فهرست مطالب

فصلنامه تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاهی
سال چهل و پنجم شماره 4 (پیاپی 58، زمستان 1390)

  • تاریخ انتشار: 1390/11/15
  • تعداد عناوین: 7
|
  • سخن سردبیر
    غلامرضا فدایی صفحه 7
    حادثه غریبی در تاریخ 12 و 13 فروردین سال 1390 برای حوزه کتابداری و اطلاع رسانی اتفاق افتاد که از جهات عدیده ای قابل تامل است و آن این بود که ظاهرا فردی که هیچگونه مسئولیتی در امر برنامه ریزی در این حوزه را نداشته است به طنز نکته ای را مطرح می کند و آن این که نام کتابداری و اطلاع-رسانی در بین نام های دیگر اگر به مهندسی ناوبری اطلاعات تغییر کند چه می شود. این سخن طنز آلود توسط افراد نقل می شود آنگاه ناگهان خبرگزاری از راه می رسد و در زمان کمبود خبر؛ یعنی تعطیلی روز های 12و13 آن را می-رباید، سوژه می کند و به سرعت تداول عام پیدا می کند تا به عنوان جنجالی ترین خبر در این حوزه و شاید بیرون حوزه کتابداری و اطلاع رسانی بدل می شود.
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • مطالعه مقایسه ای تاثیر آموزش سواد اطلاعاتی توسط «کتابدار» و «معلم» برارتقای مهارت های سواد اطلاعاتی دانش آموزان دبیرستان های هوشمند دخترانه شهر تهران
    نسترن پورصالحی، فاطمه زندیان، فاطمه فهیم نیا صفحه 13
    هدف
    این پژوهش با توجه به اهمیت آموزش سواد اطلاعاتی به دانش آموزان، ضمن طراحی یک دوره آموزشی، به بررسی مقایسه ای تاثیر آموزش مهارت های سواداطلاعاتی از سوی معلم و کتابدار در دو دبیرستان هوشمند پرداخته است، و سعی در یافتن فرد مسئول این آموزش ها در مدارس دارد.
    روش
    پژوهش حاضر از نوع کاربردی است و از روش های کتابخانه ای و شبه تجربی بهره می گیرد. از میان دوازده مدرسه هوشمند شهر تهران، دبیرستان های دخترانه آبسال و ندای آزادی که از شباهت بیشتری به لحاظ زیرساخت های فناوری اطلاعات و سابقه هوشمند بودن برخوردار بودند، انتخاب شدند. در دبیرستان آبسال کتابدار متخصص و در دبیرستان ندای آزادی یکی از دبیران، به آموزش مهارت های سواد اطلاعاتی طی 4 جلسه پرداختند.
    یافته ها
    پیش از آموزش مهارت های سواداطلاعاتی، دانش آموزان دو دبیرستان مورد سنجش قرار گرفتند و طبق نتایج آزمون t مستقل تفاوت معناداری میان دانش آموزان دو دبیرستان پیش از آغاز آموزش وجود نداشت. میانگین تفاضل نمرات پس آزمون و پیش آزمون نشان داد، کتابدار به میزان 33‎/1 و معلم به میزان 07‎/0 در ارتقای مهارت های سواد اطلاعاتی دانش آموزان موثر بوده اند و بر اساس آزمون t زوجی میزان تغییرات تنها در گروه تحت تعلیم کتابدار معنادار بوده است. همچنین تغییر معناداری در نمره سواد اطلاعاتی پیش و پس آزمون دو گروه آموزش دیده به وسیله معلم و کتابدار رخ داده است.
    کلیدواژگان: شهر تهران، مدارس هوشمند، سنجش، سواد اطلاعاتی، کتابخانه آموزشگاهی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • تاثیر ساختار سازمانی بر گرایش کارآفرینانه افراد سازمان مورد مطالعه: کتابخانه های دانشگاه تهران(پردیس های مستقردر شهر تهران)
    ابوالقاسم عربیون، عامر دهقان نجم آبادی، آرش رضازاده، یوسف زرنگاریان، توفیق ساعدی تپه رشت صفحه 33
    هدف
    هدف این پژوهش، بررسی تاثیر ساختار سازمانی بر گرایش کارآفرینانه افراد سازمان در کتابخانه های مربوط به پردیس های دانشگاه تهران که در شهرتهران مستقر هستند، می باشد.
    روش
    این پژوهش بر مبنای هدف از نوع کاربردی، از حیث روش به دست آوردن داده ها از نوع توصیفی پیمایشی و از نظر نوع داده های گردآوری شده که به وسیله پرسشنامه به دست آمده اند، از نوع کمی می باشد. برای سنجش ابعاد ساختار سازمانی از پرسشنامه استاندارد رابینز1 و برای سنجش گرایش کارآفرینانه از پرسشنامه استاندارد لامپکین و دس2 استفاده شد. جامعه آماری تحقیق، کارشناسان کتابخانه های دانشگاه تهران (حدود 250 نفر) است و در نهایت با استفاده از فرمول کوکران، تعداد 150 نفر به عنوان نمونه انتخاب گردید.
    یافته ها
    تحلیل داده های گردآوری شده با استفاده از آزمون همبستگی اسپیرمن و رگرسیون چندگانه و همچنین سنجش مدل معادلات ساختاری نشان داد که ساختار سازمانی بر گرایش کارآفرینانه افراد سازمان تاثیر مثبت و معناداری دارد. یافته های این پژوهش می تواند به مدیران کتابخانه های دانشگاه تهران در شناسایی ضعف ها و قوت های طراحی ساختار سازمانی موثر در بروز رفتارها و تمایلات افراد در جهت فعالیت های کارآفرینانه کمک کند.
    کلیدواژگان: گرایش کارآفرینانه، ساختار سازمانی، دانشگاه تهران، کتابخانه
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • وضعیت مدیریت خدمات فناوری اطلاعات در کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی تخصصی شهر تهران
    زهرا ابوالقاسمی*، امیر غائبی، سعید رضایی شریف آبادی صفحه 55
    هدف

