فهرست مطالب

کتابداری و اطلاع رسانی - سال ششم شماره 4 (پیاپی 24، زمستان 1382)

فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی
سال ششم شماره 4 (پیاپی 24، زمستان 1382)

  • 146 صفحه،
  • تاریخ انتشار: 1382/11/15
  • تعداد عناوین: 10
|
  • محمدحسین دیانی صفحه 1
  • محمدرضا داورپناه صفحه 3
    دانش منبعی ارزشمند برای توانمند ساختن سازمان ها در جهت نوآوری و رقابت است. این دانش در میان کارکنان و همچنین از طریق حس همجوشی میان آنان به وجود می آید. فرایند مدیریت دانش شامل خلق دانش، ارزشیابی دانش، ارائه دانش، توزیع دانش، و کاربرد دانش است. برای تبدیل دانش به یک کالای سرمایه ای، سازمان ها باید در جهت ایجاد تعادل میان فعالیتهای مدیریت دانش بکوشند. ولی موانع متعددی بر سر راه خلق و به کار گیری دانش در سازمان ها وجود دارد. وظیفه مدیریت دانش آن است که این موانع را شناسایی، و برای بر طرف کردن آنها چاره اندیشی کند.
    کلیدواژگان: مدیریت دانش، دانش آفرینی، توسعه سازمانی
  • نسرین امین دهقان، مهری پریرخ صفحه 19
    هدف عمده این پژوهش، تحلیل داستان های مناسب کودکان و سنجش میزان تاثیر آن ها در کاهش یا حل چهار مشکل روانشناختی پرخاشگری، اعتماد به نفس پایین، ترس، و اندوه است.
    یافته های پژوهش نشان می دهند سهم داستان های تالیف و ترجمه شده، به طور مساوی 230 عنوان، داستان های واقعی 76 و داستان های غیرواقعی 384 عنوان است. در مورد مشخصه های دیگر مانند نویسنده، ناشر و سال نشر پراکندگی زیادی در جامعه وجود دارد. همچنین، تحلیل داده ها نشان می دهد داستان های مناسب کودکان در بیشتر موارد با هدف کاهش یا درمان مشکلات روانشناختی نوشته نمی شوند و به نظر می رسد رشد و شکوفایی استعدادها، آموزش و سرگرمی بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. از مجموع 460 داستان مناسب این پژوهش، 14 درصد از داستان ها برای تقویت اعتماد به نفس، 8 درصد برای کاهش پرخاشگری، در حدود 8 درصد برای کاهش ترس و 4 درصد برای کاهش اندوه کودکان می توانند مورد استفاده قرار گیرند. تعداد داستان هایی که می توانند به بیش از یک مشکل پاسخگو باشند، اندک است و داستان ها اغلب تک مضمونی هستند، 5 درصد از داستان ها برای کاهش ترس و نیز تقویت اعتماد به نفس و درحدود 2 درصد برای کاهش اندوه و نیز تقویت اعتماد به نفس می توانند مورد استفاده قرار گیرند. در بقیه موارد، تعداد این گونه داستان ها کمتر از 1 درصد است.
    کلیدواژگان: کتاب درمانی، ادبیات کودکان، تحلیل محتوایی داستان های کودکان
  • جعفر مهراد، مهندس سارا کلینی صفحه 55
    «کتابخانه منطقه ای علوم و تکنولوژی شیراز» نهادی است بین المللی که در حوزه تحقیقات اطلاع رسانی و اشاعه اطلاعات علمی و فنی فعالیت می کند. تهیه پایگاه های اطلاعاتی از وظایف و اختیارات عمده کتابخانه منطقه ای است. پایگاه اطلاعاتی کتاب های فارسی الکترونیکی به صورت طرح تحقیقاتی و برای نخستین بار در سطح کشور، در کتابخانه منطقه ای به اجرا درآمده است.
    در این مقاله پس از بررسی ویژگی های کتاب الکترونیکی، نحوه طراحی و پیاده سازی کتاب های الکترونیکی فارسی و نیز چگونگی دستیابی به این منابع از طریق اینترنت بیان شده است.
    کلیدواژگان: کتابخانه منطقه ای علوم و تکنولوژی شیراز، کتاب الکترونیکی، کتاب های الکترونیکی فارسی
  • اسدالله آزاد، مریم اخوتی صفحه 65
    از هوش مصنوعی برای طراحی نظام های هوشمند استفاده می شود، با این هدف که رفتار هوشمندانه بشر را تقلید نمایند و به او در کارها کمک کنند. با گذشت زمان به سمت نظام های هوشمندتر پیش می رویم. در حوزه کتابداری و اطلاع رسانی نیز نظام های هوشمندی طراحی شده اند، اما هنوز ساده و مبتدی اند و اکثرا توسط افراد غیرکتابدار تهیه شده اند. از این نظام ها می توان در بسیاری از فعالیت های کتابداری و اطلاع رسانی از جمله امانت، بازیابی اطلاعات، خدمات مرجع، و... بهره گرفت. لازم است که کتابداران با طراحان نظام های هوشمند همکاری کنند تا به نظام هایی منطبق با نیازهای کتابخانه خود دست یابند.
    کلیدواژگان: نظام هوشمند، کتابداری و اطلاع رسانی
  • محمدحسین دیانی صفحه 81
