فهرست مطالب

کتابداری و اطلاع رسانی - سال پانزدهم شماره 1 (پیاپی 57، بهار 1391)

فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی
سال پانزدهم شماره 1 (پیاپی 57، بهار 1391)

  • 320 صفحه، بهای روی جلد: 20,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1391/05/10
  • تعداد عناوین: 13
|
  • محمدحسین دیانی صفحه 5
    با افزایش تعداد دانش آموختگان دوره های کارشناسی ارشد و دکتری، همه ماهه تعداد زیادی مقاله برگرفته از پایان نامه ها به آدرس الکترونیکی یا به آدرس دفتر مجله ارسال می شود تا در نوبت بررسی و انتشار قرار گیرند. در تعداد قابل توجهی از مقاله ها چند نشانه اولیه وجود دارد که احتمال پذیرفته نشدن مقاله را افزایش می دهد. در ادامه به چند مورد از این نشانه ها اشاره می شود:الف) نویسنده برای اولین بار است که با نام مجله آشنا شده است. برای مثال، در نامه پیوست مقاله نوشته شده است: «دانشنامه کتابداری و اطلاع رسانی». در موردی اخیر که اعلام کردم مقاله دریافت شده، چکیده انگلیسی را نیز ارسال دارید، رایانامه ای دریافت کردم که نشان می داد مجله دیگری نیز برای مقاله اعلام وصول کرده است، اما نویسنده درمانده بود که آیا آن اعلام وصول، همان اعلام وصول مجله کتابداری و اطلاع رسانی است؟
    ب) در ارسال مقاله تعجیل شده است. این مورد با شماره گذاری نکردن صفحات مقاله مشخص می شود.
    پ) صفحات و جدولهای بسیار زیاد. مدتهاست اعلام شده است مقاله های بیشتر از 15 صفحه برای داوری ارسال نمی شود، اما مقاله های دریافتی اغلب بین 20 تا 40 صفحه هستند با تعداد زیادی جدول، گاه با همان شماره داخل پایان نامه! نویسنده ای با تلفن اطلاع داد که مقاله برگرفته از پایان نامه را می خواهم به دفتر مجله بفرستم. پرسیدم چند صفحه است. پاسخ داد چهل صفحه، گفتم مقاله های بیشتر از 15 صفحه برای داوری ارسال نمی شود. پرسید چه قسمتهایی را حذف کنم!
    ت) در بسیاری از موارد نام عضو هیئت علمی (بدون اطلاع یا با اطلاع) بر روی مقاله نوشته شده است. مقاله ای با نام دو دانشجو دریافت شد و بررسی و رد گردید. دوباره همان مقاله را با نام دانشجو و یک عضو هیئت علمی دریافت کردم. به نویسنده مقاله نوشتم: این مقاله که همان مقاله قبلی است. اعلام کرد: فکر کردم اگر نام استادم بر روی مقاله باشد، پذیرفته می شود.
    ث) قابل توجه ترین نکته، متن نامه همراه مقاله است که بیش از هر چیز برضرورت فوری صدور تاییدیه نشر برای ارائه به این یا آن سازمان تاکید دارد. در برخی از این نامه ها نوعی تحکم برای صدور تایید قابل لمس است. چنین پنداشته می شود که وظیفه آنها اتمام پایان نامه و وظیفه ما نشر متن ارسالی آنهاست. یکی از این نامه ها مدتی پیش به دفتر مجله رسید. متن نامه واقعا طلبکارانه بود. نوشتم: مدتی است ماشین صدور تائیدیه مجله خراب شده است، اگر تمایل دارید منتظر بمانید تا ماشین تعمیر شود، اطلاع دهید. با دوکلمه پاسخ داد: منتظر می مانم.
    ج) همراه نبودن چکیده انگلیسی مقاله، هم برای کسانی که تا به حال برای مجله مقاله نفرستاده اند و هم کسانی که یک یا بیش از یک مقاله از آنها در مجله منتشر شده است. چنین استنباط می شود که اگر مقاله پذیرش گرفت، آنگاه باید چکیده انگلیسی ارسال شود. جالب است که اغلب چکیده های انگلیسی فاقد عنوان و نام مولف یا مولفان است. از همه مهم تر اینکه کلمات و در موارد بسیاری جمله های مندرج در چکیده کمتر به ساختار زبان انگلیسی شباهت دارد.
