فهرست مطالب
نشریه مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی
سال چهاردهم شماره 1 (پیاپی 45، بهار 1389)
- معرفت
- 200 صفحه، بهای روی جلد: 15,000ريال
- تاریخ انتشار: 1390/03/25
- تعداد عناوین: 8
-
صفحه 2
-
صفحه 4یکی از مباحث نو در محافل علمی و غیر علمی در ایران امروز، بحث درباره بومی سازی علوم به ویژه علوم انسانی در جامعه دینی و اسلامی است. بدیهی است یکی از مسائل پیرامون بومی سازی علوم، ارائه فهم و معنای درست از اصطلاح «بومی ساختن» در عبارت مذکور است. مقاله حاضر ضمن ارائه برداشت و فهم مشخص از بومی سازی علوم، به مبانی هستی شناختی و انسان شناختی فرایند بومی شدن علوم انسانی می پردازد. تلاش شده تا ضمن تفکیک و تمایز میان انواع هستی شناسی و انسان شناسی، جایگاه و نقش هستی شناسی و انسان شناسی دینی در بومی شدن علوم انسانی، تحلیل و تبیین شود. در این رابطه، استدلال خواهد شد که بومی شدن علوم به معنای تطهیر علوم انسانی از تاثیر یا تماس با ملل دیگر ازجمله جهان غرب نیست؛ زیرا همواره رشد علم در فضای فکری ای رخ داده است و طبعا رخ خواهد داد که از امتیاز و ویژگی تعامل و تماس با سایر فرهنگها برخوردار بوده است. افزون بر این نکته، سیره بزرگان دین اسلام همواره شاهد برقراری تماس فکری با بیگانگان فکری و جغرافیایی بوده است.
کلیدواژگان: هستی شناسی، انسان شناسی، بومی شدن، علوم انسانی -
صفحه 24هدفدر این مقاله، فراوانی و رتبه طرز تلقی مبدعان ایده اسلامی سازی دانشگاه ها که به وسیله تحلیل محتوا سنجیده شده با نگرش دانشگاهیان که از طریق پیمایش به دست آمده است، مورد مقایسه قرار می گیرد. در بخش تحلیل محتوا، اطلاعات مربوط به پدیده اسلامی سازی دانشگاه های کشور به وسیله پرسشنامه معکوس از همه اسناد و نرم افزار صحیفه نور و حدیث ولایت استخراج شده است. مقصود و منظور طراحان از ایده اسلامی سازی، الگویی است که در آن دانشگاه، استاد، دانشجو و علم دارای این صفات باشند: مستقل از غرب، اسلامی، خدمت کننده و متعهد به مردم ایران، مذهبی، دانشگاه محل تحصیل و تهذیب، متعهد به نظام جمهوری اسلامی، نوآور، استکبارستیز، حاکمیت ارزشهای دینی بر آن، برخوردار از تعمق و ژرف نگری، برخوردار از سرعت عمل، دانشگاهی که در آن تضارب آرا و افکار با سعه صدر توام باشد، دانشگاهی که در آن توجه به دنیا و آخرت توام باشد، دانشگاهی که در آن علم و دین توام باشد، دانشگاهی که در آن کار سیاسی با سلامت نفس توام باشد، دانشگاهی که در آن وحدت هدف با تنوع رشته ها توام باشد، دانشگاهی که در آن اخلاق با تلاش توام باشد، دانشگاهی که به وسیله آن همه مشکلات جامعه حل شود، دانشگاهی که به وسیله آن فرهنگ مستقل شود، دانشگاهی که به وسیله آن کشور نجات پیدا کند، دانشگاهی که به وسیله آن کشور اصلاح شود، دانشگاهی که مبدا همه تحولات باشد، دانشگاهی که در راس امور باشد، دانشگاهی که مبدا تعیین سرنوشت باشد، علمی که بومی باشد، علمی که مفید برای مردم ایران باشد.روشبا تکنیک پرسشنامه، نگرش دانشگاهیان (1092 نفر از دانشجویان و 592 نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاه های ایران) به صفات مورد نظر مبدعان مورد سنجش قرار گرفته است. تحلیل این پدیده، در چارچوب نظریه هایی صورت می پذیرد که تحلیل درون نهاد علم و همچنین روابط بین نهاد علم و سایر نهادهای اجتماعی را در دستور کار خود قرار دهد. یافته ها نشان می دهد در شدت تاکید بر صفات اسلامی سازی میان مبدعان و دانشگاهیان تفاوت وجود دارد.
