فصلنامه دانش کشاورزی
سال شانزدهم شماره 1 (پیاپی 61، 1385)

بخش کشاورزی ضمن برخورداری از شرایط استراتژیک و دارا بودن مزیت نسبی در توسعه، یکی از بسترهای مناسب جهت توسعه پایدار اقتصادی کشور نیز تلقی می شود. با درک و شناخت زیر ساختها و عوامل موثر بر ان، ضروری است که برنامه های مناسبی برای گسترش کمی و کیفی عوامل تاثیر گذار بر تولید این بخش تهیه شود. در این راستا منابع انسانی، فیزیکی، سرمایه ای و نهاده ها از جمله این عوامل مطرح و مورد تاکید هستند. در این میان، منابع انسانی ضمن ایفای نقش به عنوان عامل اصلی، سایر عوامل را نیز تحت کنترل و تاثیر خود دارد. بنابر این، ضروری است نسبت به تامین و تربیت منابع انسانی کارآمد، اقدام موثری صورت پذیرد، و برنامه ریزی نیروی انسانی به عنوان مهمترین عامل و متغیر توسعه کشاورزی مورد توجه قرار گیرد. این پژوهش با هدف بدست اوردن شاخص هایی برای تعیین کارشناسان فنی مورد نیاز در 8 رسته شغلی (زراعت، باغبانی، ترویج، نظام بهره برداری، حفظ نباتات، آب و خاک، مکانیزاسیون و امور دام) در سازمان های جهاد کشاورزی انجام شد. این پژوهش با روش تحقیق توصیفی و با استفاده از تکنیک دلفی در سه دور انجام گرفت. جامعه آماری شامل کارشناسان، مدیران و معاونین سازمان های جهاد کشاورزی استانها بود که نمونه گیری به صورت هدفمند صورت گرفت و از هر گروه شغلی 50 نفر انتخاب شدند. یافته های پژوهش 4 شاخص برای برآورد کارشناسان فنی مورد نیاز سازمان های جهاد کشاورزی را به شرح زیر مطرح کرد: 1- تعداد بهره بردار استان یا جمعیت ارباب رجوع 2- میزان تولید محصولات 3- محدوده جغرافیایی (یا سطح زیر کشت زراعی، باغی و تعداد واحد دامی استان) 4- تعداد تکنسین های سازمان. بکارگیری تکنیک دلفی یا جمع بندی دیدگاه ها و توافق افراد مورد مطالعه در سه دوره تحقیق، منجر به ارایه ضرایب 4 شاخص فوق الذکر به منظور براورد کارشناسان فنی 8 رسته شغلی گردید. تطبیق یافته های پژوهش به صورت مطالعه موردی در سطح سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر نشان داد که تعداد کارشناس در وضعیت موجود (87 نفر) کمتر از تعداد کارشناس برآورد شده، 472 نفر، برای شاخص محدوده جغرافیایی، 303 نفر برای شاخص میزان تولید و 964 نفر برای شاخص بهره برداری هستند. بر اساس یافته های پژوهش پیشنهاداتی ارایه گردیده است.

این تحقیق به منظور مطالعه تاثیر تنش شوری بر میزان تجمع ماده خشک، فتوسنتز، هدایت روزنه ای، تنفس، مقدار کلروفیل در واحد سطح برگ و غلظت یون های سدیم و پتاسیم در گیاه چغندر قند (واریته منوژرم مادیسون) انجام شد. آزمایش در اتاقک رشد در شرایط کنترل شده (دمای روزانه 1 ± 26 و شبانه 1 ± 16 درجه سانتی گراد و شدت نور 350 میکرو مول فوتون بر متر مربع در ثانیه) انجام گرفت. بذور گیاه چغندر قند در تشت های پلاستیکی پر شده از ورمی کولیت کاشته شدند و گیاهچه ها پس از سبز شدن، به گلدان های حاوی ورمی کولیت منتقل گردیدند. گیاهان پس از استقرار (در مرحله 2 برگی) به مدت 45 روز تحت 4 سطح شوری شامل صفر (شاهد)، 100، 200 و 300 میلی مولار مخلوط نمک های کلرور سدیم و کلرور کلسیم با نسبت مولی 5 به یک قرار گرفتند (نمک ها به محلول غذایی هوگلند اضافه شدند). تنش شوری، سطح برگ و میزان ماده خشک را در گیاه به شدت کاهش داد. افزایش شوری، میزان فتوسنتز و هدایت روزنه ای برگها را به طور معنی داری کاهش داد. تاثیر شوری بر سطح برگ و وزن خشک بسیار بیشتر از تاثیر آن بر میزان فتوسنتز بود، به طوری که در سطوح شوری 100 و 300 میلی مولار) سطح برگ گیاه به ترتیب 39.8% و 84.1% و وزن خشک کل گیاه 36.8% و 75% کاهش یافت، در حالی که میزان فتوسنتز در واحد سطح برگ، در این سطوح شوری (100 و 300 میلی مولار) به ترتیب 22.8% و 57.9% کاهش نشان داد. افزایش شوری موجب شد تا میزان تنفس نیز کاهش یابد، ولی مقدار کلروفیل در واحد سطح برگ افزایش یافت. همچنین با افزایش شوری میزان یون سدیم در برگ ها بطور معنی داری افزایش پیداد کرد، در مقابل مقدار یون پتاسیم کاهش نشان داد. در سطوح پایین و متوسط شوری علت اصلی کاهش فتوسنتز در واحد سطح برگ می تواند بیشتر به دلیل کاهش هدایت روزنه ای باشد، زیرا با بسته تر شدن روزنه ها انتشار دی اکسید کربن به درون برگ کمتر می شود و در نتیجه غلظت آن در درون سلول کاهش پیدا می کند. ولی، در غلظت های بالای نمک (300 میلی مولار) مقدار دی اکسید کربن درون برگ نه تنها کاهش نیافت، بلکه تا حدی نسبت به تیمار شوری 200 میلی مولار افزایش نشان داد. بنابر این، می توان نتیجه گیری کرد که در غلظت های بالای نمک احتمالا عوامل غیر روزنه ای نظیر کاهش فعالیت آنزیم RuBP کربوکسیلاز، کاهش تولید مجدد ریبولوز بی فسفات و یا صدمه دیدن مرکز فتوسیستم 2 در کاهش میزان فتوسنتز در واحد سطح برگ دخالت دارند.

