فهرست مطالب
نشریه مطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات
سال بیست و پنجم شماره 1 (پیاپی 97، بهار 1393)
- تاریخ انتشار: 1393/03/23
- تعداد عناوین: 10
-
-
صفحات 6-22هدفبررسی وضعیت کتابخانه های آموزشگاهی مقطع متوسطه استان کرمانشاه از نظر فضا، بودجه، امکانات و تجهیزات، نیروی انسانی، کمیت مجموعه، و ارائه خدمات و همچنین مقایسه آنها با استانداردهای ایفلا برای کتابخانه های آموزشگاهی.
روش/ رویکرد پژوهش: پیمایشی و پژوهش از نوع توصیفی. جامعه پژوهش، کل مدارس مقطع متوسطه استان کرمانشاه را شامل می شود. داده های این پژوهش از طریق پرسشنامه به دست آمده اند و برای تجزیه و تحلیل آنها از آمار توصیفی استفاده شده است.یافته هایافته های این تحقیق نشان می دهد که 79/80 درصد از مدارس دارای کتابخانه هستند. 38/32 درصد از کتابخانه ها به وسیله کتابداران اداره می شوند که سرپرست 34/9 درصد از آنها در رشته کتابداری تحصیل کرده اند. 27/91 درصد از کتابخانه ها بودجه مدون و اختصاصی ندارند. فضای کتابخانه ها بسیار محدود است و اکثر آنها برای مطالعه دانش آموزان فضایی درنظرنگرفته اند. مجموعه کتابخانه ها از نظر کمی ضعیف هستند. 53/32 درصد از کتابخانه ها شیوه استفاده از کتابخانه را به دانش آموزان آموزش می دهند و فقط 72/5 درصد از آنها دسترسی به اینترنت را برای کاربران فراهم می کنند. وسائل و تجهیزات کتابخانه ها بسیار ضعیف است. در مقایسه با استانداردهای ایفلا، کتابخانه های آموزشگاهی مقطع متوسطه استان کرمانشاه در تمام زمینه ها در حد استانداردهای ایفلا نیستند به طورکلی می توان گفت که این کتابخانه ها دچار چالش های جدی هستند و توان پاسخ گویی به نیازهای دانش آموزان را ندارند.نتیجه گیرینتایج این پژوهش می تواند تصویر روشنی از وضعیت کتابخانه های مدارس مقطع متوسطه استان کرمانشاه را نشان دهد و زمینه برنامه ریزی برای ایفلا بهبود آنان را فراهم آورد.
کلیدواژگان: کتابخانه های آموزشگاهی، مدارس متوسطه، استان کرمانشاه، استانداردهای ایفلا -
صفحات 24-40هدفبررسی فرهنگ سازمانی کتابخانه ملی براساس مدل دنیسون روش/رویکرد پژوهش: روش توصیفی- پیمایشی. داده ها با استفاده از پرسشنامه استاندارد دنیسون با 60 سوال و چهار بخش گردآوری شد. تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی، با استفاده از نرم افزار SPSS -20 انجام شدیافته هاهر چهار بعد اصلی فرهنگ سازمانی در کتابخانه ملی دارای نمره متوسط و پایین تر است. بیشترین امتیاز در بعد مشارکت پذیری و کمترین امتیاز در متغیر سازگاری حاصل شده است. بالاترین میانگین شاخص های فرهنگ سازمانی، مربوط به توانمندسازی با میانگین 3/21 و کمترین شاخص با میانگین 69/2 مربوط به توافق بود.
کلیدواژگان: فرهنگ سازمانی، مدل دنیسون، کتابخانه ملی، مشارکت پذیری، انعطاف پذیری، انطباق پذیری، رسالت پذیری -
صفحات 42-63هدفبررسی میزان تولیدات علمی پژوهشگران پژوهشکده مهندسی سازمان فضایی ایران در سال های 1369-1388است.
