فهرست مطالب

مشکوه - پیاپی 108 (پاییز 1389)

فصلنامه مشکوه
پیاپی 108 (پاییز 1389)

  • تاریخ انتشار: 1389/10/15
  • تعداد عناوین: 10
|
  • محمد مهدی رکنی یزدی صفحه 3
    جنگ واقعیتی است تلخ که در طول تاریخ بشر وجود داشته است. اسلام از آن به عنوان آخرین چاره برای نابود کردن بت پرستی و اشاعه توحید استفاده کرده است نه کشورگشایی و تسلط بر ملت های ضعیف. این فرضیه اصلی نوشتار حاضر است، که نویسنده با استناد به آیات قرآن و منابع معتبر فقهی آن را ثابت کرده و به این نکات نیز دست یافته است:1- دعوت مسالمت آمیز به آموزه های اسلام پیش از شروع جنگ، اصل مهم و ضروری در سیره پیامبر اسلام بوده است، که در صورت قبول آن جنگ واقع نمی شده.
    2- رعایت حقوق انسانی و تعلیمات اخلاقی در میدان جهاد سیره پیامبر اکرم و جانشینان برحق او بوده است، در حد ی که در جنگ های امروز هم رعایت نمی شود.
    3- فلسفه جنگ و به تعبیر قرآن «جهاد فی سبیل الله » افزون بر زدودن شرک و گسترش توحید، نجات مستضعفان و سرکوب فتنه پیمان شکنان بوده است.
    کلیدواژگان: جنگ، جهاد، پیامبر اکرم، توحید، شرک
  • امیر حمزه سالارزایی صفحه 30
    نویسنده در این مقاله به تناسب توانایی خود و به کمک روایات و یافته های بسیار شگفت انگیز پزشکی، موفق به استخراج دوازده نکته زرین از آیه 233 سوره بقره (آیه ارضاع) گردیده که بدون شک برداشت های این آیه، حداقل برای عرضه به دنیای نوین حقوق خانواده، بسیار مؤثر خواهد بود.
    از این آیه شریفه، نکته های مزبور از باب تعدد دال و مدلول و حتی وحدت دال و تعدد مدلول قابل استفاده است. افزون بر این، به چند پرسش ظریف و در عین حال دارای آثار فقهی و حقوقی، به طور استدلالی پاسخ داده شده است.
    بر اساس مفاد این آیه، قوانین خانواده براساس حقوق فطری و طبیعی استوار شده است، نه بر روال حقوق موضوعه وقرارداد ناپایدار بشری.
    یافته های شگفت انگیز پزشکی و عزم جدی سازمان بهداشت جهانی در خصوص ضرورت تغذیه ارزان، پاک و پیشگیرانه شیر مادر از انواع بیماری های خطر آفرین جسمی و روانی مادر و فرزند، مؤیدی بر مفاهیم بلند موجود در آیه ارضاع است.
    برایند یافته های این مقاله، اثبات لزوم شیردهی به مدت بیست و یک ماه به حکم اولی فقهی و آن هم از باب ضرورت عقلی و سمعی جلب منفعت و دفع ضرر و نیز از باب وصل و تشریک و تناسب حکمی، میان معطوف و معطوف علیه است.
    کلیدواژگان: تضار، والدات، تکلیف، حق، شیرخوار، تناسب
  • محمدعلی زهرازاده، علیرضا رعیت حسن آبادی صفحه 43
    موضوع این مقاله مقایسه مفهوم «رضا» در کلام امیرالمؤمنین علی مندرج در کتاب غرر الحکم و درر الکلم با گفته های عرفای ایران است.
    در این نوشتار این ادعا به عنوان فرضیه اول مطرح می شود که در مفهوم کلی رضا، میان دیدگاه امام علی و دیدگاه عرفا تفاوت معنی داری مشاهده نمی شود.
    چنان که از اقوال عرفا و بررسی نظریات آنان در بحث رضا بر می آید، دو دیدگاه در مورد رضا بین آنان رایج است. دیدگاه نخست کسانی بودند که رضا را جزء مقامات می شمرده و رضا را اکتسابی می دانسته اند و دیدگاه دیگر، دیدگاه کسانی است که رضا را جزء احوال به شمار می آورده و به اعطایی و موهبتی بودن آن نظر داشته اند.
