مجله پژوهشی دانشگاه اصفهان (علوم پایه)
شماره 2 (پیاپی 22، سال 1384)

به منظور بررسی تفاوت های ریختی 28 قطعه چرخ ریسک بزرگ Parus major از بهمن ماه سال 1381 تا اردیبهشت ماه سال 1382 از دو منطقه پارک جنگلی نور در شهرستان نور و باغ های عباس آباد در دامنه جنوبی کوهستان الوند در همدان توسط تور هوایی و تفنگ بادی جمع آوری گردید. 29 صفت ریختی در بین دو جمعیت با آزمون های تک متغیره و چند متغیره و با کمک نرم افزارهای SPSS و Past مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج حاصل از مقایسه داده های زیست سنجی و ریخت سنجی نشان داد که از 29 صفت مورد بررسی، 16 صفت در بین دو جمعیت مورد مطالعه دارای تفاوت معنی دار در سطح احتمال 95% هستند. نتیجه نهایی تحقیق با توجه به تفاوت های بدست آمده از تحلیل های آماری نشان داد که این دو جمعیت با هم تفاوت دارند و دو اکوتیپ متفاوتند.

سلولهای یوکاریوتی دارای یک یا چند عدد هستک در داخل هسته خود می باشند. ساکارومایسز سرویزیا دارای یک هستک حلالی شکل در نزدیک غشا‎ی هسته می باشد که حاوی بخشی از کروموزوم 12 محتوی ژنهای تکراری rDNA است. مطالعات نوترکیبی و کراسینگ آور گویای جابجایی در سطح کروماتیدهای خواهری ژنهای rDNA می باشد. ولی جابجایی در سطح کروماتیدهای غیر خواهری کروموزوم های هومولوگ 12 و در منطقه ژنهای rDNA بسیار کم گزارش شده است. حدس زده می شود که دلیل آن عدم بروز شکست‎های کروموزومی در آن منطقه است و پروتئین های ساکت کننده از جمله SIR2 نقش بسزایی در این امر دارند. در مطالعه حاضر ما شکست های کروموزومی در منطقه ژنهای rDNA را بوسیله الکتروفورز ضربان دار از نوع CHEF و با کمک هضم آنزیم های دارای حد و مرز که قادر به برش درون واحدهای ژن rDNA نمی باشند را بررسی کردیم. قطعات شکسته شده DNA توسط تکنیک ساترن بلات با استفاده از قطعه DNA نشاندار (رادیواکتیو) ردیابی گردید. نتایج گویای محلهای شکست در منطقه ژنهای rDNA می باشد. حدس زده می شود، شبکه کروماتین در داخل هستک از ساختمان متفاوتی نسبت به هسته برخوردار باشد.

عارضه سبز خشک‎ شدگی سرشاخه ها نوعی عارضه پژمردگی مخصوص گونه های مختلف مرکبات است که معمولا در فصل پاییز در استان فارس ظاهر شده و ظرف 14-10 روز پیشروی می کند. در این پژوهش عارضه فوق از لحاظ ریختی و بافتی در شاخه های پرتقال والنسیا [Citrus sinensis (L.) osb.] و همچنین، ارتباط تغییرات ساختاری با مراحل تدریجی پیشرفت عارضه مورد بررسی قرار گرفته است. علایم ظاهری قابل مشاهده در عارضه گرسوم متوالی بوده و به چهار مرحله: لوله شدن برگهای سبز و شاداب، ریزش برگها و میوه، ترک خوردگی شاخه و خروج صمغ، تغییر رنگ شاخه ها از سبز به قهوه ای و در نهایت خشکیدگی کل شاخه تفکیک شد. در این عارضه پژمردگی ظاهری شاخه انعکاس غیر فعال شدن نسبی آوند چوبی است. اجسامی بصورت بی شکل و رشته ای بطور ناقص و کامل عناصر فعال آوند چوبی را مسدود و در نهایت غیر فعال می سازند. اجسام مسدود کننده آوندی در مراحل اولیه عارضه تنها در عناصر آوندی پسین، نزدیک مغز شاخه، و بیشتر از نوع رشته ای مشاهده شدند. به تدریج با پیشرفت عارضه، تا مرحله پژمردگی کامل شاخه، این اجسام بخصوص از نوع بی شکل بیشتر و در عناصر آوندی پسین دورتر نیز ظاهر شده و افزایش تعداد آنها معنی دار بود. تعداد کمی از عناصر آوندی هر دو نوع گرفتگی رشته ای و بی شکل را باهم دارا می باشند. علاوه بر عناصر آوندی گرفتگی ها در برخی از سلولهای پارانشیمی بافت چوبی از نوع پارانشیم مجاور آوندی و پارانشیم شعاعی نیز مشاهده شدند. تغییرات ظاهری و ساختاری ایجاد شده در «گرسوم» قابل مقایسه با عارضه های مشابه در دیگر کشورها می باشند.