روش/ رویکرد پژوهش: روش کتاب سنجی،جامعه آماری تولیدات علمی پژوهشگران شاغل در پژوهشکده مهندسی است.یافته هاطی سال های مورد بررسی 1012 اثر علمی شامل 969 عنوان مقاله، 11 عنوان کتاب، و 32 عنوان ثبت اختراع تولید شده است. بیشترین تعداد مربوط به سال 1382 و کمترین مربوط به سال 1369 است. از بین قالب های مختلف انتشاراتی، سهم مقالات ارائه شده در کنفرانس های ملی بیش از سایر قالب هاست. 98 درصد تولیدات علمی تالیف و تنها 2 درصد ترجمه بوده است. بالاترین سرانه تولید به معاونت پژوهشی اختصاص دارد. نسبت مقالات منتشرشده در مجلات داخلی به مقالات منتشرشده در مجلات خارجی 45/1 است. 5/5 درصد از تولیدات پژوهشگران در نشریات نمایه شده در ISI منتشر شده و روند روبه رشدداشته است. پراستنادترین مقاله با 15 بار استناد در سال 2007 منتشر شده است.نتیجه گیریتولیدات علمی پژوهشگران پژوهشکده مهندسی در بازه زمانی موردنظر روند روبه رشدی داشته، ولی این رشد منظم نبوده است. برای اینکه روند روبه رشد تولیدات علمی در سال های آینده نیز ادامه داشته باشد، لازم است بر تقویت فعالیت های پژوهشی تاکید بیشتری شود.
کلیدواژگان: تولیدات علمی، اطلاعات علمی، پژوهشگران، پژوهشکده مهندسی -
صفحات 64-85هدفارتباطات سیاسی و اقتصادی بین خاورمیانه و غرب در عصر رنسانس، سبب چاپ کتاب به الفبای عربی در اروپا شد. این مقاله به تحول حروف چاپی در نخستین کتاب های چاپ شده به زبان های فارسی و عربی می پردازد.
روش/ رویکرد پژوهش: این مقاله با استفاده از مواد کتابخانه ای وآرشیوی نوشته شده است.
یافته هاپیش از شروع چاپ در اروپا با استفاده از حروف متحرک عربی، ابتدا این کتاب ها به وسیله قالب های چوبی چاپ می شد. در سال 1514م. با چاپ اولین کتاب عربی به شیوه حروفچینی نوین در ایتالیا، نشرکتاب به زبان سرزمین های اسلامی آغاز شد. درسال 1639م حروف و زبان فارسی نیز جای خود را در صنعت چاپ اروپا پیدا کرد.نتیجه گیریآغاز چاپ کتاب در اروپا با رسم الخط عربی و فارسی با هدف ترویج مسیحیت در جوامع اسلامی صورت گرفت.
کلیدواژگان: کتاب، حروف فارسی، حروف عربی، اروپا، اسلام، مسیحیت، چاپ سربی -
صفحات 86-109هدفوجود نقاط مشترک فرهنگی، دینی و تاریخی بین کشورها و از همه مهم تر همجواری جغرافیایی کشورهای عضو اکو و پیشینه تاریخی مشترک، لزوم شناسائی مولفه های تقویت کننده و تسهیل کننده همکاری در بین کتابخانه های ملی کشورهای عضو اکو را بیش از پیش آشکار می کند. در این مقاله راهکارهایی در این خصوص ارائه شده است.
روش/رویکرد پژوهش: مطالعه اسنادی و کتابخانه ای موجود در 10 کتابخانه ملی کشورهای عضو اکویافته هاوجود اشتراکات زبانی و خط در بین این کشورها، وابستگی سازمانی مشترک، اشتراک در مذهب، آثار و منابع مشترک احراز شد. برای همکاری کتابخانه ها میتوان از فهرست ها و کتابشناسی های چندزبانه و چکیده های استاندارد بهره جست. لازمه آن تدوین استانداردهای توافق مورد کشورهای عضو و به-کارگیری متخصصان است. با وجود منابع مشترکی در کتابخانه های ملی کشورهای عضو اکو، میتوان به زمینهسازی همکاری هرچه بیشتر این مراکز حافظ میراث علمی و فرهنگی اقدام کرد.