به منظور بررسی تداخل اندام های هوایی و زیر زمینی یولاف وحشی در گندم زراعی یک آزمایش گلدانی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملا تصادفی در سال زراعی 1382 در گلخانه ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز واقع در اراضی کرکج اجرا شد. این آزمایش دارای چهار سطح رقابت (شاهد، تداخل کامل، تداخل ریشه و تداخل اندام هوایی) و چهار سطح تراکمی یولاف وحشی (2، 4، 6 و 8 بوته در گلدان) در چهار تکرار بود. میانگین عملکرد نسبی کال در تداخل کامل و تداخل ریشه کمتر از یک و در تداخل اندام هوایی بیشتر از یک بود. این امر نشانگر برتر بودن تاثیر رقابت ریشه ای دو گونه گیاهی در افت عملکرد نسبی نسبت به رقابت اندام هوایی است. با بررسی ضریب ازدحام نسبی این دو گیاه بر روی یکدیگر مشخص شد که در صورت تداخل کامل و تداخل ریشه ها، یولاف وحشی رقابت کننده قوی تری نسبت به گندم است، ولی در صورت تداخل اندام هوایی قدرت تهاجمی دو گونه تا حدودی با هم برابر است. ارتفاع نهایی گندم در تداخل ریشه کاهش معنی داری را نشان داد، ولی در تداخل اندام هوایی ارتفاع گندم از نظر آماری افزایش معنی دار داشت. وزن هزار دانه، سطح برگ پرچم، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، طول ریشه، حجم ریشه و وزن خشک ریشه گندم در تداخل کامل و تداخل ریشه کاهش معنی داری را نسبت به شاهد نشان دادند، ولی در تداخل اندام هوایی، فقط کاهش عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه و شاخص برداشت معنی دار داشتند.

آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1380 به منظور ارزیابی عملکرد و اجزای عملکرد دانه کشت دوم آفتابگردان در منطقه ورامین به اجرا در آمد. ارقام مورد بررسی به سه گروه رسیدگی زودرس (هیبرید 25، چرنیانکا و زاریا)، متوسط رس (گلشید، هیبرید 33 و آرماویرسکی) و دیررس (گابور، پروگرس و رکورد) و به دو تیپ هیبرید (هیبرید 25، هیبرید 33 و گلشید) و غیر هیبرید (سایر ارقام) تعلق داشتند. کشت در تاریخ 16 خرداد ماه 1380 به روش کپه ای صورت گرفت. طول دوره های کاشت تا گلدهی، گلدهی تا رسیدگی فیزیولوژیک و کاشت تا رسیدگی فیزیولوژیک در کشت دوم آفتابگردان، به دلیل دمای بالای محیط کاهش یافت. گروه رسیدگی متوسط رس کمترین تعداد گلچه در طبق را دارا بود که ناشی از اختلافات ژنوتیپی و تغذیه ای بود. بین گروه های رسیدگی از نظر درصد پوکی دانه تفاوتی مشاهده نشد ولی ارقام هیبرید با ارقام هیبرید اختلاف (p<5%) داشتند. در مورد تعداد دانه پر در طبق بین گروه های رسیدگی و ارقام گروه های رسیدگی اختلاف مشاهده نشد. ارقام زودرس در صفت وزن هزار دانه تفاوت (p<5%) داشتند ولی بین گروه های رسیدگی اختلافی مشاهده نشده بین گروه های غیر هیبرید و هیبرید نیز از نظر وزن هزار دانه اختلاف (p<5%) دیده شد. در مورد قطر طبق در بین گروه های رسیدگی و ارقام گروه های رسیدگی از نظر آماری تفاوت وجود نداشت اما گروه رسیدگی زودرس با دو گروه دیگر متفاوت بود. ارقام غیر هیبرید و هیبرید از نظر این صفت اختلاف نداشتند. تفاوت گروه های رسیدگی مختلف و ارقام غیر هیبرید با هیبرید از نظر عملکرد دانه معنی دار نشد. بر اساس نتایج این تحقیق، در بین گروه های رسیدگی، ارقام زودرس، برای کشت دوم ترجیح داده می شود زیرا به لحاظ زودرس بودن مزرعه را سریع تر آزاد نموده و عملیات اماده سازی و تغذیه معدنی خاک برای کشت پاییزه، در زمان کافی صورت می گیرد و بین آنها، رقم هیبرید 25 به دو رقم دیگر برتری داشت. رقم مذکور به دلیل هیبرید بودن از پتانسیل عملکرد بالایی برخوردار بود.

