فهرست مطالب

مطالعات راهبردی - سال یازدهم شماره 1 (پیاپی 39، بهار 1387)

فصلنامه مطالعات راهبردی
سال یازدهم شماره 1 (پیاپی 39، بهار 1387)

  • 240 صفحه، بهای روی جلد: 11,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1387/03/20
  • تعداد عناوین: 8
|
  • مطالعات پایه
  • رضا خلیلی صفحات 5-41
    روش مقایسه ای جایگاهی مهم در اغلب رشته های علوم اجتماعی دارد و کاربرد این روش در مطالعات سیاسی نیز نقش موثری در درک و تبیین صحیح تر مسائل سیاسی داشته است. با وجود این، نظریه های رایج در سیاست مقایسه ای، به دلیل تقلیل گرایی یا کل گرایی، نتوانسته اند دقت و فراگیری را در کنار یکدیگر داشته باشند. نظریه های رایج در ادبیات سیاست مقایسه ای، در هر دو پارادایم اثبات گرایی و تاریخ گرایی، که شامل پنج محور کلی نظریه سیستم ها، نظریه های فرهنگ، نظریه های توسعه، نظریه های طبقات و نظریه اقتصاد سیاسی است، نتوانسته اند چارچوب نظری دقیق و در عین حال فراگیری را ایجاد کنند که بتوان بر اساس آن به مقایسه مسائل سیاسی پرداخت. در این مقاله، با نقد و بررسی مبانی هستی شناسی، معرفت شناسی و روش شناسی پارادایم ها و نظریات موجود در سیاست مقایسه ای، از «نظام امنیتی» به عنوان چارچوبی بدیل برای مطالعه سیاست مقایسه ای یاد شده و مبانی نظری و مولفه های مفهومی آن بررسی شده است.
    کلیدواژگان: سیاست مقایسه ای، اثبات گرایی، تاریخ گرایی، نظریه های سیاست مقایسه ای، نظام امنیتی
  • تامس دای، سویل ماکویی صفحات 43-74
    مدل هایی که در مطالعه سیاست به کار می روند، مدل های مفهومی هستند که می توان از آنها در تحلیل سیاست گذاری عمومی نیز بهره گرفت. این مقاله، به تحلیل «سیاست گذاری عمومی» از منظر مدل های نهادی، فرایندی، گروهی، نخبگان، عقلانی، فزاینده، تئوری بازی ها، انتخاب عمومی و سیستم ها اختصاص دارد. مقاله، نشان می دهد که هر مدل و نظریه، بیشتر امکانات عملی برای مقامات حکومتی را فراهم می کند و یا ابزار مفیدتری برای تحلیل گران مسایل اجتماعی است؟ همچنین، بررسی این مدل ها نشان می دهد کدام یک به فهم بیشتر ما از فعالیت های متعدد دخیل در سیاست گذاری عمومی یاری می دهد و کدام یک برای نقد و ارزیابی فرایند سیاست گذاری مناسبتر است؟ در پایان، نویسنده به ارائه برخی معیارهای عمومی می پردازد که می توان از طریق آنها، مفیدبودن این مفاهیم و مدل ها را بررسی کرد.
    کلیدواژگان: سیاست گذاری عمومی، مدل، نهاد، فرایند، گروه، نخبه، عقلانیت، فزاینده گرایی، بازی، انتخاب عمومی، نظام
  • مطالعات ایران
  • ناصر علیدوستی صفحات 75-98
    اصل 139 قانون اساسی جمهوری اسلامی، در راستای صیانت از اموال و دارایی های عمومی و دولتی در صورت بروز دعوای حقوقی، تشریفاتی را مقرر نموده تا این هدف بهتر محقق شود. برخی سرمایه گذاران داخلی وخارجی حکم این اصل را با اصل سرعت در امر تجارت، ناسازگار می دانند، در حالی که جذب سرمایه گذاری و انواع دیگر تجارت، در راستای پیشرفت اقتصادی، ضرورتی اجتناب ناپذیر است.
    در این میان، آنچه مهم است جمع بین دو مصلحت بالا، یعنی «صیانت از اموال و دارایی های عمومی و دولتی» و «تسریع در معاملات تجاری و جذب سرمایه گذاری» است. یافتن ظرفیت های این اصل با ابزاری چون توسل به وضع قانون عادی و ارائه تحلیل حقوقی مطابق با مصالح ملی، می تواند راهکار مناسب برای گذر از این چالش حقوقی - اقتصادی باشد.
