ماهنامه معرفت
سال سیزدهم شماره 7 (پیاپی 82، مهر 1383)

خداوند بی نیاز، مالک تمام هستی است؛ یعنی هر آنچه در آسمان ها و زمین است از آن اوست. هیچ دستور و فرمانی برتر از حکم حضرت رب العالمین نیست. یکی از سرنوشت سازترین دستورات خداوند این است که از عیر خدا، رسول خدا (ص) و جانشینان آن حضرت، اطاعت و پیروی نشود. بنابر ادله متقن خارج از این قانون هیچ کس حق حکومت بر دیگران ندارد. بر اساس همین الگوی حکومتی است که رسول مکرم اسلام (ع) و ائمه معصومین (ع) برای تداوم حکومت الهی با روایات عدیده ای، حاکمیت ولی فقیه جامع الشرایط را تجویز و توصیه نموده اند.

حقوق بشر گر چه در سده اخیر از سوی سازمان ملل متحد و در چند سده قبل در آمریکا و برخی از کشورهای اروپایی مطرح شد، ولی براهین، شواهد و مستندات تاریخی بیانگر این است که حقوق بشر، قبل از هر چیزی ریشه در ادیان الهی دارد و اصول اصلی حقوق طبیعی شامل حق حیات، حق کرامت، حق تعلیم و تربیت، حق آزادی مسئولانه و حق مساوات، مستند به اصیل ترین منابع اسلامی هستند که جامع و خاتم همه ادیان الهی است. حقوق بشر به معنای حقوقی است که انسان ها صرفا به دلیل انسان بودن از آن برخوردارند و چون حقیقت وجودی انسان «از خدا» و «به سوی خدا» و «مستعد برای نیل به کمال شایسته انسانی» است.

در تجارت، اصل سرعت در معاملات تجاری حایز اهمیت است. یکسان سازی قوانین مربوط به بیع در کشورهای گوناگون مورد نظر قانونگذاران است. کنوانسیون بیع بین المللی کالا در صدد ایجاد یک نظم اقتصادی بین المللی و رفع موانع حقوق معاملات بین المللی می باشد. تا کنون بسیاری از کشورها به این کنوانسیون پیوسته اند. در این مقاله، به مسئله «حق حبس» و ماهیت و خصوصیات و آثار آن از نظر کنوانسیون پرداخته می شود و این مسئله از منظر حقوق ایران بررسی می گردد و موارد بدیع و ظریفی از مصادیق این حق، که در کنوانسیون به آنها اشاره شده، و نیز خلاهای قانون داخلی در این خصوص ذکر می شوند.

این مقاله رژیم حقوقی دریای خزر را با توجه به تغییرات جدیدی که در ساختار اتحاد شوروی (سابق) ایجاد شده است، بررسی می نماید. اما لازم است ابتدا موقعیت جغرافیایی دریای خزر و دولت های ساحلی تبیین گردد. این سوال که آیا حقوق بین الملل مربوط به دریاها مقررات کافی ناظر بر دریاهای محصور در خشکی را فراهم نموده اند، باید مورد بحث قرار گیرد. این مقاله رژیم حقوقی دریا رادر قبل و بعد از فروپاشی اتحاد شوروی (سابق) مورد بررسی قرار می دهد.