    این پژوهش به بررسی وضعیت مدیریت خدمات فناوری اطلاعات در کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی تخصصی در شهر تهران می پردازد.

    روش

    این پژوهش با یک رویکرد کمی و با استفاده از روش های مطالعات کتابخانه ای و پیمایشی در 131 کتابخانه و مرکز اطلاع رسانی تخصصی شهر تهران انجام شده است.

    یافته ها

    تجزیه و تحلیل های آماری ناهمخوانی 4 مورد از 7 ملاک ارزیابی شامل: برنامه ریزی و پیاده-سازی مدیریت خدمات، فرایندهای ارائه خدمات، فرایندهای کنترلی، و فرایند عرضه با استاندارد را در کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی تخصصی شهر تهران، تایید کرد و در مورد ملاک های سیستم مدیریتی، فرایندهای ارتباطی، فرایندهای راه حلی، به انسجام نظری رسیده نشد.

    کلیدواژگان: تهران، کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی تخصصی، استاندارد ISO، IEC20000:2005، مدیریت خدمات، فناوری اطلاعات
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • کیفیت یادگیری در مراکز آموزش الکترونیکی دانشگاهی؛ مطالعه ای کیفی
    روح الله مهدیون، محمد قهرمانی، مقصود فراستخواه، محمود ابوالقاسمی صفحه 77
    هدف
    هدف پژوهش حاضر شناسایی عوامل موثر بر کیفیت یادگیری الکترونیکی در مراکز آموزش الکترونیکی است.
    روش
    در این تحقیق از روش تحقیق کیفی پدیدار شناسی استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش مدیران و خبرگان مراکز یادگیری الکترونیکی، خبرگان و سیاست گذاران کیفیت در آموزش عالی و دانشجویان بودند که تعداد 18 نفر از میان آنها بصورت هدفمند جهت انجام مصاحبه عمیق انتخاب شدند. روایی یافته ها با روش های تطبیق توسط اعضا و بررسی همکار تضمین شد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از کدگذاری باز و محوری، استفاده شد.
    یافته ها
    نتایج گویای آنست که 117 گزاره مفهومی اولیه با 17 مقوله فرعی و 3 گزاره مقوله ای اصلی تاثیرگذار بر کیفیت یادگیری در قالب عوامل علی بی واسطه، زمینه و شرایط محیطی شناسایی و روابط بین آنها در قالب الگوی ساختاری ترسیم و ارائه شد.
    کلیدواژگان: پدیدارشناسی و مراکز آموزش الکترونیکی، کیفیت یادگیری الکترونیکی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • بررسی رابطه بین هوش معنوی و شادکامی کتابداران شاغل در کتابخانه های دانشگاه تهران
    فهیمه باب الحوائجی، عباسعلی رستمی نسب، اورانوس تاج الدینی، فخرالسادات هاشمی نسب صفحه 101
    هدف
    این پژوهش با هدف، بررسی رابطه هوش معنوی و شادکامی کتابداران شاغل در کتابخانه های دانشگاه تهران انجام شده است.
    روش
    پژوهش حاضر، پژوهشی توصیفی و از نوع همبستگی می باشد. برای انجام این پژوهش از پرسشنامه هوش معنوی اسماعیل ناصری (1387) و نیز پرسشنامه شادکامی آکسفورد (1989) استفاده شد. تعداد 150 پرسشنامه توسط محققان جمع آوری شد که پس از بازبینی و تصحیح پرسشنامه های ناقص، 132 پرسشنامه نهایی انتخاب شدند و سپس تحلیل آماری بر روی داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS انجام شد.
    یافته ها
    نتایج حاصله از این پژوهش نشان داد که بین هوش معنوی و شادکامی کتابداران رابطه معناداری وجود دارد، (با سطح معنا داری 000‎/0 و ضریب همبستگی 836‎/0)، بنابراین فرض وجود رابطه بین هوش معنوی کتابداران و شادکامی آن ها با بیش از 99 درصد اطمینان تایید می شود. همچنین یافته های تحقیق حاکی از آن است که بین هوش معنوی و شادکامی کتابداران بر اساس جنسیت و تاهل آنها رابطه معنی داری وجود ندارد.
    کلیدواژگان: هوش معنوی، کتابخانه های دانشگاهی، شادکامی، کتابداران کتابخانه های دانشگاهی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • در آمدی بر روش مهندسی معکوس در نسخه شناسی
    محمدرضا وصفی صفحه 123
    هدف
    آنچه از نسخه های خطی ادامه حیات یافته، از سرنوشتی یکسان برخوردار نبوده است. هر چند آن تعداد از نسخه ها که اطلاعات دقیقی در معرفی خود به همراه دارند، کم نیستند، با این حال، رقم قابل توجهی از آن ها، در هاله از ابهام به سربرده و آگاهی لازم آن ها را همراهی نمی کند؛ آثاری هم به نام دیگران شهرت یافته و هویت پدید آورنده اصلی، پنهان است؛ نسخه هایی هم در اثر عوامل طبیعی و غیر طبیعی دچارآسیب دیدگی جزئی و کلی و یا تباهی شده که تعداد آن ها فرآوان است.
    روش
    این نوشتار در کشف هویت و یا محک زدن به داده های گزارش شده از نسخه ها، کاربست روشی را هدف قرارداده که طی سالهای اخیردر رشته های فنی و مهندسی، زیر عنوان «مهندسی معکوس» از آن یاد می شود. با این روش در مواردی می توان با «اعتماد صرف بر فن و تکنولوژی» و در شرایطی می تواند «با قرار گرفتن فن و تکنولوژی در کنار دیگر تخصص ها و داده ها»، احتیاط علمی در شناخت و معرفی نسخه را فزونی داد، و اگردست جعل و یا تزویری در نسخه وارد شده، با اطمینان بالایی از جزئیات آن سخن گفت، و اگرنسخه ای نیازمند مرمت است، اجرای آن را با دقت لازم، امکان سنجی کرد.