کلیدواژگان: ارتباط بینافرهنگی، کتابخانه های ملی، همکاری بین کتابخانه ای، مولفه های تقویت کننده -
صفحات 110-123هدفشناسایی مشکلات نشر نمایشنامه کودک و نوجوان.
روش/ رویکرد پژوهش: روش پژوهش پیمایشی- توصیفی و جامعه مورد بررسی شامل 160 ناشراست. داده ها با پرسشنامه گردآوری و بین 113 ناشر توزیع شد، سپس بررسی های آماری توسط نرم افزارهایSPSS وExcel انجام گرفت. برای پرسش های اساسی از آزمونt استفاده شده است.
یافته هاکمی تقاضا از طرف تهیه کنندگان تئاتر کودکان و نوجوانان با 4/89 درصد، مهم ترین مشکل است. از نظر 3/59 درصد پاسخ گویان، متن نمایشنامه ها از لحاظ کیفی در حد متوسط است؛ 54 درصد کیفیت ترجمه ها را متوسط و 6/56 درصد نیز تالیف ها را متوسط دانسته اند. 9/61 درصد تصویرسازی را و 2/52 درصد نیز کیفیت نمایشنامه های کودک و نوجوان را از لحاظ امور فنی و چاپ، خوب ارزیابی کرده اند.
کلیدواژگان: نشر، ناشر کودک و نوجوان، نمایشنامه کودک و نوجوان، تئاتر کودک و نوجوان، مشکلات نشر کودک و نوجوان -
صفحات 124-139هدفتعیین اینکه کدامیک از پایگاه های استنادی سنتی (وب آوساینس و اسکوپوس) و استنادهای اخذشده از محیط وب (گوگل اسکالار و گوگل) در ردیابی استنادهای حوزه علوم انسانی بهتر عمل می کنند روش/ رویکرد پژوهش: روش علم سنجی است. 211 مقاله پژوهشی از 21 مجله دسترسی آزاد در حوزه علوم انسانی در سال 2008 نمونه را تشکیل می دهد. نمونه گیری به روش طبقه ای نسبی انجام شده است.یافته هااستنادهای گوگل اسکالار در حوزه مجلات دسترسی آزاد علوم انسانی خیلی بیشتر از وب آوساینس است. تقریبا نیمی از استنادهای وب آوساینس در پایگاه گوگل اسکالار وجود دارد و همچنین یک چهارم منابع وب آوساینس در گوگل موجود است. استنادهای گوگل اسکالار نشان داد این پایگاه علاوه بر زبان انگلیسی سایر زبان ها را هم پوشش می دهد.نتیجه گیریپیشنهاد می شود برای به دست آوردن تصویر جامع از تاثیر مقالات علوم انسانی، از چندین ابزار به صورت جمعی استفاده شود؛ و گوگل اسکالار می تواند یکی از آنها باشد.
کلیدواژگان: استناد تحت وب، استناد سنتی، گوگل اسکالار، وب آوساینس، گوگل، اسکوپوس، علوم انسانی -
صفحات 140-158هدفشناسایی و ارزیابی عناصر و ویژگی های مهم در طراحی بخش های مجموعه سازی درنرم افزارهای رسا و سافام.
روش/ رویکرد پژوهش: ابزار گردآوری داده هاسیاهه تهیه شده براساس نرم افزارهای معرفی شده در خارج و منابع موجود بود. سیاهه وارسی براساس نظر متخصصان و صاحبنظران تهیه و تکمیل شد. معیارها در هشت عنصر اصلی و 203 ویژگی فرعی قرار گرفتند. اعتبار هر معیار با مشورت با متخصصان و صاحبنظران کنترل شد.یافته هانرم افزار سافام 76 درصد و نرم افزار رسا 62 درصد با عناصر و ویژگی های پیشنهادشده همخوانی داشتند. در نرم افزار سافام 8 عنصر سیاهه و نرم افزار رسا 6 عنصر آن را شامل می شد و فاقد دو عنصر بودجه و پیگیری منابع بود. هر دو نرم افزار به تمامی این عناصر اهمیت بسیار داده اند. ویژگی ها در عناصر امور مالی و ثبت صورتحساب، بودجه و پیگیری منابع با امتیاز 6 از اهمیت بسیار برخوردار بودند. ویژگی های عناصر جست وجو و کارگزار با امتیاز 7/5، ویژگی های عنصر سفارش با امتیاز 1/5، و ویژگی های عناصر قابلیت عمومی و ثبت منابع با کسب 9/4 در رتبه های دوم تا چهارم قرار گرفتند.نتیجه گیریعناصر و ویژگی های مهم برای ارائه الگو در بخش مجموعه سازی نرم افزار کتابخانه ای مشخص شد ویژگی هایی کم اهمیت تر حذف شدند، الگوی نرم افزار مجموعه سازی با مرکزیت عنصر سفارش منابع طراحی شد.
