فهرست مطالب

نشریه مطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات
سال بیست و دوم شماره 1 (پیاپی 85، بهار 1390)

  • تاریخ انتشار: 1390/03/25
  • تعداد عناوین: 12
|
  • مهرداد نیکنام، سعید غفاری، زهره نظری صفحه 6
    هدف
    ارزیابی نیروی انسانی شاغل در معاونت کتابخانه ملی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران است. همچنین بررسی وضعیت و رابطه یا تاثیر بین تحصیلات و رشته تحصیلی و میزان کارایی و عملکرد کارکنان معاونت کتابخانه ملی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران مد نظر است.
    روش گردآوری و تحلیل داده ها: روش پژوهش پیمایشی ارزشیابی و کتابخانه ای است. جامعه مورد مطالعه نیروی انسانی شاغل در معاونت کتابخانه ملی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران اعم از رسمی، پیمانی، قراردادی و... است. برای گردآوری اطلاعات عمدتا از پرسشنامه استفاده شده است.
    یافته ها
    از نظر جنسیت (61/78 درصد) از کارکنان را بانوان و (5/18 درصد) را آقایان تشکیل می دهند، (3 درصد) نیز به این سوال پاسخ نداده اند. از نظر تحصیلات (4/10 درصد) دیپلم، (78/5 درصد) کاردانی، (38/58 درصد) کارشناسی، (12/23 درصد) کارشناسی ارشد و (31/2 درصد) تحصیلات دکتری دارند. از نظر آموزش ضمن خدمت (72/75 درصد) دوره های ضمن خدمت عمومی و تخصصی را گذرانده اند. از نظر نوع استخدام (71/49 درصد) رسمی، (09/8 درصد) پیمانی، و (46/40 درصد) قراردادی هستند. میانگین سابقه کاری کارکنان کتابخانه ملی حدود 11 سال است.
    نتیجه گیری
    نتایج پژوهش نشان می دهد که در مجموع کارکنان این سازمان از نظر تحصیلات در حد مطلوبی هستند. میانگین کارکنان متخصص (دارای دانشنامه کارشناسی ارشد و بالاتر) به نسبت سایر کارکنان باید 33 درصد باشد، در کتابخانه ملی این نسبت (43/25 درصد) است که نشان دهنده عدم تطابق نیروی انسانی متخصص نسبت به غیرمتخصص بر اساس میانگین استانداردهای موجود (شاخص) است. از سویی دیگر میانگین مجموع کارکنانی که رشته تحصیلی شان مرتبط و به عبارتی متخصص و کمک متخصص (کارشناسی وکاردانی کتابداری) هستند باید حداقل60 درصد باشد. در مورد این استاندارد کتابخانه ملی با داشتن (69/60 درصد) کارمند متخصص و کمک متخصص توانسته حداقل لازم را رعایت نماید.
    کلیدواژگان: نیروی انسانی، سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، ارزشیابی نیروی انسانی
  • محمدرضا امیری، غلام رضا حیدری، حسین وکیلی مفرد صفحه 20
    هدف
    یکی از رویکردهای نوین برنامه ریزی، برنامه ریزی راهبردی است که بیشتر سازمان ها به آن گرایش پیدا کرده اند. هدف این مقاله تبیین مبانی برنامه ریزی راهبردی و بررسی دلایل ضرورت استفاده از این نوع برنامه ریزی در کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی است.
    روش/رویکرد پژوهش: این مقاله با استفاده از روش کتابخانه ای و مطالعه منابع مکتوب و الکترونیکی انجام شده است.
    یافته ها
    یافته ها نشان می دهد که کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی با مشکلاتی از قبیل کمبود بودجه، تغییرات محیطی ناشی از عوامل مختلف علمی و فناورانه، اجتماعی فرهنگی، سیاسی، و اقتصادی روبه رو هستند.
    نتیجه گیری
    کتابخانه ها به عنوان یک سازمان، به شدت از تحولات شتابان در زمینه های مختلف علمی، اجتماعی، اقتصادی، و سیاسی متاثر هستند و همواره با چالش های زیادی مواجه می شوند که ناشی از این تحولات است. کتابخانه ها باید بتوانند خود را با تغییرات مداوم هماهنگ کنند و از آنجا که برنامه ریزی سنتی چنین قابلیتی ندارد، یعنی انعطاف پذیرنیست و بدون در نظر گرفتن تغییرات آینده و با توجه به شرایط فعلی طراحی شده نمی تواند چندان موثر واقع شود، باید توجه خود را به برنامه ریزی راهبردی معطوف نمایند.
    کلیدواژگان: مدیریت، برنامه ریزی، راهبرد، برنامه ریزی راهبردی، کتابخانه ها، مراکز اطلاع رسانی
  • فائزه فرهودی، منصوره باقری صفحه 32
    هدف
    هدف این پژوهش بررسی تاثیر حالات روحی کتابداران دانشگاهی میز مرجع و امانت بر میزان رضایت مراجعان از خدمات آنهاست.
