مجله پژوهشی دانشگاه اصفهان (علوم پایه)
شماره 1 (پیاپی 17، سال 1382)

در این تحقیق کمپلکس های بی تقارن [Ru(Cp)(CO)(PPh3)CI] و [Ru(Cp)(CO)(PPh3)I] سنتز وطیفهای زیر قرمز، مرئی - فرابنفش، رزونانس مغناطیسی هسته پروتون و کربن و طیف جرمی آنها مورد مطالعه قرار گرفته است. با توجه به طیفهای رزونایس مغناطیسی هسته کربن برای کمپلکس های یاد شده می توان نتیجه گرفت، جایگزین نمودن هالوژن سنگین تر نقش عمده ای در افزایش القا بی تقارنی بر روی مرکز فلزی کمپلکس ندارد.

یکی از عوامل درمان دراز مدت با داروهای ضد صرع بویژه فنی توئین آنمی مگالوبلاستیک است. این عارضه در درجه اول ناشی از افزایش متابولیسم فولاتها و یا کاهش فعالیت آنها در خون می باشد. در بیماران صرعی تجویز اسید فولیک به منظور درمان و پیش گیری از آنمی مگالوبلاستیک توصیه می شود. گزارشات ضد و نقیضی درباره اثر اسید فولیک بر چگونگی کنترل صرع، در بیماران وجود دارد، در حالی که برخی گزارشات موید بهبود کنترل صرع و برخی از بین رفتن آن به دنبال درمان با اسید فولیک است، مطالعات متعددی نشان می دهد که فولیک اسید هیچ اثر مهمی بر کنترل صرع در بیماران ندارد. در این مطالعه نقش اسید فولیک در اثر ضد صرع و غلظت خونی فنی توئین در رات با استفاده از آزمون حداکثر شوک الکتریکی (Maximal Electroshock MES) در گروه آزمایش و کنترل بررسی شد. به آب مصرفی حیوانات گروه آزمایش به مدت 1 ماه اسید فولیک که بکمک مقدار جزیی سدیم بی کربنات حل شده بود اضافه گردید (1mg/ml برای 15 روز اول و 1.5mh/ml برای 15 روز باقیمانده) و آب مصرفی حیوانات گروه کنترل فقط شامل مقدار معادل سدیم بی کربنات بود. دوزهای مختلف فنی تویین به گروه های تست و کنترل (7 رات برای هر دوز) تزریق شد و 4 ساعت پس از تزریق حیوانات تحت آزمایش MES قرار گرفتند بلافاصله پس از انجام تست با استفاده از تکنیک خون گیری از گوشه چشم حدود ML 5 خون از حیوانات گرفته شده و غلظت خونی فنی توئین ومتابولیت اصلی آن پاراهیدروکسی فنی توئین (HPPH) اندازه گیری شد. نتایج نشان می دهد اسیدفولیک باعث کاهشی اثر بخشی فنی توئین در مقابل ماکزیمال الکتروشوک می شود، در حالی که ED50 برای حیوانات گروه کنترل mg/kg 40 رسید. در حیوانات گروه کنترل اثر ضد صرع فنی توئین در دوزهای کمتری شروع شد. نتایج آنالیز نمونه های خونی نشان می دهد علیرغم تفاوت واضح در ED50 فنی توئین در دو گروه، اختلاف غلظت خونی DPH و متابولیت آن در دوزهای کم و متوسط از نظر آماری برجسته نیست بنابراین ممکن است علاوه بر کاهش غلظت خونی فنی توئین در حیوانات درمان شده با اسیدفولیک، عامل دیگری (مثل اثر صرع زایی اسیدفولیک) در کاهش اثر ضد صرع فنی توئین در تست انجام شده دخالت داشته باشد.