در این تحقیق زیر شکن ارتعاشی سه شاخه ساخته شده مطابق با استانداردهای تراکتورهای گروه دوم، مورد آزمون اولیه قرار گرفت. ارتعاش تیغه زیر شکن مذکور با دامنه نوسان 50mm، بسامد ارتعاش Hz 9 و زاویه ارتعاش 30 درجه بود. ازمون زیر شکن در خاک لومی – رسی که نیشکر در آن کشت می شود و دارای مشکلات فشردگی خاک است انجام گردید. یکی از مواردی که پس از ساخت زیر شکن ارتعاشی به بررسی آن پرداخته شد، تعیین ظرفیت مزرعه ای و راندمان ماشین بود. برای این منظور، حذف سخت لایه به کمک زیر شکن ارتعاشی در عمق cm 50 با سرعت km/h 5. 2 توسط تراکتور MF399، انجام گردید. فاصله بین ردیف ها در این آزمایش cm 60 بود. با اندازه گیری های انجام شده، مقادیر ظرفیت موثر، نظری و راندمان مزرعه ای زیر شکن به ترتیبha/h 3. 0، ha/h 45. 0 و 67% تعیین گردید. همچنین تاثیر سرعت پیشروی در دو حالت ارتعاشی و بدون ارتعاش بر روی جرم مخصوص ظاهری خاک مورد مطالعه قرار گرفت. این آزمایش در سه تکرار، با دو سرعت پیشروی km/h 5. 1 و km/h 5. 2 اجرا شد. نتایج نشان داد که فاکتور ارتعاش در سطح احتمالی 1% و فاکتور سرعت در سطح احتمالی 5% معنی دار می باشند. جرم مخصوص ظاهری خاک پس از زیر شکنی ارتعاشی در سرعت پیشروی km/h 5. 1 بطور معنی داری کمتر از مقدار آن در زیرشکنی ارتعاشی با سرعت 2.5km/h بود. بنابراین بر اساس نتایج این تحقیق زیر شکنی ارتعاشی با سرعت کم توصیه می شود.

غلاف خوار نخود (Chloridea viriplaca (Noctuidae همه ساله خسارت زیادی به مزارع نخود استان کردستان وارد می کند. در این تحقیق تنوع ژنتیکی صفات و تحمل تعداد 16 رقم و لاین نخود (11 ژنوتیپ دسی و 5 ژنوتیپ کابلی) در دو آزمایش جداگانه، هر یک در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار به مدت دو سال (81-1379) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی خرکه کردستان مورد ارزیابی قرار گرفت. در یک آزمایش با استفاده از روش شیمیایی از خسارت آفت محافظت شده و آزمایش دیگر تحت شرایط تنش ناشی از حمله آفت قرار گرفت...

محدوده مطالعاتی هرزندات از نظر تقسیمات هیدرولوژیکی، قسمتی از حوضه آبریز رودخانه ارس محسوب می شود که در حد فاصل بین شهرستانهای مرند و جلفا واقع شده است. کاهش بارندگی و افزایش بهره برداری از منابع آب زیرزمینی در چند سال اخیر باعث افت شدید سطح آب زیرزمینی و تنزل کمی و کیفی این منابع گردیده است. لذا در این تحقیق به منظور ارزیابی هیدروژئولوژیکی و شناخت بهتر آبخوان و در راستای آن مدیریت منابع آب زیرزمینی و بهره برداری بهینه از این منابع با استفاده از اطلاعات قبلی و مطالعات صحرایی، مدل تفهیمی و ریاضی آبخوان تهیه گردید. مدل ریاضی تهیه شده برای یک دوره زمانی یکساله (سال آبی 81-80) با در نظر گرفتن 4 پریود و 12 گام زمانی اجرا و کالیبره گردید. صحت سنجی اولیه مدل نشان داد که ترکیب پارامترهای به کار رفته جهت کالیبراسیون مدل مناسب نبوده و مدل از مقبولیت خوبی برخوردار نیست که دلیل اصلی آن عدم قطعیت داده های ورودی به مدل تشخیص داده شد. به همین جهت راهکارهایی از جمله قطعیت دادن بیشتر به پارامترهای هیدرودینامیکی آبخوان (ضریب ذخیره و هدایت هیدرولیکی)، اصلاح شرایط مرزی و عوامل ایجاد خطا برای مقابله با عدم قطعیت مدل انجام شد. نتایج بعدی نشان داد که از این مدل میتوان به منظور مدیریت منابع آب زیرزمینی و بهره برداری بهینه از آنها در محدوده مورد مطالعه استفاده کرد. ضمنا به منظور بررسی پاسخ مدل به تنشهای ایجاد شده در آینده، یکسری عوامل تنش زا (از قبیل چاه های بهره برداری) به مدل وارد شد. بررسی های نشان داد که افزایش برداشت از این منابع در آینده، باعث ایجاد صدمات جبران ناپذیری به سفره خواهد شد. لذا به منظور حفظ آبخوان از لحاظ کمی و کیفی بایستی یکسری محدودیت هایی در برداشت از منابع آب زیرزمینی صورت گیرد.