    همین چند نشانه می تواند تمایز اولیه آشکاری را بین 48 مقاله ای که در سال منتشر می شود و بیش از حدود 300 مقاله ای که پذیرفته نمی شود، نشان دهد. به یقین، پذیرفته نشدن بیش از 300 مقاله، بسیاری از دانش آموختگان، اعضای هیئت علمی و دوستان و آشنایان را ناراحت کند و شاهد گله های به حق و نا حق، آشکار یا نا آشکار شفاهی و کتبی آنها می باشیم. به حق، از این جهت که مقاله ارزش نشر را دارد، اما چون قبلا درهمان موضوع چند مقاله در مجله منتشر شده است، موضوع جذابیت خود را برای خوانندگان از دست داده است؛ مانند مقاله هایی که به سنجش سواد اطلاعاتی صرف در این یا آن سازمان پرداخته اند. به ناحق از آن جهت که مطلب مورد بحث در مقاله به شکل دانش عمومی درآمده است. مانند نشان دادن اینکه بیشترین افراد توافق دارند که نام رشته تغییر کند. در یک مورد پاسخ منفی به این نوع مقاله، نویسنده را عصبانی و اعلام کرد که مجله دیگری نیز به مقاله پاسخ رد داده است و متوقع نبوده که از این مجله که هیئت تحریریه ای چنین و چنان دارد، نیز پاسخ رد بگیرد.
    برای تداوم نشر مجله نویسندگان باید منصف و ما باید منصف و صبور باشیم. در عین حال، خرسندیم که به دلیل تعداد زیاد مجله های علمی پژوهشی در حوزه کتابداری، پاسخ «نه» به یک مقاله، به معنای پاسخ «نه» دیگر مجله ها به همان مقاله نیست و فضا برای تعداد بسیاری بیشتری مقاله در مقایسه با یکی دو سال پیش فراهم شده است. کم نبوده اند مقاله هایی که برای نشر در مجله کتابداری و اطلاع رسانی پذیرفته نشده اند، اما شاهد نشر آنها در مجله های دیگر بوده ایم. به گونه ای مشابه، ممکن است مقاله ای در مجله دیگر پذیرفته نشود، اما برای نشر در مجله کتابداری و اطلاع رسانی در اولویت قرارگیرد. پذیرش نگاه های متفاوت در حوزه کتابداری، اصلی است که کتابداران بیش از دیگر حرفه مندان باید آن را باور داشته باشند.
  • احسان گرایی، صبا سیامکی صفحه 9
    امروزه موضوع بهبود کیفیت آموزشهای دانشگاهی به جزئی جدایی ناپذیر از مدیریت آموزش عالی کشور تبدیل شده است. آموزش کتابداری و اطلاع رسانی نیز به عنوان یک رشته دانشگاهی، از این امر مستثنا نیست. هدف اصلی پژوهش حاضر، سنجش کیفیت خدمات آموزشی کتابداری و اطلاع رسانی در دانشگاه های اصفهان و علوم پزشکی اصفهان است. این پژوهش از نوع توصیفی پیمایشی است. از ابزار سروکوال برای گردآوری اطلاعات جامعه پژوهش، متشکل از 134 دانشجوی گروه های کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه اصفهان و علوم پزشکی اصفهان، استفاده شد. یافته های پژوهش بیانگر شکاف منفی کیفیت در تمامی ابعاد سروکوال بود. کیفیت خدمات ارائه شده در دانشگاه اصفهان نسبت به علوم پزشکی وضعیت بهتری دارد. با وجود این، بین کیفیت خدمات ارائه شده توسط دو دانشگاه تفاوت معناداری دیده نشد. بزرگ ترین شکاف منفی مشاهده شده در هر دو دانشگاه، به بعد پاسخگویی مربوط است. کمترین شکاف منفی در دانشگاه اصفهان به بعد تضمین، و در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان به بعد ملموسات اختصاص دارد.
    کلیدواژگان: کیفیت آموزش، شکاف کیفیت، کتابداری و اطلاع رسانی، دانشگاه اصفهان، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
  • سیدمهدی حسینی، رحمت الله فتاحی، محمدحسین دیانی صفحه 33
    در بسیاری از پژوهشهای کتابداری و اطلاع رسانی، بویژه در حوزه های مربوط به نگرش و رفتار، همزمان چند متغیر بررسی می شود. ماهیت این متغیرها به گونه ای است که به سادگی قابل مشاهده و اندازه گیری نیست (این گونه متغیرها را سازه مفهومی یا متغیر پنهان می نامند). پژوهشگران متغیرهای پنهان را از طریق شاخصهای قابل اندازه گیری تخمین می زنند. این تخمین همواره با خطا همراه است. هدف اغلب آنان بررسی رابطه علی بین چند متغیر پنهان، با استفاده از متغیرهای قابل مشاهده است. به طور سنتی، روش های آماری تحلیل واریانس، رگرسیون، تحلیل عامل و تحلیل مسیر را برای این گونه مطالعات به کار برده اند. روش «مدل سازی معادله ساختاری» ابزار آماری نسبتا نویی است که علاوه بر امکان انجام تحلیلهای قبلی، اندازه گیری خطای تخمین متغیرهای قابل مشاهده و پنهان، تغییر یا اصلاح مدل پیش بینی شده بر مبنای مطالعات نظری، و امکان انتخاب مناسب ترین مدل را فراهم نموده است. این ابزار برای انجام پژوهش در زمینه مدلهای نظری حوزه علوم انسانی، به دو شیوه تاییدی و اکتشافی، پیشنهاد شده است. این مقاله با استفاده از تحلیل محتوای 178 مقاله علمی، دو هدف را دنبال می کند: 1. آشنا ساختن پژوهشگران کتابداری و اطلاع رسانی با مبانی نظری، شرایط و مراحل استفاده از مدل سازی معادله ساختاری در تحلیل مدلهای نظری 2. روشن نمودن وضعیت استفاده از این روش در حوزه کتابداری و اطلاع رسانی و شناسایی حوزه ها، موضوعها، متغیرها، و چارچوبهای نظری که با این روش اندازه گیری و آزمون شده است.
