فصلنامه دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی
پیاپی 69 (پای ی ز 1396)

پژوهش به مقایسه معنویت سه گروه از زنان با افسردگی، اضطراب و بهنجار پرداخته است. طرح پژوهش توصیفی از نوع علی-مقایسه ای بود. جامعه آماری شامل زنان مبتلا به افسردگی، اضطراب و بهنجار بود. بدین منظور با استفاده از نمونه گیری در دسترس 30 زن افسرده و 30 زن مضطرب که در سال 1392 به مراکز مشاوره روان شناختی شهر اصفهان مراجعه کرده و به پژوهشگر ارجاع داده شدند؛ همچنین 30 زن سالم که سابقه هیچ گونه اختلال روان پزشکی نداشتند، انتخاب شدند. پرسشنامه های افسردگی (بک،1996)، اضطراب (بک، 1988) و گرایش معنوی (شریفی و همکاران، 1387) بر روی نمونه اجرا گردید. نتایج تحلیل واریانس یک متغیری نشان داد تفاوت بین سه گروه افسرده، مضطرب و بهنجار در میزان معنویت از نظر آماری معنادار است (01/0p<). همچنین میزان معنویت زنان دارای افسردگی و زنان دارای اضطراب به طور معناداری پایین تر از زنان بدون سابقه اختلالات روان پزشکی بود (04/0P<)؛ اما بین دو گروه افسرده و مضطرب تفاوت معناداری مشاهده نشد (01/0>p).

هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر آموزش برنامه والدگری بارکلی بر سلامت روان مادران کودکان پسر با اختلال نقص توجه-بیش فعالی در مقطع ابتدایی بوده است. نوع تحقیق، نیمه تجربی همراه با پیش آزمون و پس آزمون با گروه آزمایش و کنترل بود. نمونه ی پژوهش شامل 30 مادر کودکان بیش فعال با نقص توجه بودند.که با استفاده از روش خوشه ایچند مرحله ای از نواحی آموزش و پرورش اصفهان ، یک ناحیه (ناحیه 2)،به تصادف انتخاب گردید .سپس از بین مدارس پسرانه این ناحیه، 2 دبستان به صورت تصادفی انتخاب و دانش آموزان آن دو دبستان با پرسشنامه کانرز معلمان، از نظر اختلال نقص توجه – بیش فعالی مورد سنجش قرار گرفتند.از میان دانش آموزان پسر بیش فعال ،30 نفر که نمرات بالاتر از میانگین داشتند، انتخاب شدند. سپس مادران آن ها به صورت هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. گروه آزمایش به مدت 8 جلسه تحت آموزش برنامه ی والدگری بارکلی، قرار گرفتند. آزمودنی ها به وسیله ی مقیاس سلامت روان در 2 مرحله ی( قبل از مداخله و بعد از مداخله) مورد ارزیابی قرار گرفتند..داده ها با استفاده از کوواریانس چند متغیره مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که آموزش برنامه والدگری بارکلی، بر بهبود سلامت روان مادران گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل تاثیر معنادار داشته است(0005/0P<).همچنین این برنامه بر سه زیر مقیاس سلامت روان، یعنی علائم جسمانی، اضطراب و اختلال خواب، افسردگی تاثیر معنادار داشته و آن ها را کاهش داده است. (0005/0P<) اما مشاهده نتایج مربوط به زیر مقیاس کارکرد اجتماعی حاکی از عدم کاهش معنادار نمرات بوده، ومداخله نتوانسته بر این زیر مقیاس موثر باشد (081/0P>).

این پژوهش با هدف تعیین تاثیر سبک رهبری مشارکتی بر ادراک امنیت شغلی با در نظر گرفتن نقش میانجیگرانه سلامت روان شناختی محیط کار انجام گرفت. این مطالعه از نوع پژوهش های همبستگی با استفاده از مدل یابی علی است. جامعه آماری پژوهش را کلیه کارکنان کارخانه پایدار فولاد آیریک اصفهان تشکیل دادند که از میان آنها تعداد 140 نفر از طریق نمونه گیری در دسترس انتخاب گردید. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه های رهبری مشارکتی (نمائی، 2012)، سلامت روان شناختی محیط کار (مهداد، 1389) و امنیت شغلی (فرانسیس و پارلینگ، 2005) بود. تحلیل داده ها از طریق الگوی معادلات ساختاری انجام گرفت و نتایج نشان داد که طی یک سلسله روابط زنجیره ای، سبک رهبری بر سلامت روان شناختی، سلامت روان شناختی بر ادراک عدم امنیت شغلی و رهبری مشارکتی بر ادراک عدم امنیت شغلی تاثیر مستقیم معنادار (01/0p<) و رهبری مشارکتی بر ادراک عدم امنیت شغلی از طریق سلامت روان شناختی دارای تاثیر غیرمستقیم معنادار (01/0p<) است. همچنین، سبک رهبری مشارکتی بر ادراک امنیت شغلی دارای تاثیر معنادار (01/0p<) است. بر اساس یافته های پژوهش، می توان چنین نتیجه گیری نمود که سبک رهبری مشارکتی از طریق بهبود سلامت روان شناختی محیط کار، می تواند ادراک امنیت شغلی را افزایش دهد.

