فهرست مطالب

فصلنامه مطالعات راهبردی
سال شانزدهم شماره 4 (پیاپی 62، زمستان 1392)

  • تاریخ انتشار: 1392/12/03
  • تعداد عناوین: 7
|
  • عبدالمحمود محمدی لرد صفحات 7-29
    در این مقاله تلاش شده الگویی از تحلیل راهبردی بر اساس اندیشه مقام معظم رهبری برای سازمان های دولتی ایران ارائه شود. نتایج این پژوهش نشان می دهد در نظر مقام معظم رهبری، در فرآیند تحلیل راهبردی، تحلیل گر با سه مقوله اهداف راهبردی، تبیین راهبردی واقعیت های اجتماعی و تفکر راهبردی مواجه است. بدین ترتیب، لازم است تحلیل گر راهبردی، ابتدا اهداف راهبردی نظام سیاسی (وضع مطلوب) را شناخته و سپس واقعیت های اجتماعی راهبردی (وضع موجود) را تبیین نماید در نهایت، شیوه حرکت از وضع موجود به وضع مطلوب (راهبرد) را با کمک تفکر راهبردی ترسیم کند. در اندیشه رهبر انقلاب، اهداف راهبردی جمهوری اسلامی ایران شامل چهار ارزش بنیادین استقلال، آزادی، عدالت و معنویت است. واقعیت های اجتماعی راهبردی ایران نیز از سه قسمت ابزار مادی راهبردی، ابزار معنوی راهبردی و موانع راهبردی (مانند سابقه استبداد داخلی و وجود جبهه ی دشمن) تشکیل شده است.
    کلیدواژگان: تحلیل راهبردی، تفکر راهبردی، اهداف راهبردی، اندیشه مقام معظم رهبری
  • نجف لک زایی، محمد اسماعیل نباتیان صفحات 31-58
    امروزه جهان اسلام، تحت سایه سنگین ناامنی و بحران های متوالی و متتابعی چون تروریسم مذهبی، تفکرات تکفیری و اشغال نظامی به سر می برد که بیانگر انحطاط در حیات سیاسی- اجتماعی مسلمانان می باشد. این انحطاط در حوزه های نظری امنیت نیز تبلور یافته است که ضرورت تاملات فقهی راجع به امنیت و تولید دانش اسلامی امنیت با ابتنای بر ظرفیت های فقه شیعه را آشکار می کند. مقاله حاضر با تمسک به خصائص و ظرفیت های فقه شیعه سعی کرده احکام متقاربی با محوریت امنیت فرهنگی را تجمیع و اصول و ضوابط فقهی امنیت را استنتاج نماید و زمینه تکوین «فقه امنیت فرهنگی» در چارچوب مطالعات اسلامی امنیت را فراهم سازد.
    کلیدواژگان: امنیت، فقه امنیت، مطالعات اسلامی امنیت، مصالح خمسه، امنیت فرهنگی
  • جعفر محمودی، محمدحسین رونقی، مرضیه رونقی صفحات 59-87
    حکم رانی خوب، اعمال قدرت اقتصادی، سیاسی و اداری به نحو پاسخ گو و اثربخش است. شاخص های حکم رانی خوب با توجه به شرایط و اطلاعات هر جامعه وزن و ارتباط متفاوتی دارد. این پژوهش از نوع توصیفی پیمایشی است و با هدف محاسبه ضرایب و وزن هر یک از شاخص های حکم رانی خوب در ایران و شناسایی روابط علی بین این شاخص ها انجام شده است. از جمله نتایج پژوهش می توان به وزن بالای شاخص های پاسخ گویی، حق اظهار نظر و عدالت اجتماعی نسبت به دیگر شاخص های حکم رانی خوب اشاره کرد. همچنین، سه شاخص کیفیت قوانین، قانون مداری و حق اظهار نظر، دارای بیشترین تاثیر بر دیگر شاخص ها می باشند.