    کلیدواژگان: نظریه سازی، آزمون نظریه، مدل سازی، معادله ساختاری، پژوهش های کتابداری و اطلاع رسانی، متغیرهای پنهان، سازه های مفهومی
  • حسن بهزادی صفحه 63
    شرکتها، موسسه ها و سازمان های امروزی همانند انسانها با یکدیگر کنش و واکنش و تعاملهای پیچیده ای دارند، به گونه ای که تصمیم گیری های مدیران این سازمانها بر نحوه رفتار سازمان های دیگر، بویژه سازمان های همسان تاثیرگذار است. از سوی دیگر، در بازار رقابتی دانش، کتابخانه ها بازیگران بازاری هستند که باید با دیگر موسسه ها و کتابخانه ها همکاری کنند تا به هدفهایشان دست یابند. در این بین، مدیران کتابخانه ها نیز ناگزیرند برای این نوع از همکاری ها و تعاملها، تصمیم بگیرند و از بین موقعیتهای مختلف پیش رو، دست به انتخاب بزنند. «نظریه بازی ها» یکی از نظریه های بسیار مهم در حوزه اقتصاد است. این نظریه به مدیران کمک می کند تا با درک بهتر موقعیتها و شرایط، بهترین تصمیم را برای کسب منفعت بیشتر بگیرند. در این مقاله، به بیانی ساده و به دور از فرمولهای ریاضی مطرح در «نظریه بازی ها»، به کاربرد نظریه بازی همکاری در زمینه فراهم آوری و اشتراک منابع کتابخانه ای پرداخته شده است. نتایج کاربرد این نظریه مبین این نکته است که با استفاده از آن، ضمن افزایش سود و منفعت انفرادی هر کتابخانه، سود جمعی اعضای موجود در طرح نیز افزایش می یابد.
    کلیدواژگان: نظریه بازیها، نظریه بازی همکاری و عدم همکاری، فراهم آوری مشارکتی، اشتراک منابع، کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی
  • سیدحبیب الله میرغفوری، سعید اسفندیاری، زهرا صادقی آرانی صفحه 89
    رشد سریع در بخش خدماتی و اقتصادی در چند دهه اخیر، و به تبع آن تصمیم گیری های پیچیده و چند معیاره در شرایط نامعین، نیاز شدید به تبادل اطلاعات بخصوص در بخش اطلاع رسانی را افزایش داده است. در این میان، کتابخانه ها به عنوان مراکز اطلاع رسانی نقش اساسی را ایفا می کنند. این نیازمندی، منجر به پژوهش در این حوزه شده است. بر این اساس، پژوهش حاضر با هدف ارائه مدلی برای سنجش روابط علی معلولی بین معیارهای کیفیت خدمات در کتابخانه های دانشگاهی و عمومی شهرستان شیراز انجام گرفته است. به این منظور، از تکنیک ترکیبی لایب کوال و دیماتل فازی استفاده شده است. نتایج این تحقیق، معیارهای تاثیرگذار و تاثیرپذیر در کیفیت خدمات این کتابخانه ها را شناسایی می کند.
    کلیدواژگان: کیفیت خدمت، تکنیک دیماتل فازی، لایب کوال، کتابخانه های شهرستان شیراز
  • اعظم صنعت جو، اکرم فتحیان صفحه 113
    هدف پژوهش حاضر، ارائه روش شناسی طراحی، ساخت و پیاده سازی هستی شناسی ها به عنوان نوعی از ابزارهای معنایی با بررسی رویکردها، شیوه ها، ابزارها و زبانهای بازنمون هستی شناسی هاست. حاصل این بررسی ها در یک مطالعه موردی و با رویکرد تحلیل حوزه در طراحی و ساخت اولین هستی شناسی تخصصی در حوزه کتابداری Asfaont)) و با هدف گسترش ابزاری معناشناسی در بازنمون دانش و بازیابی مفاهیم، به کار گرفته شد. هستی شناسی طراحی شده، حاصل تبدیل مفاهیم حوزه نمایه سازی اصطلاحنامه اصفا به هستی شناسی است که بر مبنای روشی تلفیقی گسترش یافته از روش های ارائه شده «آچولد و گرونینگر» و نیز «نوی و مک گینس» و به روش نیمه خودکار در چهار مرحله شامل گردآوری مفاهیم، کشف و تعیین روابط میان مفاهیم، ایجاد کاربرگه برای هر مفهوم و پیاده سازی هستی شناسی در محیط Protege انجام پذیرفت. به منظور ارائه روش شناسی ساخت هستی شناسی در عمل، این مقاله به تشریح مراحل و فرایندهای ساخت این هستی شناسی و نیز قابلیتها و امکانات آن پرداخته است.