کلیدواژگان: نرم افزارهای کتابخانه ای، نرم افزار مجموعه سازی، نرم افزاررسا، نرم افزار سافام -
صفحات 160-173هدفتشخیص اختلاف بین سواد اطلاعاتی دانشجویان کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی، و دانشجویان رشته فناوری اطلاعات دانشگاه تهران است. روش/ رویکرد پژوهش: پیمایشی - تحلیلی از نوع کاربردییافته هامیزان آشنایی و مهارت دانشجویان هر دو رشته در تمام زمینه های مورد بررسی، شامل: میزان مهارت در استفاده از ابزارهای جست وجو و بازیابی اطلاعات، میزان آشنایی با منابع اطلاعاتی مرتبط با رشته تحصیلی، میزان مهارت در ارزیابی منابع اطلاعاتی، میزان آشنایی با مسائل اخلاقی مربوط به اطلاعات، میزان مهارت در استفاده از خدمات و قابلیت های اینترنت، و میزان آشنایی با زبان انگلیسی در حد بالایی قرار دارد.نتیجه گیریهر دو فرضیه پژوهش رد، و مشخص شد برخلاف یافته های بختیارزاده، بین میزان سواد اطلاعاتی دانشجویان کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی، و فناوری اطلاعات دانشگاه تهران و جنسیت آنان اختلاف معنی دار وجود ندارد.
کلیدواژگان: بررسی تطبیقی، سواد اطلاعاتی، دانشجویان کارشناسی ارشد، کتابداری و اطلاع رسانی، فناوری اطلاعات، دانشگاه تهران -
صفحات 174-194هدفشناسایی آموزش های مورد نیاز برای پرورش مهارت های کتابداران برای خدمت به کاربران با آسیب بینایی است.
روش/ رویکرد پژوهش: با استفاده از روش تحلیل محتوا، مهارت ها و تخصص های لازم برای کتابداران در قالب 21 مقوله از منابع استخراج شد؛ و سپس با استفاده از پرسشنامه آنلاین، رویکرد کتابداران کتابخانه های نابینایان و استادان رشته کتابداری در ایران بررسی شد.یافته هااکثر کتابداران و همچنین اساتید رشته کتابداری و اطلاع رسانی برنامه های آموزشی موجود را به منظور کسب مهارت های لازم برای ارائه خدمات کتابخانه ای به کاربران با آسیب بینایی کارآمد نمی دانند. حدود 85 درصد کتابداران و 55 درصد استادان با اختصاص یک درس اختصاصی به این موضوع موافق هستند. موضوعاتی که باید در این درس مورد بحث قرارگیرند، اولویت بندی شده اند.نتیجه گیری، دانشجویان رشته کتابداری نیاز مبرمی به آشنایی با مسائل مرتبط با کاربران با آسیب های بینایی- و به طور کلی کاربران با معلولیت های جسمانی و روانی- دارند. با وجود اینکه در مورد موضوعات مورد نیاز برای آموزش مهارت های مربوطه، فاصله زیادی بین عمل و نظر در رشته کتابداری وجود ندارد، اما این فاصله در مورد اختصاص یک درس اختصاصی بیشتر است. همچنین با توسعه فناوری های مختلف در کتابخانه ها، موضوعات مرتبط با آنها بیشتر مورد ترجیح کتابداران و استادان است.