کلیدواژگان: دانشگاه، دانشجو، استاد، علم، اسلامی سازی، امام خمینی، آیت الله خامنه ای -
صفحه 52هدفعرصه وحدت به مثابه امری معقول و مشتمل بر ابعاد معرفتی، بینشی، عقیدتی، سیاسی و روشی است که نافی این دو نهاد، نسبت به دیگری یا سلطه یکی از آنها نیست. تحقق چنین وحدتی، هدفی است که در اصل به مفهوم اتحاد و همبستگی همه جانبه می باشد که مبتنی بر مبانی بنیادی قرار دارد که جز با شناخت کامل آنها و باورمندی و احساس تعهد و مسئولیت نسبت به آنها ممکن نیست.
روش تحقیق: مبتنی بر روش های مطالعه اسنادی و توصیفی تحلیلی آثار و سیره امام خمینی(ره) بوده است.یافته هاشناخت و آگاهی که مشتمل بر شناخت اهداف، رسالت، امکانات، ابزارها، نیروها و توانایی ها، اجزای وحدت و دشمن متقابل است و روی بینش و بصیرت عقلانی و منطقی و مبتنی بر معنویات، ارکان عقیدتی اسلام به ویژه توحید، استقلال، آموزش و پژوهش همراه با تزکیه و تربیت و معنویت و اخلاق، ارتباط با جامعه و مردم داری، دشمن شناسی و پرهیز از تعصب افراطی و جزم اندیشی و محافظه کاری، تاکید شدید دارد.
کلیدواژگان: وحدت، حوزه، دانشگاه، وحدت حوزه و دانشگاه، مبانی تحقق وحدت -
صفحه 77هدف مقاله بررسی رابطه دین و فناوری در فرایند اسلامی شدن دانشگاه است. رابطه دین و فناوری در فرایند اسلامی شدن دانشگاه، از موضوعات مهمی است که ذهن و ضمیر کسانی که هم دغدغه دین و هم داعیه پیشرفت و استفاده از فناوری را دارند به خود مشغول کرده است. در این مقاله با هدف بررسی این موضوع، پس از ارائه و انتخاب تعریفی از دین و فناوری، اشاره ای به فلسفه فناوری کرده و سپس، نسبتهای سه گانه (ابزارگرایی، استقلال گرایی، تعامل گرایی) میان دین و فناوری را مرور می کند. در ادامه با اشاره ای به تعارضات دین با فناوری در سه ناحیه «پیش فرضها»، «گزاره ها» و «آثار و لوازم»، به نقد اندیشه «فناوری به مثابه دین» می پردازد. روش مقاله تحلیل اسنادی است.یافتهدر ادامه، مسئله امکان یا وجود فناوری دینی را مطرح و در پایان با مروری تاریخی به سه دوره شیفتگی، شورش و تعامل میان دین و فناوری، به این نتیجه می رسد که دوران چهارم؛ یعنی دوران اصلاح فناوری بر مبنای دین در راه است.
