ماهنامه معرفت
سال پانزدهم شماره 4 (پیاپی 103، تیر 1385)

این مقاله به بررسی تاثیرپذیری حوزه های علمیه از ساختارهای اجتماعی و ورود جریان های علمی جدید به حوزه می پردازد. انعکاس تحولات ناشی از تغییرات جامعه در حوزه، در دو بعد ساختاری و معرفتی ظاهر شده است. تغییرات در سبک آموزش و پژوهش، تاسیس مراکز تحقیقاتی و مؤسسات آموزشی در بعد ساختاری و تشکیلاتی، و اختلاف فقها در برداشت از مسائل اجتماعی و حتی برخی روایات فقهی، در بعد معرفتی مورد توجه قرار گرفته است. برداشت های متفاوت از روایت عمروبن حنظله در باب ولایت فقیه از نمونه های بارزی است که نوشتار حاضر در بعد معرفتی به آن پرداخته است.

آیات و روایات متعددی به دستگیری توانگران معنوی و مادی از ناتوانان سفارش می کند. این مسئله نه تنها در سخن، بلکه در عمل و رفتار پیامبر عظیم الشان(صلی الله علیه وآله) و ائمه اطهار(علیهم السلام) تبلور داشت، تا آنجا که هیچ گاه پیامبر اعظم(صلی الله علیه وآله) به درخواست کنندگان «نه» نگفت. بارها حضرت علی(علیه السلام) نیاز دیگران را به خود و خانواده اش مقدم داشت و ائمه دیگر نیز همین طور. این مقاله با تحلیل برخی از کارکردهای اجتماعی «اهتمام به امور مسلمانان» در پی آن است که برآوردن نیاز دیگران به زمان و مکان و فرد خاصی محدود نیست و در همه زمان ها و مکان ها جاری و اهمیت و جایگاه بسیار والایی دارد و البته با پیچیدگی و پیشرفت جوامع، اهمیت آن بیشتر شده و با توجه به کارکردهای مهم اجتماعی آن، نیاز است که نه تنها تک تک افراد، بلکه سازمان ها و مؤسسه های خیریه برای رسیدگی به مشکلات معنوی و مادی انسان ها اقدام کنند تا جامعه و مشکلات آن افراد را از رسیدن به کمال باز ندارد.

مقاله حاضر، حاصل پژوهشی است در خصوص رابطه بین «گرایش دینی» و «سلامت عمومی» دانشجویان که بر روی تعداد 120 نفر از دانشجویان دوره کارشناسی دانشگاه تبریز (از دانشکده های علوم انسانی، کشاورزی و علوم طبیعی، علوم تربیتی و پایه) انجام پذیرفته است. همه آزمودنی ها که به صورت تصادفی به عنوان نمونه انتخاب شده بودند، همزمان به دو پرسشنامه «گرایش دینی» و «سلامت عمومی» پاسخ دادند. از مجموع داده هایی که به وسیله روش آماری تحلیل رگرسیون چندگانه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند نتایج ذیل به دست آمد: 1. در میان ابعاد، گرایش دینی، کم اعتقادی به دین، دینداری و دین گریزی به ترتیب مناسبترین پیش بینی کننده نارسا کنش وری اجتماعی به حساب آمده اند...

هدف از این تحقیق تعیین میزان تاثیر خانواده، مدرسه و سایر نهاده های اجتماعی در بروز جرم و جنایت در جامعه است. در این مقاله سعی شده تا به نقش علل پدید آورنده و سپس به نقش عوامل پیشگیری کننده توجه گردد. محرومیتهای اقتصادی، تبعیض و نابرابری، جنگ، تراکم جمعیت، خانواده، مدرسه، رسانه های گروهی، تلویزیون، روزنامه ها و ماهواره در پیدایش جرم نقش بسزایی دارند. نقش خانواده از حیث گسسته بودن یا منسجم بودن، میزان تحصیلات والدین و شغل آنان از متغیرهای تعیین کننده جرم خیزی بوده است...