کلیدواژگان: خدمات کتابخانه ای، مهارت های کتابداری، آموزش علم اطلاعات و دانش شناسی، کاربران با آسیب بینایی، ایران
-
Pages 6-22PurposeSurveys high-school libraries in Kermanshah province، regarding area، budget، facilities and equipment، staff، collection، and services. Also compares the present status of libraries with “IFLA Standards for School Libraries.”MethodologyAll high schools in Kermanshah province covered. Data was collected by questionnaire. Descriptive statistics including frequency، frequency percentage، and mean were used to analyze the data.Findings81 percent of schools have libraries، however، only 9 percent are managed by trained librarians. High number of libraries (92%) do not have allocated budgets. Libraries generally are very small and most of them do not have reading areas. Collections are poor when compared with IFLA standards. Only 6 percent provide the Internet access.ResultsHigh-school libraries in Kermanshah province are far below IFLA standards in all aspects; They face serious challenges. Originality/value: The results present inefficiencies of high-school library service in Kermanshah province and how they could be improved.Keywords: school libraries, high, schools, Kermanshah, IFLA standards
-
Pages 24-40PurposeEvaluation of Organizational Culture in National Library of Iran against Denison Model Design/Methodology/Approach: Data was collected using a standard Denison questionnaire of 60 questions in four sections، and analyzed at descriptive and inferential statistics levels using SPSS application.FindingsScores gained were medium to minimum. Highest score was for involvement and lowest for consistency. Highest mean of organizational culture was for empowerment (=3. 21) and lowest was for agreement (=2. 69).Keywords: Organizational Culture, Denison Model, National Library of Iran, Involvement, Consistency, Adoptability, Mission
-
Pages 42-63PurposeThis paper reports the number of scientific papers published by Engineering Research Institute (ERI) researchers between 1990 and 2009. Design/Methodology/Approach: Bibliometrics.FindingsERI researchers have published 969 journal articles، 11 books and 32 patents (sum = 1012). Years 2003 and 1990 recorded highest and lowest number of publications accordingly. Only 2 percent of publicationsis translation. Languages of publications were Persian، English، and French. Majority of articles have more thanone author. Co-efficiency of collaboration is 0/53 which isan acceptable level of participation. In 84/1% cases، ERI’s partner has been the corresponding author،with lower rate in articles indexed in ISI. Only 5. 5 percent of journal publicationsappeared in ISIindexed journals. Most frequently cited article was published in 2007.ConclusionScientific productions show a non-linear growing trend. To ensuregrowing trend in the coming years، additional support is required.Keywords: scientific production, scientific information, scientific collaboration, researchers, Engineering Research Institute (ERI)
-
Pages 64-85PurposePolitical and economic contacts between the Middle East and the West during Rennesance era was followed by publication of Arabic and Persian books in Europe. This article looks into the way movable-type printing developed in the European print industry during the era. Design/Methodology/Approach: This paper is compiled using library and archives materials.FindingsPrior to introduction of Movable-type printing، Arabic texts were printed using Woodblock printing technology. In 1514 first Arabic book was printed in Italy using Movable- types. Movable-types were designed and applied for Persian texts in Eurpoe in 1639.ResultsBooks in Arabic and Persian scripts were first printed in Europe to promote Christianity in Moslem lands.Keywords: Woodblock printing, Movable, type printing, Incunabula, Persian, Arabic, Early printed books
-
Pages 86-109PurposeCommon cultural، religious، and historical backgrounds، as well as geographical proximity among members of the Economic Cooperation Organization (ECO)، require identifying factors enhancing and facilitating of cooperation among their national libraries. The present paper suggests a number of strategies for such cooperation. Design/Methodology/Approach: Analysis is based on thorough examination of a wide range of documents relating to the ten member state national libraries.FindingsCommon language، alphabet، institutional affiliations، common religion، literature and shared resources were substantiated. Catalogs، multi-language bibliographies، and standard abstracts are recommended to promote collaboration. To implement this، it is necessary to develop shared standards. Collaboration is required to share scientific and cultural heritage.Keywords: inter, cultural, national libraries, inter, library collaboration, facilitating factors
-