    روش / رویکرد پژوهش: روش انجام این پژوهش پیمایشی است. جهت بررسی تاثیر عوامل روحی کتابداران، از پرسشنامه شخصیت سنج چند وجهی مینه سوتا استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش را 40 نفر از کتابداران بخش مرجع و بخش امانت کتابخانه های مرکزی10 دانشگاه دولتی شهر تهران تشکیل می دهند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از شیوه های آمار توصیفی (میانگین، واریانس، درصد، انحراف معیار) و آمار استنباطی (همبستگی) استفاده شده است.
    یافته ها
    این پژوهش به این نتیجه رسیده است که از بین تمام مقیاس های MMPI [1]، دو مقیاس افسردگی و پسیکاستنی (اضطراب)، رابطه معناداری با متغیر میزان رضایت مراجعان از چگونگی ارائه خدمات و کیفیت کار کتابداران دارد، که این رابطه معکوس است؛ بدین معنی که هر چه مقیاس های افسردگی و اضطراب در کتابداران افزایش می یابد، میزان رضایت مراجعان کاهش می یابد و بالعکس.
    نتیجه گیری
    کتابدارانی که بیشتر ساعات کاری خود را در ارتباط با مراجعان مختلف می گذرانند، به حالات روحی خود توجه ویژه ای داشته باشند. در این میان مدیران کتابخانه ها تاثیر بسیار زیادی می توانند در ایجاد و حفظ شادابی و نشاط در کارمندان خود داشته باشند. مدیران با فراهم آوردن شرایط مناسب کاری می توانند شرایط روحی مناسبی را برای کارمندان خود در کتابخانه ایجاد نمایند که این امر در بلندمدت باعث افزایش میزان رضایت مراجعان از خدمات کتابداران خواهد شد
    کلیدواژگان: حالات روحی، رضایتمندی مراجعان، کتابخانه دانشگاهی، کیفیت خدمات
  • اعظم اکبری، ابراهیم افشار صفحه 46
    هدف
    این پژوهش درپی آن است که بداند گرایش مشاهده شده درکتابخانه های ایران مبنی بر تمرکز متخصصان در خدمات فنی تا چه حد برآمده از گرایش درونی خود آنهاست. شناسائی این گرایش را پژوهش حاضر در قالب شناسائی خودپنداره حرفه ای دانش آموختگان کارشناسی کتابداری دنبال کرده است.
    روش گردآوری و تحلیل داده ها: برای این تحقیق از روش گراندد تئوری (نظریه زمینه ای) و برای گردآوری داده ها از مصاحبه نیمه ساختار یافته و برای تحلیل داده ها از روش مقایسه مداوم در رویکرد نظریه زمینه ای استراوس و کوربین طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی استفاده شده است. مصاحبه شوندگان20 نفر دانشجوی کارشناسی درآستانه فارغ التحصیل شدن (پایان ترم آخر) بوده اند.
    یافته ها
    خودپنداره حرفه ای دانش آموختگان کارشناسی کتابداری دارای سه بعد احساسات فردی، منزلت اجتماعی و تصور از حرفه است. دانش آموختگان شرکت کننده در مطالعه درحین تحصیل به رشته خود علاقه مند می شده اند و دید مثبت تری نسبت به زمان آغاز دانشجوئی به آن پیدا کرده اند. آنها از ناشناخته بودن حرفه در جامعه و فقدان جایگاه اجتماعی آن گلایه دارند. پندار ایشان از حرفه متشکل از پندارشان از کتابداری و پندارشان از خودشان به عنوان کتابدار است. آنها رشته شان را خدمت مدار می دانند اما تخصص های مختلفی برای خدمت در خود می بیینند عده ای تخصص خود را خدمات فنی می دانند و آن رامهم تر تلقی می کنند، و برخی خدمات عمومی و مستقیم را مهم تلقی می کنند. پژوهش و مدیریت دو بعد دیگر از تخصص حرفه ای است که آنها برای کتابداری بیان می کنند.
    نتیجه گیری
    شرکت کنندگان در پژوهش به کتابداری علاقه مندند اما نگران جایگاه اجتماعی و ناشناخته بودن آن در جامعه هستند. آنها رشته خود را خدمت مدار می بینند اما گرایش بیشتری به اشتغال به خدمات فنی و اطلاع رسانی تخصصی دارند.
    کلیدواژگان: خودپنداره حرفه ای، دانش آموختگان کارشناسی کتابداری، خودپنداره، گراندد تئوری
  • صدیقه محمداسماعیل، سمیه کاظمی کوهبنانی صفحه 57
    هدف
    هدف اصلی از انجام این پژوهش، بررسی تطبیقی وب سایت سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران با وب سایت های کتابخانه های ملی کشورهای اسلامی در منطقه خاورمیانه، از بعد دسترس پذیری است.
    روش پژوهش: روش شناسی پژوهش حاضر پیمایشی از نوع ارزیابانه است که با استفاده از سیاهه وارسی ای، مشتمل بر13 مولفه، وب سایت های کتابخانه های ملی جامعه (11 مورد) مورد نظر مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت.
