مجله بیمارستان
سال چهاردهم شماره 4 (زمستان 1394)

سیستم های سلامت به ویژه بیمارستان ها، با ریسک های متعددی در محیط مواجه می شوند که روی عملکرد سیستم تاثیر می گذارد و کارایی را ضعیف تر می کند. شاخصهای مهندسی مقاومت پذیری و ایمنی، قادرند سیستم های پرخطر را در مقابل مواجهه با تغییرات ناگهانی پایدار نگه دارند و یا تاثیرات منفی ناشی از این تغییرات را در سیستم به حداقل رسانند.
این مطالعه، مفهومی جدید از ترکیب شاخصهای مهندسی مقاومت پذیری و ایمنی و مدت زمان انتظار را در کنار هم به عنوان شاخص کارایی در ارزیابی عملکرد بیمارستان ها در نظر گرفته است و به مقایسه عملکرد بیمارستان های دولتی و خصوصی می پردازد. به منظور ارزیابی عملکرد از یک روش ترکیبی شبیه سازی و روش تصمیم گیری چند معیاره استفاده شده است. در روش تصمیم گیری چند معیاره، از روش خروجی محور تحلیل پوششی داده ها استفاده شده است.
نتایج نشان می دهد که شاخصهای مهندسی مقاومت پذیری و ایمنی نقش مهمی در تعیین کارایی بیمارستان ها ایفا می کنند، همچنین نتایج خروجی از تحلیل داده های جمع آوری شده نشان می دهد که عملکرد بیمارستان های خصوصی به مراتب بهتر از بیمارستان های دولتی می باشد.
نتایج نشان می دهد که شاخص کارگروهی نسبت به سایر شاخصهای کارایی در نظر گرفته شده، تاثیر بیشتری در تعیین سطح عملکرد بیمارستان ها داشته است. مدیران اجرایی سیستم های سلامت و درمان می بایست با اتخاذ سیاست های بهبود کارایی و عملکرد در کنار شاخص کارگروهی به سایر شاخصهای مهندسی مقاومت پذیری توجه بیشتری داشته باشند.

میزان شیوع و بروز مرحله نهایی بیماری کلیوی که نیازمند روش درمان جایگزینی کلیه است رو به افزایش است. این مطالعه با هدف مقایسه هزینه اثربخشی دو روش درمانی استفاده همودیالیز به مدت طولانی و پیوند کلیه با استفاده از شاخص دالی انجام شد.
این پژوهش به صورت توصیفی- تحلیلی به منظور مقایسه هزینه اثربخشی دو روش درمانی استفاده همودیالیز به مدت طولانی و پیوند کلیه با استفاده از شاخص دالی در بیمارستان افضلی پور کرمان سال 91 انجام شد. مدل درخت تصمیم گیری و نرم افزار تری ایج 11 برای تحلیل یافته ها استفاده شد. هزینه ها و پیامدها در این پژوهش از دیدگاه بیمار مورد بررسی قرار گرفت.
هزینه پیوند کلیه 165 میلیون ریال، اثربخشی پیوند کلیه4.40 دالی، هزینه دیالیز مزمن 1میلیارد و 283میلیون ریال و اثربخشی دیالیز مزمن6.52 دالی بدست آمد. نسبت هزینه اثربخشی برای دیالیز196میلیون ریال/ دالی و برای پیوند کلیه 37 میلیون ریال/ دالی بدست آمد. با توجه به یافته های مطالعه پیوندکلیه از دیالیز هزینه اثربخش تر است.
این مطالعه پیوندکلیه را به دلیل کیفیت زندگی بهتر و امید به زندگی بیشتر نسبت به دیالیز پیشنهاد می کند. نتایج بدست آمده می تواند به تصمیم گیری دولت برای اینکه منابع بیشتری را به پیوند اختصاص بدهد کمک کند. همچنین روش مورد استفاده در این پژوهش می تواند در تحلیل هزینه اثربخشی پیوند دیگر ارگان ها بکار گرفته شود.

