فهرست مطالب
فصلنامه مشکوه
پیاپی 110 (بهار 1390)
- 136 صفحه،
- تاریخ انتشار: 1390/03/18
- تعداد عناوین: 9
-
-
صفحه 3سال 1390 هوشمندانه سال «جهاد اقتصادی» نام گذاری شد. عقیده نادرست تقابل دنیا و آخرت یا تعارض علم و دین که ریشه در مسیحیت و فرهنگ غرب دارد، سبب شد تا عده ای به کار و معیشت زندگی، نظر مثبت نداشته باشند.
در این مختصر با استفاده از آیات و روایات و سیره عملی معصومین جایگاه مهم کار و فعالیت های اقتصادی از دیدگاه اسلام طرح شده تا جایی که پیامبر از آن تعبیر به «جهاد» کرده است. این اصلاح نگرش و بسترسازی فرهنگی، نقش مهمی در جهاد اقتصادی و استفاده بهینه از نعمات الهی دارد.
کلیدواژگان: جهاد اقتصادی، سیره معصومان، اصلاح نگرش -
صفحه 9گفت وگو درباره قدرت الهی یکی از ارزنده ترین مباحث عقلانی و قرآنی و مهم ترین وجه امتیاز دیدگاه خداپرستان در مورد آغازگر آفرینش می باشد؛ زیرا الهیون اعتقاد دارند که پدیدآورنده جهان خداوندی توانا و حکیم و مختار است، ولی مادیون مبدا آفرینش را ذراتی ناتوان و فاقد شعور و اراده می پندارند. قدرت از صفات ذاتی پروردگار متعال و بی نهایت است و بر همه چیز تعلق می گیرد و محدود به صادر اول نمی شود و سریان قاعده «الواحد لا یصدر عنه الا الواحد» بر خداوند متعال هم مغالطه ای بیش نیست. گر چه قدرت بر قبیح و محال ذاتی تعلق نمی گیرد؛ زیرا شان باری تعالی اجل از آن است که قبیح را انجام دهد و محال ذاتی هم صلاحیت تعلق قدرت را ندارد.
در این مقاله به دیدگاه های گوناگون در مورد ربط حادث به قدیم اشاره شده و نظریه حق تبیین گردیده و سرانجام هم نقش ایمان به قدرت الهی در زندگی انسان در خلال دو نمونه ترسیم شده استکلیدواژگان: قدرت الهی، محال ذاتی، ایمان، قدرت بر محال، قدرت بر قبیح -
صفحه 30انسان ها همواره با نوع تفکر خود و بینشی که از جهان دارند از یکدیگر متمایز می شوند. انسانی که به گونه ای مثبت می اندیشد همه رخدادهای عالم را حساب شده و تحت کنترل خالق بزرگ جهان می داند. او باورهای زیبا از خود و محیط اطراف دارد، جهان خلقت را بر نظام احسن می بیند و از لطف و رحمت خداوند احساس لذت و شادی می کند. عوامل متعددی وجود دارد که زمینه ساز مثبت اندیشی بوده، در بروز آن مؤثرند. در پژوهش حاضر با مطالعه در آیات قرآن کریم و روایات اهل بیت درمی یابیم که انسان می تواند با راهکارهایی مانند تصویر سازی ذهنی مثبت و قرار دادن موفقیت به عنوان پیش شرط ذهنی و سخاوت و عفو و بخشش دیگران، نگرش مثبت را در خود تقویت نموده، با یادآوری نعمت های خداوند و شکر آن ها موجبات فزونی رحمت های بی شمار الهی را به سوی خود فراهم آورد. در سال های اخیر اندیشمندان علوم تربیتی به بررسی اثرات شگفت انگیز مثبت اندیشی و پالایش ذهن در زندگی انسان پرداخته اند. البته این تحقیقات بیشتر به جنبه های روحی روانی برگرفته از تجربیات و شواهد زندگی افراد یا مطالعات روان شناسی اشاره داشته است. در مقاله حاضر، شیوه های تقویت مثبت اندیشی و اثرات نیکوی آن در موفقیت انسان با الهام از آموزه های قرآن کریم و اهل بیت بررسی می شود.