    در این مقاله همچنین به عنوان فرضیه دوم نشان داده می شود که با توجه به تعریف حال و مقام، آنچه از کلام امام برمی آید، این است که دیدگاه امام بسیار نزدیک به کسانی است که رضا را جزء مقامات می دانسته و اکتسابی بودن آن را در نظر داشته اند.
    کلیدواژگان: رضا، حال، مقام، امام علی، غررالحکم و دررالکلم، عرفان
  • محمدعلی حقیقی، لیلا میرزاده صفحه 58
    امروزه سازمانها در محیط جهانی بسیار رقابتی عمل میکنند و مدیران برای ارتقای بهرهوری سازمانهایشان، ساز وکارهای مختلفی از جمله کوچکسازی سازمانها و مکانیزه کردن امور را به کار میگیرند. یکی از مهم ترین مفاهیمی که در طی چند سال اخیر به عنوان عاملی مؤثر در موفقیت سازمان ها مورد توجه قرار گرفته، رفتار شهروندی سازمانی است که تحقیقات نسبتا چشمگیری بر روی مفاهیم، شناسایی عوامل تاثیرگذار و پیامد این رفتارها متمرکز شده و عوامل مشترکی، مانند هنجارهای گروهی، ساختار و فرهنگ سازمانی به عنوان متغیرها، زمینه ای برای توسعه و استقرار این نوع رفتارها شناسایی شده اند. در این مقاله با توجه به جایگاه و اهمیت عدالت در قرآن کریم و به تبع آن در فرهنگ اسلامی ما، عدالت در سازمان ها به عنوان یکی از عوامل تاثیرگذار در ارتقای این رفتارها مورد مطالعه قرار می گیرد. بدین منظور ابتدا جایگاه عدالت در اسلام و سپس بعدشناسی جدیدی از عدالت سازمانی شامل چهار بعد عدالت (توزیعی، رویه ای، مراوده ای و اطلاعاتی) تشریح گردیده و سپس نقش هر یک در ارتقای رفتارهای شهروندی سازمانی تبیین می شود.
    کلیدواژگان: عدالت توزیعی (Distributive justice)، عدالت رویه ای (Procedural justice)، عدالت مراوده ای (Interactional justice) عدالت اطلاعاتی (Informational justice)، رفتار شهروندی سازمانی
  • اعظم پرچم، اعظم نوذری صفحه 81
    گونه های مطرح در تفسیر موضوعی عبارت اند از:1- استخراج سرفصل ها از قرآن و گردآوری آیات مربوط و بررسی آن ها؛ نظیر تفسیر منشور جاوید آقای سبحانی در موضوعات: توحید، نور و ظلمت، حق و باطل.
    2- برگرفتن موضوعات از نیازهای عینی و سؤالات مطرح در جامعه و استفاده از تجارب بشری در مورد آنها، سپس بررسی آن ها درحوزه قرآنی، با این باور که قرآن همواره پاسخگوی نیازهای روز است.
    در روش تفسیر موضوعی (گونه اول) دو سؤال مطرح است: یک) آیا سیاق آیات در سایه نظم موضوعی رعایت می شود؟ دو) آیا مفسر از رهگذر هم نشینی آیات، اضلاع و چهره های دیگر آیات را تبیین می کند؟
    این مقاله درصدد آن است که روش تفسیر منشور جاوید را با فرضیه ها و سؤالات یاد شده در موضوعهایی نظیر: توحید، نور و ظلمت، حق و باطل بررسی نماید
    کلیدواژگان: تفسیر ترتیبی، تفسیر موضوعی، سیاق، توحید، نور و ظلمت، حق و باطل
  • ابوالفضل حسن آبادی، علی اکبر کجباف صفحه 98
    تغییر مذهب از دیگر ادیان به اسلام در زمره موضوعاتی است که کمتر مورد توجه محققان قرار گرفته و تنها اطلاعات اندکی در مورد آن ها در منابع ذکر شده است. در این مقاله به بررسی اصطلاح تازه مسلمانان خواهیم پرداخت. ابتدا مشخصات عمومی اسناد موجود در مرکز اسناد آستان قدس و جنبه های عمومی درخواست ها مورد بحث قرار گرفته، با طرح سؤالاتی در حواشی موضوع از جمله ارتباط آستان قدس با تازه مسلمانان سعی خواهد شد تا اطلاعات به دست آمده از دیدگاه های مختلف مورد تحلیل قرار گیرد و در ادامه تعدادی از اسناد به عنوان نمونه آورده شده است.