هدف این پژوهش به تعیین میزان اثربخشی آرام سازی عضلانی بر افسردگی، اضطراب و قند خون زنان مبتلا به دیابت نوعی بود. جامعه آماری، تمام زنان دیابتی مراجعه کننده به کلینیک دیابت شهر کرمانشاه در زمستان و بهار سال 1392-93 بودند. 24 نفر از این بیماران به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب شده و به صورت تصادفی در دو گروه کنترل و آزمایش قرار گرفتند. روش تحقیق نیمه آزمایشی و طرح آزمایش، پیش آزمون پس آزمون با گروه گواه بود. برای پیش آزمون نمرات فرم کوتاه پرسشنامه افسردگی (بک، 2000)، اضطراب آشکار و پنهان (اشپیلبرگر،1983) و آخرین آزمایش HbA1c بیماران ثبت شد. سپس گروه آزمایش طی 9 جلسه به صورت گروهی (هفته ای 2 بار) در جلسات آرام سازی شرکت کردند و سه ماه بعد آزمودنی های هر دو گروه مورد پس آزمون قرار گرفتند. برای تحلیل داده ها، از تحلیل کوواریانس چندمتغیره استفاده شد. در پس آزمون، میانگین افسردگی دو گروه تفاوت معناداری با پیش آزمون نشان نداد (09/0 p=) اما میانگین اضطراب آشکار، اضطراب پنهان و قند خون گروه مداخله به طور معنی داری کاهش یافته بود (004/0 p=، 003/0 p=، 000/0 p=). بنابراین نتیجه گیری شد که آرام سازی می تواند باعث کاهش اضطراب و کنترل بهتر قندخون زنان دیابتی شود اما این روش به صورتی که در این تحقیق به کار گرفته شد تاثیری در کاهش افسردگی این بیماران ندارد.

هدف از این پژوهش مقایسه سبک دلبستگی، ناگویی هیجانی و عملکرد جنسی در بیماران مرد مبتلا به سردرد تنشی با افراد سالم بود. روش پژوهش توصیفی از نوع مقایسه ای بود. جامعه آماری کل بیماران مرد مبتلا به سردرد تنشی بودند که در سال 1393 طی پنج ماه به کلینیک نورولوژی شهرستان کرج مراجعه کرده بودند و نیز بستگان غیر بیمار آنها بودند. با استفاده از نمونه گیری در دسترس تعداد 62 بیمار سردرد تنشی و 62 نفر گروه کنترل مشخص شدند و به پرسشنامه های ناگویی هیجانی (تورنتو، 1994)، سبک های دلبستگی (کولینزورید،1990) و شاخص بین المللی عملکرد نعوظ (روسن، ریلی، واگنر، استرلو، کرک پاتریک و میشرا، 1997) پاسخ دادند. داده ها با استفاده از تحلیل واریانس تک متغیره تحلیل شدند. یافته ها نشان داد که تفاوت معنی داری در مولفه های سبک های دلبستگی (ایمن و اجتنابی)، ناگویی هیجانی (ضعف در بیان احساسات و تفکر عینی) و عملکرد جنسی (عملکرد نعوظی، عملکرد ارگاسمیک، میل جنسی) بین بیماران مبتلا به سردرد تنشی و گروه سالم وجود داشت (01/0p≤).

در این پژوهش نقش شفقت به خود و شکفتگی به عنوان پیش بین های شادمانی زناشویی مورد بررسی قرار گرفت. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش شامل زنان متاهل شهر اصفهان در سال 1395 بودند. بدین منظور تعداد 140 زن متاهل شهر اصفهان به شیوه در دسترس انتخاب و پرسشنامه شادمانی زناشویی (تگریان،1387)، شفقت به خود (نف،2003) و شکفتگی (دینره، 2009) را پاسخ دادند. به منظور تجزیه وتحلیل داده ها از رگرسیون چند متغیره استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که شکفتگی و شفقت به خود پیش بینی کننده شادمانی زناشویی بودند (01/0P<) ولی از بین شش خرده مقیاس شفقت به خود (مهربانی با خود، ذهن آگاهی، انزوا، اشتراکات انسانی، قضاوت در مورد خود و همانندسازی افراطی) یگانه متغیر ذهن آگاهی پیش بین شادمانی زناشویی بود (02/0P<). درنتیجه می توان مطرح نمود که شادمانی زناشویی زنان متاهل بر اساس ویژگی های شخصیتی چون شفقت به خود و شکفتگی قابل تبیین است.

