فهرست مطالب

نشریه علوم سیاسی
سال دوازدهم شماره 3 (پیاپی 47، پاییز 1388)

  • تاریخ انتشار: 1388/07/15
  • تعداد عناوین: 10
|
  • رضا خراسانی صفحه 7
    الزام سیاسی از جمله مفاهیم پایه در ادبیات سیاسی و در اندیشه سیاسی اسلام است که عمده متون و نوشته ها، آن را در ضمن بحث مشروعیت سیاسی تعقیب می کنند. پرسش اساسی نوشتار حاضر، این است که الزام سیاسی چیست؟ و چه چیزی یا چه کسی حق حکومت و الزام را به حاکم اعطا می کند و چرا اعضای آن حکومت باید از الزامات حاکم پیروی نمایند؟ در پاسخ، فقه سیاسی با رویکردی نقلی و با تمسک به نصوص و فلسفه سیاسی با روش عقلی به بررسی آن می پردازد. اما این نوشتار، الزام سیاسی را صرفا از منظر فلسفه سیاسی دنبال نموده و نظریه های معطوف به آن را تجزیه و تحلیل می کند.
    کلیدواژگان: الزام سیاسی، مشروعیت سیاسی، فلسفه سیاسی، فقه سیاسی
  • بهرام دلیر صفحه 31
    در نوشتار حاضر، فقه و نمایندگی، معانی لغوی و اصطلاحی و ماهیت وکالت از منظر آیات، روایات و فقاهت مورد بررسی قرار می گیرد و سپس به ارکان وکالت که شامل صیغه، منجز بودن و تعیین مورد وکالت و شرایط وکالت است پرداخته می شود.
    همچنین، شرایط انتخاب کننده؛ از قبیل بلوغ، عقل، جایز التصرف بودن و شرایط وکیل (انتخاب شده) که او نیز بایستی دارای عقل و بلوغ، قصد و اختیار باشد را مورد توجه قرار داده و در ادامه، تعهدات نماینده و وکیل و این که وکالت و یا نمایندگی، تعددبردار است یا نیست را بحث نموده و به امکان تعدد آن تصریح خواهیم کرد.
    کلیدواژگان: فقه، نمایندگی سیاسی، وکالت فقهی
  • کمال اکبری صفحه 53
    احزاب و گروه های سیاسی در تاثیرگزاری بر قدرت و ایفای نقش در عرصه سیاسی اجتماعی در نظام های مردم سالار دارای جایگاه مهمی هستند. بررسی این مسئله در جمهوری اسلامی ایران و پس از سه دهه فعالیت پرفراز و نشیب احزاب ضروری به نظر می رسد. از این رو، در این نوشتار به نقش و کارکرد احزاب در چهار عنوان؛ از قبیل، دوره های آنارشیسم حزبی، انفعال و محدودیت، قاعده مندی و تثبیت، شکوفایی و افکارسازی پرداخته شده و تحلیلی از نقش آنها در سیاست ارائه شده است.
    کلیدواژگان: احزاب سیاسی، آنارشیسم، قاعده مندی، نخبگان سیاسی
  • جواد صالحی صفحه 79
    مؤلفه های حقوق سیاسی، تضمین کننده امنیت و آزادی افراد در مقابل قدرت عمومی و دیگر افراد است. این دسته از حقوق، نظیر آزادی عقیده و بیان، آزادی اجتماعات و تشکل ها و انتخاب زمام داران از طریق انتخاب آزاد، امتیازاتی هستند که به فرد، این امکان را می دهد تا با انتخاب آزادانه، زمینه رشد و شکوفایی خود را در جامعه فراهم سازد. این حقوق در عرصه داخلی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، قانون مجازات اسلامی و سایر قوانین و در عرصه بین المللی در اسنادی مثل اعلامیه جهانی حقوق بشر، اعلامیه اسلامی حقوق بشر و میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی مورد حمایت قرار گرفته است.