کلیدواژگان: تصویرسازی ذهنی، سخاوت، عفو و بخشش، شکر نعمت، قرآن و احادیث -
صفحه 48بخل به عنوان یک صفت غیرپسندیده، موضوع اصلی این نوشتار است، نویسنده با نگاه معناشناسانه این پدیده غیراخلاقی را در سخنان امام علی در نهج البلاغه واکاویده و دریافت کرده که تحلیل مفهومی از بخل در کلام ایشان تحت تاثیر معنایی بخل در قرآن قرار دارد و همچنین تعدد معنایی آن را نتیجه گرفته است. وی عقیده دارد ابتدا باید مترادف بودن آن را با «شح» سنجید و اینکه گاهی این دو مفهوم می توانند به جای یک دیگر به کار روند و از طرف دیگر متضاد بودن بخل را با مفهوم جود و سخا مد نظر قرار داد تا ابهام معنایی آن بیشتر مرتفع گردد.
کلیدواژگان: بخل، جود، معنی شناسی، نهج البلاغه، امام علی -
صفحه 62دعای عرفه حضرت سیدالشهداء یکی از ارزشمندترین ادعیه ماثوره روز عرفه است. در این مقاله سعی شده این دعای شریف از نظر سند و دلالت بررسی شود: بدین صورت که ابتدا بعضی از کتب معتبر دعایی را که ناقل این حدیث شریف می باشد ذکر کرده و اندکی در معرفی مؤلفان آن ها سخن گفته و بعد به بررسی راویان دعا پرداخته و نظر علمای رجال را درباره آن ها ذکر کرده ایم. سپس به دلالت حدیث پرداخته، متذکر می شویم که مضمون حدیث خود بهترین دلیل بر صحت آن می باشد و در انتها بحث مختصری پیرامون ذیل دعای شریف و اسناد آن به حضرت سیدالشهداء شده است و دیدگاه عده ای از بزرگان شیعه در این باره نقل و نقد شده است.
کلیدواژگان: سند دعای عرفه، مرجحات سندی، دلالت شناسی، اصل دلالته تغنی عن السند، بشر و بشیر، پسران غالب اسدی -
صفحه 77نوشتار حاضر پژوهشی قرآنی درباره معنی و حقیقت سلام در جهان دیگر است؛ همان جهانی که ورای این جهان مادی است و خانه سلام و سعادت و سلامت برای ساکنانش است. در این مقاله نویسنده با نگاه مقایسه ای بین جهان سلام و جهان مادی به بررسی و تحلیل آیات قرآن پرداخته تا پاسخ این سؤالات را بیابد:1-اگر جهان دیگر دارالسلام است و ساکنان آن در سلامت اند و تحیت در آنجا سلام است، چه کسانی می توانند در آنجا ساکن شوند؟
2-از چه راهی؟ 3-اگر برای رسیدن به آنجا باید خشنودی خداوند را به دست آورد چگونه این خشنودی حاصل می شود؟
4-حال که ما در جهان مادی ساکن هستیم چگونه باید از نظر گفتار و رفتار ظاهری و باطنی، خود را سالم نگه داریم تا بتوانیم به آنجا راه یابیم و در جوار قرب خدای سلام آرام گیریم؟
کلیدواژگان: سلام، تحیت، جهان، آیات، قرآن -
صفحه 90شناخت درست و دقیق پایه ها و مایه های فکری تفسیر نویسان و بیان شایستگی ها و بایستگی های مفسر قرآن در عرصه پر مخاطره تفسیر کلام آسمانی و قرآن پژوهی، تحلیل تفاسیر موجود و بازکاوی مباحث و مبانی طرح شده در آن ها را می طلبد.
به همین منظور در این مقال، مباحث علوم قرآنی در من وحی القرآن را مورد مطالعه و توجه قرار داده، روشن نموده ایم که بسیاری از مباحث مصطلح علوم قرآنی و مانند آن که در جهت گیری مفسر قرآن نقش آفرین اند در این تفسیر مطرح گردیده است و بخش هایی از آن همچون: «تاویل»، «بطن» و «حجیت ظواهر قرآن» در نوع نگاه و رهیافت های تفسیری علامه فضل الله بسیار اثرگذار بوده است.