سه محور سلامتی، پاسخگویی و تامین مالی عادلانه به عنوان اهداف اصلی هر سیستم بهداشتی معرفی شده اند. در این پژوهش، میزان پاسخگویی بیمارستان های خصوصی و تامین اجتماعی شهر تهران در سال 1392 بررسی شده است.
مطالعه حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی می باشد که به صورت مقطعی در 10 بیمارستان شهر تهران انجام شده است. جامعه پژوهش را کلیه بیماران بستری و سرپایی مراجعه کننده به این بیمارستان ها در سال تحقیق تشکیل داده که از بین آنها 333 نفر به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه پیمایش جهانی سلامت سازمان جهانی بهداشت استفاده گردید. داده ها با استفاده از آزمون های آماری کروسکال والیس و من ویتنی توسط نرم افزار SPSS17 تحلیل گردید.
میانگین نمره پاسخگویی از دیدگاه بیماران بستری و سرپایی به ترتیب 60 /0±7 /3 و 71 /0±1 /4 به دست آمد. نمره پاسخگویی در بیمارستان های خصوصی (4/4) بالاتر از بیمارستان های تامین اجتماعی(2 /3) ارزیابی شده و تفاوت بین این دو دسته بیمارستان از نظر میزان پاسخگویی، هم از دیدگاه بیماران سرپایی (0.001=p) و هم بیماران بستری (0.001=p) معنادار بوده است.
ابعاد پاسخگویی در بیمارستان های مورد مطالعه در حد متوسط به بالا ارزیابی گردید. اما این میزان در بیمارستانهای خصوصی نسبت به تامین اجتماعی دارای وضعیت بهتری بوده است. این واقعیت لزوم توجه بیشتر مدیران بیمارستان ها به مشتری و توجه به انگیزاننده ها و مکانیزم هایی جهت پاسخگویی بهتر و ارائه خدمات با کیفیت تر به ویژه در بخش دولتی را می طلبد.

سازمان های بهداشتی و درمانی نقش به سزایی در پیشگیری از بیماری ها و حفظ و ارتقای سلامت جامعه دارند. ارائه خدمات با کیفیت بالای بهداشتی و درمانی به کارکنان دارای دانش، مهارت، توانایی و انگیزه بالا نیاز دارد. نارضایتی شغلی کارکنان در این سازمانها موجب کاهش کیفیت خدمات ارائه شده خواهد شد.
این مطالعه با هدف بررسی تاثیر مدیریت کیفیت بر میزان رضایت کارکنان بخش مراقبتهای ویژه تنفسی در بیمارستان شهید دکتر لبافی نژاد انجام شد. روش بررسی پژوهش حاضر یک مطالعه اقدام پژوهی مشارکتی بوده که در بخش مراقبت های ویژه تنفسی بیمارستان شهید دکتر لیافی نژاد در سال 1392 (به مدت یک سال) انجام شد. در این پژوهش با استفاده از مدل ده مرحله ای مدیریت کیفیت مصدق راد فرایندهای کاری بخش استاندارد و ارتقا یافتند. میزان تاثیر مدیریت کیفیت بر رضایت کارکنان در بخش مذکور، قبل و بعد از اجرای مدل با استفاده از پرسشنامه رضایت شخصی سنجیده شد. داده ها با استفاده از نرم افزار spss مورد پردازش قرار گرفتند.
میزان رضایت کارکنان بیمارستان در سال 1391 حدود 6 /56 درصد بوده است. بیشترین میزان رضایت کارکنان در حوزه های همکاران، فراهم بودن امکانات برای انجام کارها و شرایط کاری و بیشترین حوزه نارضایتی آنها در زمینه حقوق و دستمزد، ارتقا، مدیریت، ماهیت کار و امنیت شغلی بود. کارکنان از عدم وجود سیستم پاداش و قدردانی مناسب، سیاست های سازمانی، محیط کاری پر استرس، فشار کاری زیاد، عدم وجود ترفیعات عادلانه و حمایت کم مدیریت از کارکنان اظهار نارضایتی کردند. گروه بهبود کیفیت بخش با بررسی و استانداردسازی فرایندهای کاری بخش، تعیین اهداف برای فرایندها و ارتقای آنها اقدامات مورد نیاز برای بهبود فرایندهای کاری و افزایش رضایت کارکنان را انجام دادند. رضایت کارکنان در پایان سال 1392 به 3 /68 درصد افزایش یافت (6 /20 درصد بهبود). میزان تمایل کارکنان به ترک سازمان به میزان 28 درصد کاهش یافت.
به کار گیری یک مدل مناسب مدیریت کیفیت می تواند باعث بهبود رضایت شغلی کارکنان و کاهش میزان تمایل آنها به ترک سازمان شود. موفقیت سیستم مدیریت کیفیت مستلزم تعهد مدیران ارشد، بستر سازی مناسب و آموزش تمامی کارکنان و مشارکت فعال آنها است.