    کلیدواژگان: اصطلاحنامه، هستی شناسی، روش شناسی طراحی هستی شناسی، ابزارهای طراحی هستی شناسی، زبانهای بازنمون هستی شناسی، ASDFAOnt، اصفا
  • هوشنگ حکیمی صفحه 143
    پژوهش حاضر با هدف ارزیابی شیوه های اطلاع رسانی برای تعیین شیوه مناسب انتقال یافته های تحقیقاتی به بهره برداران صورت گرفته است. در این رابطه، گندم به عنوان عمده ترین محصول راهبردی کشاورزی انتخاب و 21 شرکت تعاونی تولید زراعی استان خوزستان که به تولید گندم اشتغال دارند، از 9 شهر عمده استان از نظر تفاوت در میزان عملکرد محصول قبل و پس از انتقال یافته های پژوهشی و تاثیر شیوه های ترویجی به کار گرفته شده، ارزیابی شدند. روش تحقیق تجربی بوده و داده ها با استفاده از جدولهای فراوانی، مقایسه میانگین و آزمون آماری t تحلیل گردید.
    نتایج پژوهش نشان داد مقایسه میانگین عملکرد محصول پیش و پس از انتقال یافته ها تفاوتی معنا دار داشته است. بنابراین، شیوه های ترویجی به کار گرفته شده به عنوان یک عامل اثرگذار بر افزایش میانگین تولید محصول گندم در دوره مورد بررسی پروژه ارزیابی و از نظر میزان اثربخشی بر افزایش عملکرد، مقایسه و رتبه بندی گردید. شیوه های روز مزرعه، کارگاه آموزشی و هفته انتقال یافته ها در میان آنها به ترتیب بالاترین اثربخشی را داشتند و شیوه روز مزرعه، مناسب ترین شیوه برای انتقال یافته ها تشخیص داده شد.
    کلیدواژگان: انتقال یافته های تحقیقاتی، عملکرد محصول گندم، شیوه های اطلاع رسانی، سازمان جهاد کشاورزی خوزستان
  • زاهد بیگدلی، محمدحسن عظیمی، فاطمه زارع * صفحه 165
    هدف

    هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی عوامل موثر بر جستجوی اطلاعات سلامت در وب توسط زنان شاغل در سازمان آب و برق خوزستان بوده است.
    روش شناسی پژوهش: روش پژوهش پیمایشی و از نوع توصیفی-تحلیلی است. جامعه آماری شامل 207 زن شاغل در سازمان آب و برق خوزستان و ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه بوده است.

    یافته ها

    نتایج نشان داد حدود 83% زنان از وب برای جستجوی اطلاعات سلامت استفاده می کنند. مهم ترین انگیزه زنان برای جستجوی اطلاعات سلامت در وب، تصمیم گیری برای چگونگی مقابله با بیماری هاست. اکثر زنان نگرش مثبتی نسبت به اطلاعات سلامت در وب داشتند. در بررسی وجود رابطه بین متغیرها، مشخص شد بین قصد استفاده فرد و درآمد؛ بین قصد استفاده و تجربه گذشته فرد در استفاده، همچنین بین قصد استفاده و نگرش نسبت به اطلاعات سلامت؛ و بین قصد استفاده و انگیزه استفاده رابطه معنا داری وجود دارد. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد به ترتیب «انگیزه استفاده» و «تجربه گذشته فرد» بیشترین اهمیت را در تبیین واریانس قصد استفاده داشتند و «نگرش» در پیش بینی قصد استفاده فرد از وب، نقشی ایفا نمی کند. در کل، نتایج بیانگر آن است که مجموع متغیرها، 19% ضریب متغیر وابسته (قصد استفاده) را پیش بینی می کنند. این نشان می دهد عوامل دیگری برای پیش بینی قصد استفاده زنان تاثیرگذار هستند که شناسایی دقیق آنها به مطالعات بیشتری نیاز دارد.