    یافته ها
    با توجه به امتیاز وب سایت شاخص فرضی، 77 امتیاز (که در آن کلیه مولفه ها 100 درصد رعایت گردیده است)، وب سایت کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران و ترکیه با دارا بودن تمامی مولفه ها، و کسب77 امتیاز (100 درصد) در رده اول، کویت و عربستان با 76 امتیاز (7/98 درصد) در رده دوم، قطر با 74 امتیاز (1/96 درصد) در رده سوم، سوریه با 72 امتیاز (5/93 درصد) در رده چهارم، یمن و اردن با 70 امتیاز (9/90 درصد) در رده پنجم، لبنان با 65 امتیاز (4/84 درصد) در رده ششم، امارات متحده عربی با 59 امتیاز (7/76 درصد) در رده هفتم، و عراق با 58 امتیاز (3/75 درصد) در رده هشتم قرار گرفته اند.
    نتیجه گیری
    بررسی وضعیت وب سایت های کتابخانه های ملی کشورهای اسلامی منطقه خاور میانه گواه آن است که کم ترین میزان رعایت مولفه های دسترس پذیری، مربوط به وب سایت کتابخانه ملی عراق، با 3/75 درصد، و بیشترین آن، معادل با 100/0 درصد مربوط به وب سایت های کتابخانه های ملی کشور ایران و ترکیه است. این امر گرچه نشان از رعایت بالای مولفه های دسترس پذیری در وب سایت های جامعه مورد مطالعه دارد، اما به معنای رعایت 100 درصدی مولفه های دسترس پذیرس در تمامی آنها نیست. از این رو، نتایج حاصل از این تحقیق می تواند ارمغان هایی را برای دست اندرکاران و طراحان وب سایت های کتابخانه های ملی کشورهای اسلامی منطقه خاورمیانه (به تفکیک مولفه های مطرح شده در سیاهه)، به لحاظ حفظ موقعیت استراتژیک منطقه ای دربرداشته باشد.
    کلیدواژگان: ارزیابی، دسترس پذیری، وب سایت، کتابخانه ملی، کشورهای اسلامی، ایران، خاورمیانه
  • مرتضی کوکبی، ندا زراعت کار صفحه 71
    هدف
    در این پژوهش سعی کردیم با شناسایی و بررسی چهل کتابخانه دیجیتالی کودکان ویژگی های محتوایی مهم تر را شناسایی کنیم.
    روش/رویکرد پژوهش: برای بازیابی این کتابخانه با کلید واژه های مختلف در موتورهای جست وجوی گوگل و یاهو جست وجو انجام گرفت. پس از آن سیاهه ای بر اساس کلیه ویژگی های موجود در این کتابخانه ها تهیه و سپس این سیاهه در اختیار صاحب نظران ایرانی قرار گرفت.لازم به ذکر است که این صاحب نظران را اعضای شورای کتاب کودک و کتابداران کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان تشکیل داده اند.
    یافته ها
    با تلفیق نظرات صاحب نظران و در نظر گرفتن گرفتن درصد فراوانی برای دو گزینه «زیاد» و «خیلی زیاد»، ویژگی های مهم شناسایی شد ند. ویژگی های مهم شناسایی شده ویژگی هایی بودند که بیش از هفتاد درصد پاسخ گویان گزینه های مهم و بسیار مهم را در مورد آنها انتخاب کرده اند. پنجاه و شش ویژگی محتوایی مهم تر انتخاب شده به هفت گروه کلی تقسیم و سپس هر گروه به زیر مجموعه های مربوطه تقسیم بندی شدند.
    نتیجه گیری
    طراحان وب سایت های کتابخانه های دیجیتالی انگلیسی زبان کودکان ویژگی های محتوایی را چندان مورد توجه قرار نداده اند و شاید یکی از دلایل این امر تنوع بسیار زیاد مطالبی باشد که هر کتابخانه می توانسته در وب سایت خود قرار دهد. مقایسه ویژگی های محتوایی در کتابخانه های دیجیتالی کودکان با مجموع نظرات صاحب نظران نشان می دهد که بسامد کم برخی از این ویژگی ها دلیل بر بی اهمیتی آنها نمی باشد بلکه تغییر در محمل های اطلاعاتی و ظهور کتابخانه های دیجیتالی مفاهیم و ویژگی های جدیدی را مطرح ساخته و با توجه به نوظهور بودن آن ها، تعدادی از این ویژگی ها در تعداد کمتری از کتابخانه ها دیده شده اند.
    کلیدواژگان: تحلیل محتوایی، ویژگی های محتوایی، کتابخانه های دیجیتالی کودکان، کتابخانه های دیجیتالی، رابط کاربری
  • اسماعیل وزیری صفحه 85
    هدف
    در مقاله حاضر، به بررسی وضعیت تولیدات علمی سازمان های سهیم و پیشرو در تولید علم در کشور، در سال 2008، در پایگاه دبلیو.ا.اس. پرداخته شده است.