این مطالعه با هدف تعیین طول مدت بستری در بخش مراقبتهای ویژه (آی سی یو) و عوامل موثر بر آن، بعنوان گامی در جهت کمک به بازنگری سیاستهای بیمارستانی، استفاده مناسب تر از منابع و بهبود کارایی در سیستم سلامت شکل گرفته است.
این پژوهش بصورت مقطعی و در 9 آی سی یو جنرال از بیمارستانهای دانشگاه علوم پزشکی تهران و بر روی 246 بیمار انجام گردید. متغییرهایی مثل سن، نوع بیماری، وجود عفونت بیمارستانی، APACHE II score (Acute Physiology and Chronic Health Evaluation II)، و غیره مورد بررسی قرار گرفتند. برای آنالیزهای آماری از نرم افزار spss و از آزمون نان پارامتریک Mann Witney U و رگرسیون استفاده گردید.
میانگین طول مدت بستری بیماران 19.2±8.6 و میانه آن (7-1) 2 روز بود. مرگ و میر بیماران 19.9% (49 بیمار) بود. میانگین سن 22.07±52.7 بود که با افزایش سن طول مدت بستری افزایش یافت (0.35=r، 0.001< p). میانگینAPACHE II score بیماران 6±14.2 بود و ملاحظه گردید که با افزایش امتیاز طول مدت بستری بیشتر می شود (0.19=r، 0.01=p). در بیماران با تشخیصهای جراحی، میانگین طول مدت بستری 6.71 روز کمتر بود. از جمله عوامل موثر دیگر عفونت بیمارستانی (0.001p<)، نیاز به تهویه مکانیکی در 24 ساعت اول بستری (0.001p<) و سابقه بیماری قبلی (0.012=p) بودند که بصورت معنی داری باعث افزایش طول مدت بستری شدند.
از جمله مهمترین عوامل تاثیر گذار بر طول مدت بستری در این مطالعه نوع بیماری، عفونت بیمارستانی و سن بیماران بودند، لذا اجرای مداخلات اثربخش تر در حفظ ایمنی و سلامت بیماران از جمله اقدامات پیشنهادی می باشد. با توجه به اینکه نصف بیماران کمتر از دو روز بستری بودند،گذاشتن پروتکلهایی برای استفاده بهتر از منابع آی سی یو برای بیمارانی که واقعا نیازمند هستند امری ضروری می باشد.

دیابت نوع دو از بیماری های مزمن بوده که با توجه به شرایط زندگی در عصر حاضر شیوع بالاو صعودی دارد. با توجه به اینکه مراقبت ارائه شده با استاندارد های مراقبت بیماران مبتلا به دیابت فاصله زیادی دارد، شکاف فوق هزینه های زیادی به سیستم سلامت کشور تحمیل کرده است. به منظور از بین بردن این شکاف مطالعه ای با هدف اندازه گیری کیفیت فنی در مراقبت های ارائه شده به بیماران مبتلا به دیابت نوع دو طراحی و اجرا گردید.

مطالعه ی حاضر از نوع توصیفی- مقطعی بوده که با شرکت 180نفر از بیماران مبتلا به دیابت نوع دو و به صورت در دسترس از میان بیماران دارای پرونده ی پزشکی صورت گرفت. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه 3 قسمتی شامل وضعیت بیمار، اطلاعات دموگرافیک، سوالات کیفیت فنی بود که روایی و پایایی آن تایید شده بود. برای تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده از نرم افزار 13 SPSS استفاده شد.

در مطالعه حاضر کیفیت فنی کل با امتیاز 2.9 نسبت به عدد ملاک 5 پایین بوده است. مولفه های اصلی کنترل بیماری دیابت(HbA1c، فشارخون، چربی خون) طبق راهنمای کشوری مراقبت از بیماران دیابتی در ایران از استاندارد قابل قبولی برخوردار بوده و به خوبی کنترل شده اند.

