فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی
سال هفدهم شماره 3 (پیاپی 67، پاییز 1393)

در پژوهش حاضر نقش خودکارآمدی در بهره وری عملکرد کتابداران کتابخانه های مرکزی دانشگاه های تابعه وزارت علوم تحقیقات و فناوری مستقر در شهر تهران بررسی شده است.

 جامعه آماری این تحقیق را 162 نفر کتابدار تشکیل می دهند. در این تحقیق از دو پرسشنامه خودکارآمدی شرر و پرسشنامه سنجش بهره وری عملکرد کارکنان براساس مدل اچیو، استفاده شده است. روش پژوهش به صورت همبستگی و پیمایشی تحلیلی است. از آزمون استقلال کای دو همراه با ضریب شدت رابطه اتا برای بررسی ارتباط بین هر یک از شاخص های خودکارآمدی و بهره وری عملکرد با ویژگی های جمعیت شناختی جنسیت، سطح تحصیلات، وضعیت استخدام و وضعیت تاهل استفاده شد. برای بررسی ارتباط بین هر یک از شاخص های خودکارآمدی و بهره وری عملکرد با ویژگی های جمعیت شناختی سن و سابقه کار و نیز بررسی ارتباط بین خودکارآمدی و بهره وری عملکرد، از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد.

نتایج تحقیق نشان داد بهره وری و خودکارآمدی با هیچ یک از ویژگی های جمعیت شناختی رابطه معنادار ندارد. در میان مولفه های بهره وری، توان و آمادگی کاری (0/01>(P، وضوح یا ادراک نقش و شناخت شغل (0/01>P) و تمایل یا انگیزش (0/05>(P رابطه ای معنادار با خودکارآمدی داشتند. مولفه های دیگر بهره وری شامل حمایت سازمانی، اعتبار، ارزیابی یا بازخورد و محیط یا سازگاری محیطی، با خودکارآمدی رابطه معناداری نداشتند. بین خودکارآمدی و بهره وری رابطه معناداری وجود داشت)0/05>. (P

کتابداران می توانند با افزایش حس خودکارآمدی در خود، دانش و مهارت هایشان را برای انجام موفقیت آمیز کار، درک و پذیرش نحوه کار و چگونگی انجام آن و نیز انگیزه شان را برای کامل انجام دادن کار در جهت هدف سازمانی افزایش دهند و بهره وری عملکرد خود را ارتقا بخشند.

پژوهش حاضر بر آن است تا با بررسی متون مربوط، استانداردهای کتابخانه دیجیتالی را شناسایی و آنها را بر حسب نقشی که ایفا می کنند، دسته بندی کند تا معماری استانداردها مبتنی بر مدل ا.اس.آی در کتابخانه دیجیتالی تبیین گردد.

 روش پژوهش از نوع کتابخانه ای و مرور متون است.پس از انجام کاوش در وب و پایگاه های اطلاعاتی مهم، نزدیک به 300 منبع پژوهشی و مروری مرتبط با زمینه پژوهش شناسایی گردید که پس از بررسی، 107 منبع تفکیک شد.

استانداردها بر حسب نقشی که در کتابخانه دیجیتالی ایفا می کنند، در پنج مقوله عمده (استانداردهای نگهداری اسناد دیجیتال، استانداردهای توصیف و دسترسی به منبع، استانداردهای ابرداده ای، استانداردهای مبادله اطلاعات، استانداردهای زبان های نشانه گذاری) دسته بندی شدند. در نهایت، لایه جایگیری هر استاندارد بر حسب حوزه عملکردی، مبتنی بر مدلهفت لایه ای ا.اس.آی شناسایی و در نهایت معماری استانداردها در کتابخانه های دیجیتالی مبتنی بر این مدل ارائه شد.

تحقیقات در حوزه استانداردهای کتابخانه دیجیتالی، به صورت پراکنده و موردی است. از این رو، توصیفی فنی که بتواند در یک شاکله کلی، عملکرد انواع استاندارد، ارتباط بین آنها و اصول و قواعد حاکم بین آنها را نشان دهد، به منظور ارتقای سطح آگاهی، در این زمینه توصیه می شود.

با گذشت زمان و افزایش پیچیدگی فهرست های رایانه ای، نیاز به تدوین دستنامه هایی برای راهنمایی کاربران درباره نحوه استفاده از امکانات این نرم افزارها بیشتر شده است. حال، با توجه به ضرورت و اهمیت راهنماهای جستجو، پژوهش حاضر بر آن است تا آنها را از دیدی زبان شناسانه و بر پایه نظریه یادگیری شناختی، بررسی کند.

 در این راستا از روش تحلیل محتوا استفاده شد؛ که به منظور انجام آن، فرمول فلش-دیانی، الگوی مایر، و الگوی میرزابیگی، خرازی و موسوی (الگوی تدوین محتوای آموزشی بر مبنای نظریه یادگیری شناختی) به کار رفت. به این منظور، سیاهه وارسی برای بررسی عناصر مطرح در الگوی تدوین محتوای آموزشی بر مبنای نظریه یادگیری شناختی تدوین گردید.