هدف پژوهش پیش بینی افسردگی بر اساس راهبردهای تنظیم شناختی هیجان و رضایت زناشویی در زنان بود. جامعه آماری پژوهش کلیه زنان متاهل شهر اصفهان که از بین آنها 400 نفر به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. به منظور گردآوری اطلاعات از پرسشنامه های تنظیم شناختی هیجان گارنفسکی (2001)، رضایت زناشویی انریچ (فاورز و السون، 1989)، علائم روان شناختی (لاویبوند و لاویبوند، 1995) و ویژگی های جمعیت شناختی استفاده گردید. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که متغیر ارتباط زناشویی 7/17 درصد، فاجعه انگاری 6/11 درصد، سرزنش دیگری 4/4 درصد، تمرکز مجدد مثبت 5/3 درصد، تحصیلات 6/1 درصد، خود سرزنشگری 2/1 درصد، اقوام و دوستان 9/0 درصد و این هفت متغیر قادر به پیش بینی 9/40 درصد افسردگی می باشند. بنابر یافته های پژوهش می توان فاجعه انگاری، سرزنش دیگری، تمرکز مجدد مثبت و خود سرزنشگری را از میان راهبردهای تنظیم شناختی هیجان و ارتباط زناشویی و اقوام و دوستان را از میان ابعاد رضایت زناشویی به عنوان سازه های مرتبط با علائم افسردگی در زنان متاهل دانسته و آنها را به عنوان عواملی مهم در ارتباط با پیشگیری و درمان مورد بررسی قرار داد.

هدف پژوهش بررسی پیش بینی استرس شغلی بر اساس راهبردهای مقابله ای، هوش معنوی و تاب آوری در کارکنان مبتلا به دردهای مزمن شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب بود. آزمودنی ها شامل 130 نفر بودند که به روش تصادفی ساده از بین پرونده های پزشکی موجود در طب صنعتی با تشخیص درد مزمن انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از چهار پرسشنامه مقابله با استرس اندلر و پارکر (1990)، هوش معنوی عبدالله زاده و همکاران (1387)، تاب آوری کانر و دیویدسون (2003) و استرس شغلی (1990) استفاده شد و نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که متغیرهای راهبردهای مقابله ای حل مسئله، هیجانی و اجتنابی به ترتیب پیش بینی کننده های مناسبی برای متغیر ملاک استرس شغلی بودند (0001>p)؛ بنابراین با افزایش مهارت حل مسئله مناسب و موثر در افراد می توان از احتمال بروز استرس شغلی مخصوصا در کارکنان مبتلا به دردهای مزمن کاست و یا روند بیماری آنها را کنترل نمود.

این پژوهش با هدف پیش بینی بهره وری کارکنان بر اساس هوش اجرایی و هوش سازمانی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان، به روش توصیفی از نوع همبستگی انجام شد. جامعه آماری پژوهش را کلیه کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان به تعداد 515 نفر تشکیل دادند که از این تعداد با استفاده از فرمول حجم نمونه کوکران و به روش نمونه گیری در دسترس، تعداد 220 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزارهای جمع آوری اطلاعات شامل پرسشنامه استاندارد بهره وری (هرسی و گلد اسمیت، 1980)، پرسشنامه هوش اجرایی (محقق ساخته) و پرسشنامه استاندارد هوش سازمانی (آلبرخت، 2003) بودند. به منظور تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون رگرسیون ساده استفاده شد. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون نشان داد هوش سازمانی (462/0 =β) و هوش اجرایی (440/0 =β) توان پیش بینی بهره وری کارکنان را در سطح معناداری (05/0>p) دارند.