    انگیزه ها و نحوه شکل گیری بانک اطلاعات «ده سال پژوهش در خراسان» شامل مشخصات مندرج در پایگاه اطلاعاتی، دلایل گزینش نرم افزار نوسا برای استقرار پایگاه در آن، شیوه های شناسایی سازمان های تولیدکننده پژوهش ها، و نحوه گردآوری اطلاعات مربوط به پژوهش های هر سازمان، روش تهیه فهرستبرگه طرح های پژوهشی و اختصاص موضوع یا توصیفگر به هر طرح، روند واردکردن داده ها به پایگاه و بررسی صحت داده های واردشده و بررسی های کتابسنجی برای برخی سازمان ها از جمله دانشگاه ها شرح داده شده. سرانجام فهرستی از منابع چاپی، حاوی اطلاعات کتابشناختی پژوهش های خراسان ارائه شده است.
    کلیدواژگان: پژوهش، خراسان، پایگاه اطلاعات پژوهش های خراسان
  • محمدحسن زاده صفحه 97
    کتابخانه ها در راستای پاسخگویی به پرسش های کاربران از شیوه های مختلفی استفاده کرده اند و سیر پیشرفت آن ها به سوی یافتن راه های بهتر پاسخگویی همچنان ادامه دارد. در این میان بخش مرجع کتابخانه ها نیز در معرض تغییر و تحول بوده اند. تغییر و تحول در بخش مرجع کتابخانه ها به مقدار زیادی در نتیجه رشد و پیشرفت فناوری های ارتباطی و گسترش شبکه ها بوده است. تاثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر بخش مرجع باعث ایجاد نوع دیگری از خدمات مرجع گردیده که از لحاظ ماهوی به دنبال تکمیل خدمات مرجع به شکل سنتی، ولی از لحاظ شکلی با آن متفاوت می باشد. این نوع خدمات مرجع، «خدمات مرجع الکترونیکی» نام گرفته است. در این مقاله دو شیوه ارائه خدمات مرجع الکترونیکی، یعنی خدمات مرجع از طریق پست الکترونیکی و خدمات مرجع بیدرنگ مورد بررسی قرار خواهند گرفت.
    شیوه مطالعه، کتابخانه ای و هدف مقاله، بررسی مزایا و معایب و افق های آینده این نوع از خدمات و ارائه نمونه هایی از همکاری بین موسسات در انجام آن ها می باشد.
    کلیدواژگان: خدمات مرجع، خدمات مرجع الکترونیکی، اینترنت، خدمات مرجع بیدرنگ، خدمات مرجع از طریق پست الکترونیکی
  • و. سرینیواسولو ترجمه: محمود سالاری صفحه 109
    ماهیت چندرسانه ای نسل آینده کتابخانه های دیجیتالی نیازمند وجود کتابداران دیجیتالی است. کتابداران دیجیتالی اساسا کتابداران متخصصی هستند که کتابخانه دیجیتالی را مدیریت می کنند و نظم می بخشند؛ آنان عهده دار وظایف تخصصی همچون دیجیتالی کردن، ذخیره سازی، دستیابی پذیر کردن، استخراج دانش دیجیتالی، خدمات مرجع دیجیتالی، خدمات اطلاع رسانی الکترونیکی، هماهنگی در اداره آرشیو و دسترسی آسان می باشند. کتابداران دیجیتالی محافظ شاهراه اطلاعاتی یا کتابخانه دیجیتالی جهانی هستند و به عنوان هماهنگ کننده میان ماشین و انسان عمل می کنند. این مقاله همچنین نقش ها و وظایف یک کتابدار دیجیتالی را در بازیابی اطلاعات، تحویل محتوا و مرورکردن اطلاعات مورد تاکید قرار می دهد و تربیت و آموزش حرفه ای کتابداران در مدیریت نظام اطلاعاتی دیجیتالی را ضروری می داند؛ همچنین به وظایف میانجیگرانه کتابخانه دیجیتالی، و نقش ها، مهارت ها و قابلیت های کتابدار دیجیتالی در مدیریت نظام اطلاعاتی دیجیتالی در حوزه های مهم فناوری های تصویری، شناسایی نوری نویسه ها، زبان های نشانه گذاری، فهرستنویسی، فراداده، نمایه سازی چندرسانه ای و فناوری پایگاه ها، طراحی رابط استفاده کننده، برنامه نویسی و فناوری وب اشاره دارد. درنهایت از ایجاد شغل جدید «کتابدار دیجیتالی» برای مراقبت از کتابخانه های دیجیتالی و اداره نظام اطلاعات دیجیتالی حمایت می کند.
    کلیدواژگان: کتابدار دیجیتالی، اطلاعات دیجیتالی، مدیریت نظام ها
  • عبدالله غفرانی صفحه 125
    در این نوشته، دستنویس های آثار شیخ طوسی که در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی نگهداری می شوند و نیز نگارش های پیرامونی آن ها اعم از ترجمه، تلخیص و گزاره، معرفی شده اند.
    کلیدواژگان: شیخ طوسی، دستنویس های کامل شیخ طوسی، دستنویس های ناقص شیخ طوسی، کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی
  • عسگر اکبری صفحه 139
    میزان مطابقت 8 متغیر کم‍ی و کیفی در کل کتابخانه های منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی (16 کتابخانه) با استانداردهای کتابخانه های دانشگاهی ایران مورد بررسی قرار گرفته است. با گذشت 20 سال از فعالیت این کتابخانه ها، هنوز کتابخانه های دانشگاهی مورد مطالعه به حداقل شرایط مندرج در استانداردها دست نیافته اند.
    کلیدواژگان: کتابخانه های دانشگاهی، دانشگاه آزاد اسلامی، استانداردهای کتابخانه های دانشگاهی