کلیدواژگان: دین، فناوری، فلسفه فناوری، تعارض دین و فناوری -
صفحه 103این پژوهش با هدف بررسی مقایسه ای اهداف و اصول تربیتی در پراگماتیسم و اسلام انجام شده و از نوع تحلیلی-توصیفی است. یافته های پژوهش به نتایج ذیل منجر شد: اصول تعلیم و تربیت در پراگماتیسم عبارتند از: رغبت، انضباط، تفکر، کودک محوری، تداوم، کنترل اجتماعی، آزادی، هدف و سازمان مواد درسی. اصول تعلیم و تربیت در اسلام عبارتند از: خداشناسی، لطف، احسان و مهربانی، تقدم تزکیه بر تعلیم، تعقل و تفکر، توجه به استعدادهای فطری، سالم سازی شرایط محیطی، مسئولیت، کرامت و آراستگی.روش های مناسب آموزش در پراگماتیسم عبارتند از: حل مسئله، آزمایشی، آموزش از طریق بازی. روش های تدریس موجود در نظام تربیتی اسلام عبارتند از: بحث و مناظره، عقلانی، مشاهده و مطالعه طبیعت و تفکر، پاداش و تنبیه، تمرین و تکرار و عادت دادن، تحقیق و جستجو و بازی های آموزشی.اهداف تعلیم و تربیت در پراگماتیسم عبارتند از: آموختن این نکته که فرد چگونه اندیشیدن و سازگاری را بیاموزد. اساسی ترین هدف تعلیم و تربیت در مکتب تربیتی اسلام، پرستش و عبادت خداوند یگانه است. یکی از مباحث نو در محافل علمی و غیر علمی در ایران امروز، بحث درباره بومی سازی علوم به ویژه علوم انسانی در جامعه دینی و اسلامی است. بدیهی است یکی از مسائل پیرامون بومی سازی علوم، ارائه فهم و معنای درست از اصطلاح «بومی ساختن» در عبارت مذکور است. مقاله حاضر ضمن ارائه برداشت و فهم مشخص از بومی سازی علوم، به مبانی هستی شناختی و انسان شناختی فرایند بومی شدن علوم انسانی می پردازد. تلاش شده تا ضمن تفکیک و تمایز میان انواع هستی شناسی و انسان شناسی، جایگاه و نقش هستی شناسی و انسان شناسی دینی در بومی شدن علوم انسانی، تحلیل و تبیین شود. در این رابطه، استدلال خواهد شد که بومی شدن علوم به معنای تطهیر علوم انسانی از تاثیر یا تماس با ملل دیگر ازجمله جهان غرب نیست؛ زیرا همواره رشد علم در فضای فکری ای رخ داده است و طبعا رخ خواهد داد که از امتیاز و ویژگی تعامل و تماس با سایر فرهنگها برخوردار بوده است. افزون بر این نکته، سیره بزرگان دین اسلام همواره شاهد برقراری تماس فکری با بیگانگان فکری و جغرافیایی بوده است.
کلیدواژگان: اهداف تربیتی، اصول تربیتی، پراگماتیسم، اسلام -
صفحه 132هدفقرآن کریم دارای نوعی محتواست که تلاش برای فهم نوع محتوا یا اصول و روش های به کار رفته در آن برای درک بهتر آن حائز اهمیت است. در این مطالعه پنج مفهوم اساسی که در برنامه ریزی درسی می توان آنها را از قرآن الهام گرفت مورد بررسی قرار گرفته اند.روشدر این پژوهش با استفاده از روش تحلیل محتوا، پژوهش تلفیقی، منابع تفسیری و علم برنامه ریزی درسی به عنوان ابزاری در کنار منابع معرفتی تعالیم اسلامی استفاده شده است.یافته هامفاهیم ذیل در قرآن کریم الهام بخش ما در سازماندهی برنامه درسی است: 1. توالی: این موضوع به نحوه چیدمان مطالب اشاره می کند؛ به گونه ای که با نظم منطقی به یادگیری بهتر کمک می کند و شامل روش قیاسی، استقرایی، عینی به ذهنی، نظم پیدایش وقایع و از حال به گذشته است. 2. استمرار: این مفهوم به تکرار با عمق بیشتر و ارائه تدریجی اشاره می کند که موجب تقویت ویژگی های اخلاقی و ایمانی شده و به نهادینه کردن آنها کمک می کند و شامل ذکر نعمتها و تمثیل و داستان است. 3. تعادل: این موضوع به نیازهای آنها و آنچه باید یاد بگیرند عنایت دارد و تعادلی بین نیازهای مادی و معنوی برقرار کرده، با مهارتهای ارتباطی و زندگی اجتماعی استحکام می یابد. 4. وسعت: در این مفهوم، عناصر و اهداف اساسی تعلیم و تربیت، محتوا و تنوع روش ها، ارزیابی و بررسی شده است. 5. وحدت: به دو شکل بیرونی؛ مرتبط با خود قرآن کریم و آفریننده اثر و درونی؛ معطوف به ساختار ذهنی خوانندگان است.