برآورد دبی اوج در مناطق با آمار محدود یا فاقد آمار یکی از مسائل مهم در طراحی سازه های آبی و مدیریت منابع آب در مناطق خشک و نیمه خشک است. روش سیل شاخص از جمله روش های مرسوم تحلیل منطقه ای سیلاب است و ار روش های جدید در تحلیل منطقه ای سیلاب در مناطق خشک و نیمه خشک می توان از روش هیبرید نام برد. هدف از این تحقیق مقایسه روش هیبرید با روش سیل شاخص جهت برآورد دبی اوج در حوزه آبریز کرخه می باشد. روش سیل شاخص یک بار در حوضه و یک بار در زیر حوضه های همگن به کار گرفته شد...

طول دوره نشو و نمای جنینی، درصد تفریخ تخم، طول دوره پورگی، تلفات مرحله پورگی، تعداد حشرات کامل ظاهر شده، طول دوره تخمریزی، تعداد تخم های گذاشته شده و تعداد تخم های تولید شده در لوله های تخم یک حشره کامل ماده، طول عمر حشرات کامل، جثه بدن حشرات کامل ماده و طول دوره نسلی سن شکارگر O.niger Wolff در طول سه نسل متوالی و در سه منطقه شبستر، اهر و بستان آباد از استان آذربایجان شرقی در طی سال های 1382 و 1383 مورد مطالعه قرار گرفتند...

به منظور بررسی تاثیر مقدار و زمان مصرف نیترژون بر پروتئین دانه و کارآیی مصرف نیترژون در گندم (Tritium aestivum.L. var:Zagroos) تحت شرایط دیم، این آزمایش در گرگان در سال زراعی 79-1378 انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل پنج مقدار کود نیترژون: N4=90,N3=60,N2=30, N1=0 وN5=120 کیلوگرم نیترژون خالص در هکتار و چهار زمان مصرف نیتروژن: تماما در زمان کاشت: T1، یک سوم در زمان کاشت + دو سوم در مرحله پنجه زنی:T2، یک سوم در زمان کاشت + دو سوم در مرحله ساقه رفتن: T3 و یک سوم در زمان کاشت + یک سوم در مرحله پنجه زنی + یک سوم در مرحله ساقه رفتن: T4 بودند. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و در سه تکرار به اجرا درآمد. نتایج آزمایش نشان داد که با افزایش مصرف نیترژون، میزان پروتئین دانه و عملکرد پروتئین دانه به طور غیر خطی (هیپربولیک) افزایش دریابد ولی شاخص برداشت نیتروژن، کارآیی استفاده از نیتروژن، کارآیی زراعی، کارآیی فیزیولوژیک و بازیافت ظاهری به طور معنی داری کاهش پیدا می کند. زمان مصرف نیتروژن نیز فقط بر میزان پروتئین دانه، کارآیی استفاده از نیتروژن و کارآیی فیزیولوژیک تاثیر معنی دار داشت.

قارچ های میکوریز آربوسکولار با تعداد زیادی از گیاهان از جمله نیشکر (Saccharum officinarum) رابطه همزیستی داشته و اثرات قابل توجهی در رشد و نمو گیاهان دارند. این قارچها متعلق به رده Glomeromycetes از شاخه Glomeromycota هستند. با توجه به اهمیت اقتصادی نیشکر در ایران، تحقیق حاضر به منظور شناسایی قارچ های میکوریز آربوسکولار همزیست ریشه نیشکر در استانهای خوزستان و مازندران و در طی سالهای 1381-1383 انجام گرفت. برای این منظور شصت و یک نمونه خاک و ریشه از مزارع نیشکر جمع آوری و جهت تکثیر این قارچ ها از گیاه ذرت به عنوان تله استفاده شد. اسپورها با روش الک کردن سوسپانسیون آب و خاک و سپس سانتریفیوژ در محلول سوکروز 55 درصد جداسازی شدند. شناسایی گونه ها بر اساس خصوصیات مرفولوژیکی و مرفومتری اسپور و ریسه متصل به اسپور انجام گرفت. گونه های Glomusam bisporum؛ G.lamellosum؛ و G. luteum با توصیف های ارایه شده برای اولین بار از ایران گزارش می شوند.