    روش پژوهش: جهت گردآوری داده های مورد نیاز از روش کتابسنجی استفاده شده است. بر این اساس، اطلاعات چهار سازمان پیشرو در تولید علم در کشور، براساس تعداد نام های متفاوت نمایه شده در پایگاه دبلیو.ا.اس. بازیابی، و براساس شاخص های علم سنجی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.
    یافته ها
    تولیدات علمی سال 2008، در مقایسه با سال 2007، از رشدی معادل 75/49 درصد برخوردار بوده است. دانشگاه تهران، در سال 2008، بیش از 12 درصد تولیدات علمی کشور را از آن خود کرده است. پس از آن، دانشگاه علوم پزشکی تهران، مجموعه دانشگاه آزاد اسلامی، و دانشگاه تربیت مدرس به ترتیب در رده های بعدی قرار دارند. از نظر نام های سازمانی متفاوت نمایه شده، تنها دانشگاه تهران تولیدات علمی خود را با یک نام واحد در پایگاه دبلیو.ا.اس. نمایه کرده است. در بین واحدهای مجموعه دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اراک، با انجام عمل مستندسازی، در مجموع دارای 24 عنوان تولید علمی بوده است که از این حیث با دانشگاه صنعتی شیراز- تحت پوشش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری- و بیمارستان امام خمینی- از واحدهای تابعه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی- برابری می کند. دانشگاه علوم پزشکی تهران، دانشگاه تربیت مدرس، و مجموعه دانشگاه آزاد اسلامی بیشترین میزان همکاری را در تولیدات علمی خود با نویسندگان دانشگاه تهران داشته اند.
    نتیجه گیری
    بالا بودن میزان تولیدات علمی سازمان ها نقش مهمی در مشارکت علمی آن سازمان ها با یکدیگر خواهد داشت. دانشگاه ها هنوز از نام سازمانی واحدی در ارائه تولیدات علمی خود در پایگاه های استنادی بین المللی استفاده نمی کنند.
    کلیدواژگان: تولید علم، علم سنجی، دانشگاه تهران، دانشگاه تربیت مدرس، دانشگاه آزاد اسلامی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، مستندسازی
  • پریناز فرقانی، حسن کیانی، منصور تاجداران صفحه 100
    هدف
    هدف اصلی این پژوهش بررسی میزان رضایتمندی نابینایان از خدمات کتابخانه ای نابینایان استان آذربایجان شرقی می باشد.
    روش/ رویکرد پژوهش : روش پژوهش پیمایشی توصیفی است. کتابخانه ها ابتدا از نظر منابع اطلاعات و نیروی انسانی و فضا مورد توصیف شده اند. سپس با استفاده از پرسشنامه از 353 نفر شهروند نابینا که عضو کتابخانه های نابینایان در استان آذربایجان شرقی هستند، در مورد کیفیت خدمات کتابخانه ها نظرخواهی شده است. تحلیل داده ها در بخش توصیفی با استفاده از جداول فراوانی، و در بخش استنباطی با استفاده از آزمون های خی دو و تی نسبت به آزمون فرضیه ها انجام شده است.
    یافته ها
    رضایت نابینایان در سطح متوسطی (65 درصد) قرار دارد و یشترین رضایت از رفتار کتابداران (62 درصد) و کمترین رضایت از دسترسی به کتابخانه (68 درصد) است.
    نتیجه گیری
    توسعه مجموعه کتابخانه از نظر مجموعه و تجهیزات، جذب نیروی انسانی متخصص در کتابداری، شناساندن اهمیت کتاب و کتابخانه است.
    کلیدواژگان: نابینایان، کتابخانه، رضایت، آذربایجان شرقی (استان)، خدمات
  • علی سادات موسوی، اورانوس تاج الدینی صفحه 110
    هدف
    دراین مقاله، برخی از مفاهیمی که زمینه ظهور نسل جدید وب را فراهم کرده اند و چگونگی تاثیر آن بر کتابخانه ها و حرفه کتابداری مورد بحث قرار گرفته و در ادامه به کتابخانه 0/2، به عنوان کتابخانه ای اجتماعی و مشارکتی، و کتابدار 0/2 پرداخته خواهد شد.
    روش/رویکرد پژوهش: روش به کار رفته در این مقاله، روش کتابخانه ای است و اطلاعات آن از مطالعه منابع و جست وجوی مقالات در سایت ها و پایگاه های اطلاعاتی مربوط به موضوع فراهم گردیده است.
    یافته ها
    وب0/2 و کتابخانه ها، زوج های مناسبی جهت برقراری پیوند با یکدیگر می باشند و بسیاری از کتابداران این مسئله را درک کرده اند. شاید همزمانی زیادی بین کتابداری و وب0/2 وجود داشته باشد، اما با دیدی کلی تر در می یابیم که کتابخانه 0/2 تغییراتی بنیادین در این حرفه به وجود آورده است. کتابخانه 0/2، موید این مطلب است که انسان ها به عنوان یک فرد به جست وجو و استفاده از اطلاعات نمی پردازند، بلکه نظیر اجتماعات عمل می کنند.