Challenges Facing Publication of Plays for Children and Young Adults: Views from Publishing IndustryPages 110-123PurposeIdentifies problems facing children and young adults plays in Iran. Method/Research Design: We have surveyed the views of 113 out of 160 publishers in Tehran. Data was analyzed with SPSS and Excel applications.FindingsInsufficient demand from theater producers overwhelmingly (89.4 %) regarded as the cause; low quality of plays was considered an important barrier by 59.3 % of respondents; poor translations of foreign by 54%. Styles of writings were regarded as average. Illustrations regarded good by 61.9 %. Production and printing quality good regarded to be good (52.2%).Keywords: publishers, children, teenagers publishers, play, children, young adults
-
Pages 124-139PurposeCitations from two traditional citations (Web of Science، Scopus) and two web citations (Google، Google scholar) are analyzed to determine whether which source is better for citation tracking in humanities. Design/Methodology/Approach: Scientometric methodology was used. The population includes 211 research articles from 21 open access journals in the humanities. Proportional sampling is applied.FindingsGoogle Scholar citation is much higher than Web of Science open access journals. Overlaps found between WoS and Google Scholar. Nearly half of WoS citations are available Google Scholar. The shared citations indicate that 1/4 of WoS citation is in Google. Language of the cited resources in Google scholar is beyond English language.ConclusionScholars، who want to use alternative tools to get a more comprehensive picture of the impact of an article، are recommended to use Google Scholar.Keywords: Web citation, Traditional citation, Google Scholar, Web of Science, Google, Scopus, Humanities
-
Pages 140-158PurposeEvaluates acquisition modules of two library applications، namely RASA (used in National Library of Iran) and SAFAM (used in Astane-Qods Library). Design/Methodology/Approach: Data was collected using a checklist developed through examining a wide range of existing library software and relevant literature. The checklist was validated by experts in the field. Final criteria were classified into eight categories consisting of 203 features. Relative significance of each component and feature was decided by experts using a 6-point scaleFindingsSAFAM was 76% and RASA was 62% compatible with the criteria. In SAFAM، all of the 8 components in the checklist were included، but only 6 of were available in RASA. The two components absent in RASA included funding and claiming. Features of the finance and billing، budgeting، and resource claiming components with a score of 6 were more importance. Search and agent (dealer) components ranked second with a score of 5. 7. Resource ordering component scored 5. 1 and ranked third. Features of general ability and resource with a score of 4. 9 stayed in the fourth place.ConclusionImportant features and components of an acquisitions module are identifiedKeywords: library software, acquisition software, RASA, SAFAM, Iran
-
Pages 160-173PurposeMeasuring differences between Information Literacy of LIS، and IT MS students in the University of Tehran. Design/Methodology/Approach: A questionnaire was distributed among the two groups for data collection.FindingsBoth knowledge and skills of students، including using search and retrieval tools، familiarity with sources in their discipline، evaluating information resources، knowledge of ethical issues related to information، skills in the using Internet services and facilities، and knowledge of English language is high.ConclusionIL among both groups is at a high level. Both hypotheses of the study were rejected as no statistically meaningful difference was found between LIS vs IT students، nor between male and female students.Keywords: Information Literacy, Comparative study, MS students, Library, Information Science (LIS), Information Technology (IT), Tehran University
-
Pages 174-194PurposeExamines skills required by librarians serving visually impaired people (VIP) information needs. Design/Methodology/Approach: Skills were identified through review of literature. Skills were grouped in 21 subject categories. An online questionnaire containing question relevant to all categories was designed and distributed among librarians and LIS educators across Iran. Responses have analyzed by descriptive statistics (for close questions) and a content analysis (for open questions). Data was used for modeling a course.FindingsThe majority of respondants think that current LIS curriculum is insufficient for the purpose. About 85% of librarians and 55% of LIS educators agree that a course should be added to the curriculum.ConclusionWe need to know more about VIP and mentally or physically handicapped. Therefore، more consideration to this issue is vital to improve library services to VIPs.Keywords: Library Services, LIS Education, Visually Impaired Users, Iran