بعد از عرصه اولین کمباین ها به جامعه کشاورزی، همه ساله تغییراتی در اندام های داخلی آنها، جهت افزایش راندمان و عملکرد مزرعه ای ماشین بعمل امده است. یکی از ابداعات در این مورد عرضه دماغه (هد) خوشه چین است. در کمباین هایی که از این نوع دماغه استفاده کرده اند، سرعت پیشروی می تواند تا 10 کیلومتر بر ساعت افزایش یابد. در این مطالعه دستگاهی معرفی می شود که در آن برای انتقال محصول به کوبنده، به جای استفاده از زنجیر نقاله تغذیه، از عمل پرتابی انگشتی های خوشه چین و هم چنین نیروی باد ناشی از دوران گردنده خوشه چین استفاده شده است. عوامل متعددی بر میزان نیروهای یاد شده و به تبع ان انتقال مواد موثرند که در این طرح چهار عامل گشادگی دهانه ورودی دماغه (زاویه دهان ورودی)، سرعت دورانی گردنده خوشه چین، نوع انگشتی و سطح خروجی کانال انتقال مورد ارزیابی قرار گرفت. پس از اتمام ساخت دستگاه، هر کدام از عوامل یاد شده در 3 سطح و 4 تکرار در قالب آزمایش فاکتوریل با طرح پایه کاملا تصادفی مورد آزمون و ارزیابی قرار گرفتند. آزمایشات در محل کارگاه ماشین های کشاورزی دانشگاه تهران انجام گرفت. جهت تغذیه محصول به دماغه (کمباین) از یک قاب به ابعاد 1×2 متر استفاده شد. محصول چیده شده از مزرعه در محل آزمایشگاه بر روی این قاب چیده می شد و با شروع آزمایش قاب به طرف دماغه حرکت می نمود تا محصول واقع بر روی آن توسط گردنده خوشه چین چیده شود. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که اثر هر چهار عامل بر میزان انتقال و ریزش محصول در سطح احتمالا 1% معنی دار بود در خصوص اثرات متقابل در ریزش نیز اثر متقابل نوع انگشتی با نوع کانال معنی دار شد. همه آثار متقابل ذکر شده از نوع تغییر در مقدار بودند و میزان تاثیر آنها در انتخاب ترکیب بهینه اندامها (دهانه ورودی، نوع انگشتی، سرعت دورانی گردنده و کانال) قابل چشم پوشی بود. پس از بررسی های بعمل آمده، سطح دوم انگشتی (مثلثی با زاویه راس 53 درجه) همراه با سطح سوم سرعت دورانی گردنده (75 رادیان بر ثانیه)، سطح سوم کانال (نسبت 20/0 برای سطح خروجی به سطح ورودی) و سطح سوم زاویه دهانه ورودی (32 درجه نسبت به تصویر محور گردنده در جهت عقربه های ساعت) بعنوان ترکیب مناسب دستگاه حاضر جهت برداشت نخود به روش خوشه چینی پیشنهاد گردید.

در این تحقیق شبیه سازی جریان غیر ماندگار با مدل هیدرودینامیک ICSS در یک کانال آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفت. شش دستگاه سنسور اولتراسونیک با دیتالاگر برای اندازه گیری دقیق و هم زمان عمق آب و ثبت تغییرات زمانی آن در فواصل مختلف کانال نصب شد. سیستم مانیتورینگ کامل با اتصال دیتالاگر به کامپیوتر و کاربرد نرم افزار VisiDAQ ایجاد گردید. در حالت اول ورود جریان متغیر با هیدروگراف تدریجی و ناگهانی به کانال و در حالت دوم باز شدگی تدریجی و سریع دریچه آبگیر جانبی کانال بررسی شد. در هر دو حالت تغییرات زمانی عمق آب در طول کانال ثبت شد و سپس با نتایج شبیه سازی مدل هیدرودینامیک ICSS مقایسه گردید. متوسط خطای برآورد مدل در طول کانال برای جریان تدریجی ورودی به کانال 1.39 درصد، باز شدگی تدریجی آبگیر جانبی برابر با 1.22درصد، جریان ناگهانی ورودی به کانال 5.44 درصد و بازشدگی سریع آبگیر جانبی برابر با 4.30 درصد بود. نتایج بدست آمده نشان می دهد که مدل هیدرودینامیک ICSS می تواند جریان غیر ماندگار تدریجی در کانال ها را با دقت خوبی شبیه سازی کند. این مدل را می توان برای اهداف مختلف مانند طراحی سیستم های کنترل در کانال های انتقال آب به لحاظ تغییرات تدریجی جریان و عملکرد غیر سریع سازه های کنترل به کار برد.

بررسی سازگاری ارقام کلزا و خردل با توجه به نیاز روز افزون به روغن های گیاهی و نبود ارقام مناسب کشت در دیمزارهای سرد کشور، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. طرح های بلوکی می توانند اشتباه آزمایشی ناشی از تغییرات مکانی در بین بلوک ها را کاهش دهند ولی تغییرات در درون بلوک ها را در نظر نمی گیرند. در این پژوهش، سازگاری 15 لاین کلزار و خردل بهاره طی سه سال در شرایط دیم سردسیر با کنترل تغییرات مکانی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که مدل بلوک های کامل تصادفی همراه با اشتباه های همیشه در طول ردیف ها در سال دوم به عنوان بهترین مدل بوده و بلوک های کامل تصادفی همراه با اشتباه های همیشه در طول ردیف ها ستون ها به عنوان موثرترین مدل برای کنترل تغییرات در سال اول و سوم انتخاب شد. روند ثابت در هر سه سال این آزمایش، غیر معنی دار بود. بر اساس مدل های انتخاب شده، بهترین برآورد نااریب خطی برای تمام ژنوتیپ ها محاسبه شد و تجزیه پایداری بر روی آنها نشان داد که لاین های خردل Bard-1 و Sel-2 از بیشترین پایداری در این آزمایش برخوردار هستند.