    نتیجه گیری
    از آنجا که وابستگی ما به فناوری و اینترنت روز به روز بیشتر می شود، کتابخانه 0/2 صرفا روشی است که به وسیله آن می توان به جذابیت کتابخانه ها برای جامعه تداوم بخشید. وب0/2 و کتابخانه ها، زوج های مناسبی جهت برقراری پیوند با یکدیگر می باشند و بسیاری از کتابداران این مسئله را درک کرده اند. شاید بین کتابداری و وب0/2 همزمانی زیادی وجود داشته باشد، اما با دیدی کلی تر در می یابیم که کتابخانه 0/2 تغییراتی بنیادین در این حرفه به وجود آورده است. کتابخانه 0/2 موید این مطلب است که انسان ها فقط به عنوان یک فرد به جست وجو و استفاده از اطلاعات نمی پردازند، بلکه نظیر اجتماعات عمل می کنند.
  • رسول سعادت صفحه 126
    هدف
    این مقاله به تبیین مفهوم مجلات دسترسی آزاد و فلسفه وجودی آنها می پردازد و ضمن پرداختن به تعاریف ارائه شده در این خصوص، انواع ناشران مجلات دسترسی آزاد، شیوه های تامین مالی آنها، نقاط قوت و ضعف، فرصت ها و تهدیدهای پیش روی آنها، و وظایف کتابخانه ها و کتابداران درقبال این نوع انتشارات را مورد بحث قرار می دهد.
    روش/ رویکرد پژوهش: پژوهش حاضر، به روش مرور منابع و متون و مراجعه به منابع کتابخانه ای، اعم از سنتی و دیجیتال، انجام شده است.
    یافته ها
    مجلات دسترسی آزاد، که در پاسخ به بحران نشریات ادواری پدید آمده است، فرصت مناسبی در اختیار کتابخانه ها و محققان می گذارد تا به راحتی و بدون پرداخت کمترین وجهی به اطلاعات علمی و پژوهشی دسترسی پیدا کنند و بدین طریق امر پژوهش را شتاب بخشند.
    نتیجه گیری
    نشریات الکترونیک رایگان موقعیت هایی را در اختیار کتابداران قرارمی دهد و مسئولیت آنان ایجاب می کند تا از این فرصت استفاده نموده و با گردآوری، سازماندهی، و اشاعه هدفمند این نوع نشریات، ضمن صرفه جویی در بودجه گام موثری در جهت وسعت بخشیدن به مجموعه کتابخانه خود و غنای آن بردارند.
    کلیدواژگان: نشریات ادواری، دسترسی آزاد، خودآرشیوی، مجلات الکترونیک رایگان
  • محبوبه ربیعی، فهیمه باب الحوائجی صفحه 146
    هدف
    پ‍ژوهش حاضر به مطالعه تطبیقی میزان همگونی عناصر اطلاعاتی شامل سرشناسه، عنوان، وضعیت نشر، مشخصات ظاهری، موضوع، رده بندی و شناسه افزوده در ده حوزه دانش بشری درپیشینه های فهرستنویسی پیش از انتشار (فیپا) و فهرستنویسی بعد از انتشار (فاپا) کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، به منظور شناخت میزان ناهمگونی در هریک از عناصراطلاعاتی مذکور و علل وجود آنها و سعی در ارائه راهکارهایی برای ایجاد همگونی بیشتر پرداخته است.
    روش/ رویکر پژوهش: روش پژوهش حاضر از نوع تحلیل محتواست و برای گردآوری داده ها از سیاهه وارسی استفاده شده است.
    یافته ها
    عناصر اطلاعاتی مورد بررسی قرار گرفت و نتایجی به این شرح به دست آمد: در ده حوزه دانش بشری بیشترین همگونی در عنصر اطلاعاتی سرشناسه با 9/98 درصد به حوزه تاریخ و جغرافیا تعلق دارد و بیشترین همگونی در عنصر اطلاعاتی عنوان با 86/7 درصد مربوط به حوزه تاریخ و جغرافیاست. بیشترین همگونی در عنصر اطلاعاتی وضعیت نشر با 63/1 درصد مربوط به حوزه علوم عملی و در مشخصات ظاهری با 34/5 درصد مربوط به حوزه دین است و در عنصر اطلاعاتی موضوع بیشترین همگونی با 97/3 درصد مربوط به حوزه علوم اجتماعی است. در عنصر اطلاعاتی رده بندی بیشترین همگونی به حوزه علوم عملی با 93/4 درصد همگونی و در شناسه افزوده بیشترین همگونی با 95/6 درصد به حوزه فلسفه تعلق دارد. همچنین به طور میانگین همگونی در عنصر اطلاعاتی سرشناسه 96/2 درصد، در عنوان 79 درصد، در وضعیت نشر 53 درصد، در مشخصات ظاهری 27/2 درصد، در موضوع 92/8 درصد، در رده بندی 85/3 درصد و در شناسه افزوده 91/3 درصد است.
    نتیجه گیری
    بیشترین همگونی مربوط به عنصر اطلاعاتی سرشناسه و سپس به ترتیب موضوع، شناسه افزوده، رده بندی، عنوان، وضعیت نشر و مشخصات ظاهری است و کمترین همگونی مربوط به عنصر اطلاعاتی مشخصات ظاهری می باشد.