کلیدواژگان: توالی، استمرار، تعادل، وسعت، وحدت -
صفحه 154طی سده های اخیر، جلوه های تازه ای از مفهوم انحطاط در کانون گفتگوهای اندیشمندان و سیاستمداران دول اسلامی ایجاد شده است. در واقع؛ بی ثمر بودن تلاشهای نظری و عملی مسلمانان در حل پروژه انحطاط و ممانعتهای آشکار و پنهان استعمارگران در توسعه کشورهای مسلمان، بر اهمیت موضوع انحطاط افزوده است. همچنین، اختلافات دامنه داری بر سر راه های برون رفت از انحطاط در جهان اسلام وجود دارد! ریشه این اختلافات می تواند بسیار باشد که یکی از آنها و شاید مهم ترین آنها، ابهام در مفهوم انحطاط است؛ موضوعی که تاکنون مورد معارضه جدی قرار نگرفته است. مقاله حاضر با مراجعه به چند اثر مکتوب در اندیشه سیاسی مسلمانان و ایرانیان، در پی پاسخ به این سؤال است که: انحطاط چه مفهومی در اندیشه سیاسی اندیشمندان مسلمانی چون: ابن خلدون و سید جواد طباطبایی دارد.هدفارائه تعریفی در باب انحطاط به گونه ای که راه برای بررسی علل، فرایند و نتایج آن فراهم شود.روشدر نیل به این هدف، کندوکاو در آرای دو اندیشمند مسلمان مذکور درباره انحطاط، تمدن، تجدد و مقایسه آرای آنان است.یافتهاثبات ناتوانی یا بی توجهی آن دو اندیشمند در تعریف مفهوم انحطاط و ارائه تعریفی در این باب، یافته های به دست آمده است.
کلیدواژگان: انحطاط، افول، زوال، فروپاشی، سقوط، مفهوم، ابن خلدون، طباطبایی
-
Page 4One of the modern discussions in iranian scientific and even none scientific meetings today are about sciences nativism, especially in humanities. In order to have a scientific look at the discussion, we have to find a correct definition on the subject. The present study tries to give a proper definition about nativism and concentrates on the principles of cosmology and humanism regarding nativism of humanities. The author of the article attempts to distinguish different kinds of cosmology and humanism and analyze the rule of religious cosmology and humanism in nativism of humanities. The author of the paper believes that: nativism of sciences is not equal to humanities, purges from western world and their side effects because there has always been a constructive relations among cultures in cultural and scientific fields. More over we have always witnessed the cultural negotiation and relation between islamic scholars and none islamic world.
-
Page 24The preset study aims to analyze the approaches toward islamicization of universities in Iran. This article is an analytical discussion that puts forward a viewpoint on different aspects of islamicization of universities in Iran, using two documentary and content analysis methods. In documentary method, most of documents relating to history of literature have been studied. in content analysis method the required data are gathered through questionnaire and software and the idea of islamicization of universities in Iran and different opinions on islamicization are compared and studied. Studying documents proves that islamicization of universities is not a quite novel idea but is a division of social engineering idea and there is a linkage between the idea of islamicization of universities and islamicization of society. On the other hand, islamicization and discordant ideas are also a social reality. The idea of islamicization with the aim of developing religious and Islamic lookout in university and society and rejecting other schools (western and secular) confronts a vital challenge. To analyze the issue we have to study the relation between science and social institutions. The method used in present study is questionnaire and the findings show that there is a difference in emphasis frequency among different approaches toward islamicization of universities in Iran.