    یافته ها
    نظر به بین رشته ای بودن ادعای این نوشتار و تازه بودن زاویه نگاه، ارائه منابع، ذیل عنوان آمده مقدور نبوده است، با این حال تلاش شده، نوشتار با استفاده از منابع کتابخانه ای در دو دانش مستقل «کتابداری» و «فنی – مهندسی» مستند شود. با آنچه آمده است، مرزهای کار فهرست نگار، محقق و نقاد، به هم آمیخته است و بیانگر ارتباط مستقیمی است که می توان بین مهندسی معکوس و نسخه شناسی یافت شود.
    کلیدواژگان: هویت متن، مهندسی معکوس، نسخه شناسی، نسخه خطی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
|
  • editorial
    Gh Fadaie Page 7
    View Paper Original: Persian
  • Comparative Study On Influence of Teaching Information Literacy by
    N. Poursahehi, F. Zandian, F. Fahimnia Page 13
    Objective
    This research is based on comparative study of teaching information literacy skills effectiveness by a teacher and a librarian in two smart high schools. A sample course was devised and used to gauge the effectiveness of these skills on pupils and determine the basis of eligibility for teaching “information literacy skills “at schools.
    Methodology
    Quasi-experimental and documentary method was deployed. 12 smart high schools in Tehran were surveyed. Absal and Nedai Azadi schools were selected because of their similarity in IT infrastructure and reputation. A librarian in Absal School and A teacher in Nedai Azadi School taught information literacy skills during four sessions (about 4 hours) in a 3 week.
    Findings
    Information literacy skills of pupils were observed before the course was offered. There was no meaningful difference between students in these two schools based on result of independent t test. The average of difference between post test and pre test scores demonstrated that the Liberian (1.33) and teacher (0.07) improved pupils’ information literacy skills. Based on paired t test, the difference rate was meaningful just in the group trained by the librarian. In general comparison between results of literacy skills, s scores pre and post test in two groups with teacher or librarian, there is meaningful difference.
    Keywords: Assessment, School Library, Smart Schools, Information Literacy, Tehran City.
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Impact of Organization Structure on Entrepreneurial Attitude of Staff Members: Case Study of University Of Tehran Campus Libraries in Metro Tehran
    Abolghasem Arabiun Arabiun, Amer Dehghan, Arash Reza Zadeh, Yosef Zarnegarian, T. Saedi Page 33
    Objective
    The present study aims to gauge the impact of organizational structure on entrepreneurial attitude of employees in University of Tehran Campus libraries located in Metro Tehran
    Methodology
    While essentially an applied research, a questionnaire was employed to collect the data within a descriptive survey. To measure the dimensions of the organizational structure Robbins’ standard questionnaire was used. To measure entrepreneurial attitude, Lampkin’s standard questionnaire was used. Samples were selected on a random scale from among the librarians in university of Tehran (250). Using Cochrane formulae a final 150 member sample was selected.
    Findings
    Data analysis demonstrated that organizational structure impacts positively on the entrepreneurial attitude of the staff. The findings could aid University of Tehran library managers in identifying the weaknesses and strengths of an effective organizational structure design in emergence of attitude and individual inclinations towards entrepreneurial activities
    Keywords: Entrepreneurial Attitude, Organizational Structure, University Of Tehran
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Status of Information Technology Services Management in Libraries and Special Information Centers in Metro Tehran
    Z. Abolghassemi, A. Ghaebi, S. Rezaie Sharif Abadi Page 55
    Objectives