    کلیدواژگان: فهرستنویسی پیش از انتشار (فیپا)، فهرستنویسی پس از انتشار (فاپا)، همگونی، ناهمگونی، کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران
  • سید نظام الدین ارسن، عبدالرسول جوکار صفحه 164
    هدف
    هدف تحقیق حاضر سنجش میزان آشنایی دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه شیراز با مهارت های جست و جوی پیوسته در پایگاه های اطلاعاتی و عوامل اثرگذار بر این مهارت هاست.
    روش/ رویکرد پژوهش: روش پژوهش در این تحقیق، پیمایشی توصیفی و تحلیلی است. براساس منابع موجود در زمینه مهارت های جست و جو، هفت مهارت و هشت عامل تاثیر گذار در شناخت این مهارت ها انتخاب شد. تحقیق حاضر بر آن است تا درصد آشنایی دانشجویان با هر یک از این مهارت ها، تاثیر عوامل اثرگذار بر این مهارت ها، و تفاوت مهارت ها در دانشجویان سال اول و آخر را مورد بررسی قرار دهد. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده به کمک آمار توصیفی و تحلیلی انجام شد و نرم افزار به کارگرفته شده نرم افزار علوم اجتماعی بوده است.
    یافته ها
    نتایج تحقیق نشان داد که از لحاظ آشنایی با مهارت های جست و جو، میان دانشجویان سال اول و آخر، تفاوت معنی داری وجود نداشته و میزان آشنایی دانشجویان با این مهارت ها پایین تر از حد متوسط بود. درکل، بین برخی عوامل اثرگذار با میزان آشنایی با مهارت های جست و جو تفاوت معنی داری مشاهده شد.
    نتیجه گیری
    در کل، میزان آشنایی دانشجویان مقطع کارشناسی با مهارت های جست وجوی رضایت بخش نبود و به منظور بهبود آن پیشنهاداتی ارائه گردید.
    کلیدواژگان: جست وجوی پیوسته، بازیابی اطلاعات، دانشگاه شیراز، سواد اطلاعاتی، مقطع کارشناسی
|
  • Mehrdad Niknam, Saeed Ghaffari, Zohreh Nazari Page 6
    Objective
    The main purpose of this study was to evaluate the staff working in the National Library of Iran. The paper also studies the possible impact that the education and field of study of the staff may have on their performance. Methodology/Approach: Library research methodology was used in this research. The population of this study includes all the staff employed in the National Library of Iran. The required data was mainly collected through a questionnaire.
    Findings
    Results show that, 78.61% of the staff are women and 18.5% are men. The field of education of 60.69% of the staff is completely related to their jobs, 5.2% is somewhat related and 33.52% consider that these two factors have no relationship. 75.72% of the survey population have passed general and professional courses during their career. A total of 52.06% of the staff are satisfied with their employment situation and 24.85% are dissatisfied. The average duration of working in the National Library is about 11 years.
    Conclusion
    The research findings show that the staff of the National Library are generally in a good position in terms of education. According to existing standards, the average of specialist staff (having graduate degrees) in comparison to other staff must be 33 percent, but this ratio is 25.43 percent in the studied Library. On the other hand, the average percentage of staff with undergraduate education who have relevant education must be 60 percent, and the National Library meets the requirements in this regard (60.69 percent).
  • Mohammad Reza Amiri, Gholamreza Heidari, Hossein Vakili Mofrad Page 20
    Objective
    One contemporary approach to planning is strategic planning, towards which most organizations have gravitated. This article aims to describe the rudiments of strategic planning and to study the necessity for attention to this type of planning in libraries and information centers. Methodology/ Approach: This research has been carried out using the library method and through the study of paper and electronic resources.
    Results
    findings show that libraries and information centers confront challenges such as budget deficits and environmental changes resulting from technological, social, cultural, political, and economic factors.
    Conclusion
    As an organization, libraries are highly affected by rapid changes in different fields e.g. scientific, social, economic and political. Because of these changes, libraries face many challenges. Libraries must keep pace with these continuous changes. Since traditional planning does not have the ability to meet these challenges, libraries and information centers should focus their attention on strategic planning.
  • Faezeh Farhoodi, Mansooreh Bagheri Page 32
    Objective
    The purpose of this paper is to study how the psychological states of reference and circulation librarians in university libraries affect the satisfaction of users. Methodology/ Approach: The Minnesota Multiphasic Personality Inventory (MMPI) test was used to survey the effect of the librarian's psychological states. The research population consists of 40 reference and circulation librarians working in central libraries of ten governmental universities in Tehran. In order to analyze the research data, both descriptive and inferential statistical methods were used.
    Findings
    Results of this research show that among all MMPI scales, there is a statistically significant correlation between "Psychasthenia" and "Depression" with the satisfaction of library users. This correlation is negative meaning that the more the psychasthenia and depression scales increase, the less the users are satisfied and vice versa.