    کلیدواژگان: تازه مسلمانان، امام رضا، آستان قدس رضوی، مشهد، اسناد
  • میثم جلالی صفحه 112
    آنچه امروز در موزه آستان قدس رضوی به نمایش درآمده، گوشه ای است از هنر و ارادت ایرانیان به حضرت رضا در این میان، بقایای موجود از ضریحی که شاه تهماسب صفوی حدود پانصد سال پیش دستور ساخت آن را داد، از جایگاه بسزایی برخوردار است. وقتی در پیچ و خم تاریخ به دنبال پیشینه این اثر تاریخی میگردیم، در مییابیم در طول تاریخ بارها افراد طمع کار سعی در تصاحب این اثر نفیس داشته اند، اما گویی تقدیر چنین نبوده است. در حال حاضر قسمت عمده ای از کتیبه های متعلق به این ضریح در موزه آستان قدس در معرض دید عموم قرار دارد. در این نوشتار سعی داریم اشاره ای نو به ضریح شاه تهماسب و بقایای موجود از آن داشته باشیم.
    کلیدواژگان: شاه تهماسب، ضریح امام رضا، صفویه، کتیبه، موزه آستان قدس
  • محمدحسن مؤمن زاده صفحه 125
    نقد کتاب یکی از سنت های حسنه ای است که در محافل علمی مرسوم است. اخیرا کتاب شریف المعجم فی فقه لغه القرآن و سر بلاغته که هجده جلد آن تاکنون توسط گروه قرآن بنیاد پژوهشهای اسلامی تهیه و از طرف آن بنیاد پربرکت چاپ شده و در اختیار محققان و پژوهشگران و تشنگان علوم قرآنی قرار گرفته است، در محک نقد و بررسی قرار گرفت.
  • علی سکندری صفحه 133
    در راستای عمق بخشیدن به مفاهیم زیارت، فرهنگ رضوی، و خدمت رسانی شایسته تر به زائران و مجاوران حرم رضوی که ضرورتی انکارناپذیر می باشد، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی همایش علمی - پژوهشی «خدمت رسانی فرهنگی به زائران حرم رضوی» را در چها محور: مبانی فرهنگی زیارت، آداب و آثار زیارت، خدمت فرهنگی به زائران و آسیب شناسی زیارت پی ریزی نمود. پس از فراخوان های عمومی، پنجاه مقاله علمی و طرح پژوهشی توسط استادان و پژوهشگران حوزه و دانشگاه از نقاط مختلف کشور به دبیرخانه همایش ارسال گردید. هیات علمی همایش مقالات یاد شده را ارزیابی کردند و از بین آنها چهار مقاله و طرح برتر شناخته شد. همایش روزشنبه 17/7/ 1389هم زمان با سالروز ولادت کریمه اهل بیت حضرت فاطمه معصومه و اولین روز از دهه کرامت، از ساعت 8:30 با اعلام برنامه و تلاوت آیاتی از قرآن مجید با حضور فرهیختگان حوزوی و دانشگاهی در سالن شیخ طبرسی بنیاد پژوهشها آغاز شد؛
|
  • Dr. MuḤammad MahdĪ RuknĪ YazdĪ Page 3
    War is a bitter reality, which has taken place throughout human history. Islam has used it as a last option for destroying idolatry and spreading Monotheism rather than conquering and dominating over weak nations. The present article mainly addresses this assumption. Making reference to Qur’anic verses and reliable legal sources, the writer has proved the above hypothesis and achieved the following points: 1. Peaceful call to the doctrines of Islam prior to the beginning of war has been the basic principle in the Apostle of Allah (S.A.W.)’s sīra (practical way of life), the acceptance of which would have prevented the outbreak of war. 2. Observance of human rights and moral instruction in battle fields has been the sīra of the Prophet (S.A.W.) and his rightful successors, something which is not observed even in today’s wars. 3. The philosophy of war and “Jihād (holy struggle) in the way of Allah”, as appears in the Qur’an, besides eliminating polytheism, is to spread around Monotheism, to liberate the oppressed, and to suppress the seditions of those who have broken their pacts.
