فصلنامه پژوهش های مدیریت راهبردی
پیاپی 39 (بهار 1387)

نه تنها در ایران، بلکه در سایر نقاط جهان نیز دانشگاه ها به علت وجود عرضه زیاد به تدریج با تقاضای کمتری روبرو می شوند. این ویژگی با افزایش روزافزون مراکز آموزش عالی به تدریج به مراحل بحرانی خود خواهد رسید.اما فزونی جمعیت در برخی از کشور ها و نیز پدیده مهاجرت، از سوی دیگر، شناسائی عوامل موثر بر مکان یابی جهت تاسیس مراکز آموزش عالی و نیز استراتژی های تاسیس، توسعه، و یا تمرکز، تفکر استراتژیست های سطح عالی دانشگاه را به خود مشغول کرده است. الگوریتم های ریاضی مطرح شده در ادبیات پژوهش عملیاتی اغلب با شاخص های کمی در گیر بوده، و از طرفی تعداد قلیل این شاخص ها فضای عملیاتی بودن آن را تا حد زیادی کاهش می داده، و نیز غالبا هدف آن بهینه سازی مکان استقرار بوده است.
در این مقاله با استفاده از یک متدولوژی تصمیم گیری گروهی سعی شده تا با افزایش تعداد شاخص ها و نیز وجود همزمان تعداد شاخص های کمی و کیفی از یک سو و پیدا کردن حداکثر رضایت تصمیم گیرندگان به جای بهینه سازی از سوی دیگر به یک راه کار عملی دست پیدا کنیم. از آنجا که تعداد وجود دانشگاه و تفاوت در چگالی تراکم دانشگاه در استان های مختلف کشور ایران به عنوان یک مساله مهم همسو با توسعه در ایران مطرح شده است و نیز تمایل دانشگاه آزاد اسلامی برای مطالعات علمی در این حوزه، مطالعه موردی دانشگاه آزاد اسلامی انتخاب شده است.

اگر بپذیریم که فرهنگ زیر بنای جامعه است و چنانچه هدف از فعالیت های فرهنگی و توسعه فرهنگی در یک جامعه را تغییر در رفتار یا رفتارهایی از جامعه بدانیم؛ این پذیرش، دست اندرکاران را بر آن می دارد که برای دستیابی به اهداف خود برنامه ریزی در حوزه فرهنگ را سرلوحه ی کار خود قرار دهند. بنابراین در نخستین گام باید مشخص کنند که کدام رفتار یا رفتارها باید دستخوش تغییر قرار گیرند، و رفتار مطلوب چه مشخصه هایی دارد. پس از آن برای رسیدن به هدف تعیین شده سلسله فرآیندهای مورد نیاز را طراحی و اجرا کنند. برنامه ریزی مهمترین وظیفه هر مدیر و یا سازمانی است که با منابع محدود سعی در نیل به اهداف مشخص دارد. در ادبیات مربوط به برنامه ریزی اصطلاحاتی همچون، برنامه ریزی اقتصادی و اجتماعی، مفاهیمی جاافتاده و رایج هستند. ولی برنامه ریزی فرهنگی، اصطلاحی است که اگرچه در برخی از کشورهای پیشرفته سالیان درازی است که مدنظر برنامه ریزان قرار گرفته است واز دهه 1990بسیاری از شهرهای اروپا در موقعیتهای مختلف برنامه ریزی فرهنگی را به عنوان ابزاری برای توسعه شهرهای قدیمی، تاسیس شهرهای جدید با تمرکز در شهرها، بازارها و پیرامون شهرها در جهت توسعه سرمایه اجتماعی و توسعه محیط های خلاق بکار گرفتند. ولیکن برنامه ریزی فرهنگی در کشور ما سابقه چندانی ندارد و مروری به جایگاه بخش فرهنگ در چند برنامه کلان اقتصادی _ اجتماعی کشور که در سال های قبل و بعد از انقلاب اجرا شده است، صحت این ادعا را کاملا روشن می کند. لذابا توجه به اهمیت برنامه ریزی، به ویژه در حوزه فرهنگی در این مقاله به معرفی برخی از مدلهای برنامه ریزی فرهنگی پرداخته شده است.