    Conclusion
    Librarians who spend most of their work time communicating with different library users must attach considerable attention to their psychological states. Library managers may have a significant role in bringing vitality and joy to their staff and in helping them to maintain it. By providing a proper work environment, managers can help their staff to keep in good psychological conditions and this will lead to higher satisfaction of library users in the long run.
  • Author(S): Azam Akbari, Ebrahim Afshar Page 46
    Objective
    The aim of this research was to explore whether the observed tendency in Iran's libraries to work in the technical services section is a personal preference or not. This research has examined this through studying the professional self-concept of B.A. graduates of Library and Information Science. Methodology/ Approach: Semi-structured interviews were carried out with 20 B.A. students who were finishing their last semester. For analyzing the data, the techniques of continual comparison proposed in the Grounded Theory methodology were used in three levels of open, axial, and selective coding.
    Findings
    The self-concept of B.A. LIS graduates has three components, namely 'personal feeling', 'social status', and 'perception of the profession'. Participants have become more fond of librarianship as they progressed in their studies during the program. However, they normally complain of the lack of social recognition and the low social status of librarianship. While the students consider librarianship as a service profession, they see their core of expertise in different areas. Some consider technical services as their main skill and others find general and direct services to the user most important. In their viewpoint, research and management are other aspects of librarianship.
    Conclusion
    Participants in this research were interested in librarianship profession; however, they had concerns about its social status and recognition. They regard their field to be service oriented but prefer to work in specialized information and technical services.
  • Sedighe Mohammad Esmaeil, Sommaye Kazemi Page 57
    Objective
    The main purpose of this study was to compare the accessibility of the National Library of Iran's website with other websites of National Libraries of Islamic countries in the Middle East.
    Methodology
    In this research, the accessibility of the National Librarie's Websites has been surveyed using a checklist. The check list includes 13 components for reviewing and evaluating the websites.
    Findings
    The websites of the national libraries of Iran and Turkey ranked first with 77 points (100% criteria met). Kuwait and Saudi Arabia are second with 76 points (98/7%), and Qatar ranked third with 74 points (96/1%). The websites of other countries met the criteria as follows: Syria, 72 points (93/5%); Yemen and Jordan, 70 points (90/9%); Lebanon, 65 points (84/4%); United Arab Emirates, 59 points (76/7%); and Iraq, 58 points (75/3%).
    Conclusion
    Based on the results of this research, some proposals have been offered to website designers and decision-makers of national libraries. The findings of this research may help to improve the accessibility of the websites and to preserve the strategic regional position.
  • Morteza Kokabi, Neda Zeraatkar Page 71
    Objective
    This survey aims to analyze the interfaces of children’s digital libraries and to present their most important content features.
    Methodology
    Forty children's digital libraries were identified using different keywords in Google and Yahoo search engines. Then a checklist was prepared based on all features of these libraries and it was presented to Iranian experts. The experts were members of the "Children’s Book Council" and also librarians of the “Institute for the Intellectual Development of Children and Young Adults.”
    Findings
    Combining the views of experts and considering the frequency of the two choices “important” and “very important,” the significant features were identified. These features were those that more than 70% of experts had marked as “important” or “very important”. The fifty six most important content features were selected and divided into seven general groups which were later subdivided into smaller categories.
    Conclusion
    The designers of English children’s digital libraries have not paid much attention to content features and one of the reasons for this may be the variety of information that each library can place in its website. Comparing content features in children’s digital libraries with the opinions of experts shows that the low frequency of some of these features is not due to their unimportance; perhaps the change in the information environment and the advent of digital libraries has introduced new features and concepts and since they are novel, some of these features may have occurred in fewer libraries.
  • Esmaeel Vaziri Page 85
    Objective
    This paper aims to investigate the status of scientific publications of leading Iranian institutions (in terms of scientific publications) in the Web of Science (WOS) database in 2008.
    Methodology
    The data required for this study was collected through bibliometric methods. On this basis, information about the four leading science producing institutions in Iran was retrieved and analyzed based on scientometric indicators and with regard to authority control of the variant names of Institutions in WOS.
    Findings
    In 2008 the amount of Iran's scientific publications grew by 49.75% in comparison with 2007. Having produced more than 12% of the scientific publications of Iran in 2008, the University of Tehran (UT) ranked first among Iranian institutions. After UT, Tehran University of Medical Sciences (TUMS), Islamic Azad University (IAU) and Tarbiat Modares University (TMU) ranked second, third, and fourth respectively. In terms of the different indexed affiliation names, only UT authors have indexed their scientific publications in WOS under a unique name. Among branches of the Islamic Azad University, the Arak Branch, after appropriate authority control, collectively has 24 scientific publications. TUMS, TMU and IAU have the highest amount of collaboration with UT authors in their scientific publications.
    Conclusion
    The large number of scientific publications of organizations has an important role in scientific collaboration among them. Iranian universities still don’t use a unique affiliation name for the International Citation Databases.