کشت سرشاخه ها و جوانه های گیاه پسته معمولا با عوارضی نظیر قهوه ای شدن، نکروزه شدن و کاهش نرخ رشد و نمو همراه می باشد. بنابراین کاهش نکروزه شدن و بهبود رشد و نمو جوانه های این گیاه برای تکثیر این گیاه ضروری است. در این بررسی سرشاخه های جوان گیاه پسته رقم کله قوچی همراه با یک جوانه جانبی در محیط کشت (MS?/?عناصر ماکرو) حاوی بنزیل آدین (BA) کشت گردید. سپس نمونه ها تحت تاثیر تیمار نور قرمز با طول موج 680 نانومتر و نور سفید (به عنوان شاهد) با شدت 2500-2000 لوکس قرار گرفتند. بررسی نتایج نشان داد که تعداد جوانه ها یا تعداد گره ها، طول ساقه های نوپدید، درصد نکروزه شدن سرشاخه ها و کیفیت رشد و نمو برگها در شرایط نور قرمز، مطولبتر از نور سفید بودند. گیاهان منتقل شده به محیط کشت حاوی ایندول بوتیریک اسید (IBA) در مقابل نور قرمز تحریک به ریشه دهی شده و تعداد معدودی از آنها ریشه دار شدند. احتمال دارد، نور قرمز در ارتباط با تنظیم کننده بنزیل آدین مصرف شده، از طریق تغییر میزان فیتوهورمونها و یا تغییر فیتوکروم در بروز این تغییرات تمایزی نقش داشته باشد.

در این تحقیق در میان 40 جمعیت تعداد 38 صفت ریخت شناختی زایشی بر روی 978 فرد و 17 صفت ریخت شناختی رویشی بر روی 400فرد متعلق به سه گونه گندم زراعی Triticum aestivum، T. turgidum و T. durum مورد ارزیابی قرار گرفت. میانگین، انحراف معیار و ضریب تغییرپذیری صفات برای هر یک از گونه ها بصورت مجزا محاسبه و نهایتا سه گونه مقایسه گردیدند. فراوانی صفات بر اساس میزان ضریب تغییرپذیری آنها در شش گروه (کلاس) توزیع فراوانی میان سه گونه مقایسه شد. با استفاده از ضریب دوری مانهاتان میزان دوری میان جمعیتها محاسبه و دندروگرام (فنوگرام) مربوط بصورت زوج گروه های ناهمسنگ رسم گردید. مشاهدات حاصل از این تحقیق میزان تغییرپذیری نسبتا بالایی را در میان هر سه گونه به نمایش گذارد. در مقایسه میان جمعیت ها، T.aestivum و T.turgidum ارتباط نزدیک تری را به یکدیگر نشان دادند تا هر یک از این دو گونه به T.durum.

طی سالهای 1377 تا 1379 در مسیر رودخانه زاینده رود از ایستگاه تاسیسات سد زاینده رود تا پل بزرگمهر به مسافرت تقریبی 170 کیلومتر 14 ایستگاه انتخاب گردید و از کف زیان آنها بوسیله نمونه بردار درج (dredge) نمونه برداری فصلی تا سطح گونه شناسایی شوند.مجموعه نتایج بدست آمده از شناسایی 168 نمونه بی مهرگان کف ری مورد مطالعه شامل 40 تاکسون و 26 گونه می باشد که در 13 راسته، 28 خانواده و 26 جنس جای می گیرند. از 13 راسته شناسایی شده، Ephemeroptera (زودمیران) Trichoptera (موی بالان) و Gastropoda (شکم پایان) از لحاظ تعداد خانواده، جنس و گونه به ترتیب از متنوع ترین راسته ها هستند، اما سایر راسته ها تنوع راسته ها تنوع قابل ملاحظه ای ندارند. جنس ها و گونه های مربوط به برخی خانواده ها نظیر Erpobdellidae,Gammaridae,Baetidae,Chironomidae و Oligochaeta (کم تارن) تقریبا در همه ایستگاه ها و فصل ها حضور دارند. در مقابل جنس ها و گونه های برخی خانواده ها، نظیر Potamanthidae,Caenidae,Elmidae و Perlodidae و غیره در برخی ایستگاه ها و یا فصل ها یافت می شوند که این امر احتمالا به علت چرخه زندگی و یا شرایط خاص زیستگاه آنها می باشد.