کلیدواژگان: علوم قرآنی، تحلیل انتقادی، تفاسیر معاصر، من وحی القرآن، علامه فضل الله -
صفحه 110اقوام مختلف در جهان، داستانی برای آفرینش دارند که آن را با روایات مذهبی یا اساطیر آغازین خود بیان می کنند. وجود شباهت ها در این حکایات اجتناب ناپذیر است، اما به هرحال همین شباهت ها موضوعات جالب توجهی را با جذابیت های خاصی به دست می دهند. جالب تر اینکه برخی حکایات و روایات اساطیری و مذهبی با نظریه های علمی امروزی قابل انطباق هستند. اعتقاد مسلمانان نیز بر این است که خداوند در قرآن در مورد آغاز آفرینش سخن گفته و قسمت اعظم این سخنان هم منطبق با کشفیات جدید علمی است. در نهج البلاغه نیز سخن از کائنات رفته است. همچنین برخی فلاسفه بزرگ، نظر خود را در این مورد بیان کرده اند. شاعران و ادیبان ما هم در خلال آثارشان به مسائلی در این باره اشاره کرد هاند که در این میان، سهم نظامی در اقبال نامه بیش از دیگران است. در این مقاله، تلاش شده تا مندرجات نهج البلاغه درباره خلقت جهان در قیاس با اقبال نامه نظامی و آثار سایر بزرگان ادبیات و با نگاهی به اساطیر و چند نظریه علمی معتبر مورد بررسی قرار گیرد.
کلیدواژگان: آفرینش نخستین، دریای کیهانی، نظامی، نهج البلاغه، فردوسی -
صفحه 127بر اساس آیین نامه کمیسیون بررسی نشریات علمی کشور، مجلات دارای رتبه پژوهشی یا ترویجی باید سالانه فهرست مقالاتشان را ارائه نمایند. مجله مشکوه نیز در چند نوبت نمایه مقالاتش را ارائه داده که آخرین بار در شماره صد، فهرست موضوعی مقالات یک صد شماره آمده است.
آنچه اینک پیش رو دارید نمایه الفبایی – موضوعی مقالات ده شماره اخیر یعنی صد و یک تا صد و ده مشکوه است. محتوای بیشتر مقاله ها نظر به گرایش مجله «قرآن و حدیث» یا «تاریخ و فرهنگ اسلامی» بوده که در ذیل این دو موضوع و یا عنوان «معرفی و نقد کتاب» ولی با همان گرایش دسته بندی شده اند. امید است پژوهشگران حوزه علوم و معارف اسلامی را مفید باشد.
کلیدواژگان: مشکوه، نمایه ده شماره، شماره صد و یک تا صدو ده
-
Page 31390 sh. was intelligently named the year of “Economic Jihād”. The false belief of the contradiction between this world and the world to come or the conflict between science and religion which is rooted in the Western culture has made some people not to take a positive attitude towards working and means of livelihood.In this brief editorial, the significant status of working and economic activities – so important that the Prophet (S.A.W.) phrased it as jihād – from the Islamic point of view is brought up with the use of the Qur’ānic verses and the traditions and sīra of the Infallibles (A.S.). This attitude correction and laying cultural foundation plays an important role in economic jihād and optimal benefit from Divine blessings.
-
Page 9Talking about the Power of the Almighty is one of the most precious intellectual and Qur’ānic discourses and the most significant aspect of the theists’ perspective concerning the Originator of creation; as they believe that the originator of the world is an Almighty, All-wise, and Authorized God, but the materialists regard the source of creation to be the incapable and unintelligent particles. Power is among the Exalted Allah’s essential attributes and is infinite, embracing all things and not limited to the first emanated. Furthermore, the application of the rule “from the One does not proceed but one” to the Exalted Allah is nothing more than a mere fallacy. However, power does not belong to evil and the inherently impossible, as the Most Exalted Creator is too dignified to do evil, and the inherently impossible is not qualified to be the object of power. In this article, various perspectives on the relation of the temporal to the eternal are touched upon and the right view is propounded; and finally, the role of faith in the Power of the Almighty in human life is described by two examples.
-
Page 30There are various factors that prepare the ground for positive thinking and are influential in its development. In the present article, by studying the verses of the Holy Qur‘an and the traditions of the Ahl al-Bayt (A.S.), we find out that one can reinforce positive thinking in oneself and exceed the countless Divine Graces to oneself through such approaches as positive imagery, aiming at success as a mental prerequisite, generosity, and forgiveness of others and by remembering Divine Blessings and thankfulness for them. In recent years, educational scientists have undertaken to study the amazing impacts of positive thinking and purification of mind on human life. These studies, of course, have more touched upon the psycho-spiritual aspects assumed from the experiences and evidences of people’s lives or through psychological studies. In the present research, methods of reinforcing positive thinking and its strong effects on human situation are studied inspired by the teachings of the Holy Qur’ān and the Ahl al-Bayt (A.S.).