  • Parinaz Forghani, Hassan Kiani, Mansoor Tajdaran Page 100
    The main purpose of this research was to study the extent to which blind users were satisfied with the services offered in libraries for the blind in East Azerbaijan Province.Methodology/ Approach: This study was carried out as a descriptive survey. Firstly the libraries were described in terms of their information and human resources. Then a questionnaire was used to survey the viewpoint of 353 users of libraries for the blind about the quality of services provided in East-Azerbaijan libraries for the blind.
    Findings
    The research findings illustrate that blind user's rate of satisfaction is at a medium level (65 percent). The users are most satisfied with the librarian's attitudes and least satisfied with the accessibility of the libraries.
    Conclusion
    The development of libraries in terms of collection and equipment, hiring specialist librarians, introducing the importance of books and libraries and improving the qualitative and quantitative status of libraries are some solutions for improving the conditions of libraries for the blind.
  • Ali Sadat Moosavi, Oranoos Tajedini Page 110
    Objective
    In the present paper some of the concepts that gave rise to the new generation of the web, and their impact on libraries and librarianship are discussed. Furthermore, concepts such as Library 2.0, as a social and participative library, as well as librarian 2.0 are also discussed.
    Methodology
    the library method was used in this research and the required information was collected through the study of resources and by searching for articles on websites and in databases of relevant literature.
    Findings
    As many librarians have come to understand, Web 2.0 and libraries are a matching pair. Generally, Library 2.0 has brought about fundamental shifts in librarianship. Library 2.0 corroborates the notion that human beings do not search and use information as individuals, but rather as communities.
    Conclusion
    Since we grow increasingly dependent on technology and the Internet, Library 2.0 is simply an approach by which libraries can be kept attractive for society. Looking back and comparing early libraries with today's libraries we can see that there have been many changes. While being gradual, all of these changes have resulted from confrontations with variant expectations and needs and from a corresponding prevention of failing to meet them.
  • Rasool Saadat Page 126
    Objective
    This article aims to explain the concept and the philosophy behind open access journals. Accordingly, after reviewing some definitions offered, the paper discusses issues such as the different types of open access journal publishers; methods of funding these publications; the strengths, weaknesses, opportunities, and threats of these publications, and the duties of libraries and librarians in this regard. Methodology/Approach: This research was carried out through a review of the literature on open access publications and by referring to library resources, both printed and electronic.
    Findings
    Open access journals offer a good opportunity to libraries and researchers to easily and freely access scientific information and therefore accelerate the research process.
    Conclusion
    Free open access journals provide opportunities for librarians. Due to their responsibilities, librarians should take this opportunity to enrich their library collections and reduce spending by collecting, organizing, and purposefully disseminating such journals.
  • Mahboobeh Rabiei, Fahimeh Babolhavaeji Page 146
    This research is a comparative study of the consistency of informational elements, اncluding: main entry, title, imprint (publication area), collation (physical description area), subject, classification, and added entry in cataloging-in-publication and cataloging-after-publication in the National Library of Iran. It aims to identify the inconsistency of each of the mentioned informational elements and the reasons for such inconsistency and to propose solutions for creating greater consistency.
    Methodology
    Content analysis was used in this research and the research data was collected through a checklist.
    Findings
    The research findings are as follows: 1. Among the ten main classes of human knowledge (according to Dewey Decimal Classification), the highest percentage of consistency of the "main entry" element is 98. 9 percent which is found in the fields of history and geography 2. The highest consistency of the "title" element is 86. 7 percent which again is in history and geography. 3. In the "publication area" element, the highest consistency (63. 1 percent) is in the field of technology. 4. The highest consistency rate for the "collation" element (34. 5 percent) is in the field of ethics. 5. The highest consistency for the "subject" element is 97. 3 percent (in social sciences). 6. The highest consistency of the "classification" element is 93. 4 percent and is found in the field of technological science. 7. The highest consistency for the "added entry" elements is 95. 6 percent (in philosophy). 8. On average, the mean consistency is 96. 2 percent for "main entry", 79 percent for "title", 53 percent for "publication area", 27. 2 percent for "collation", 92. 8 percent for "subject", 85. 3 percent for "classification", and 91. 3 percent for "added entry".
    Conclusion
    The highest consistency belongs to the "main entry" element and then subject, added entry, classification, publication area, and collation elements (highest to lowest rate of consistency respectively).
  • Nezamedin Arsan, Abdolrasool Jowkar Page 164
    Objective
    The aim of this research is to evaluate the extent to which undergraduate students at Shiraz University are familiar with online searching in databases and the factors influencing this skill. Methodology/ Approach: This research was carried out using the descriptive survey method. Based on existing resources in the field of search skills, seven skills and eight factors influencing the identification of these skills were chosen. This research aims to study the familiarity of students with each of these skills, the factors affecting these skills, and the differences between the skills of first and last semester students.
    Findings
    The research findings show that student's familiarity with search skills is below average. Findings also indicate that there is no meaningful difference between first and last semester students in terms of their search skills. Generally, there are some statistically significant differences between some influential factors and search skills.
    Conclusion
    Overall, the acquaintance of undergraduate students with search skills was not satisfying and some suggestions are provided for improvements in this regard.