اثرات غلظت های مختلف سرب(0.005، 0.05 و 0.5 میلی گرم در لیتر) بر رشد (تعداد سلول ومیزان کلروفیل کل) و سنتز بتاکاروتن در دو سویه ایرانی و استرالیایی جلبک سبز دونالیه لا سالینا به مدت 36 روز مورد بررسی قرار گرفت. همچنین اثر این غلظت ها بر روی کلسیم و منیزیوم یاخته مطالعه گردید. نتایج نشان داد که افزایش در غلظت سرب موجب کاهش معنی دار در تعداد سلول و میزان کلروفیل کل یاخته های دونالیه لا سالینا می گردد. در هر دو سویه، افرایش بتاکاروتن در قیاس با شاهد مشاهده شد. به نظر می رسد که کاهش در نرخ رشد و افزایش رد میزان بتاکاروتن بواسطه کاهش عناصر ضروری نظیر کلسیم و منیزیوم و افزایش رادیکال های آزاد بواسطه وجود سرب در محیط می باشد.

سوسری آلمانی یکی از متداول ترین گونه های آفت خانگی محسوب می شود و ناقل انواعی از قارچ ها، ویروس ها و باکتری های بیماری زا می باشد. افزون بر این، از عوامل ایجاد کننده حساسیت در محیط های خانگی به شمار می رود. از اینرو، کنترل این حشرات از نظر بهداشت عمومی دارای اهمیت فراوانی است.
یک روش جدید برای کنترل سوسری آلمانی (Blattella germanica) استفاده از مواد تنظیم کننده رشد، بویژه شبه هورمون های جوانی یا جونوئیدها می باشد. لذا اثر شبه هورمون جوانی، پیری پروکسیفن، بر روی سوسری آلمانی در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفت. پس از تعیین چرخه زندگی، تعدادی از نمف هایی که در اواخر اینستار پنجم به سر می بردند با غلظت های متفاوتی از پیری پروکسیفن و از طریق افزودن آن به ماده غذایی جانور، تیمار شدند. غلظت های به کار رفته شامل ppm 10، 30، 100 و 300 بود. هر آزمایش دارای سه تکرار بود و برای هر کدام یک گروه شاهد در نظر گرفته شد. در مجموع برای هر غلظت 45 حشره مورد آزمایش قرار گرفت.
پیری پروکسیفن باعث تغییر شکل ظاهری و عقیمی حشرات نر و ماده گردید، اما هیچ اختلاف معنی داری از نظر تاثیر این ماده بین حشرات نر و ماده مشاهده نشد. دوز موثر 50%(ED50) پیری پروکسیفن برای پیچیدگی بال در سوسری آلمانی ppm 56.45 و دوز عقیمی 50%(SD50) آن ppm 50 بود. علاوه بر این پیچیدگی بال واحتمال عقیمی با ازدیاد غلظت پیری پروکسیفن افزایش یافت و معلوم شد که درصد پیچیدگی بال و عقیمی در غلظت ppm 10 به ترتیب 0% و 21% (برای افراد نر) و 7.7% و 19.2% (برای افراد ماده)،و در غلظت ppm 300 در افراد نر 87% و 91.3% و در افراد ماده 85.7% و 85.7% می باشد. اما، در آن گروه از حشرات که عمل باروری و تولید کپسول تخم انجام گرفت هیچ اختلاف معنی داری بین حشرات تیمار شده و شاهد از نظر تعداد نمف ها مشاهده نشد.

از روش PCR-ELISA برای اندازه گیری DNA باکتری های گرم منفی در سرم استفاده به عمل آمد. واکنش PCR بر اساس آغازگرهای حاصل از ژن rRNA S 16 استوار شد. محصول در خلال PCR با دیجوکسیجنین نشان دار شد که در الیزا متعاقب آنتی دیجوکسیجنین به آن متصل گردید. پروب نشان دار شده با بیوتین به چاهک حاوی استرپتاویدین متصل و محصول با آن هیبرید گردید. میزان جذب نور (OD) در 10 سرم از افراد سالم کمتر از 1% بود همچنین در 45 بیمار از 50 بیمار مبتلا به عفونت خونی به غیر از باکتری های گرم منفی نیز کمتر از 0.1 بود (ویژگی آزمایش 90.9%). در مورد 43 بیمار مبتلا به عفونت خونی باکتری های گرم منفی تعداد 40 بیمار دارای OD بیشتر از 1% بودند (حساسیت آزمایش 93%). این تحقیق نشان داد که با اندازه گیری میزان DNA جاری درسرم می توان به تشخیص عفونت خونی ناشی از باکتری های گروه منفی دست یافت.