-
Page 48Miserliness as a blameworthy trait is the main topic of this article. With a semantic view, the writer has enquired into this immoral phenomenon in Imam ‘Alī (A.S.)’s sayings and found out that the conceptual analysis of miserliness in the Imam’s words is influenced by the meaning of bukhl in the Qur’ān concluding that this term has multiple meanings. He believes that in order to further remove its semantic ambiguity, first its synonymy with shuḥḥ (greed) is to be reviewed, although sometimes these two can be used interchangeably; and on the other hand, to keep in mind the antonymy of bukhl with the concept of jūd (bounty) and sakhā (generosity).
-
Page 62Sayyid al-Shuhadā (A.S.)’s ‘Arafa supplication is one of the most precious supplications narrated for the day of ‘Arafa. I have attempted in this article to study this noble supplication in terms of sanad and denotation; that is to say, first I have mentioned one of the reliable supplication books conveying this noble ḥadīth, briefly introduced their authors, dealt with the narrators of the supplication, and then I pointed out the viewpoints of the rijāl scholars about them. Furthermore, I have addressed the denotation of the ḥadīth pointing out that the content of the ḥadīth by itself best denotes it soundness. In the end, I have briefly discussed about the supplement of this noble supplication and its attribution to Imam al-Ḥusayn (A.S.) citing the viewpoints of some Shī‘a dignitaries in this respect.
-
Page 77The present writing is a Qur’ānic research on the meaning and reality of peace (salām) in the next world, the world which is beyond this material one and is the abode of safety, felicity, and good health for its residents. In this article, with a comparative look at the abode of peace and the material world, the writer undertakes to study and analyze the verses of the Qur’ān to answer the following questions:1. If the next world is the abode of peace and its residents are in peace and the greeting therein is peace, then who can settle in there?2. In what way can they settle?3. If it is needed to achieve God’s pleasure in order to reach there, how is this pleasure achieved?4. Now that we are settled in the material world, how should we keep ourselves in good health in terms of speech and external and internal behavior so that we can arrive there and rest in peace in the proximity of the God of Peace?
-
Page 90The accurate recognition of the foundations and intellectual sources of the commentary writers and expression of the merits and qualifications of the Qur’ān interpreters in the hazardous arena of the exegesis of the Qur’ān and Qur’ānic studies calls for analyzing the existing interpretations and delving into the discourses and principles set forth in them. To this end, I have reviewed in the present article the discourses of the Qur’ānic sciences brought up in Min Waḥy al-Qur’ān and clarified that most of the common discourses of the Qur’ānic sciences and similar issues that have been influential in the orientation of the Qur’ān interpreter are brought up in this tafsīr and parts of it such as ta’wīl (esoteric interpretation), baṭn (inner core), and validity of the external meaning of the Qur’ān have been highly influential on the kind of outlook and exegetical approaches of Allāma Sayyid Ḥusayn Faḍl Allāh.
-
Page 110Various nations in the world have a story for the creation, which they narrate through their religious accounts or early myths. The existence of similarities in these narrations is inevitable. Muslims also believe that God has spoken of the beginning of creation in the Qur‘ān and the great part of it conforms to the modern scientific discoveries. Nahj al-Balāgha has also talked about creation. Similarly, some great philosophers have expressed their views in this respect. Our poets and literary figures have made references to this issue in their works, among which, Niẓāmī’s Iqbālnāma has contributed more than others. This article seeks to explore the contents of Nahj al-Balāgha concerning the creation of the world in comparison to Niẓāmī’s Iqbālnāma and the works of other literary figures, with a glance at the legends and myths as well as several reliable scientific theories.
-
Page 127According to the commission for Evaluation of Iranian Scientific Journals, the journals with scientific-research or promotional ranking are required to provide an annual list of their articles. Thereby, Mishkāt has several times provided its index of articles, the last of which was in Issue No. 100, in which the thematic index of one hundred issues was presented.What is presented in this issue is the alphabetical-thematic index of the ten recent issues, i.e., No. 101 to 110 of Mishkāt Quarterly. The general trend of the content of most of the issues has been “The Qur’ān and Ḥadīth” or “Islamic History and Culture” The articles have been categorized under the above two headings or under “Book Review” but with the same trend. We hope that this index would be of interest to the researchers of Islamic sciences and knowledge.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.