در این مطالعه رابطه بین نسبت بدهی و هزینه سرمایه در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی دوره 85- 1381 مورد بررسی قرار گرفته است. فرض اصلی این تحقیق بیان می کند بین نسبت بدهی و هزینه سرمایه در شرکت های پذیرفته شده در بورس رابطه معنی داری وجود دارد. برای بررسی این فرض یک بار این رابطه برای کل اعضای نمونه بررسی شد و بار دیگر شرکت ها به دو گروه اهرمی و غیر اهرمی تفکیک گردیدند که یک گروه به عنوان گروه آزمایش وگروه دیگر گروه کنترل در نظر گرفته شد. روش تحقیق این فرض نیمه تجربی می باشد. از اهداف دیگر این تحقیق بررسی رابطه ریسک تجاری وسود خالص با نسبت بدهی می باشد. تحقیق حاضر از نظر روش کلی تحقیق توصیفی-تحلیلی مبتنی بر تجربیات گذشته یا پس رویدادی است. یافته های تحقیق حاکی از عدم وجود یک رابطه معنی دار بین نسبت بدهی با هزینه سرمایه وبازده حقوق صاحبان سهام است در ایران است. در حالی که رابطه معکوس در صد تغییرات سود خالص و ریسک تجاری با نسبت بدهی و عدم استقلال (وابستگی) آنها با این نسبت اثبات شده است.

طراحان استراتژی سازمانها برای اینکه سازمان خود را به سوی کسب موفقیت های بیشتری هدایت کنند، منطبق با سه مرحله متداول در مدیریت استراتژیک (تدوین، اجرا و ارزیابی) اقدام به تعیین استراتژی های سازمان می نمایند.
دقت در استخراج داده ها، جهت ترسیم وضعیت موجود و وضعیت مطلوب با کمک افراد خبره و کاربران نهایی، موضوع مهمی است که منجر به طرحریزی راهبردی؛ به منظور حصول نتایج مورد نظر می شود.
ذینفعان ممکن است در این روش، (به دلیل عدم آگاهی یا درک متفاوت از پرسشها)، به سئوالات پاسخ اشتباه بدهند. یا اینکه به دلیل مشغله زیاد و کم اهمیت دانستن این پرسش ها، گزینه ها را با بی دقتی انتخاب و یا اینکه هیچ گزینه ای را انتخاب نکنند. لذا برای بررسی این موارد می توانیم از راه حلهای نوین و الگوریتم های داده کاوی در این زمینه استفاده نماییم. بدین ترتیب که با کاوش بر روی پاسخنامه سازمان های مشابه و استخراج قوانین و دانش نهفته در آنها می توانیم به معیاری در زمینه ارتباط بین بخشهای مختلف در زمینه برنامه ریزی استراتژیک دست یابیم. به عنوان یک روش برای انجام این کار، می توانیم با توجه به معیار وضعیت فعلی، پاسخهای مشکوک را استخراج و با بررسی پاسخهای افراد مربوطه، به نتایجی دست یابیم.
در این مقاله ضمن توصیف مبانی مدیریت استراتژیک و داده کاوی، قواعد انجمنی نیز توضیح داده می شوند و در ادامه با استفاده از قواعد انجمنی و طرح آزمایشات صورت گرفته و نتایج بدست آمده، چگونگی تدوین استراتژی سازمانها به روش قواعد انجمنی تشریح می گردد.

ارتقاء کشور و بهره وری ملی در سایه کار و تلاش میسر شده و زمانی می توان به این هدف والا دست یافت که مایه اصلی این تلاش؛ یعنی انسانهای تلاشگر، کارطلب، و مجهز به وجدانهای بیدار در جامعه وجود داشته باشند. از جمله معضلات ریشه ای و اساسی جامعه ما در جهت دستیابی به توسعه فرهنگی، اقتصادی، و اجتماعی، ضعف وجدان کاری در میان بخش قابل توجهی از شاغلین کشور است؛ که جلوه های آن در مؤلفه ها، ساختارها و نمودهای اقتصادی به وضوح مشاهده می شود و عوامل متعددی نیز در این رابطه دخیل هستند که عوامل اجتماعی، سازمانی، و فردی از مهمترین آنها به شمار می روند. لذا در این مقاله سعی بر آن است تا تعریف وجدان، و وجدان کار و عوامل درون سازمانی مؤثر در شدت و ضعف وجدان کاری مورد توصیف و تبیین قرار گرفته و چارچوب نظری تحقیق مطرح، و سپس مدل مفهومی پژوهش ارائه، و سؤالات، فرضیات و اهداف پژوهش مطرح می گردد.
در خاتمه ضمن ارائه اطلاعات مربوط به تست فرضیات به نتایج حاصله از پژوهش و پیشنهادها نیز اشاره شده است.

