فصلنامه بررسی های حسابداری و حسابرسی
پیاپی 44 (تابستان 1385)

تحقیق حاضر به بررسی نقش سود و ارزش دفتری در ارزشیابی حق مالکانه می پردازد و در تحلیل ها از داده های 226 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در فاصله زمانی 1370 تا 1383 استفاده می کند. با استفاده از سود بعد از مالیات و ارزش دفتری سهم در ابتدای دوره، که هر دو بر مبنای هر سهم اندازه گیری و با شاخص عمومی بهای کالاها و خدمات مصرفی در مناطق شهری ایران تورم زدایی شده اند، این تحقیق شواهدی درباره رابطه منفی بین قیمت سهم و سود، و درباره نقش ارزش دفتری حق مالکانه، به عنوان معرف ارزش اختیار واگذاری برای شرکت های گزارش کننده زیان فراهم می کند. این نتایج در برابر تجزیه و تحلیل های حساسیت پایدار هستند.
این تحقیق از دو جنبه در ادبیات حسابداری مشارکت می کند: اول، شواهدی درباره رابطه منفی بین قیمت سهم و سود در یک بازار نوظهور فراهم می کند؛ و دوم، توانسته است با به کارگیری معیاری برای تعیین ارزش اختیار واگذاری در تحلیل ها، نقش اختیار واگذاری را برای متغیر ارزش دفتری سهم تشخیص دهد.

در این مطالعه رابطه بین وجه نقد ناشی از عملیات شرکت های تولیدی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و رفتار اقلام تعهدی اختیاری، طی دوره 1382-1379 مورد بررسی قرار گرفته است. فرض اصلی این تحقیق آن است که در شرکت های تولیدی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، مدیریت سود اعمال می شود و میزان مدیریت سود بستگی به عملکرد شرکت دارد. به منظور بررسی ارتباط مذکور، 12 پرتفوی جداگانه بر اساس وجوه نقد حاصل از عملیات (CFO) ایجاد شد تا وجود تفاوت سیستماتیک در اقلام تعهدی اختیاری بین پرتفوی های مذکور آزمون شود. 3 نوع آزمون مختلف شامل آزمون میانگین اقلام تعهدی، آزمون همبستگی و تحلیل رگرسیون، برای بررسی این که آیا فعالیت های عملیاتی بر تفاوت اقلام تعهدی اختیاری اثر می گذارد، به کار گرفته شده است. نتایج این مطالعه حاکی از تایید فرضیه اصلی تحقیق مبنی بر انجام مدیریت سود در شرکت های مورد بررسی می باشد. هم چنین مشخص گردید، هنگامی که فعالیت های عملیاتی ضعیف است (بر مبنای وجه نقد ناشی از عملیات)، شرکت ها تمایل دارند که استراتژی های افزایش سود در پیش بگیرند. ولی در مورد شرکت های با فعالیت عملیاتی خوب (بر مبنای وجه نقد ناشی از عملیات) در کل کاهش اقلام تعهدی مشاهده می شود ولی با بررسی پرتفوها مشاهده می شود که تعداد قابل توجهی از شرکت های با فعالیت خوب نیز تمایل به سیاست های افزایشی سود از خود نشان می دهند. بعضی از شرکت های با فعالیت های عملیاتی بسیار عالی نیز تمایل به سیاست های کاهشی سود دارد.

هدف از این مطالعه، بررسی انگیزه های مدیران شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران به منظور هموارسازی سود با استفاده از اقلام تعهدی اختیاری است. انگیزهای مورد بررسی شامل اندازه شرکت، مالیات بر درآمد، نسبت بدهی به کل دارایی ها (قرار دادهای بدهی)، انحراف در فعالیت های عملیاتی، و نوسان پذیری سود می باشد. برای آزمون مدل ارتباط بین رفتار هموارسازی سود و پنج عامل که فرض می شود روی رفتار هموارسازی سود تاثیر می گذارند، از تحلیل رگرسیون استفاده شده است. برای دوره تحقیق داده های جمع آوری شده به دو صورت 1) مقطعی برای هر یک از سال های 1380 تا 1383 و 2) تجمعی چهار ساله برای سال های 1380 تا 1383 مورد آزمون قرار گرفته است.
نتایج این مطالعه نشان می دهد که هموارسازی سود با استفاده از اقلام اختیاری توسط مدیران شرکت های ایرانی صورت می گیرد و مالیات بر درآمد و انحراف در فعالیت های عملیاتی محرک های اصلی برای هموار نمودن سود با استفاده از اقلام تعهدی اختیاری می باشند. بر خلاف یافته های محققین غربی اندازه شرکت، نسبت بدهی به کل دارایی ها (قرار دادهای بدهی) و نوسان پذیری سود به عنوان محرک های هموارسازی سود از اهمیت چندانی برخوردار نمی باشند

کیفیت سود موضوعی است که به خصوص بعد از رسوایی های مالی اخیر مورد توجه بسیاری قرار گرفته است. علاوه بر این مساله افزایش سرمایه از محل مطالبات سهامداران در بورس تهران از مسایل مطرح در بازار سرمایه ایران است. تحقیق حاضر ابتدا کیفیت سود شرکت های پذیرفته شده در بورس تهران را در فاصله زمانی 1378 تا 1383 مورد بررسی قرار می دهد و سپس به آزمون رابطه بین کیفیت سود و افزایش سرمایه از محل مطالبات سهامداران می پردازد. در این تحقیق کیفیت سود را به عنوان تفاوت بین جریان های نقد عملیاتی و سود عملیاتی در بلند مدت، تعریف کرده ایم. نتایج حاصله اگر چه نشانگر پایین بودن کیفیت سود در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است، لیکن هیچ رابطه ای را بین کیفیت سود و افزایش سرمایه از محل مطالبات سهامداران نشان نمی دهد