بخش عمده روغن مصرفی کشور از منابع خارجی تامین می گردد. بنابراین توسعه کشت دانه های روغنی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. گلرنگ به عنوان یک دانه روغنی بومی ایران از قابلیت سازگاری بالایی نسبت به شرایط محیطی کشور و به ویژه مناطق مواجه با تنش های غیر زیستی همچون خشکی و شوری، برخوردار است. گزارش های متعددی نشانگر اثرات معنی دار تاریخ کاشت بر روی مقاومت به سرما، عملکرد دانه و روغن در گلرنگ پاییزه بوده و تاخیر در زمان کاشت باعث سرمازدگی و افت عملکرد دانه و روغن گشته است. به منظور تعیین مناسب ترین زمان کاشت گلرنگ پاییزه در منطقه خسرو شهر آذربایجان شرقی و مناطقی با شرایط اقلیمی مشابه و ارزبابی ویژگی های زراعی و محصول دهی ژنوتیپ های برتر گلرنگ، آزمایش حاضر طراحی و به اجرا گذاشته شد. پژوهش در قالب آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار و طی دو سال زراعی در ایستگاه تحقیقاتی خسرو شهر آذربایجان شرقی به اجرا در آمد. فاکتورهای به کار رفته شامل تاریخ کاشت در سه سطح نیمه شهریور، اول مهر و نیمه مهر ماه و ژنوتیپ شامل زرقان 279، ورامین 295 و L.R.V.51.51 بودند. نتایج به دست آمده نشان دادند که به تاخیر افتادن زمان کاشت از نیمه شهریور به نیمه مهر ماه باعث کاهش ارتفاع بوته، عملکرد دانه و روغن گردید. به طور کلی به نظر می رسد مناسب ترین زمان کاشت گلرنگ پاییزه در این منطقه و مناطقی با اقلیم مشابه 15 تا 25 شهریور ماه می باشد و هر سه ژنوتیپ مورد مطالعه برای منطقه مناسب بوده و شایان توجه است که ژنوتیپ L.R.V.51.51 برای مناطق سردتر و ورامین 295 برای مناطق گرم تر اقلیم های سرد استان قابل توصیه است.

ناپدید شدن شکمبه ای و روده ای ماده خشک، پروتئین خام و اسیدهای آمینه برخی از منابع پروتئینی با استفاده از روش کیسه های نایلونی متحرک در 6 راس گوساله نر اندازه گیری شد. هضم شکمبه ای ماده خشک در بین مواد خوراکی از 310 (پودر گوشت و کنجاله تخم پنبه) تا 500 (کنجاله سویا) گرم در کیلوگرم ماده خشک خوراک های مورد مطالعه متغیر بود. هضم روده ای ماده خشک باقی مانده بعد از انکوباسیون شکمبه از 240 (کنجاله پنبه دانه) تا 890 (پودر ماهی) گرم در کیلوگرم ماده خشک قرار داشت...

وضعیت موجود مکانیزاسیون کشاورزی در شهرستان کبودرآهنگ بر مبنای سیستم های حمایتی مهندسی کشاورزی فائو مورد مطالعه قرار گرفت. متغیرهای گوناگونی با استفاده از یک طرح ترکیبی در دهستانهای نمونه راهب، مهربن علیا و گل تپه و در پنج بازه مساحت مزرعه مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که در بین بازه های مساحت در همه متغیرهای مورد ارزیابی، به غیر از اندازه متوسط واحدهای بهره برداری، اختلاف معنی داری وجود ندارد، لیکن برای اکثر متغیرها در بین دهستانهای مختلف اختلاف معنی دار مشاهده شد که این موضوع، شرایط متفاوت حاکم بر نقاط مختلف منطقه را نشان می دهد...

بخش وسیعی از اراضی کشاورزی کشور دارای شوری بالاتر از حد تحمل برای بسیاری از گیاهان زراعی است. با استفاده از شیوه های معمول و رایج کشت، بهره برداری بهینه و اقتصادی در دراز مدت از این اراضی امکان پذیر نمی باشد. با هدف وارد کردن محصول چغندر قند به تناوب زراعی اراضی شور حاشیه شرق دریاچه ارومیه و ارایه الگوی کشت مناسبتر در این منطقه، آزمایشی با چهار نوع کشت (انتقال نشاهای 30، 45 و 60 روزه از خزانه به زمین اصلی) و یک تیمار کشت مستقیم بذر در زمین اصلی بعنوان سطوح فاکتور اصلی، و دو رقم بذر تجارتی چغندرقند ایرانی (7233 و IC1) بعنوان سطوح فاکتور فرعی، در طول سالهای 1376 و 1377 به صورت طرح کرتهای یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و بصورت اجرا گردید. نتایج دو ساله آزمایش نشان داد که صفات کمی محصول از قبیل تعداد و عملکرد ریشه در کنار و همچنین عملکرد شکر خالص و ناخالص در واحد سطح به شدت تحت تاثیر نوع کشت قرار گرفته و تفاوتهای حاصل کاملا معنی دار بود. صفات کیفی اندازه گیری شده تحت تاثیر نوع کشت قرار نگرفت. تفاوت دو رقم مورد استفاده در آزمایش از نظر صفات کمی و کیفی محصول با استثنای مقادیر سدیم، نیتروژن مضره و شکر ملاس معنی دار نبود. عملکرد بیشینه ریشه، شکر ناخالص و شکر خالص بترتیب 32.8، 5.4 و 4.2 در هکتار به نوع کشت با انتقال نشاهای 45 روزه و عملکرد کمیته بترتیب 9.8، 1.5 و 1.2 تن در هکتار به کشت مستقیم بذر اختصاص یافت.