  • Dr. AmĪr Ḥamza Sālār Zā'Ī Page 30
    In this article, the author has extracted 15 valuable scientific and literary points from the Qur’anic verse of irḍā’ (lactation), which can be of great influence on the modern family rights.Under the provision of this verse, family laws are to be devised according to the natural and innate rights rather than on the basis of the statutory law and unstable human contracts.The outcome of the findings of this article proved the necessity of lactation for 21 months according to the primary legal ruling, and as such, on the basis of rational and traditional necessity, attracting benefits and repelling losses as well as judicial relation, contribution, and association between the attendant (ma‘ṭūf) and the attendee (ma‘ṭūfun ‘alayh).
  • MuḤammad AlĪ Zahrāzāda, AlĪriḌā Raiyyat ḤasanābādĪ Page 43
    The subject of this article is a comparison of the concept of acquiescence (riḍā) in the words of Amīr al-Mu’minīn ‘Alī (A.S.) in Ghurar al-ḥikam wa durar al-kilam and the sayings of the Persian Mystics.In this article, there is an assertion as the first hypothesis that: no meaningful difference can be seen between Imam ‘Alī (A.S.)’s viewpoint and that of the mystics in the general notion of riḍā.It is implied from the mystics’ sayings and views on the issue of riḍā that there are two viewpoints common among them. The first viewpoint regards riḍā as among the stations (on the mystical path) and views it as being acquired; the second viewpoint considers riḍā as among the mystical states and takes it to be bestowed and granted.The second hypothesis is that Imam ‘Alī (A.S.)’s viewpoint is close to those who regarded riḍā as among the stations and considered it to be acquired.
  • Dr. MuḤammad AlĪ ḤaqĪqĪ Laylā MĪrzāda Page 58
    One of the most important concepts that has received much attention in recent several years as an effective factor in organizations’ success is organizational citizenship behavior, which has been widely investigated to identify its impressive elements and implications.In this article, first the status of justice in Islam as well as a study of new dimensions of organizational justice including four dimensions of justice (distributive, procedural, interactional, and informational) and the practical examples of these dimensions in the life story (sīra) of the Prophet (S.A.W.) and Imams (A.S.) are explained and then, the role of each one of them in promoting organizational citizenship behavior is described.
  • AẒam Parcham, AẒam NowzarĪ Page 81
    Common types of thematic interpretation are: 1. Extraction of main topics from the Qur’an and compilation of the related verses and their explanation, such as Subḥānī’s Manshūr Jāwīd commentary on topics such as monotheism, light and darkness, falsehood and truth.2. Adopting subjects from the objective needs and questions brought up in society and using human experiences in relation to them and checking them in Qur’anic fields, believing that the Qur’an is always able to respond to the needs of the day.In thematic interpretation method (the first type), two questions are raised: 1. Is the context of the verses observed in light of thematic order? 2. Does the interpreter enunciate other angles and aspects of the verses in regard to the companionship of the verses?The present article seeks to study the method of Manshūr Jāwīd commentary with the above-mentioned hypotheses and questions on topics such as monotheism, light and darkness, truth and falsehood.
  • Maytham JalālĪ Page 112
    What is displayed today in AQR Museum represents a small part of the Iranians’ art and devotion to Imam al-Riḍā (A.S.). In this respect, the remnants of a ḍarīḥ that Shāh Ṭahmāsb ordered to be built about 500 years ago, has a significant status. In the course of history, of course, greedy people have frequently attempted to take possession of this exquisite artifact; however, it was not destined so.At present, a major part of the inscriptions belonging to this ḍarīḥ are displayed to public in AQR Museum. In this article, the writer introduces this ḍarīḥ and its existing remnants.
  • Abstracts
    Ahmad Rezwani Pages 1-3