گیاهان در شرایط در زیوه (این ویوو) و در شیشه (این ویترو) تحت تنش شوری و خشکی با تغییرات فیزیولوژیکی و ریختی مختلف قرار می گیرند. از جمله این تغییرات اندازه سلولها در اثر تنش شوری و خشکی می باشد. در این مطالعه کلوسهای حاصل از کشت قطعات ساقه یونجه رقم همدانی در محیط کشت MS حاوی 0، 2، 4، 6 و 8 درصد مانتول (استرس خشکی) و همچنین 0، 0.2،0.4، 0.6 و 0.8 درصد نمک (NACL) (استرس شوری) قرار گرفتند. نتایج نشان داد که در اثر تنش خشکی طول سلول افزایش می یابد ولی عرض سلول در غلظت 4 درصد مانیتول کاهش می یابد. سلولهای تحت تنش شوری با کاهش طول و عرض روبرو می شوند بنظر می رسد تغییر در اندازه سلول به عنوان بخشی از مکانیزم مقابله با استرس شوری و خشکی در گیاه یونجه عمل می نماید. بهرحال ممکن است همه گیاهان گلیکوفیت چنین عکس العملی را در برابر تنش شوری و خشکی نشان ندهد و نیاز به مطالعه بیشتری در این زمینه وجود دارد.

گلسنگ های پوسته ای بدلایل گوناگون مورد توجه اند، بعضی مصرف غذایی، در صنعت عطر سازی، یا عنوان تثبیت کننده (fixator) و برخی به عنوان شاخص های محیطی، بخصوص میزان آلودگی هوا، به ویژه so2 استفاده می شوند.
گلسنگ های صخره ای (Saxicolous) را از صخره های آهکی و از مکانهای مختلف مشهد و حومه جمع آوری نموده و پس از مطالعه مورفولوژی، آناتومی و شیمیایی، با استفاده از کلیدها تشخیص داده و با ارسال و مقایسه با نمونه های موجود در گروه علوم گیاهی دانشگاه شفلید انگلستان مورد تایید قرار گرفتند.
از یکصد و دو نمونه برداشت شده که مورد مطالعه قرار گرفته اند، 9 جنس و 12 گونه و 7 تیره معرفی شده اند، که در میان آنها 3 گونه از خانواده Teloschistaceae برای اولین بار در ایران گزارش می شود، این گونه ها عبارتند از:Calopaca cirrochroa, Caloplaca trachyphylla, Calopaca fulgens,Caloplaca saxicola,Rhizocarpon geographixcum,Rhizocarponumbilicatum, Lecanora muralis, Lecanora murlis, Lecanora conferta,Dimelaena oreina, Toninia rosulata, sp Buellia Candelariella sp.

