islamic Revolution, whether in terms of “the sociology of revolution” or “the history of the Islamic Revolution”, an independent field of study? Can one draw its boundaries? Or, is it a sub-discipline of political sciences? Is it an interdisciplinary field of study? Specialization of sciences, the importance of the issues of the Islamic Revolution and its role in the private and collective life of communities show the necessity of answering the questions. Thus, the present paper elaborates on the following points:1.drawing the existing situation and the capacities of the Islamic Revolution in Iran,2.depicting the ideal condition of this field,3.the present and the future vacuums and needs of doing research in this field,4.the challenges and barriers limiting the development of the field,5.strategies and programs suggested for the improvement of the field.
  • Mansoor Mir-Ahmandi Page 81
    Political Fiqh as discipline does not have a long history in Iran. The victory of Islamic revolution in 1979 and the establishment of the Islamic system on the basis of the Theory of Wellayat-e Faqih draw the attention of some Iranian scholars and writers to this discipline. Before the triumph of the Islamic revolution, except the extensive and elaborate Theory of Wellayat-e Faqih presented by Imam Khomeini, there was no other attention to political Fiqh. However, after the triumph of the revolution, when some of the academic courses were being changes and improved, a three-credit course called “political Fiqh” was added to postgraduate level courses of the political sciences. This was a fruitful measure which provided the grounds for paying more attention to political Fiqh as an independent discipline.
  • Mohammad Sotoodeh Page 93
    In this paper, I will present a brief overview of teaching and research in international relations program in the Iranian universities. I will survey the history of international studies in Iran and the measures taken to develop the realm of international relations studies and the establishment of its sub-disciplines in Iran after the Islamic revolution. Finally, I will examine the teaching and research situations of the program and the capacities existing in the native and religious culture.
  • Mohammad Reza Hafez-Nia Page 117
    The present paper studies the mutual effects of politics and power on the geographical environment, that is to say, the effects of the political decisions on geographical environment. To do so, after explaining the procedure of the formation and the vicissitudes of the history of political geography in the world, the paper concentrates on conditions of political geography in Iran. Geography, especially military geography, in Iran first came into focus in 1931 with a book called The Comprehensive Geography of Iran written by Mas’ood Keihan. But, the founder of political geography and geopolitics as a discipline is Dr. Mir-Heidar who wrote The Principles of Political Geography in 1968. Tarbiat Modarres University’s measure to initiate a Ph.D. program in political geography in 1987 is a turning point in the history of the discipline in Iran. This encouraged other universities to set up the program at different levels. Since the 90s the discipline ascended to its peak in Iran. The paper also focuses on the conditions of political geography departments in the Iranian universities and on the future perspective, the capabilities, and the predicaments of political geography.
  • Davood Feirahi Page 143
    Methodologies are based on epistemologies and regimes of knowledge in any civilization are the basis of ways of thinking and life of a nation, in general, and their political life, in specific. The political knowledge of the Islamic middle era, too, follows a particular regime of knowledge and depends on the same general regime of knowledge. This knowledge is characterized by human nature system, the necessity of revelation and prophecy, the religious basis of reason and philosophy, and the rational and philosophical basis of Shari’a, the world of text, the priority of text, and prevalence of political Fiqh. In addition, the nature of methodologies is dependent on nature of the basic methodology and on subjects and specific issues of a science. Finally, the paper deals with the starting point of the analysis of the nature of the political in Islamic middle, i.e. the sultanate order.
  • Critical theory and transcendencies in Habermas's thoughts
    Mahmood Shafiee Page 165
    Positivism, hermeneutics, and critical-cultural theory were three discourses which emerged in the 60s. Critical theory seriously challenged other discourses and its central theme is the denial and approval of the different domains (science, economy, politics, education, mass culture, etc.) of the late capitalism society. Late capitalism gradually appeared in the 20th century along with the appearance of welfare states. At this stage, Capitalism distanced from the early ideal form (liberal democracy) to some extent, bearing widespread crises. The philosophical foundation of critical theory is based on the epistemology rooted in the triple technical-instrumental, scientific or interpretive, and emancipatory interests. Their difference with other critical theories is in their emancipation. This theory criticizes positivism due to its ideological dimensions and condemns the postmodernist thought because it devalues the foundations of knowledge, leaves no difference between knowledge and ignorance, and diminishes the will to advance. The theory also criticizes the conservatism underlying in hermeneutics because it is unable to uncover the distortions of capitalist society.
  • Nematollah Karamollahi Page 187
    In regard with political processes and social effects, a revolution is composed of three stages: the collapse of the former regime, the multiplicity of power centers, and the formation of a new order. The period of the multiplicity of power centers, starting in Iran form the overcoming of the Islamic Revolution in 1979 and lasting up to the disposal of Bani Sadr, brings up chaos and anarchy. Combining Crane Brinton and Charles Tilly's theories, this paper describes the characteristics of the above-mentioned period is the Islamic Revolution and studies the changes in the period. In sum, in spite of the existence of certain similarities between the period of moderate groups in Brinton's theory and the period in the Islamic Revolution, there are also many differences. In addition, apart from the organization variables, public mobilization, and political power in Tilly's theory, other factors (e.g. the Imam's support, the type of ideology etc.) were also influential in the rise and fall of political movements in the period.
  • Mullah Sadra's political thought?
    Seyyed Sadegh Haghighat Page 203
    Mullah Sadra is the originator of transcendental wisdom who had some ideas about politics and government, but they may not be an original, comprehensive, and noteworthy set of ideas on politics and government. His remarks on relative qualities, man’s civil nature, fundamental happiness, and classes of people and cities are not much different from the political philosophy of the Walking philosophers. His political philosophy, like that of the other Islamic classic philosophers, is evaluated as authoritarian. Not only did not he mention “transcendental political wisdom”, but its reconstruction, too, seems difficult or fruitless. One cannot directly relate Mullah Sadra’s political thought and the political authority of jurisprudents.
  • Rahim Karegar Page 217
    Due to the important role of government in politics and socio-political life of people, intellectual schools, religions, and scholars have paid special attention to the end of government. Thus, the most pivotal concern of the Shiite political thought was the providing an explanation for the future of government and presenting a comprehensive and relatively exact picture of government and its realization (on the basis of revelation and the supernatural) through the global government of Imam Mahdi. His government is a moral (perfectionist and reviver of spirit) government and its most important goal is the moral and intellectual growth of man and leading him to the ultimate perfection (reaching God). At the same time, he will perform other functions of government in light of this major function so that man can attain happiness.
  • Mohammad Mansoor-Nezhad Page 235
    To enter into political discussions and political sociology issues, one cannot neglect political trends especially in the recent century because part, or a major part, of political games is played by political trends. In addition, what has completely been neglected in the political literature of Iran is presenting a model for studying political trends. The existing sources had a descriptive view to the emergence and activities of political trends and did not evaluate them through a logical and practical model. Few sources deal with the variables of political formations. The present paper not only considers some important and essential variables for political trends study (from the factors influencing on the formation of groups to the sources of power and legitimacy) but also introduces features for each variable on basis of which one can comparatively evaluate political group or party carefully. The model helps to prevent the influences of values and opinions of the research on the research.