با توجه به شکاف موجود بین استاندارد های از پیش تعریف شده و مراقبت های دریافت شده توسط بیماران فرصت مناسبی برای بهبود کیفیت خدمات مهیا می باشد

پاسخگویی اورژانسی بیمارستان ها در مقابله با حوادث و بلایا لازمه ی موفقیت آنها در ارائه خدمات باکیفیت است. هدف از این مطالعه بررسی وضعیت پاسخگویی اورژانسی بیمارستان های شهر کرج در مقابله با حوداث و بلایا می باشد.
مواد و این مطالعه از نوع توصیفی- مقطعی بوده که در سال 1391 در 13بیمارستان کرج انجام شد. برای جمع آوری اطلاعات از چک لیست پاسخگویی اورژانسی بیمارستان های سازمان سلامت جهانی (2011) با تعداد 90 سوال در 9 قلمرو آمادگی (کنترل و فرماندهی، ارتباطات، ایمنی و امنیت، تریاژ، افزایش ظرفیت، تداوم خدمات ضروری، منابع انسانی، مدیریت منابع، بازیابی پس از حادثه) استفاده شد. تحلیل داده ها با استفاده از آزمونهای توصیفی به وسیله نرم افزار SPSS-20 صورت گرفت.
میانگین پاسخگویی اورژانسی بیمارستان های کرج در مقابله با حوداث و بلایا، 17 /44 درصد بود. بیشترین پاسخگویی در بین قلمروهای مورد مطالعه مرتبط با تریاژ بیمارستان ها (30/70%) و بدترین وضعیت آمادگی مربوط به بازسازی پس از حادثه بود که تنها 87 /24 درصد از آن تکمیل شده است.
تنها 17 /44 درصد از بیمارستانی های مورد مطالعه در مقابل حوادث و بلایا پاسخگو بودند. ضرورت برنامه ریزی و ارائه چارچوبی مدون و اجرای آن برای مقابله با حوداث و بلایا در تمام بیمارستان ضروری است و نباید از نقش برجسته بیمارستان ها در خدمات رسانی در مواقع بحران غافل ماند و اولویت آن را در برنامه ها و بودجه ها در نظر گرفت.

بیمارستانهای امروز، در یک محیط متغیر و رقابتی فعالیت می کنند و برای حضور موفق در این محیط، نیاز به شناخت نقاط قوت و ضعف خود داشته تا بر اساس آن راهبردهای مناسب را طراحی کنند. در این مطالعه تلاش می شود با استفاده از مدل وایزبورد محیط داخلی یک بیمارستان ارزیابی شده و سپس رابطه آن با مولفه های موفقیت سازمانی تحلیل شود.
مطالعه حاضر یک مطالعه مقطعی- تحلیلی و کاربردی است. ابزار جمع آوری داده ها، پرسشنامه ترکیبی مشتمل بر سه بخش اطلاعات فردی، پرسشنامه مدل وایزبورد و ارزیابی مولفه های موفقیت سازمانی است. نمونه ای به حجم 150 نفر از کارکنان شاغل به کار در بیمارستان صنعت نفت گجساران انتخاب گردید که از این میان 124 نفر با تکمیل پرسشنامه در مطالعه شرکت نمودند. برای تحلیل داده ها از آماره های توصیفی و آزمون همبستگی پیرسون استفاده گردید.
بیمارستان مورد مطالعه در ابعاد هدفگذاری (امتیاز 62 /3) و رهبری (امتیاز65 /3) داری قوت نسبی و در ابعاد پاداش ها (امتیاز 67 /4) و ارتباطات(11 /4) دارای ضعف نسبی است. از نظر مولفه های موفقیت در ابعاد سرعت (28 /3) و انعطاف(83 /3) وضعیت بهتری نسبت به نوآوری (12 /4) و انسجام(05 /4) دارد.
مدل وایزبورد ابزار مناسبی برای شناخت محیط داخلی بیمارستان است. بیمارستانها می توانند با شناخت دقیق و اصلاح چالش های داخلی خود برای کسب موفقیت سازمانی در عرصه های رقابت، اقدام نمایند.