دشت حاصلخیز لنجان در 20 کیلومتری جنوب غربی اصفهان و در پایین دست کوه ایرانکوه که غنی از رگه های سرب و روی است، قرار دارد. گسترش فعالیتهای معدنی مانند استخراج، تغلیظ و حمل و نقل باعث افزایش پتانسیل پراکنش کانی های سنگین (Cd, Pb, Zn) در خاکهای کشاورزی منطقه گردیده است.
از آنجایی که دراغلب مواردگیاهانی که در خاکهای کشاورزی حاوی فلزات سنگین خصوصا در مناطق معدنی می رویند مقادیر بیشتری از فلزات را در بافتهای خود ذخیره می نمایند، لذا هدف اصلی از اجرای این تحقیق بررسی میزان جذب فلزات سنگین روی، سرب و کادمیم در محصولات کشاورزی برنج، گندم، یونجه و سیب زمینی در دشت لنجان می باشد. نتایج بدست آمده با توجه به نمونه های مورد مطالعه نشان ی دهد که بیشترین مقدار تمرکز فلز روی در گیاه یونجه، دانه های برنج، گندم و غده های سیب زمینی به ترتیب، μg/g154.4، μg/g54، μg/g53، μg/g9.7 و بیشترین تمرکز فلز سرب درگیاه یونجه، دانه های برنج و گندم به ترتیب μg/g9.75، μg/g2.1، μg/g 1.25 وزن خشک آنها است و کلیه آنها است و کلیه نمونه های مذکور فاقد کادمیم قابل اندازه گیری می باشند. بنابراین از آنجا که غلظت روی و سرب در گیاه یونجه نسبتا بالا است، به نظر می آید که این گیاه قابلیت جذب بیشتر این فلزات را از خاکهای غنی از کانسارهای فلزی فوق دارد ولی با توجه به نمونه های محدود موجود بایستی تحقیقات بیشتری در زمینه کشت یونجه در زمینهای منطقه که حاوی سرب و روی می باشند، انجام گیرد.

فعالیت پراکسیدازی (POD) گیاه چای درارقام دارجیلینگ آسام، شوروی و صد به صورت ماهانه و در طی یکسال به طور کمی و کیفی مورد بررسی قرار گرفت. روند فعالیت آنزیم در سه برگ سرشاخه از بهار تا زمستان در کلیه ارقام مورد بررسی دارای سیر صعودی بود و از برگ اول تا سوم فزونی می یافت. در مقایسه 4 رقم یاد شده از نظر میزان فعالیت آنزیمی، برتری قابل توجه رقم آسام را نسبت به سایر ارقام روشن ساخت. ظهور نوارهای پراکسیدازی برگ چای بر روی ژلهای پلی کریل آمید (PAGE) که با استفاده از آب اکسیژنه و بنزیدین صورت گرفت نشان داد که نوارهای مذکور از اوزان مولکولی بالایی برخوردارند و همگام با روند افزایش آنزیم از بهار تا زمستان تعداد ایزوزیمهای پراکسیدازی نیز افزایش می یابد. نتایج حاصل رابطه بین کیفیت برگ چای (بهاره بودن یا نبودن) و فعالیت پراکسیدازی و ایزوزیمهای مربوط را نشان می دهد.

اصولا عمل اصلی شامپوها تمیز کردن پوست سر و مو از گرد و غبار و چربی و سایر مواد خارجی است. اما در حال حاضر می توان با اضافه کردن پاره ای از مواد اضافه شونده مختلف خواص مطلوب دیگری را بر عمل پاک کردن اضافه کرد. در اثر شستشو و شامپو کردن تقریبا حدود 50% از چربی های سطح مو و پوست سر و سبوم برداشته می شود. این فقدان موقتی مواد چرب موجب خشکی مو و سخت شدن کنترل آنها می گردد. معمولا مواد حالت دهنده با ایجاد یک لایه نازک علاوه بر از بین بردن شارژ الکتریکی مو آنها را براق و نرم کرده و آسیب دیدگی های آنرا ترمیم می کنند. در این مطالعه پس از انتخاب شامپوی پایه آزمایشهای تعیین مقدار کف، قدرت پاک کنندگی، زمان مرطوب شدن، تغییرات PH، رفتار ژنولوژیکی شامپوها اندازه گیری شد. در مرحله بعد با اضافه کردن کتیرا و پارافین مایع به غلظتهای مختلف به شامپوی پایه، نمونه ها به ترتیب کد گذاری شدند. دو نمونه از شامپوهای فوق را که خواص آنها در آزمایشهای فیزیکی و شیمیایی مطلوب بود، همراه با شامپوی پایه و پرسشنامه برای اطلاع از نظر مصرف کنندگان توزیع شد. فرمها پس از تکمیل آنالیز آماری گردید، نتایج آزمایشگاهی و نظریات مصرف کنندگان در اکثر موارد هم سو بوده و مشخص شد که شامپوی پارافین مایع علاوه بر خاصیت نرم کنندگی موجب حالت پذیر شدن موها می گردد. چون قسمتی از آن توسط شستشو به راحتی شسته شده، پوشش کامل نمی دهد، در صورتی که شامپوی کتیرا قادر است که علاوه بر نرم و براق کردن الیاف مو آسیب های ناشی از رنگ کردن، مجمد کردن، بی رنگ کردن و موخوره را به نحو بهتری ترمیم کند.