به منظور شناسایی نشانگرهای مولکولی پیوسته با ژن های دخیل در مقاومت به سرما در کلزا، یک جمعیت F2200 فردی حاصل از تلاقی دو رقم SLMO46 به عنوان رقم پاییزه و مقاوم به سرما و رقم کوانتوم به عنوان رقم بهاره و حساس به سرما مورد ارزیابی قرار گرفت. ابتدا چند شکلی والدین با استفاده از 250 اغازگر رپید بررسی شد و 47 آغازگر چند شکل برای ارزیابی تمام افراد جمعیت F2 انتخاب شد. LT50 به عنوان معیار ارزیابی مقاومت به سرما در خانواده های F3 حاصل از بوته های F2 اندازه گیری شد. نقشه پیوستگی نشانگرهای چند شکل ترسیم گردید. نشانگرها به نه گروه پیوستگی با متوسط فاصله 23.13 سانتی مورگان بین دو نشانگر مجاور منتسب شدند و 1017.6 سانتی مورگان از ژنوم کلزا را پوشش دادند. ارتباط نشانگرها با صفت LT50 بر اساس تجزیه تک نشانگری، مکان یابی فاصله ای و مکان یابی فاصله ای مرکب بررسی شد. بر اساس نتایج حاصل، پنج QTL برای مقاومت به سرما شناسایی شد که در مجموع 40 درصد از تغییرات صفت را کنترل کردند.

این آزمایش برای ارزیابی اثرات تغذیه ذرت آلوده به آفلاتوکسین آمونیاکی شده بر عملکرد، فاکتورهای بیوشیمیایی و وزن اندامهای داخلی در جوجه های گوشتی انجام شد. این تحقیق با 320 قطعه جوجه گوشتی (سویه تجاری راس) با چهار گروه آزمایشی 1- بدون آفلاتوکسین (شاهد)، 2- ذرت سالم آمونیاکی شده (%1 V/W)؛ 3- ذرت آلوده به آفلاتوکسین (2ppm)؛ 4- ذرت آلوده به آفلاتوکسین (2ppm) آمونیاکی شده (%1 V/W) و چهار تکرار در یک طرح کاملا تصادفی در سیستم پایلوت انجام گرفت. نتایج آزمایش نشان داد که خوراک مصرفی، افزایش وزن، ضریب تبدیل خوراک و وزن نسبی اندامهای داخلی کبد، کلیه ها، بورس فابریسیوس، پانکراس طحال در جوجه های تغذیه شده از ذرت آلوده به آفلاتوکسین آمونیاکی شده در حدود گروه شاهد است، در حالی که این متغیرها در گروه تغذیه شده از جیره حاوی آفلاتوکسین تغییر یافتند. غلظت کلسترول، پروتئین تام، آلبومین، کلسیم و فسفر (در جیره 3) کاهش معنی داری داشت (0.05>P). از میان آنزیم های سرم غلظت لاکتات دهیدروژناز (LDH) و آسپارتات آمینوترانسفراز(AST) تحت تاثیر آفلاتوکسین افزایش معنی داری داشت (0.05>P). در حالی که غلظت آنزیم آلکالین فسفاتاز در جیره حاوی آفلاتوکسین (جیره 3) کاهش یافت (0.05>P). این نتایج بر اساس، آمونیاکی کردن ذرت آلوده به آفلاتوکسین در سطح پایلوت می توان اثرات منفی آفلاتوکسین را کاهش دهد و احتمالا در جلوگیری از مسمومیت با آفلاتوکسین در طیور مفید باشد.

آزمایش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی، در چهار تیمار دور آبیاری بر مبنای 14، 28، 41 و 55 میلیمتر تبخیر از تشت کلاس A به ترتیب I4, I3, I2, I1، به مدت دو سال اجرا گردید. با حفر پروفیل و نمونه برداری از هر لایه تا عمق 100 سانتیمتر مشخصات فیزیکی خاک تعیین گردید. آبیاری اول بصورت یکنواخت به منظور مرطوب نموند خاک تا عمق 80 سانتیمتری انجام و میزان آب آبیاری در بقیه نوبتها پس از نمونه گیری از خاک، محاسبه و اعمال گردید. نتایج حاصل نشان داد که تیمار I2 (آبیاری پس از 28 میلیمتر تبخیر از تشت کلاس A) نسبت به سایر تیمارها در شرایط مشابه قابل توصیه می باشد. این تیمار با متوسط عملکرد 43006 کیلوگرم در هکتار، میزان آب مصرفی 4560 متر مکعب در هکتار و بطور متوسط با 9 آبیاری در طول فصل رشد، دارای حداکثر بازده مصرف آب می باشد. در صورت طولانی تر نمودن دور آبیاری بطوریکه تعداد دفعات آبیاری به 6 بار کاهش یابد، عملکرد محصول به میزان 20% کاهش خواهد یافت و در مقابل با حدود 4 درصد صرفه جویی در میزان آب مصرفی مقدار آن برابر 4361 متر مکعب در هکتار خواهد شد.