    در این نوشتار سعی می شود تا با بررسی قوانین داخلی و اشارتی به اسناد بین المللی، به تحلیل مؤلفه های حقوق سیاسی افراد و ضمانت اجرای آن در قوانین کیفری پرداخته شود.
    کلیدواژگان: آزادی عقیده، آزادی مذهب، آزادی بیان، آزادی مطبوعات، مشارکت مردم، قوانین کیفری، اسناد بین المللی
  • شمس الله مریجی صفحه 105
    پایداری و ثبات هر نظام و اساسا هر پدیده ای اجتماعی، وابسته به اجزاء و اعضای تشکیل دهنده آن است. نظام سیاسی ایران نیز از ساختار و نهادهایی برخوردار است که پویایی و پایایی اش را وام دار آن ساختار است. در حقیقت، این ساختار نظام است که ماندگاری و کارآمدی آن را تضمین می کند. از این رو، نوشتار حاضر در پی مقایسه ای کوتاه و محدود، میان ساختار حکومت اسلامی و دموکراسی غربی (ساختار نظام سیاسی غرب) است تا در پرتو آن روشن شود که نظام سیاسی ایران با تکیه بر چه ساختاری توانسته در برابر نظام های جدید جهان سربرآورده و حتی به صورت قدرتی قابل ملاحظه در عرصه سیاست و کشورداری، توجه همگان را به خود جلب نماید و بارقه امید را در دل دین مداران جهان ایجاد کند که نه تنها حکومت جهانی مهدوی امکان پذیر است که، امری حتمی و تخلف ناپذیر است.
    کلیدواژگان: ساختار، حکومت، سیاست، دموکراسی، قانون، حاکمیت
  • مرتضی یوسفی راد صفحه 127
    ابوالحسن مسعودی در زمانه خود، شاهد نابسامانی های سیاسی وجابجایی زود هنگام خلفای اسلامی و سیاست ورزی های به دور از حکمت و شریعت و بروز رفتارهای غیر متشرعانه از سوی آنها بود. نوع پژوهش هایی که وی از کیفیت ظهور و بروز و دوام و بقای جوامع، دولت ها و تمدن های هند، چین و ایران قدیم و همچنین از خلفای اسلامی داشته، حاکی از آن است که وی در تاریخ نگاری خود، به ویژه در کتاب مروج الذهب، دغدغه سیاسی داشته و با رویکرد آسیب شناسانه از خلفای اسلامی، هم عوامل قوت و اقتدار دولت های مقتدر و کارآمد پیشین را بحث نموده و هم آسیب های قوت و اقتدار و کارآمدی خلافت اسلامی، به خصوص، خلفای دوره دوم عباسی را بررسی کرده و آنها را در انحراف از دین، تدبیر حکمیانه و عدالت دانسته است.
    کلیدواژگان: دولت اسلامی، خلافت اسلامی، مروج الذهب، عدالت
  • نورمن فرکلاف ترجمه: دکتر سیدعلی اصغر سلطانی، محسن ناصری راد صفحه 143
    تحلیل گفتمان سیاسی درصدد توضیح رویدادهای ارتباطی خاص و ساخت و تغییر نظم گفتمان سیاسی است. هدف کلی مقاله حاضر، پایه ریزی یک چارچوب تحلیلی به منظور پژوهش در نظم گفتمان سیاسی معاصر است. این چارچوب، کاربرد حوزه خاصی از نسخه ای از تحلیل گفتمان انتقادی است. به منظور تحلیل متون و رویدادهای گفتمانی فردی نیاز است تا آنها را در وضعیت های حوزه سیاسی و اجتماعی و چارچوب گسترده تر آن قرار داده و به مفهومی کلی از نظم گفتمان و نظم اجتماعی دست یافت و از این رو باید به ترکیبی از دانش فرهنگی خود و بیانات مکتوب گفتمان سیاسی، اتکا نمود. در پایان، مثالی آورده شده که صرفا به منظور ارائه مفهومی از برخی پتانسیل های این چارچوب است.