ژیار دیازیس یک بیماری روده ای است که بوسیله یک پارازیت میکروسکوپی بنام Giardia lamblia ایجاد می شود. این تک یاخته از شایعترین تاژکداران لوله گوارش انسان است و به فرم انسانی آن G.intertinalis می گویند. این بیماری اغلب بدون نشانه های بالینی است و یا ممکن است بصورت اسهال، درد شکمی، کاهش وزن و در مورد آلودگی شدید با استئاتوره همراه باشد. در این تحقیق اثر اسانس گیاهان آویشن باریک آویش پهن مورد و آنغوزه بر روی کسیتهای ژیارد یا در in-vitro به مدت 60 دقیقه مورد بررسی قرار گرفتند.کیستها به روش بینگهام از مدفوع شسته شدند وپس از شمارش با هموسیتومتر در معرض اسانسها با غلظتهای مختلف قرار گرفتند و کستهای کشته شده با استفاده ازمحلول ائوزین مشخص گردید. زمان 60 دقیقه وسایر غلظتها برخوردار بودند. اسانس گیاه آویشن باریک از میانگین کشندگی 7.5 94.6 در مقایسه با سایر اسانسها بیشترین میزان کشندگی را بر روی کیستها داشت و در مقایسه با داروی مترونیدازول با میانگین کشندگی 7.3 85.9 از فعالیت موثری داشت. اسانس گیاهان آویشن پهن و مورد از بین بردن کیستها بردن کیستها فعالیت بالایی داشتند ولی رزین و اسانس آنغوزه در مقایسه با اسانس گیاهان و مترونیدازول از میزان کشندگی کمتری برخوردار بود.

در این تحقیق، کارخانه تولید قند از نیشکر شرکت کشت و صنعت کارون خوزستان مورد ارزیابی از دیدگاه خوردگی میکروبی قرار گرفت جهت تعیین وجود میکروبهای عامل خوردگی تستهای بررسی باکتری های احیا کننده سولفات (SRB3)، باکتری های ازت، اکسید کننده گوگرد، قارچها و نیز شمارش کل باکتری های هوازی در دمای مزوفیلی، ترموفیلی و ساکروفیلی و بیهوازی روی نمونه های جمع آوری شده از نقاط مختلف کارخانه انجام شد. نتایج نشان دهنده وجود میکروارگانیسمهای مولد اسید در کل سیستم و تجمع و فعالیت شدید آنها در نقاط آسیب دیده بود.

با توجه به قرار گرفتن بخش وسیعی از کشورمان در محدوده کمربند عنصر ید، تعیین مقدار این عنصر در برنامه غذایی روزانه مردم می تواند اولین و موثرترین گام در راستای پیشگیری و درمان برخی بیماری ها نظیر گواتر تلقی گردد. از آنجاییکه تعیین مقدار برخی از عناصر کم مقدار درنمونه های مواد غذایی با روش های معمولی تجزیه ای به طور دقیق امکانپذیر نمی باشد(1). جهت رفع این محدودیت و دسترسی به حد تشخیص پایین تر، از روش تجزیه به طریق فعالسازی نوترونی استفاده شد. حضور عناصری نظیر آلومینیوم، منگنز، کلرو سدیم که دارای سطح مقطع جذب بالایی نسبت به نوترونهای حرارتی می باشند مانع اندازه گیری مقادیر بسیار کم بعضی از عناصر از جمله ید می گردند بهمین دلیل در این کار تحقیقی به منظور افزایش حساسیت روش از نوترونهای فوق حرارتی استفاده شد. میزان عنصر ید در نمونه های مورد آزمایش متفاوت بوده و در حالیکه برنج حسنی شمال دارای بیشترین مقدار ید (493±187.6-ppb) می باشد، نمونه لنجان کمترین مقدار (30ppb>) رانشان می دهد.