در روش هزینه یابی برمبنای فعالیت(ABC) ابتدا فعالیت ها شناسایی شده و بعد هزینه های مستقیم و بالاسری مربوط به هر فعالیت براساس مبناهای تسهیم محاسبه می گردد. هدف این پژوهش تعیین بهای تمام شده خدمات در بخش هماتولوژی بیمارستان امام رضا (ع) تهران با روش ABC می باشد. روش پژوهش: پژوهش حاضر یک مطالعه کاربردی و مقطعی می باشد. داده های مربوط به فهرست هزینه های اختصاصی و بالاسری خدمات بخش هماتولوژی بیمارستان امام رضا(ع) با روش هزینه یابی برمبنای فعالیت در نیمسال اول 1393جمع آوری شدوبرای تسهیم هزینه ها به خدمات بخش هماتولوژی، ابتدا مبناهای تسهیم تعیین و سپس با استفاده از روش تسهیم مستقیم هزینه ها برآورد گردید.
یافته های این پژوهش نشان داد که هزینه هرآزمایش CBC، لام مالاریا، شمارش سلولی مایعات -بیولوژیک و شمارش رتیکولوسیت ها(رتیک) به ترتیب 72673، 64678، 48509 و 48508ریال بوده است. در بین مراکز هزینه ای به ترتیب بیشترین هزینه ها مربوط به استهلاک ساختمان(بالاسری)(714117127ریال) و پرسنل هماتولوژی) 4182223581 ریال(و مواد مصرفی هماتولوژی(110635349 ریال) بود.
طبق یافته های این پژوهش تعرفه ها با هزینه های برآورد شده اختلاف دارند و فقط تعرفه شمارش سلولی مایعات بیولوژیک بیشتر از هزینه برآورد شده است، بقیه تست ها تعرفه کمتر ازهزینه براورد شده دارند که باعث زیان مالی ازمایشگاه می شود. برای کنترل هزینه ها یا افزایش بهره وری ابتدا باید روی هزینه های استهلاک ساختمان تمرکز کرد (به عنوان مثال افزایش تعداد تستها) و بعد برای افزایش بهره وری نیروی انسانی و مواد مصرفی بخش هماتولوژی برنامه ریزی مناسب انجام گیرد. با انجام هزینه یابی بدون محاسبه استهلاک ساختمان همه ی تعرفه ها بالاتر از هزینه براورد شده بودند.

برنامه استراتژیک دربیمارستانها به خودی خود به اجرا در نخواهد آمد و مدیرانی که می خواهند برنامه ریزی استراتژیک را برای دستیابی به موفقیت مورد استفاده قرار دهند، موانعی بر سر راه اجرای آن دارند. هدف از این پژوهش آن است که با بررسی دیدگاه مدیران، موانع اجرای برنامه استراتژیک در بیمارستانها شناسایی شود.
این پژوهش به صورت توصیفی- مقطعی در تمامی بیمارستانهای شهرکرمان در سال1393 انجام شده است. تعداد کل نمونه ها 53 نفر از روسا، مدیران داخلی، بهبود کیفیت، دفاتر پرستاری و مجریان برنامه استراتژیک بیمارستانها بوده و انتخاب نمونه ها بصورت سرشماری صورت گرفته است. داده ها با استفاده از پرسشنامه شامل اطلاعات دموگرافیک و عوامل انسانی، فرایندی، ساختاری و نهادی تاثیر گذار در اجرای استراتژی ها، جمع آوری گردید. تجزیه و تحلیل داده ها با SPSS 21 انجام شد.
نتایج نشان داد که موانع اجرای برنامه استراتژیک به ترتیب مرتبط با عوامل ساختاری(68 /6±71 /27)، عوامل فرایندی (06 /10±54 /19)، عوامل انسانی (37 /5±09 /19) و عوامل نهادی (52 /4±73 /15) می باشد. بین میزان سوابق مدیریت و موانع اجرای برنامه استراتژیک در بیمارستانها، ارتباط معنی داری وجود ندارد(05 /0> P).
بحث و روسا و مدیران بیمارستانها بایستی از موانع یا عوامل شکست تصمیمات استراتژیک دربیمارستانها آگاهی کامل داشته تا در زمان اجرای فرایند مدیریت استراتژیک، با آینده نگری و مدیریت بهتر یا تغییر رویکردها بتوانند به نتایج دلخواه دست یابند.