    کلیدواژگان: اطلاعات سلامت، جستجوی اطلاعات، زنان، وب، سازمان آب و برق خوزستان
  • مریم علیان، شیوا یاری صفحه 185
    از شاخصهای رشد و توسعه هر کشور، توان و ظرفیت علمی بالفعل آن است. به منظور تدوین برنامه ها و طرحهای هدفمند و اصولی در جهت ارتقای سطح علمی کشور، سنجش و اندازه گیری انتشارات علمی، امری کاملا ضروری است. در این راستا، یکی از رایج ترین روش ها برای بررسی وضعیت تولیدات علمی، بهره گیری از روش علم سنجی است. این روش یکی از مهم ترین روش های کمی در حوزه های پژوهشی علوم کتابداری و اطلاع رسانی است که در سه دهه اخیر رشد فزاینده ای داشته است. طی سالهای اخیر در ایران منابع بسیاری در این حوزه چاپ و منتشر شده و پژوهشهای بسیاری با بهره گیری از این شیوه به انجام رسیده است. از این رو، به منظور ارائه تصویری روشن، علمی و واقعی از وضعیت علم سنجی در ایران، مقاله حاضر به بررسی و تحلیل عمده آثار فارسی منتشر شده در این حوزه پرداخته است. بررسی ها نشان می دهد آغاز انتشار منابعی در این حوزه، به اوایل دهه 1370 و به انتشار مقاله ای ترجمه شده بازمی گردد، اما بیشترین منابع این حوزه تالیفی است. در مجموع، با گذشت 17 سال از آغاز بحث علم سنجی در ایران، توجه روزافزونی به این مبحث مشاهده می شود. حجم بالای منابع انتشار یافته و اقدامهای انجام شده، محکم ترین گواه بر این ادعاست. عمده منابع انتشار یافته، پژوهشی است. سنجش کمی تولیدات علمی، ارجح بر سنجش کیفی است و پایگاه های اطلاعاتی موسسه اطلاعات علمی آمریکا، به شکل گسترده ای در تحقیقات تحلیل شده اند. شاخصهای علم سنجی، همکاری های علمی و ترسیم نقشه علم، از جمله مباحث نوینی است که در سالهای اخیر توجه فزاینده ای به آنها در حوزه علم سنجی مشاهده می شود.
    کلیدواژگان: علم سنجی، ایران، تولیدات علمی، انتشارات
  • نرگس نشاط، مژده دهقانی صفحه 217
    پژوهش حاضر با هدف ارزیابی کیفیت خدمات سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران از دیدگاه مراجعان بر اساس مدل تحلیل شکاف با استفاده از ابزار لایب کوال انجام گرفته است. در این پژوهش، کیفیت خدمات بخش اطلاع رسانی کتابخانه ملی در سه بعد تاثیرگذاری خدمات، کنترل اطلاعات و کتابخانه به عنوان یک مکان و فضا در سه سطح «حداقل»، «موجود» و «مورد انتظار» بررسی شده است. جامعه آماری شامل تمامی مراجعان و کاربران عضو کتابخانه، اعم از زن و مرد، است که در سال 89، از بخشهای مختلف استفاده کرده اند. با توجه به حجم بالای جامعه آماری و محدویت زمان و بودجه، حجم نمونه را 332 نفر تشکیل دادند. یافته ها نشان داد از منظر مراجعان، کارکنان کتابخانه نتوانسته اند بجز در موارد معدود حداقل انتظارهای مراجعان را برآورده سازند. کیفیت منابع کتابخانه در سطح موجود، از حداقل انتظار مراجعان پایین تر بوده است. به عبارت دیگر، منابع کتابخانه نتوانسته است حتی حداقل انتظارهای آنان را برآورده سازد و تا رسیدن به وضع مطلوب یا مورد انتظار، فاصله زیادی دارد. بعد مکان و فضا نسبت به دو بعد دیگر، کیفیت بهتری دارد. اما کیفیت مکان و فضای کتابخانه ملی در سطح واقعی، از حداقل انتظارهای کاربران نیز پایین تر است. البته، فاصله کمتری با سطح واقعی خدمات در این بعد وجود دارد.
    کلیدواژگان: کیفیت خدمات، مدل تحلیل شکافر، سازمان اسناد و کتابخانه ملی
  • رضا رجبعلی بگلر صفحه 237
    در دنیای کنونی، بین همه سازمانها از جمله کتابخانه ها، نوعی رقابت در جریان است و هر سازمانی در تلاش است تا با تاکید بر مزیت رقابتی، درآمد خود را بیش از هزینه های صرف شده افزایش دهد. در این نوشته، پس از تعریف رقابت و مزیت رقابتی، خلاصه ای از نظریه های مزیت ارائه شده و تصویری اجمالی از این مفهوم ارائه می گردد. سپس مزیت مطلق، نسبی و مطابقت آنها با فعالیتهای کتابخانه ای، تشریح می شود. در ادامه نیز پس از معرفی مزیت رقابتی، دیدگاه ها و ابعاد گوناگون آن، مزیت رقابتی منبع مدار و منابع مزیت رقابتی معرفی می گردد. در پایان نیز نقش مزیت رقابتی در کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی و مراحل پیشنهادی برای ایجاد آن در کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی، مورد توجه و بررسی قرار می گیرد.