    کلیدواژگان: حکم رانی خوب، پاسخ گویی، کیفیت قوانین، عدالت اجتماعی، ثبات سیاسی
  • علی صباغیان صفحات 89-118
    کنسرسیوم کانادایی امنیت انسانی در سال 2007، امنیت انسانی را رهیافت مردم محور به سیاست خارجی تعریف کرده که ثبات پایدار را متکی به حفظ مردم از خطرات و تهدیدات علیه حقوق، سلامتی و حیات آنها می داند و بر خلاف امنیت ملی به تهدیدات علیه امنیت افراد جامعه توجه دارد و مطالعات امنیتی را به دفاع از مرزها محدود نمی کند. بنابراین، در رهیافت دفاع همه جانبه، در کنار توجه به ابعاد نظامی مقابله با تهدیدات، به تهدیداتی که از جانب موضوعات مرتبط با امنیت انسانی مطرح می شود نیز باید توجه گردد. این مقاله درصدد است با توجه به رهیافت دفاع همه جانبه، ضمن شناسایی تهدیداتی که از عرصه امنیت انسانی برای امنیت ملی ایجاد می شود، شیوه های تاثیرگذاری آنها بر امنیت ملی کشور را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد و راه کارهای مناسب برای مقابله با این تهدیدات را ارائه کند.
    کلیدواژگان: دفاع همه جانبه، جنگ همه جانبه، امنیت انسانی، امنیت ملی
  • محمد جمشیدی صفحات 119-156
    ایالات متحده در دوره اوباما، در سیاست اعلامی خود، به دنبال تغییر محاسبات راهبردی رهبران جمهوری اسلامی ایران در برنامه هسته ای بوده و در این رابطه از تحریم با هدف فلج کردن اقتصاد ایران استفاده کرده است. بنابراین، سوال اساسی این است که انتظار واشنگتن از کارکرد رژیم تحریم ها بر ضد جمهوری اسلامی ایران چیست و نتیجه نهایی آن که تغییر محاسبه است بر اساس چه مکانیسمی محقق می شود؟ این مقاله با بررسی سیاست های تحریمی، ایجاد تردید و شکاف سیاسی میان مسئولین نظام و شورش مردمی را مهمترین هدف مورد نظر آمریکا از تحمیل رژیم تحریم ها بر ضد ایران می داند و از دیپلماسی اجبار به عنوان چارچوب نظری استفاده نموده است.
    کلیدواژگان: برنامه هسته ای، تحریم، آمریکا، اوباما، دیپلماسی اجبار، شورش مردمی
  • ناصرالدین حیدری صفحات 157-186
    در این مقاله، کارآیی مدل تصمیم گیری شهودی چندوجهی با تمرکز بر تحریم های قطعنامه 1929 شورای امنیت با عنایت به رویکرد دولت های نهم و دهم نسبت به برنامه هسته ای و توان موشکی ایران مورد آزمون قرار گرفته است. بند نهم قطعنامه 1929 شورای امنیت به طور صریح توان دفاع موشکی کشور را نشانه گرفته که سابقه قبلی نداشته است. تصمیم گیری شهودی چندوجهی در مقایسه با الگوهای مرسوم ادراکی و بازیگر خردمند، به طور نسبی به الگوی متمایز تصمیم گیری در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران نزدیک تر است و با رویه های پروسه ای چند مرحله ای آن سازگاری بیشتری دارد، هرچند این الگو نیز مانند سایر مدل ها قادر به تبیین ماهیت و کلیت سیاست خارجی ایران نیست.
    کلیدواژگان: سیاست خارجی، تصمیم گیری شهودی چندوجهی، الگوی بازیگر خردمند، الگوی ادراکی (شناختی)، امنیت فیزیکی، امنیت هویتی
  • صالح رضایی پیش رباط صفحات 187-204
    از منظر حقوق بین الملل، هنوز معاهده الزام آور جهان شمول مشخصی مبنی بر ممنوعیت حمله یا تهدید به حمله مسلحانه، که جزییات ممنوعیت مقرر در حقوق بین الملل عام را پیش بینی نماید، منعقد نشده است، هرچند تلاش های بین المللی در این زمینه ادامه دارد. مقاله حاضر، با رجوع به اسناد بین المللی و همین طور رویه بین المللی، به توضیح و تحلیل ممنوعیت مذکور پرداخته و نارسایی های حقوق بین الملل در این زمینه را روشن نموده و برای رفع آنها پیشنهاداتی را مطرح کرده است. همچنین، این مقاله با رجوع به اسناد بین المللی موثق و رویه بین المللی، مبانی حقوقی حمله یا تهدید به حمله مسلحانه علیه تاسیسات هسته ای در لوای نظریه دفاع مشروع پیش گیرانه را نقد نموده و مغایرت آن را با قواعد و مقررات حقوق بین الملل مورد بررسی قرار داده است.