در قرن معاصر، بهره گیری از مدل تعالی سازمانی، به عنوان چارچوبی مناسب جهت راهبری سازمان به سوی ارائه خدمات با کیفیت بالاتر، مورد توجه سازمان های مهم جهانی به خصوص سازمان های خدماتی متناسب با آرمان و ماموریت شان، قرار گرفته است. در این راستا مطالعه حاضر با هدف تعیین کیفیت خدمات پرستاری ارائه شده را استفاده از مدل سروکوال با توجه به میزان اجرایی شدن مدیریت فرآیندی (EFQM) در بیمارستان شهید بهشتی کاشان در سال 1392 را مورد بررسی قرار دهد.
در پژوهش کمی، مقطعی، همبستگی وکاربردی حاضر که در سال 1392 انجام شد، جهت ارزیابی کیفیت خدمات پرستاری از نظرات 200 نفر از بیماران بستری بالاتر از 48 ساعت به صورت تصادفی و با استفاده از پرسشنامه استاندارد و تعدیل شده 4 بخشی سروکوال (Servqual) در مقیاس لیکرت استفاده شد. روایی پرسشنامه مزبور توسط شاخص محتوا1و پایایی آن با استفاده از نرم افزار SPSS16 و با روش آلفای کرونباخ 91 /0 محاسبه شد. به منظور ارزیابی عملکرد بیمارستان بر اساس الگوی مدیریت فرآیندی(EFQM) از پرسشنامه استاندارد الگوی تعالی سازمانی که توسط 5 تن از ارزیابان آموزش دیده تکمیل شد، استفاده گردید. روایی پرسشنامه بر اساس نظرات خبرگان و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ آزمون شده و 94 /0 به دست امد. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS 16 وآمار توصیفی و آزمونهای اماری رگرسیون چند متغیره در سطح معنی داری 05 /0=α تحلیل شدند.
داده های حاصل از 200 پرسشنامه تکمیل شده مورد تحلیل قرار گرفتند. پاسخگویان شامل 104 (52%)زن و 96 (48%)مرد بودند. میانگین طول مدت بستری انان 12/9±69 ساعت بود. میانگین سنی بیماران 02 /12± 37 سال بود. 78 نفر از بخش های داخلی، 57 نفر از بخش های جراحی،16 نفر از سی سی یو، 11 نفر از بخش عفونی، 21 نفر از بخش قلب، 17 نفر از بخش بستری زنان و زایمان، انتخاب شدند. میانگین و انحراف معیار ابعاد کیفیت خدمات از دیدگاه بیماران به ترتیب قابلیت اطمینان 2/1±01/4 (65%)، پاسخگویی 8 /0±9 /3 (55%)، تضمین 7 /0±1/1(60%)، همدلی92 /0±8 /3 (54%) و کیفیت کلی خدمات پرستاری بیمارستان مورد مطالعه بالاتر از متوسط و در حد خوب 92 /0± 8 /3 (5 /58%) ارزیابی شد. امتیاز بیمارستان مورد مطالعه در بعد توانمندسازی مدل EFQM به ترتیب رهبری (8 /44)، خط مشی و استراتژی (06 /39)، کارکنان (29)، مشارکتها و منابع (6 /47)، فرآیندها(2 /55) و مجموعا 66 /215 و در بعد نتایج به ترتیب نتایج مشتریان (5 /66)، نتایج کارکنان 07 /47)، نتایج جامعه (9 /42)، نتایج کلیدی عملکرد(5 /50) و مجموعا 64 /217 بود. ضریب β در آزمون رگرسیون چند متغیره 57 /0 بود(57 درصد تغییرات متغیر وابسته توسط تغییرات متغیر مستقل مورد بررسی تبیین می گردد)(05 /0>P).
با توجه به بالاتر از متوسط بودن کیفیت خدمات پرستاری در بیمارستان شهید بهشتی کاشان و متوسط بودن امتیاز کسب شده از مدل تعالی سازمانی و رابطه ی نسبتا قوی مدیریت فرآیندی و کیفیت خدمات پرستاری، لازم به نظر می آید تا با استفاده از استقرار سیستم های نوین مدیریتی و آموزشهای تخصصی به پرستاران در راستای برطرف کردن نقاظ ضعف و بهبود نقاط قوت، در جهت ارتقای کیفیت خدمات پرستاری در بیمارستانها بتوان گامی موثر برداشت. استفاده از این مدل، امکان مقایسه و نظارت بر عملکرد بیمارستان ها را از نظر توجه و پی گیری مدیریت در خصوص توانمندسازی کارکنان، و بالاخص پرستاران که بزرگترین و مهمترین نیروی انسانی فعال در بیمارستان و زمینه ساز تامین اهداف و نتایج سازمانی هستند، فراهم سازد.