    کلیدواژگان: رقابت، مزیت رقابتی، اقتصاد کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی
  • علی مردانی نژاد، فرشید دانش صفحه 263
    امروزه وب، اصلی ترین ابزار دسترسی و اشاعه اطلاعات به شمار می رود، به گونه ای که کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی، بسیاری از خدمات خود را از طریق وب به کاربران ارائه می دهند. بررسی ها حاکی از آن است که توانایی وب سایتها در تبلیغ و بازاریابی خدمات کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی به اثبات رسیده است. از دلایل اصلی موفقیت در بازاریابی، امکان بازیابی سریع و دقیق اطلاعات از وب سایت کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی است. همچنین، شواهد حاکی از آن است که به منظور بازیابی موفق اطلاعات در وب سایتها بررسی میزان تراکم کلمات کلیدی از عوامل اصلی به شمار می آید. تراکم کلمات کلیدی، مقیاسی از میزان کلمات کلیدی موجود در محتوای صفحه به نسبت کل کلمات موجود در همان صفحه است. هدف پژوهش حاضر، بررسی نقش کلمات کلیدی در طراحی وب سایتهای برتر کتابخانه های مرکزی دانشگاه های علوم پزشکی با رویکرد بازاریابی موفق در کتابخانه های دانشگاهی است. جامعه پژوهش 5 وب سایت منتخب کتابخانه های مرکزی دانشگاه های علوم پزشکی ایران را شامل است که بر اساس میزان تاثیرگذاری کل وبی رتبه بندی شده اند. گردآوری داده ها توسط نرم افزار تحلیلگر تراکم کلمات کلیدی، انجام گرفته است. یافته های پژوهش نشان می دهد هیچ کدام از دانشگاه ها در وب سایت خود از کلمات کلیدی مناسب استفاده نکرده اند. در این میان، وب سایت کتابخانه مرکزی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان به دلیل استفاده از کلمات کلیدی در ابر برچسبهای اصلی، توانسته است میزان تاثیرگذاری بالایی را کسب نماید. همچنین، در رتبه بندی وب سایتهای کتابخانه های مرکزی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد در موتور جستجوی گوگل رتبه بالایی را به خود اختصاص داده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که استفاده از تراکم کلمات کلیدی، می تواند نقش مهمی را در بالا بردن رتبه سایت و افزایش رویت سایت ایفا نماید که باعث تحقق بازاریابی موفق در کتابخانه های دانشگاهی می شود.
    کلیدواژگان: تراکم کلمات کلیدی، طراحی وب سایت، کتابخانه مرکزی دانشگاهی، بازاریابی، ایران
  • احمد غیاثوند، پریسا دهکریان صفحه 285
    مطالعه حاضر، با هدف بررسی و سنجش کیفیت خدمات کتابخانه های زیر پوشش سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران انجام گردید. برای سنجش این کیفیت، از مدل لایب کوال استفاده شده است. این مدل دارای سه بعد تاثیر خدمات، کنترل اطلاعات و کتابخانه به عنوان یک مکان است که در سه سطح حداقل مورد انتظار، حداکثر مورد انتظار و سطح خدمت دریافتی، مورد مطالعه قرار گرفته است تا بتوان دو نوع شکاف موسوم به «شکاف کفایت» و «شکاف برتری» را استنتاج نمود.
    این پژوهش به روش پیمایش انجام شده و جامعه آماری آن را تمامی مراجعان کتابخانه های عمومی در سال 1388 تشکیل می دهند که در نهایت طبق فرمول کوکران، حدود 1026 نفر به عنوان حجم نمونه در نظر گرفته شد و شیوه نمونه گیری طبقه ای نسبی است. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بوده و اعتبار صوری و تجربی متغیرها پس از تعریفهای نظری و عملیاتی بررسی گردید و روایی مفاهیم از طریق آزمون آلفای کرونباخ مورد سنجش قرار گرفت.
    یافته های حاصل نشان می دهد مراجعان از کیفیت خدمات کتابخانه های عمومی رضایت چندانی ندارند. دیگر یافته ها نیز نشان می دهد میانگین کل حداکثر خدمات مورد انتظار در بین مراجعان برابر با 08/7 و نیز سطح خدمت دریافتی برابر با 34/5 است. از این رو، شکاف برتری خدمات مختلف منفی است. پس می توان نتیجه گرفت مراجعان نسبت به وضعیت کیفیت خدمات کتابخانه های عمومی رضایت ندارند. همچنین، میانگین حداقل خدمت مورد انتظار برابر با 33/5 و نیز میانگین سطح خدمت دریافتی برابر با 34/5 بوده و میانگین شکاف کفایت خدمات برابر با 008/0- است. بدین معناست که کتابخانه های عمومی شهرداری تهران حداقل انتظارهای کاربران را برآورده نمی سازد.
    کلیدواژگان: کتابخانه عمومی، کیفیت سنجش کتابخانه، مدل لایب کوال، شکاف برتری، شکاف کفایت، شهرداری تهران
|
  • Ehsan Geraei, Saba Siamaki Page 9
    The issue of improving the quality of university education is an integral part of the management of higher education. Library and Information Science Education as an academic discipline is of no exception. Hence, the main aim of this study is to measure the quality of Library and Information Science education at Isfahan University and Isfahan University of Medical Sciences. A descriptive- survey method was deployed. Servqual tool was used for data collection. Sample consisted of 134 students of Library and Information Science departments at Isfahan University and Isfahan University of Medical Sciences. Findings revealed a negative quality gap in all dimensions of Servqual. Quality of services at Isfahan University is better than the services at University of Medical Sciences. However, significant differences were not seen between the quality of services offered by the two Universities. The most negative quality gap was in the responsibility dimension in both universities. The least Negative gap was in Security and Tangibility dimensions respectively in Isfahan University and Isfahan University of Medical Sciences.