    کلیدواژگان: اموال دولتی، دارایی های عمومی، دعوا، داوری، صلح دعاوی، اصل 139 قانون اساسی، منافع ملی
  • فرزاد پورسعید صفحات 99-134
    با پایان عصر انقلاب های کلاسیک و آغاز قرن جدید، شاهد برپایی و پیروزی انقلاب هایی هستیم که به رنگی یا مخملی شهرت یافته اند. مقاله حاضر، ضمن بازنمایی ویژگی های عام و مشترک انقلاب رنگی در جوامع دستخوش این دگرگونی، از طریق مطالعه موردی یوگسلاوی، به تحلیل شرایط امکان و امتناع آن در جامعه ایرانی می پردازد. برای این منظور، نویسنده، ساختار سیاسی نظام جمهوری اسلامی و شیوه های عمل آن در محیط اجتماعی را تحلیل می کند و در عین حال، ساختار اجتماعی ایران و شیوه های کنش جمعی در جامعه ایرانی را مورد بررسی قرار می دهد. مطابق تخمین نویسنده، ممکن است به دلیل وجود برخی شرایط امکان در جامعه و نظام سیاسی، شاهد برپایی برخی جنبش های اجتماعی باشیم که هدف آنها تغییر جمهوری اسلامی از طریق نوعی انقلاب رنگی است، اما در مقابل، وجود برخی شرایط امتناع در سطح نظام سیاسی و همچنین جامعه ایرانی، پیروزی این انقلاب را ناممکن و تحقق اهداف آن را ممتنع می کند.
    کلیدواژگان: انقلاب رنگی، نظام جمهوری اسلامی، جامعه ایرانی، جنبش های اجتماعی، فرصت سیاسی، هژمونی گفتمانی
  • مطالعات بین الملل
  • عبدالله قنبرلو صفحات 135-163
    بی اعتمادی های جاری در تعاملات ایران و آمریکا، محصول شرایطی است که عمدتا با هویت های سیاسی ناهمگون دوطرف در پیوند است. در این میان، نقش اسرائیل به عنوان متغیری تنش زا بسیار اساسی است، زیرا نه جمهوری اسلامی ایران حاضر است با بازیگری اسرائیل در منطقه کنار بیاید و نه آمریکا می تواند نسبت به فشارها و تهدیدات ایران علیه متحد دیرینه خود در منطقه بی تفاوت باشد، به ویژه آنکه یهودیان آمریکا در مقام قدرتمندترین لابی تاثیرگذار بر نهادهای جهت دهنده به سیاست خارجی، سیاست خاورمیانه ای این کشور را تحت نفوذ خود درآورده اند. امروزه عمده ترین اتهامات آمریکا علیه ایران شامل تلاش برای جلوگیری از صلح در خاورمیانه، تلاش برای ساخت سلاح های انهدام جمعی، حمایت از تروریسم و نقض دموکراسی و حقوق بشر، به انحاء مختلف با امنیت اسرائیل در پیوند است. از این رو، اگرچه همکاری های محدود و تاکتیکی میان ایران و آمریکا امکان پذیر است، اما تا زمانی که پیوندهای فعلی آمریکا و اسرائیل جریان دارد، امکان عادی شدن روابط دو کشور وجود نخواهد داشت.
    کلیدواژگان: ایران، آمریکا، خاورمیانه، اسرائیل، لابی صهیونیسم
  • روح الله قادری صفحات 165-195
    هدف اصلی این مقاله، بررسی تحول در نقش بازیگران دولتی و غیردولتی از منظر حقوق بین الملل و تئوری های روابط بین الملل می باشد. به طور سنتی، وقتی از سیاست در روابط بین الملل سخن گفته می شود، روابط میان دولت ها مطرح است، اما فراملی گرایی بر روابطی در ورای روابط دولت ها و میان بازیگرانی غیر از دولت ها تاکید دارد. این روابط و بازیگران، بر بازیگران دولتی و روابط میان آنها نیز تاثیر می گذارند. بازیگران غیردولتی، طیف وسیعی از وظایف را بر عهده گرفته اند که در اغلب موارد، بدون رضایت اولیه دولت های میزبان، در مسایل داخلی آنها مداخله بشردوستانه نموده اند. در این مقاله، پس از تشریح تاثیر پایان جنگ سرد و فرایند جهانی شدن بر روابط بین الملل، تحول در نقش بازیگران دولتی و غیردولتی را از منظر تئوری های روابط بین الملل و همچنین حقوق بین الملل، مورد بررسی قرار می دهیم.