تامین نیروی انسانی یکی از مهمترین عوامل دستیابی به اهداف سازمان است. منابع انسانی با ارزش ترین عامل تولید و ارائه خدمت به شمار می روند. کمبود ها و مازادهای نیروی انسانی می تواند در کاهش کیفیت ارائه خدمات به بیماران موثر باشد. این پژوهش با هدف بررسی وضعیت نیروی انسانی بیمارستان های ایران در فاصله زمانی 1380 تا 1394 انجام شده است.
این مطالعه یک مطالعه مروری است که با استفاده از بانک های اطلاعاتیISI،Pubmed،scopuse، wiley،proquest،Emerald،magiran،sid، Iranmedexو با استفاده از کلید واژه هایHuman Resource،Human Resource،، ManagementStaff،Workforc، Hospital، Iran،staff nursing، physician، doctor، medical،physician personnel معادل های فارسی آن ها انجام گرفت.حاصل این جستجوها براساس هدف مطالعه، به صورت مرحله به مرحله به ترتیب با مطالعه عنوان، چکیده و مقاله کامل، پالایش شد.
نتایج به دست آمده از بررسی های انجام شده در مورد بیمارستان های مطالعه شده نشان می دهد که بسیار ی از بیمارستان ها با کمبود وتوزیع نامناسب نیروی انسانی درمانی به خصوص پرستاری وپزشکی مواجه هستند اما در ارتباط با نیروی انسانی واحد های پشتیبانی، اداری،مالی،پاراکلنیکی وپیراپزشکی کمبود خاصی مشاهده نشد.
بحث و مدیریت و برنامه ریزی صحیح نیروی انسانی در رابطه با جبران کمبودهای پرسنلی و رساندن آن به سطح استاندارد می تواند موجب افزایش کارایی و اثربخشی فعالیت های بیمارستانی شود. کلید واژه:نیروی انسانی، بیمارستان، مطالعه مروری،استاندارد، ایران.

امروزه سرمایه های فکری و اجتماعی به عنوان دارایی های ناملموس و دانش محور، از عوامل اصلی موفقیت سازمان ها محسوب می شوند. از طرفی، مدیریت دانش فرآیندی است که به سازمان ها در تولید ثروت از دانش، سرمایه فکری و اجتماعی کمک می کند. پژوهش حاضر باهدف تعیین سهم پیش بینی کنندگی سرمایه فکری و اجتماعی بر مدیریت دانش انجام شد.
پژوهش توصیفی- تحلیلی حاضر، به صورت مقطعی در بهار 1394 انجام شد. جامعه آماری کلیه کارکنان بیمارستان امام علی(ع) بود. از بین آنها 155 نفر به روش غیرتصادفی سهمیه ای انتخاب شدند. داده ها با استفاده از سه پرسشنامه استاندارد سرمایه فکری بنتیس(42سوال)شامل ابعاد انسانی، ساختاری، رابطه ای، سرمایه اجتماعی ناهاپیت و گوشال(17سوال) شامل ابعاد ساختاری، رابطه ای، شناختی و مدیریت دانش لاوسون(24سوال) گردآوری شد. داده ها به کمک آزمون همبستگی پیرسون، نرم افزار SPSS نسخه22 و تکنیک معادلات ساختاری AMOS تجزیه وتحلیل شد.
71% شرکت کنندگان در مطالعه دارای مدرک کارشناسی و 40% در رده سنی کمتر از 30 سال قرار داشتند. یافته های پژوهش بیانگر وجود رابطه مثبت معنادار بین ابعاد سرمایه فکری و اجتماعی با مدیریت دانش بود. نتایج تحلیل مسیر نشان داد که سرمایه فکری 79 /0 و سرمایه اجتماعی 89 /0 از تغییرات مدیریت دانش را در جهت مثبت پیش بینی می کردند. نهایتا ابعاد ساختاری سرمایه فکری و رابطه ای سرمایه اجتماعی، بیشترین تاثیر مستقیم را بر مدیریت دانش داشتند.
با توجه به سهم سرمایه های فکری و اجتماعی در کاربست استراتژی مدیریت دانش، مسئولان بیمارستان می توانند با سرمایه گذاری بیشتر روی دارایی های دانش محور، به بیمارستان در افزایش ارزش افزوده، بهبود عملکرد و تعالی ارائه خدمات بالینی یاری رسانند.