    کلیدواژگان: تحلیل گفتمان، روش شناسی، سیاست، معاصر، گفتمان سیاسی، متن
  • نقد و معرفی کتاب / سکولاریسم اسلامی
    سیدصادق حقیقت صفحه 169
|
  • Reza Khorasani Page 7
    Political requirement is a basic concept in political literature and in Islamic political thought and in most texts it is dealt with under political legitimacy. The main questions of the paper are: what is political requirement, what or who grants the right to rule to rulers, and why should the members of the government follow the requirements of the ruler? Political Fiqh answers the question on the basis of traditions of texts, but political philosophy on the basis of a rational approach. This paper approaches political requirement according to political philosophy and analyzes the related theories.
  • Bahram Dalir Page 31
    The present paper is a study of the literal and terminological meanings of Fiqh [jurisprudence] and representation, and the nature of representation on the basis of the Quran, traditions, and jurisprudents. The paper, then, deals with the basics and conditions of representation. In addition, it analyzes the conditions of qualified electors, including maturity and rationality, and the conditions of representatives, including maturity, rationality, and free will of choice. Finally, the paper elaborates on the commitments of representatives and whether representation brings about commitment or not.
  • Kamal Akbari Page 53
    Political parties and groups have an important status in democratic systems. After three decades of post-revolutionary vicissitudes, studying the role of political parties in the Islamic Republic of Iran seems necessary. This paper studies the role and functions of parties under four periods of party anarchism, of passiveness and limitation, of regularity and stabilization, and of flourishing and thought-making and proposes an analysis of their role in politics.
  • Javad Salehi Page 79
    The constituents of political rights guarantee the security and freedom of individuals against the general power and other individuals. These rights, i.e. freedom of opinion and speech, freedom of communities and groups, and election of rulers through a free election, are prerogatives which make it possible for an individual to prepare the grounds for his/her prosperity through freedom of choice. These rights are supported domestically by the constitution of the Islamic Republic of Iran, Islamic penal law, and other law, and internationally by documents such as universal declaration of human rights, Islamic declaration of human rights, and international civil rights treaty. This paper is to study the constituents of individual political rights and their implementation according to domestic and international laws.
  • Shamsollah Mariji Page 105
    The stability of any political system and any social phenomenon depends on its constituents. The Iranian political system, too, enjoys a structure and some institutions which guarantee its stability. Thus, the present paper is to make a short comparison of the structure of Islamic government and that of the Western democracies to show that on the basis of what structure the Iranian political system could stand against new global systems and even as notable power in the realm of politics draw attentions to itself.
  • Morteza Yousefi-Rad Page 127
    Abo-al-Hassan Masoudi witnessed socio-political turmoil, early replacements of Islamic caliphs, policies againt wisdom and Islamic law, irreligious behaviors in his time. The type of researches he did about the rise and fall of societies, governments, and Indian, Chinese, and Iranian civilizations shows that he had political orientations in his historiography, especially in his book Morawwej al-Zahab. In other words, he did a pathological study of Islamic caliphs and evaluated both the factors of the strength and authority of efficient caliphs and the defects of the authority of these caliphs espacially those of the second period of the Abbasid caliphs. To him these defects are deviation from the path of religion, wise politics, and justice.
  • Norman Fairclough Page 143
    Analyzing political discourse is to elaborate on specific communicative events and construction and transformation of political discourse order. The main purpose of the paper is to propose an analytical framework which makes it possible to inquire into the contemporary political discourse order. This framework is in fact a specific version of critical discourse analysis. To analyze individual discursive texts and events, one should place them in their wider socio-political contexts to achieve a more general conception of discourse and social order. Thus, one has to rely on a combination of one's cultural knowledge and written expressions of political discourse. The example which comes at the end of the paper shows some of potentialities of the framework.