    Keywords: Quality of Education, Quality gap, library, information science, Isfahan University, Isfahan University of Medical Sciences
  • S. Mahdi Hosseini, Dr. Rahmatollah Fatahi Dr. Mohammad Hossein Dayani Page 33
    Researchers have to conduct multivariate investigation in most of LIS studies, especially attitudinal and behavioral related fields. Most of these variables are unobservable and immeasurable (known as conceptual constructs or latent variables). Researchers estimate these latent variables via observable factors or indices. Most of them aim to investigate causal relationship between latent variables through observable variables. Conventionally and typically, statistical methods like variance, regression, path, and factor analysis are used in such studies. SEM is the last statistical tool which not only prepares the previous kinds of analysis, but also provides estimate errors in both observable and unobservable variables, theory/model modification, and choosing the best between compared different models. SEM is used both in Confirmatory and Exploratory approaches, in social sciences to test theoretical models. Through analyzing 178 research articles we aimed to: 1) Introduce SEM to LIS researchers; and 2) Clarify SEM use state of the art in LIS studies and draw a close look of fields, topics, variables and theories which have been studied and analyzed via SEM method.
    Keywords: Library, Information Science, Structural Equation Modeling, Latent Variables, Theory testing, Theory Construction, conceptual constructs
  • Hasan Behzadi Page 63
    In today's society and similar to human beings it is believed that companies, institutions and organizations have complex interactions with each other, so decisions taken by the managers of these organizations can impact other organizations. In a competitive knowledge market libraries are like market players that should cooperate with other institutions and libraries to achieve their goals Library managers are compelled to make descision and choose for this kind of cooperation and interaction between different situations ahead. Game theory is one of the important theories in economics that will help managers better understand the conditions. With this theory, managers can make the best decision for more profit. In this paper game theory is presented in a simple expression and without mathematical formulas in the game theory, and the applications of cooperation game theory in providing and sharing library resources is discussed. The results of applying this theory indicate that if correctly used it will increase the profit for each individual library, the collective interest of members also will increase.
    Keywords: Game theory, Cooperative acquisitions, Resource sharing, Libraries, information centers
  • Seyed Habibolah Mirghafoori, Saeed Esfandiari, Zahra Sadeqi Arani Page 89
    Rapid growth in the service and economic sector in recent decades, and consequently a complex and multi-criteria decision making in terms of indefinite, intense need to share information has increased, especially in information services. Libraries as information centers can play a major role and this requirement has led to research in this area. This study aims to provide a model for assessing the causal effect relationships between criteria of service quality of public and academic libraries in Shiraz. This technique is used in combination with libqual and fuzzy dematel. Results of this study identified impact and effective measures in service quality in such libraries.
    Keywords: Service Quality, libqual, DEMATEL Method, Fuzzy Set Theory, Shiraz Libraries
  • Dr. Azam Sanatjoo, Akram Fathian Page 113
    The aim of this research is to present the methodology for designing and constructing ontologies by reviewing approaches, tools and languages for ontology design. The results of this study were implemented in the design of an ontology named Asfaont in the domain of Indexing in LIS. By reviewing approaches, methods and languages, this paper explains the methodology of designing the Asfaont, its abilities and capabilities for representing and retrieving knowledge. The Asfaont is a reengineering of Asfa thesaurus.
    Keywords: Ontologies, Asfaont, Ontology Construction
  • Hooshang Hakimi Page 143
    The aim of this project is to determine an appropriate method for transferring research findings which make the yield of agricultural products to increase. In this relation wheat as a main strategic product was selected and 21 farming cooperative companies in 9 major cities were surveyed on the basis of difference between amount of the yield before and after research finding transition and the affect of applied extension methods. The research method was experimental and the data were analyzed by frequency tables, average comparison and T test. The results showed average comparison of product yields have significant differences before and after research findings transition. Therefore the extension methods were evaluated as one of the effective factors in raising wheat production average during the study and comprised to set priority upon the amount of effectiveness on increasing the yield. The
    Methods
    Farm Days, Workshop and Research Findings Week have the highest rate among them respectively and Farm Days was distinguished as the most appropriate method for transferring research findings.
    Keywords: Research findings transition, Wheat production yield, Extension methods, Khuzestan Agricultural Jahad Organization
  • Dr. Zahed Bigdeli, Mohammad Hassan Azimi, Fatemeh Zarei Page 165
    Purpose

    The purpose of this study is to identify the factors affecting women employees’ health information- seeking behavior on the Web in Khuzestan Water and Power Authority.

    Methodology

    The survey was a descriptive and correlation type. The population of this research consisted of 207 female employees and the tool to collect the data was a questionnaire.