این پژوهش با هدف بررسی ویژگی های روان سنجی مقیاس سرمایه روان شناختی مثبت اجرا شد. جامعه آماری این پژوهش را کلیه کارکنان ستادی نواحی شش گانه آموزش وپرورش در سال 1394 تشکیل می دادند که تعداد 325 نفر به روش تصادفی طبقه ای مبتنی بر سهم و بر اساس فرمول تعیین حجم نمونه کوهن، مانیون و موریسون (2000) به عنوان نمونه در نظر گرفته شدند و مقیاس سرمایه روان شناختی لوتانز، یوسف و آوولیو (2007) در مورد آنان اجرا گردید. پژوهش در پایایی از ضرایب آلفای کرونباخ و در روایی سازه از تحلیل عاملی تاییدی مبتنی بر مدل یابی معادلات ساختاری استفاده نمود. ضرایب آلفای کرونباخ برای مقیاس سرمایه روان شناختی مثبت برابر 89/0 و برای خرده مقیاس های خوش بینی، امید، تاب آوری و خودکارآمدی به ترتیب 70/0، 83/0، 73/0 و 87/0 به دست آمد. نتایج تحلیل عاملی تاییدی تک عاملی و چهار عاملی مبتنی بر مدل نظری لوتانز و همکاران نشان داد که مدل چهار عاملی از شاخص های برازندگی مطلوب تری نسبت به مدل تک عاملی برخوردار است. شاخص های برازش مطلوب می باشند. همبستگی بین کل مقیاس سرمایه روان شناختی مثبت با عامل های خوش بینی، امید، تاب آوری و خود-کارآمدی به ترتیب 76/0، 87/0، 78/0 و 84/0 است که روایی مطلوبی را نشان می دهد. همبستگی بین عامل ها هم بین 41/0 تا 62/0 است که در سطح (01/0P<) معنی دار است. به منظور بررسی روایی افتراقی مقیاس سرمایه روان شناختی مثبت، از اجرای همزمان مقیاس رفتار ضد بهره ور استفاده شد؛ نتیجه نشان داد که مقیاس سرمایه روان شناختی مثبت و مقیاس رفتار ضد بهره ور همبستگی منفی (39/0-) دارد. بین سرمایه روان شناختی مثبت کارکنان شش ناحیه آموزش وپرورش، تفاوت معنادار در سطح (05/0>P) وجود ندارد؛ ولی بین سرمایه روان شناختی مثبت کارکنان زن و مرد آموزش وپرورش، تفاوت معنادار در سطح (05/0>P) وجود دارد. بنابر مقادیر به دست آمده می توان این مقیاس را دارای روایی و پایایی برای انجام مطالعات آتی در نظر گرفت.

هدف مطالعه، بررسی نقش باورهای خودکارآمدی و انگیزه پیشرفت در پیش بینی اضطراب امتحان دانش آموزان مبتلا به ناتوانی یادگیری بود. روش این پژوهش از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانش آموزان مقطع ابتدایی دختر و پسر دارای ناتوانی های یادگیری شهر اردبیل در سال تحصیلی 94-1393 بوده است. نمونه این پژوهش 60 نفر از دانش آموزان دختر و پسر با ناتوانی یادگیری بودند که از میان مراجعه کنندگان به مرکز مشکلات ویژه یادگیری شهرستان اردبیل به صورت نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها، از مقیاس خودکارآمدی عمومی شرر و همکاران و مقیاس انگیزه پیشرفت هرمنس و مقیاس اضطراب امتحان اهواز استفاده شد. نتایج تحلیل رگرسیون چندمتغیری نشان داد که خودکارآمدی (01/0>P) و انگیزه پیشرفت (05/0>P) برای پیش بینی اضطراب امتحان دانش آموزان با ناتوانی یادگیری معنادار هستند. این نتایج بیان می کند که با تقویت باورهای خودکارآمدی و افزایش انگیزه پیشرفت، اضطراب امتحان این دانش آموزان کاهش می یابد. این نتایج می تواند تلویحات مهمی در زمینه آموزش و خدمات مشاوره ای این دانش آموزان داشته باشد.

این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی آموزش شفقت با خود بر افزایش تاب آوری این مادران انجام گردیده است. طرح این پژوهش از نوع شبه آزمایشی و به صورت پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری شامل مادران دارای فرزند اتیسم مراجعه کننده به مرکز اتیسم یاوران زینب شهر اصفهان می شود. نمونه مورد مطالعه شامل 24 مادر بودند که به طور در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه گماشته و از مقیاس های سنجش اتیسم (کارز، 1988) و مقیاس تاب آوری (کانرودیویدسون، 2003) برای جمع آوری داده ها استفاده شد. گروه آزمایش 7 جلسه دوساعته آموزش شفقت نسبت به خود را به صورت هفتگی دریافت کردند، درحالی که گروه گواه هیچ مداخله ای دریافت نکردند. در پایان هر دو گروه مجددا ارزیابی و داده ها از طریق تحلیل کوواریانس مورد تجزیه وتحلیل شدند. نتایج نشان داد که آموزش شفقت با خود به طور معناداری بر تاب آوری افراد شرکت کننده موثر بوده و مادران در گروه آزمایشی افزایش معناداری (001/0P<) را در مقیاس تاب آوری نشان دادند. با توجه به یافته های این پژوهش می توان آموزش شفقت با خود را به عنوان یک روش موثر بر افزایش تاب آوری مادران دارای کودک مبتلا به اتیسم پیشنهاد داد.