مجله علوم انسانی
پیاپی 52 (امرداد و شهریور 1383)

در یک تعریف، مدیریت اسلامی یعنی لیاقت و شایستگی شناخت، نگهداری، بهره برداری و توسعه سرمایه هایی که در اختیار انسان قرار دارد. این همان مفهوم رشد اسلامی است. از جمله سرمایه هایی در اختیار ما، خود مدیریت اسلامی است که مستلزم اعمال فرایند چهار مرحله ای رشد است. ابعاد مدیریت اسلامی را میتوان در چهار بعد اطلاع رسانی و پژوهش، آموزش و پرورش، مشاوره و نصیحت و پیاده سازی و تجربه مدیریت اسلامی در نظر گرفت. در این مقاله هر یک از این مفاهیم ابتدا تعریف و آن گاه در قالب الگوی راهبردی TOWS قوتها، ضغفها، فرصتها و تهدیدات نظام مدیریت اسلامی طی چند جدول، شناسایی و در پایان توصیه های راهبردی چندی ارائه می شود.

ارزیابی در همه شؤون زندگی فردی و اجتماعی و بویژه در سازمانها مورد توجه است. نظر به اهمیت ارزیابی عملکرد فرماندهان و مدیران نیروی مقاومت بسیج، این مقاله با بهره گیری از تجربیات سازمانی و مطالعات کتابخانه ای، ضمن تلفیق تجربه ها با حاصل مطالعات صاحبنظران با روش پیمایشی، ابعاد و شاخصهای ارزیابی عملکرد فرماندهان و مدیران جایگاه های 17، 18 و 19 را تعیین و نتایج را آزمون کرده است...

موضوعاتی همانند انگیزش و رضایت شغلی از مهمترین حوزه های پژوهشی در جامعه شناسی سازمانها تلقی می شود که علاوه بر وجود ابعاد نظری، نیازمند تحقیقات گسترده است. جامعه شناسان مانند سایر محققان علوم تربیتی و رفتاری و مدیریتی با پژوهشهای علمی سعی در تولید دانش در زمینه های مذکور داشته اند تا بدین وسیله بر یافته های نظری و علمی و مباحث سازمانی همچون انگیزش و رضایت شغلی افزوده شود. بر همین اساس پژوهش پیمایشی در آموزش و پرورش شهر مبارکه در زمینه انگیزش و رضایت شغلی معلمان انجام شد...

عمیقترین سطحی که فرهنگ سازمانی را شکل می دهد، سطح مفروضات اساسی است. مفروضات اساسی حول دو محور «بقا در محیط خارجی» و «اداره انسجام داخلی» شکل می گیرد ولی در بطن خود مفروضات اساسی تری را درباره واقعیت، حقیقت، زمان، فضا، طبیعت، فعالیت و روابط انسانی نهفته دارد. در این مقاله، مفروضات اساسی شکل دهنده فرهنگ سازمانی بر مبنای چند تحقیق مورد بحث قرار گرفته که بخش عمده ای از آنها در اثر معروف «ادگارشاین» در زمنیه فرهنگ سازمانی گردآوری و جمعبندی شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد.

فرهنگ سازمانی را به گونه های متعدد اما با مفهومی نسبتا یکسان تعریف کرده اند. از سویی فرهنگ را به عنوان زمینه و بستری می دانند که ایجاد هر نوع تغییر و دگرگونی در ساز و کارها، رفتارها، فعالیت ها و کارکردهای سازمانی را در پی دارد. بنابر این از این جهت فرهنگ می تواند به عنوان ابزاری منحصر به فرد و کارساز در دست مدیران و رهبران سازمانی به منظور هر نوع مدیریت فرهنگی و انجام تغییر و تحولات سازمانی به کار گرفته شود. بی تردید توسعه و تحول جهان کنونی مرهون توسعه و تکامل علوم ارتباطات است...

از واژه «تغییر و تحول» در ادبیات مدیریت، استفاده می شود. باید توجه داشت که سازمان؛ اعم از اینکه مدیر، نقش عامل تغییر را ایفا کند یا خیر پیوسته در حال تغییر است. و نیز این که بدون تغییر پذیری، تغییر دهی ممکن نیست. از سوی دیگر انواع و اقسام تغییر و تحول غیر قابل احصاست؛ اینکه تغییر درونزاست یا برونزا، تغییر از ساختار شروع می شود یا از رفتار؟ انواع و اقسام تغییر و تحول سازمانی کدام است؟ دراین مقاله بعضی از انواع و اقسام تغییر و تحول بحث شده است...

امروزه سازمانها در محیط های پویا و پر از تغییر و تحول فعالیت می کنند. لازمه حفظ حیات در چنین وضعیتی، ایجاد تغییرات و تحولات مستمر سازمانی، چه از بعد رفتاری و چه از بعد ساختاری است. در این تغییر و تحولات سازمانی، رهبری و مدیریت، نقش تعیین کننده دارد. بنابراین وجود رهبران بصیر، راهبردی یا به عبارت روشنتر رهبران تحول آفرین ضرورتی اجتناب ناپذیر تلقی می شود. رهبر تحول آفرین باتوجه به آمادگی تغییر و تحول سازمانی در کارکنان سازمان خود از سبکها با راهبرد مناسب برای ایجاد تحول در سازمان استفاده می کند تا بدین وسیله به سازمان، پویایی ببخشد و آن را در برابر تغییرات محیطی حفظ کند.