    کلیدواژگان: بازیگران دولتی و غیر دولتی، فراملی گرایی، جهانی شدن، جنگ سرد، سازمان ملل متحد
  • نقد و بررسی کتاب
  • امنیت و روابط بین الملل
    ادوارد ای. کولردزیج ترجمه: محمود یزدان فام صفحات 197-206
    امنیت مفهومی پیچیده و متعارض است و عمیقا بر ارزش ها و احساس متکی است. از این مفهوم تعریف های متعددی ارائه می شود و آن را با واژه های متعددی ترکیب می کنند. امنیت بین المللی، امنیت ملی، امنیت اجتماعی، امنیت انسانی و امنیت زیست‎ محیطی نمونه هایی از ترکیب امنیت با مفاهیم دیگر است که معمولا برای تخصیص امنیت مطرح می شوند. تعریف آرنولد ولفرز از امنیت که مورد قبول بیشتر دانشوران این حوزه است، در برداشت عینی، به معنای فقدان تهدید در کسب ارزش ها و در برداشت ذهنی، به معنای فقدان ترس از مورد تهدید قرارگرفتن این ارزش ها می باشد. با توجه به اینکه تشخیص ارزش ها، برداشت از تهدید و شکل مقابله با آن به عوامل متعددی بستگی دارد، آیا می توان امنیت را به صورت حوزه مستقل بشری بررسی کرد؟ موضوع اصلی این است که فهم از امنیت چگونه شکل می گیرد و چه ارتباطی بین امنیت و علم روابط بین الملل وجود دارد؟
  • اطلاع رسانی
  • نمایه فصلنامه مطالعات راهبردی
    فاطمه پورحسینی صفحات 207-227
|
  • Reza Khalili Pages 5-41
    Comparative studies approach has a significant place in many branches of Social Sciences. Furthermore, employing this approach in political studies has an effective role in the correct comprehension as well as explanation of political issues. However, due to their deductive or generalist feature, the well known theories of comparative politics have not been able to contain accurate feature together with comprehensiveness. These theories, at both paradigms of positivism and determinism, which encompass theories of System, Culture, Development, Class and Political Economy, have not been able to establish an accurate and comprehensive framework according to which comparing political issues would be possible. While discussing and criticizing the anthological, epistemological and methodological foundations, this paper discusses the Security System as an alternative framework to study comparative politics as well as its theoretical and conceptual elements.
    Keywords: Comparative Studies, Positivism, Determinism, Comparative Studies Theories, Security System
  • Naser Alidousti Pages 75-98
    The article 139 of the Constitution of the I. R. of Iran the aim of which is protecting the public and governmental properties, has envisaged rules to realize this end in case of a legal dispute. However, some of domestic as well as foreign investors believe that the aim of this article is incompatible with the principal of swiftness at trade issues, because, capital absorbing and other types of trade are among indispensable needs of economic advancement. Therefore, linking between the above two expediencies, i.e. protecting public and governmental properties and swiftness at trade and absorbing of capital is very important. To coupe with this challenge, it would be better to find capacities of this article due to legislation and legal analysis based on national expedience.
    Keywords: Public, Governmental Properties, Dispute, Arbitration, Settlement of Disputes, National Interest, Article 139 of the Constitution
  • Farzad Poursaid Pages 99-134
    With the abolition of classic revolutions and in the mean time commencement of the new century, we witness surfacing and triumph of the so called "Colored Revolutions". This paper while recognizing common and general features of the societies faced Colored Revolution, and paying attention to Yugoslavian example, as a case study, analyzes the possibility and impossibility of occurrence of such a phenomenon at the Iranian society. Therefore, the author considers the political structure of the system of the Islamic Republic of Iran and ways of its functioning at the social environment as well as means of social action at the Iranian society. Based on the assumption of the author, due to existence of circumstances at the society and political system, happening of some social movements aiming at regime change in the Islamic Republic of Iran through Colored Revolution it would be possible. However, due to some obstacles in the political system and the society, triumph of such a revolution and realization of its aims would be impossible.
    Keywords: Colored Revolutions, The System of the Islamic Republic of Iran, Iranian society, social movements, Political Opportunity, Discourse Hegemony
  • Abdollah Ghanbarloo Pages 135-163
    linked to the heterogeneous political identities of the two sides. In this way, the role ofIsraelas an apprehensive variable is very important, because, neither the Islamic Republic of Iran is ready to acceptIsraelas an actor in the region, nor theUScan be indifferent towards the threats and pressures ofIranagainst its long life ally,Israel. It is specially the case due to the Jewish society in theUSas the main important lobby group in the country which is completely effective on decision making in the field of foreign policy including the US Middle East policy. Nowadays, theUSaccusations againstIran, including preventing the peace process in the Middle East, acquiring weapons of mass destruction, harboring terrorism and breach of human rights and democracy are strongly linked with security ofIsrael. Therefore, although a limited cooperation betweenIranand theUSis possible at the tactical level, but as long as the current interaction between theUSandIsraelgoes on, normalization of theIran–USrelations would be impossible.
    Keywords: Iran, the USA, Middle East, Israel, Zionist Lobby