دلیل اصلی معرفی مدل نا اطمینانی به مدل های متعارف، شواهد مستند و معتبری حاکی از ناتوانی های مختلف مدل های انتظارات عقلایی در توضیح برخی ویژگی های بازار ارز خارجی علی الخصوص نوسانات نرخ های ارز و پیش بینی نرخ های آتی بوده اند. به همین دلیل در این تحقیق مدل پولی متعارفی معرفی شد که فعالان بازار در آن با استفاده از قواعد یادگیری تطبیقی درباره ساختار اقتصادی پیرامون یاد می گیرند. علیرغم آنکه در مدل معرفی شده فرض می شود که فعالان بازار از فرآیند تصادفی که متغیرهای اساسی را هدایت می کنند، آگاهی دارند، اما در اینجا نیز فعالان بازار از مقادیر پارامتری که از طریق یادگیری حداقل مربعات بدست می آید، اطلاعی ندارند. تحت چنین شرایطی تلاش شد تا پیش بینی های مدل تحت یادگیری تطبیقی با اشکال متعارف شکل دهی به انتظارات مقایسه گردد. یافته هایی که در این تحقیق برای نرخ های برابری ریال در مقابل ارز چند کشور مختلف بدست آمده نشان می دهد که مدل تحت یادگیری تطبیقی در توضیح نزدیک تر به واقعیت رفتار نرخ های ارز بر هر دو مدل متعارف انتظارات برتری دارد. در نهایت نتایج این تحقیق نشان داد که حتی در شرایطی که بازار با نوسانات محدود و هدایت شده مواجه باشد و نا اطمینانی نیز در بازار بر پیچیدگی های آن افزوده باشد، هنوز فعالان بازار از روش های یادگیری برای بهبود پیش بینی های خود استفاده می کنند.

این پژوهش با 2 هدف عمده؛ یکی شناسایی عوامل کلیدی موفقیت وب سایتهای خرید و فروش الکترونیکی در ایران، و دیگری اولویت بندی این عوامل صورت گرفته است.در مرحله اول، از طریق مصاحبه با خبرگان تجارت الکترونیک و همچنین بررسی کامل ادبیات تحقیق، فهرستی شامل 21 عامل کلیدی موفقیت استخراج گردید و با استفاده از پرسشنامه درجه اهمیت هریک از عوامل از دید خبرگان و متخصصان امر، تعیین شد. سپس، با استفاده از نتایج حاصل از توزیع پرسشنامه، اجرای تحلیل عاملی و مصاحبه با خبرگان، 21 عامل به دو دسته کلی اهرمهای درون سازمانی و اهرمهای برون سازمانی تقسیم شدند.یافته های اصلی این پژوهش، مدل مفهومی عوامل کلیدی موفقیت وب سایتهای خرید و فروش الکترونیکی و اولویت بندی عوامل اصلی مطرح شده (با استفاده از نرم افزار LISREL) در این مدل می باشد که استفاده از آنها، کمک شایانی به مدیران وب سایتهای خرید و فروش الکترونیکی در جهت ارتقاء خدمات آنها نموده و راهنمای بخش سیاست گذار در حوزه تجارت الکترونیک خواهد بود.

با توجه به اهمیت روزافزون به کارگیری اینترنت در تجارت، این پژوهش به شناسایی و تبیین عوامل مرتبط با اثربخشی بازاریابی اینترنتی بین المللی در 5 سطح: عوامل مرتبط به استراتژی، وب سایت، عوامل داخلی، عوامل خارجی، و عوامل بین المللی می پردازد که این پنج سطح با26 متغیر و در قالب شش فرضیه مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. جامعه آماری انتخاب شده شرکت های عضو تشکل های صادراتی ایرانی دارای وب سایت در سال 1386 می باشد که از طریق سایت سازمان توسعه تجارت و دایرکتوری های موجود به تعداد 151 شرکت در 7 صنعت، به صورت طبقه بندی نمونه گیری شدند. روش های آماری توصیفی و استنباطی آن با استفاده از نرم افزارهای spss، lisrel، excel انجام شد، که در آن از تکنیک تحلیل عاملی، آزمون همبستگی، تحلیل رگرسیون و مقایسه میانگین ها استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان دادند که عوامل زیر به ترتیب اولویت در اثربخشی بازاریابی اینترنتی بین المللی شرکت های عضو تشکل های صادراتی ایرانی تاثیر دارند:1-عوامل مرتبط داخلی 2- عوامل مرتبط طراحی وب سایت 3- عوامل مرتبط خارجی 4- عوامل مرتبط استراتژی 5- عوامل مرتبط جهانی