-
Page 52The present study aims to focus on unity as a rational and palladian method in relation between Islamic Hozeh and university. The method used in the research is analytical, descriptive and documentary study based on the works and life of Imam Khomeini. The findings of the study are the recognition of the aims and potations and emphasizes on rational and logical view based on spirituality, Islamic rules such as absolute unification, independence, researches including catharsis's and purification and ethics, excluding dogmatism and extremism in idea and believes.
-
Page 77The main theme of the article is to analyze the relation between religion and technology in islamicization of universities. Relation between religion and technology has always been an important subject among those who have paid attention on both religion and development. In this research, we cast a cursory glance at the philosophy of technology and definitions of both religion and technology. The three relations (instrumentalism, independensy, cooperation) between religion and technology are also reviewed. The paper also discusses The differences between religion and technology in three aspects: "pre-hypotheses","predicate" and "effects and Necessities" and at the end of the article criticizes the concept of "technology as religion". The method used in the paper is attributive analyses and findings of the research are as follow: the paper puts forward the possibility of "religious technology" and after pointing to three historical eras (age of preoccupation, age of sedition, and age of cooperation between religion and technology) concludes and anticipates the forth age as the age of reform and adaptation in technology based on religion.
-
Page 103This short piece of writing intends to elucidate the comparative analysis of instructional objects in pragmatism and Islam.. The method used in the research is analytical – descriptive. The preset study has concluded in following results andFindingsThe principles of instructional objects in pragmatism are: Tendency, discipline, thinking, kid based principle, steady and coherence, social control,liberty,aim, pedagogical program and organization. On the other hand, the principles of instructional objects in Islam are as follow: theology- blessing-kindness – priority of purification to education –thinking and reasoning-primordial capacity –good environmental situation- responsibility-nobility.The educational methods in pragmatism are as follow: problem solving methods- experimental methods teaching through games. The methods used in islamic educational system are rational discussion- observing the nature and logic reasoning –award and punishment- exercising –research and pedagogical games. The aim of training and education in pragmatism is to know the method of reasoning, thinking and compatibility. This survey concludes that devotion and worshiping the only god (Allah) is the basic goal of islamic instructional school.
-
Page 132PurposeThe noble Quran involves a type of content in which an effort is used for understanding its type or principles that are important for its better perception.. In this text, five basic concepts, as our inspiration that are used in curriculum development in organijation of contents.MethodIn this study, different methods were mainly used,including content analysis,integrative inquiry,interpretative refrences and the science of curriculum development as a brach of education fild by way of tools with cognitive sources of Islamic education.ResultsThe following concepts are our inspiration in content organization of curriculum 1- Sequence: this subject refers to the arrangement of matters in a way that helps people learn with a logical order, including: a: deductive method, b: induction c: from concrete to abstract d: order in the emergence of event e: from present to the past. 2- Continuity: This concept refers to the repetition profoundly and gradual presentation that leads to the reinforcement of ethical and moral characteristics which is so effective in their establishment, involving: a: the mention of bounties, b: allegory story. 3- Balance: This subject refers to their needs and what they should learn. It establishes equilibrium between materid and spiritual needs and is reinforced with communicative skills and social life. 4- Scope: It means inclusion of goals, methods contents and evaluation 5- Integration: It divides tow shapes, one shape, external is related to creater of Quranic and internal, It points to the formation of mental structure for readers of the noble Quran that affects upon their perception of the glorious Quras which is not the same in different individuals.
-
Page 154Islamic political scientists and islamic countries politicians have discussed the concept of "decadence" during resent centuries. In other words, muslims unsuccessful theoretical and practical struggles and problems made by western colonialist countries against development in muslim world highlight the importance of the concept of decadence and make it as the most important problem in islamic world. There are also many differences in ideas about exiting ways among muslims and the foundation of differences exists in ambiguity about the meaning of concept. The present study attempts to answer a series of questions such as the meaning of decadence among muslim political scholars such as Ibn-Khaldun and Tabatabaee. The aim of the research is to find a definition and analyzing the causes, process and results. The method of the research is to study the ideas of Ibn-Khaldun and Tabatabaee about decadence, civilization and comparison between the thoughts of Ibn-Khaldun and Tabatabaee.The result of the study shows that they both have failed to find a relevant definition.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.