مجله اطلاعات سیاسی - اقتصادی
سال نوزدهم شماره 3 (پیاپی 208، آذر و دی 1383)

روشنفکران به شیوه های گوناگون در انقلاب های سیاسی و اجتماعی دارای نقش بودند؛ برخی در تولید اندیشه، بعضی در شعله ور کردن انقلاب و پاره ای دیگر در رهبری گروه های سیاسی شرکت داشتند. اندیشه های روشنفکران مذهبی در انقلاب مشروطه ایران در میان گروه های مبارزه راه یافت و به پیروزی انقلاب کمک کرد. آنان در رهبری گروه های سیاسی نیز ایفای نقش کردند. اختلاف نظر علما در انقلاب مشروطه سبب شده است که پژوهشگران در ارزیابی نقش آنان در انقلاب، نظر یکسان نداشته باشند. در واقع تنوع دیدگاه ها و موضع گیری های علمای مذهبی نشان دهنده گرایشهای فکری متفاوت آن هاست.

منطقه گرایی از دهه هشتاد میلادی با شتاب فزاینده در عرصه جغرافیای سیاسی جهان مطرح شده و لازم است با تبیین مفهوم منطقه گرایی به تطبیق آن با پدیده های مشابه پرداخته شود. در روند جهانی شدن، منطقه گرایی در چارچوب گسترده تغییر ساختاری جهانی در حال وقوع است. دنیای معاصر به سرعت در حال حرکت، به سوی شرایطی است که در آن مرزها و قلمروهای ملی اهمیت خود را از دست می دهند. در این روند، توزیع نیروی کار، نقل و انتقالات مالی و پولی و کالا، سخت در حال دگرگونی است. نکته مهم این است که منطقه گرایی تازه، از همگرایی های منطقه ای در دهه های 50 و 60 متفاوت است چرا که در آن تکثر گرایی سیاسی و مرزی مورد تاکید قرار می گیرد.

سده جدید با خود عقاید جدید می آورد. یک باور جدید این است که تنها با رشد اقتصادی نمی توان در مورد یک ملت داوری کرد، بلکه احساس خشنودی، امنیت و رضایت مردمان نیز مهم است. در یک جامعه پایدار، برابری، آموزش، احترام به حقوق انسان ها و برآورده شدن نیازهای اساسی از ملزوممات سلامت اجتماعی است. به راستی سالم ترین کشور کدام است؟ کشوری که به بالاترین رشد اقتصادی را دارد؟ کشوری که بهترین ارائه کننده خدمات بهداشتیی است؟ کشوری که بالاترین میزان امید به زندگی را دارد یا کشوری که کمترین میزان جرم را دارد؟ یا...