یافته های این پژوهش حاکی از آن است که سطح خوانایی بیشتر راهنما های جستجو از متوسط به بالاست. با وجود این، در برخی از موارد راهنماهای داخلی کتابخانه ها از بعد خوانایی، از راهنماهای پیش فرض نرم افزارها دشوارتر است. از بعد عناصر اثرگذار بر فهم متن، تفاوت چندانی میان گونه های مختلف راهنما مشاهده نشد. در ضمن، در راهنماهای جستجو، به ندرت به راهکارهای زبان شناختی فرمول بندی عبارت جستجو در زبان فارسی پرداخته شده است.

پژوهش حاضر با هدف شناسایی وضعیت جریان اطلاعات در فعالیت های پژوهشی پژوهشگران سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی و موانع پیش روی آن صورت گرفته است.

 روش تحقیق مورد استفاده، پیمایشی و از نوع توصیفی تحلیلی استکه جریان اطلاعات را از استفاده منابع اطلاعاتی تا تولید و انتشار، بررسی می کند. جامعه آماری پژوهش را 25 نفر از پژوهشگران این سازمان تشکیل می دهند که سه سال متوالی حایز رتبه های برتر پژوهشی شده اند.

نتایج پژوهش نشان داد در مرحله گردآوری و استفاده از اطلاعات، پژوهشگران به استفاده از منابع چاپی تمایل بیشتری دارند تا منابع الکترونیکی. آنها از میان منابع چاپی، کتاب های چاپی فارسی و از میان منابع الکترونیکی، بیشتر از پایگاه های اطلاعاتی فارسی استفاده می کنند. در مرحله تولید و ذخیره اطلاعات، بیشتر تمایل دارند تولیدات علمی خود را به صورت چاپی منتشر کنند تا الکترونیکی و در این بین سهم تولید مقاله فارسی در هر دو شکل، بیشتر است. در مرحله اشاعه اطلاعات نیز بر انتشار تولیدات علمی در قالب های چاپی تاکید دارند تا الکترونیکی و در این بین نیز سهم مقاله فارسی بیشتر است. افزون بر این، موانع پیش روی جریان اطلاعات از دو بعد فردی و سازمانی، بررسی شده است.

هدف از این پژوهش، بررسی عوامل موثر بر خرید کتاب های مذهبی با تاکید بر عناصر آمیخته بازاریابی شامل قیمت، محصول، ترفیع، توزیع و افراد است.

تحقیق از نظر روش پیمایشی و از نظر هدف کاربردی است. نمونه ای متشکل از 280 نفر از میان خریداران کتاب های مذهبی در شهر استهبان انتخاب شد. ابزار گردآوری نیز پرسشنامه ای محقق ساخته بوده است.

عنصر «محصول» (شامل ویژگی های مختلف کتاب های مذهبی) بیشترین تاثیر را در خرید کتاب های مذهبی دارد و عامل «توزیع» تاثیر چندانی در آن نداشته است. ویژگی های جمعیت شناختی مشتریان (از نظر شغل، درآمد و وضعیت تاهل آنها) نیز توانسته است نظر مشتریان را در ارتباط با اثرات عناصر آمیخته بر خرید کتاب های مذهبی، با تفاوت هایی همراه سازد.

 این مطالعه برای نخستین بار به صورتی جامع و با رویکرد بازاریابی، عوامل موثر بر خرید کتاب های مذهبی را در سطح کشور بررسی کرده است.

پژوهش حاضر با هدف تعیین تاثیر کتاب درمانی بر مهارت های اجتماعی دختران و پسران 12-7 سال اعضای فعال کتابخانه کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان انجام گرفته است.
این مطالعه از نوع پژوهش های کاربردی است و به روش تجربی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل انجام شده است. 60 عضو فعال کتابخانه با به کارگیری روش نمونه گیری غیرتصادفی هدفمند، انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه مهارت های اجتماعی «گرشام و الیوت» (1999) بود. جلسات کتاب درمانی بر روی گروه آزمایش به مدت 14 جلسه 45 دقیقه ای، دو بار در هفته اجرا شد.
نتایج حاصل به وسیله آزمون t مستقل بررسی شد و یافته های حاصل در سطح معناداری (0.05 p<) نشان داد که کتاب درمانی بر مهارت های اجتماعی کودکان به طور کلی و در ابعاد همکاری، همدلی، خویشتن داری و ابراز وجود موثر بوده و بین میزان تاثیر این جلسات بر مهارت های اجتماعی دختران و پسران، تفاوت معناداری وجود نداشته است.
با توجه به یافته های پژوهش، می توان از جلسات کتاب درمانی به عنوان روش ارتقای سطح ابعاد مختلف مهارت های اجتماعی کودکان بهره گرفت و آن را در مراکز مختلف مانند مدارس، مراکز پیش دبستانی، مهدهای کودک، کانون پرورش فکری و... به کار برد.