    Findings

    Findings of the research show that about 83 percent of the respondents used the web for Health Information- Seeking. The most important motivation of women search health information on the web was to decide how they can check illness. Most of them have positive attitude towards health information- seeking on the web. There was a significant relationship between intent to use health information on the web with the intent to use, income, experience to use information on the web and the intent to use, intent to use and attitude to use, intent to use and motive to use. The results of multiple regression analysis with repeated entry showed that motivation and previous experience were respectively the most important variables to explain the variance of intent to use. Attitude variable does not play a role in predicting intention to use. Overall, the results showed that all variables predict the coefficient of 19% of the dependent variable coefficient. This suggests that other factors involved predicting the behavior of women which needs further study.

    Keywords: Health information, Information, Seeking on the Web, Women, Web, Khuzestan Water, Power Authority
  • Maryam Alian, Shiva Yari Page 185
    The most widely used method for investigating the status of scientific products of each nation is scientometrics. The use of this method has increased dramatically through the past three decades. During recent years in Iran, many publications have emerged in this area and many studies have been carried out using this method. To have a clear and realistic picture of the situation of Scientometerics in Iran, the researchers have reviewed and analyzed the major Persian language works in this field, including books, theses and articles. The study shows that the advent of such publications goes back to a translated article in the early 70s (solar calendar); however, most of the publications in this area are composed works. All in all, throughout the past 17 years, an increasing attention has been paid to this field of study. The huge bulk of publications and measures taken in this field is the best evidence to this claim. In the reviewed researches, the quantitative measurement of scientific products has been prioritized over their qualitative measurement, and the databases of the American Institute for Scientific Information have been analyzed quite widely. Scientometrics indicators, mapping of science and scientific cooperation are among the new topics to which increasing attention has been paid during recent years in Scientometrics.
    Keywords: Scientometrics, literature review
  • Dr. Narges Neshat, Mojdeh Dehghani Page 217
    The Present research aimed at measuring service quality in the National library of Iran from the users views based on the Gap analysis model by using the libQual tools. In this research, service quality has been studied from 3 dimensions: Effect of Service, Information Control, and Library as Place at 3 levels: "minimum", perceived levels of services" and "desired level". Statistical population of this research included all of users (females and males) who use different parts of NLAI in the year 2010. Due to the high volume of population and time & budget restriction, 332 people formed the sample size. Findings showed that from the user's view, librarians could not meet the minimum users’ expectations except in some cases. Library resource quality in perceived level of service is lesser than their minimum expectations. In other words, library resources could not meet minimum expectations and there is more gap until desired level. Library as place dimension has more quality rather than the other two dimension. But NLAI’s place quality at the perceived level is lesser than users’ expectation minimum. Of course there is a little gap with perceived level in this dimension.
    Keywords: Service quality, Gap analysis model, National Library, Archives of the Republic of Iran (NLAI)
  • Reza Rajabali Beglou Page 237
    In today’s Society, there is a kind of competition among all organizations including libraries. Every organization is trying to put emphasis on Competitive Advantage (CA), increase their income rather than costs. In this paper, after defining competition and competitive advantage, a brief overview of the advantage theories and a glimpse over its concept are presented. Then absolute, relative advantage and their adaptation with library activities are described. In addition, after the introduction of competitive advantage, its viewpoints and dimenstions, resource-based view of competitive advantage and its resources are presented. Finally, the competitive advantage in libraries & information centers is discussed, and the proposed phases in order to create competitive advantage are considered.
    Keywords: Competitive Advantage, Economics of Libraries, Information Centers
  • Ali Mardaninejad, Farshid Danesh Page 263
    Keyword density is one of the main factors to the successful information retrieval in websites. Keyword density is a measure of the amount of keywords in the content to the total words in the same page. The main aim of this study is to investigate the role of keywords in top Universities of Medical Science's library websites with a successful marketing approach. Five top five Universities of Medical Science's libraries websites are the research cases. We selected them on the basis of their WIF ranking. Keyword density analyzer software was used for data gathering. Findings showed that none of the Universities of Medical Science's libraries have appropriate keywords in their website. Isfahan Universities of Medical Sciences Central Library website has used keywords in the main metatag, accordingly this website has obtained the high impact. Other results indicated that Mashhad University of Medical Sciences Central Library website has gained a high rank in Google search engine. Results also showed that the use of keyword density in websites has an important role in improving the rank and the visibility of websites; keyword density also caused successful marketing in Medical University Libraries websites.
    Keywords: Universities of Medical Sciences, University Libraries, keywords density, Library websites
  • Ahmad Ghiasvand, Parisa Dehkordian Page 285
    This study aimed to investigate the quality of the services provided by the public libraries of Tehran Municipality. The statistical population included all the patrons of such libraries. A sample of 1026 library patrons was surveyed. The instrument used for collecting data was the LibQual questionnaire which had four dimensions: effect of services, control of information, library as a place taken into consideration at three levels (minimum expectations, maximum expectations and leve of of received services. The superiority gap of the services was negative. It can be inferred that library patrons are not satisfied with the service quality of these public libraries. Also, the average of minimum expected service is 5/23 and, the average of received service level is 5/34 and the average of efficiency gap of services is -0.008. It means that public libraries of Tehran Municipality do not answer the minimum expectations of their patrons.
    Keywords: Public libraries, Tehran Municipality, Services quality, LibQual