بودجه بندی زمان حسابرسی یکی از مهمترین اقدامات مدیران موسسات حسابرسی در اداره این موسسات می باشد که میزان دقت این بودجه ها می تواند تاثیرات متفاوتی روی کارایی و کار آمدی حسابرس و نهایتا موسسات حسابرسی باقی گذارد. مدیران موسسات حسابرسی بسته به تجربه کاری خود اقدام به پیش بینی زمان مزبور می نمایند. لذا در این تحقیق به بررسی سودمندی اقلام صورت های مالی در تعیین این زمان (بودجه زمانی حسابرسی) پرداخته شده است.
به این منظور تعداد 50 شرکت حسابرسی شده توسط سازمان حسابرسی بصورت تصادفی در طی دوره زمانی 1376-1383 مورد آزمون قرار گرفته اند. بررسی میزان همبستگی و سودمندی اقلام صورت های مالی با زمان حسابرسی شرکت و پیش بینی آن با دو روش رگرسیون ساده و چند متغیره انجام گرفته است. شواهد آزمون آماری انجام شده بیانگر وجود همبستگی مثبت بین این اقلام با زمان حسابرسی می باشد که بسته به نوع متغیر حسابداری میزان همبستگی متفاوت می باشد. متغیرهای "دارایی های جاری" و بدهی های جاری" بیشترین همبستگی را در کل دوره تحقیق با متغیر وابسته تحقیق داشتند.
نتایج این دو روش نشانگر این است که رگرسیون چند متغیره، توان پیش بینی بالاتری دارد و افزودن متغیرهای جدید به مدل، توان پیش بینی آن را افزایش نمی دهد.

موضوع اصلی این تحقیق بررسی و تجزیه و تحلیل رابطه نرخ بازده سهام و نسبت های مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. از این رو در هر گروه نسبت های مالی که دارای همبستگی درونی پایین بوده به عنوان متغیر مستقل و نرخ بازده سهام شرکت ها به عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته شده اند. ایده اصلی فرضیه های ارایه شده آن است که میان نسبت های مالی مطرح شده و نرخ بازده سهام رابطه معنی دار وجود دارد. در این تحقیق اطلاعات مورد نیاز در دوره زمانی 1378 تا 1382 بررسی شد. برای بررسی صحت فرضیه های تحقیق، از روش تلفیق داده های زمانی و مقطعی استفاده شده است. نتایج به دست آمده از بررسی کل شرکت ها و بررسی صنایع به طور جداگانه نشان دهنده آن بود که میان کلیه نسبت های مالی و نرخ بازده سهام رابطه معنی دار وجود دارد. بنابراین کلیه فرضیه های ارایه شده در تحقیق تایید شد.

این تحقیق به دنبال شواهدی درباره دیدگاه حسابرسان، حسابداران، سرمایه گذاران و اعتبار دهندگان (بانک ها) از خدمات غیر حسابرسی و تاثیر آن بر استقلال حسابرس می باشد که آیا استقلال موسسات حسابرسی از طریق ارایه خدمات غیر حسابرسی آسیب می بیند یا خیر و اگر آسیب می بیند چه نوع خدماتی باعث مخدوش شدن استقلال حسابرس می شوند. هم چنین میزان حق الزحمه های غیر حسابرسی و اثر آن بر استقلال حسابرس مورد بررسی قرار گرفته است. سرانجام این تحقیق با در نظر گرفتن آیین رفتار حرفه ای جامعه حسابداران رسمی ایران به دنبال این موضوع است که به استاندارد گذاران در ممنوعیت یا محدودیت برخی خدمات غیر حسابرسی و میزان حق الزحمه های غیر حسابرسی راهنمایی لازم را انجام دهد

سرمایه گذاری از جمله مباحث اقتصادی مالی است که هم از دیدگاه کلان و هم به صورت خرد حایز اهمیت بسیار است. اگر سرمایه گذاری را به تعویق انداختن مصرف فعلی برای دستیابی به امکان مصرف بیشتر در آینده تعریف نماییم، شناسایی فرصت هایی که بتوان از طریق آن ها وجوه بیشتری را برای مصرف در آینده به دست آورد اهمیتی دو چندان پیدا می کند. در این مقاله با اجرای یک مطالعه بر روی داده های تاریخی (ماهانه)، بازده و ریسک چهار فرصت سرمایه گذاری (سرمایه گذاری در سهام، طلا، ارز و سپرده گذاری در بانک) مورد بررسی واقع شده و بر پایه معیارهای بده - بستان ریسک و بازده، هر یک از آن ها با یکدیگر مورد مقایسه قرار گرفته اند. برآیند این پژوهش نشان می دهد که در میان فرصت های جایگزین، در دوره مورد بررسی سرمایه گذاری در سهام بازده بیشتری را نصیب سرمایه گذاران کرده است. ضمن آن که ریسک نسبی سهام (به ازا بازده) نیز در قیاس با فرصت های ریسکی سرمایه گذاری (طلا و ارز) برای سرمایه گذاران دارای مطلوبیت است