با توجه به آنکه ریزوبیوم در گیاهان غیر میزبان افزایش تولید دارد، در این تحقیق باکتری استوباکتر دی ازوتروفیکوم و ریزوبیوم از میزبان جداسازی شد و عوامل موثر بازدارنده و حرکت دو باکتری به طرف مواد مختلف به منظور تعیین گیاهان جاذب مورد بررسی قرار گرفت. استوباکتر دی ازوتروفیکوم برای اولین بار در ایران از نیشکرهای موجود در اهواز جداسازی گردید. کموتاکسی و همزیستی این باکتری با گیاهان دیگر مورد بررسی و مطالعه قرار نگرفته است. در این تحقیق نشان داده شد که حرکت استوباکتر دی ازوتروفیکوم و ریزوبیوم به طرف مواد مختلف یکسان نمی باشند و استوباکتر دی ازوتروفیکوم حرکت مثبتی نسبت به سیتوکینین و ژیبرلین دارد در حالی که حرکت ریروبیوم نسبت به اسیدهای آمینه بیشتر می باشد. Mn++، Zn++ و NaCl حرکت استوباکتر دی ازوتروفیکوم را به طرف اسیدهای آمینه افزایش می دهد. کاهش حرکت ریزوبیوم به طرف اسیدهای آمینه در حضور EDTA، Mn++، Zn++ و NaCl (1%) مشاهده گردید. افزودن EDTA به طور محسوسی حرکت ریزوبیوم به طرف اسید مالیک را تا 100 درصد افزایش می دهد درحالی که حرکت این باکتری را به طرف آسپاراژین 50 درصد کاهش می دهد.

شیر به عنوان یک منبع غذایی منحصر به فرد برای تغذیه نوزادان، کودکان و حتی بزرگسالان باید بسیار مورد توجه قرار گیرد. در این پژوهش میزان جیوه، سرب، کادمیم و کرم در شیر گاو بررسی گردید. به منظور اندازه‎گیری فلزات سمی در شیر، با مقایسه 4 روش هضم مرطوب، روش هضم با استفاده از اسید نیتریک- آب اکسیژنه- اسید پرکلریک انتخاب شد. برای اندازه گیری جیوه، بعد از هضم نمونه ها از روش جذب اتمی با بخار سرد استفاده گردید. مقدار جیوه در نمونه های شیر گاو کمتر از حد تشخیص روش (0.05 ppb) بود برای اندازه‎گیری سرب، کادمیم و کرم بعد از عملیات هضم، ابتدا فلزات را با عامل کمپلکس کننده APDC و حلال MIBK استخراج کرده و سپس از روش جذب اتمی با شعله استفاده شد. میانگین غلظت سرب، کادمیم و کرم در شیر گاو به ترتیب، 62/6 ± 1/49، 36/0± 8/9 و 58/0±8/38 ppb است که آلودگی سرب در 55/72% و آلودگی کرم در 86/6% بالاتر از حد مجاز است و غلظت کادمیم در نمونه ها کمتر از حد مجاز می‎باشد. با توجه به این که میزان فلزات سرب و کرم در شیر گاو بیش از حد مجاز است، باید توجه بیشتری به کنترل و نظارت بر تولید و مصرف شیر داشت.

در این تحقیق بر روی تجزیه فوتوشیمیایی سولفانیلیک اسید در محلول های مائی کار شده است. این ماده به مقادیر قابل توجهی در صنعت بکار رفته و درصدی از آن وارد پساب می شود. یک واکنشگاه دو جداره همراه با جریان چرخشی و با تابش بدون واسطه نور فرا بنفش استفاده و اطلاعات تجربی پس از تنظیم pH و دمای محلول حاصل شده است. پیشرفت واکنش با اندازه گیری غلظت توسط دستگاه اسپکتروفوتومتر فرا بنفش- مرئی تعقیب گردیده و اثر زمان تابش نیز مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان می دهد که در pH حدود 4 بیشترین میزان تجزیه حاصل می شود. این مقدار در حدود pH محلول بازای غلظت اولیه ppm 10 می باشد و یک زمان 30 دقیقه ای برای محو کامل این ماده کافی است. کاهش قابل ملاحظه معیار COD و محو نوار‎های مربوط به پیوندهای دو گانه کربن- کربن در طیف FT-IR موید آنست که معدنی شدن ماده آلی (تبدیل حلقه بنزنی به دی اکسید کربن و آب، تبدیل گروه سولفیت به سولفات و تبدیل گروه آمین به نیترات) انجام گرفته و این روش برای کاربرد صنعتی مفید است.