تحقیق حاضر به منظور بررسی امکان استفاده از سطوح مختلف کنجاله کلزا بعنوان یک منبع پروتئینی در جیره غذایی جوجه های گوشتی سویه آرین انجام گرفت. پنج جیره غذایی که کنجاله کلزا در سطوح صفر (شاهد)، 25، 50، 75 و 100 درصد جایگزین کنجاله سویا شده بود، در دوره های آغازین و رشد در قالب طرح کاملا تصادفی مورد آزمون قرار گرفتند. مصرف خوراک تیمار 100% جایگزینی در دوره رشد از تیمار 25% جایگزینی کمتر بود همچنین اضافه وزن تیمار 100% جایگزینی در دوره های آغازین رشد و کل دوره کمترین مقدار بود و با سایر تیمارهای تفاوت معنی دار نشان داد...

به منظور بررسی اثر شوک حرارتی اولیه همراه با افزودن مکمل ویتامینی C و E در کاهش استرس گرمایی، از 576 قطعه جوجه سویه راس استفاده شد. در ابتدا جوجه ها به دو گروه مساوی تقسیم شدند. در سن 5 روزگی یک گروه شوک حرارتی (?C 1 ± 36) را به مدت 48 ساعت تجربه کردند. سپس همه پرندگان تا سن 35 روزگی در شرایط معمولی پرورش داده شدند. از سن 35 روزگی مکمل های ویتامینی شامل ویتامین C (250 میلیگرم اسید اسکوربیک به ازای هر کیلو گرم جیره)، ویتامین E (250 میلیگرم a – توکوفرول استات به ازای هر کیلوگرم جیره) و یا ترکیبی از هر دو ویتامین (به همان میزان ویتامین C و ویتامین E) تا پایان دوره (49 روزگی) به پرنده های هر گروه داده شد. در طی دو هفته پایانی (هفته های ششم و هفتم) آزمایش، همه جوجه ها به مدت 6 ساعت در روز تحت تنش گرمایی مجدد (?C 1 ± 31) قرار گرفتند. افزودن مکمل ویتامینی به خصوص ویتامین C در طی دو هفته اخر و در طی دوره تنش گرمایی دوم بطور معنی داری سبب بهبود خوراک مصرفی (0.01>P) افزایش وزن روزانه (0.05>P) و وزن سینه (0.05>P) شد. حال آنکه تاثیر مکمل ویتامین E تنها بر خوراک مصرفی معنی دار بود (0.05>P). این آزمایش نشان داد که اعمال شوک حرارتی اولیه در 6 – 5 روزگی و استفاده از مکمل ویتامینی C و یا مخلوط با ویتامین E می تواند منجر به بهبود عملکرد پرنده در شرایط تنش گرمایی شود.

به منظور ارزیابی تنوع درون و بین توده های بومی پیاز ایران، 20 توده بومی به همراه دو هیبرید با استفاده از نشانگرهای RAPD مورد مطالعه قرار گرفتند. بیست و شش اغازگر RAPD از 200 آغازگر مورد ارزیابی، 170 نوار چند شکل تولید کردند. تعداد کل نوارهای چند شکل در درون توده ها و هیبریدها از 66 تا 131 نوار متغیر بود و فاصله ژنتیکی بین انها بر اساس ضریب نی بین 0.037 تا 0.31 برآورد شد. میانگین تنوع ژنتیکی کل و درون توده ها و هیبریدها به ترتیب 0.341 و 0.234 و ضریب تمایز ژنی 0.31 برآورد شد. تنوع ژنتیکی درون توده ها و هیبریدها، با استفاده از شاخص ژنی نی در محدوده صفر تا 5. 0 برآورد شد. تجزیه واریانس مولکولی بر اساس مربع فاصله اقلیدسی تنوع معنی داری را در بین و درون توده های پیاز نشان داد ولی میزان واریانس بین ارقام (25.7%) نسبت به درون ارقام (74.3%) کمتر بود. بر اساس تجزیه خوشه ای، 22 رقم پیاز در چهار گروه قرار گرفتند. گروه بندی بر اساس داده های مولکولی انطباقی با گروه بندی جغرافیایی ارقام نداشت. در تجزیه به مولفه های هماهنگ اصلی، سه مولفه اول 52.29 درصد از تغییرات داده ها را توجیه کردند که نشان دهنده توزیع ژنومی مناسب نشانگرهای مورد استفاده بود.

به منظور بررسی اثر ارتعاش بر روی فرآیند خشک کردن دانه ذرت، یک دستگاه خشک کن با ظرفیت کم و با قابلیت ایجاد سه نوع ارتعاش مختلف بر روی مخزن حاوی دانه های ذرت ساخته شد. با استفاده از این دستگاه 70 نوع آزمایش مختلف بر روی دانه های ذرت انجام شد و تاثیر سه نوع ارتعاش افقی، عمودی و مورب، تحت فرکانسها و زاویه های مختلف شاتون، بر روی فرآیند خشک کردن دانه ها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از آزمایش های نشان دادند که ارتعاش مورب تحت زاویه 30o نسبت به محور عمودی بیشترین تاثیر را در کاهش میزان رطوبت دانه های ذرت داشته است.