    کلیدواژگان: تاسیسات هسته ای، حقوق بین الملل، حمله مسلحانه، آژانس بین المللی انرژی اتمی، سازمان ملل
|
  • Abdolmahmoud Mohammady Lurd Pages 7-29
    This Article tries to propose a model of strategic analysis based on supreme Leader’s thought. Author argues that in Supreme leader’s thought، strategic analysis is faced with three categories including: strategic goals، strategic explanation of social facts and strategic thinking. So the analyst first needs to know strategic goals of political system (desired situation)، then to explain strategic social facts (current situation)، and at last to design a way to move from current situation to desired situation using strategic thought. In Supreme leader’s thought، strategic goals of I. R. of Iran are independence، freedom، justice and spirituality. The social facts of Iran، also are composed of strategic material tool، strategic spiritual tool and strategic obstacles (such as the domestic tyranny and existence of enemy front).
    Keywords: strategic analysis, strategic thought, strategic goals, supreme leader's thought
  • Najaf Lakzaee, Mohammad Esmaeel Nabatian Pages 31-58
    Islamic world، today is under the consecutive crisis such as religious terrorism، takfir thoughts and military occupation، which shows a decline in social and political life of Muslims. This decline is reflected in theoretical aspects of security، which needs juridical reflection on security and production of Islamic security knowledge based on Shiite Jurisprudence. This article tries to infer juridical principles of security from adjacent verdicts on cultural security، to provide a proper context to develop “jurisprudence of cultural security” under the Islamic security studies framework
    Keywords: security, security jurisprudence, Islamic security studies
  • Jafar Mahmody, Mohammad Hosein Rounagi, Marzieh Rounagi Pages 59-87
    Good Governance is the effective and accountable exercise of administrative، economic and political power. According to conditions of every society، Indices of good governance have different weights. This article is a descriptive survey and is to weight coefficients of indices of god governance in Iran and to distinguish causal relations between indices. The findings show that accountability، the right to comment and social justice have high weights. Meanwhile، the quality of rules، rule of law and the right of comment has the most impacts on other indices.
    Keywords: Good Governance, Accountability, Quality of Laws, Social Justice, Political stability
  • Ali Sabbagian Pages 89-118
    The Canadian Consortium on human security in 2007 has defined human security as a people-Centered approach to foreign policy، which argues that sustainable stability is based on protecting people from dangers against their rights، health and life. Human security contrary to national security considers threats against citizens and doesn’t limit security studies to defend the territorial boundaries. In comprehensive defense approach، besides considering military aspects of countering threats، we must consider threats against human security. This article using comprehensive defense approach، tries to distinguish threats against national security emerging from human security domain، then to analyze their effects on national security and at last to propose the ways to counter these threats.
    Keywords: Comprehensive threats, Comprehensive war, human security, national security
  • Mohammad Jamshidi Pages 119-156
    Obama administration it’s stated policy has been seeking to change nuclear calculations of Iran’s Leaders، and to achieve this goal has used sanctions to paralyze Iranian Economy. The main question of article is “what is the main expect of U. S. A. from function of sanction regimes against Iran? And by which mechanism is going to change Iran’s calculation?” Author argues that making political divide among Political Elites of system and Uprising are the most important goals of U. S. A. from imposing sanction regimes against Iran.
    Keywords: Nuclear program, Sanction, U.S.A, Obama, Coercion diplomacy, Uprising
  • Naser Aldin Heidary Pages 157-186
    This article examines efficiency of Intuitive Multi-Faceted Decision making Model focusing on sanctions of 1929 resolution of Security Council and the 9th and 10th government’s approach on nuclear program. Article 9 of resolution 1929 directly points to missile power of Iran، which has no record in previous resolutions. Author argues that Intuitive Multi-Faceted Decision making Model contrary to other conventional models based on rational actor is more compatible with multi-stage process of Iranian foreign policy.
    Keywords: Foreign policy, Intuitive Multi, Faceted Decision making Model, rational actor model, Cognitive model, physical security, Identity security
  • Saleh Rezaee Pishrobat Pages 187-204
    There is no universal binding treaty on prohibition of attack or threat to military attack، although there is some international attempts in action. This article by referring to international documents and international procedures، tries to explain and describe this prohibition and insufficiency of international law in this regard. Author critically reviews legal principles of attack or threat to attack against nuclear installation under the theory of pre-emptive self-defense and analyses paradox of this theory with principles of international law.
    Keywords: nuclear installations, International law, military attack, International agency of atomic energy, United Nations