    The present study investigates the state of administration of information technology services in libraries and special information centers in metropolitan Tehran

    Methodology

    A quantitative approach was used using literature survey. 131 libraries and Special Information Center were selected in Tehran Area.

    Findings

    Statistical Analysis confirmed the non-compliance with four out of seven evaluation criteria. These were planning and implementation of service management, service processes, control processes and presentation. No concrete theory was developed regarding the remaining criteria of management system, communication processes, and solution processes.

    Keywords: Special Libraries, ITC Management, ISO, IEC20000:2005
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Quality of Learning and Its Effective Factors within Academic E-Learning Centers: A Qualitative Study
    R. Mahdiuon, M. Ghahreman, M. Ferasatkhah, M. Abolghassemi Page 77
    Objective
    The aim of the present study is to identify the factors impacting on the quality of electronic learning in E-learning Centers.
    Methodology
    Phenomenological qualitative research method was adopted. Samples were drawn from managers and experts from E-learning centers as well educational quality policy experts and students. 18 were selected purposefully for in-depth interview. Once the validity was established, open and axial coding was used for data analysis.
    Findings
    results demonstrate that 117 conceptual statements, in 17 subcategories and 3 main categories affecting quality of education have been identified in form of direct causal factors, background and environmental conditions and their interrelationships were outlined and presented in form of a constructive model.
    Keywords: Phenomenology_Quality of e learning_E_learning Centers
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Spiritual Intelligence and Happiness Correlation among University of Tehran Librarians
    F. Babolhavayeji, A. Rostami, Nasab, O. Tajodini, F. Hashemi Nasab Page 101
    Objective
    The present study investigates the links between spiritual intelligence and happiness among librarians currently employed by University of Tehran.
    Methodology
    A descriptive correlation method was deployed. Esmael Naseri’s Spiritual Intelligence Questionnaire (2008) and Oxford Happiness Inventory (2010) were used. 150 questionnaires were collected, of which 132 were selected and were subjected to statistical analysis.
    Findings
    results indicated that there is a signifant correlation between spiritual intelligence and happiness. This is further substantiated through statistical analysis. Findings further indicate there are no significant correlation between librarian spiritual intelligence and happiness based on sex and marital status
    Keywords: Librarians, Spirtiual Intelligence, happiness, University of Tehran
    Abstract View Paper Original: Persian
  • An Introduction to Reverse Engineering Method in Codicology
    M. Vasfi Page 123
    Objective
    The outliving manuscripts have not enjoyed the same future. Although some manuscripts are favored with accurate information paving the way for researchers’ studies, for a considerable number of which, there is not enough information available. Some manuscripts are wrongly associated with false authors; the real authors of which are anonymous. A great number of manuscripts have been partly or wholly destroyed by natural and unnatural phenomena as well.
    Methodology
    The present study aims at evaluating the data reported from manuscripts adopting a method which has recently been referred to as ‘Reverse Engineering’ in engineering sciences. Through this method, based on ‘mere technology’ or ‘technology accompanied by other majors and fields of study’, it would be possible to increase the scientific facets of codicologistic studies. Consequently, it would be possible to report on the non-authenticity or counterfeiters of manuscripts.
    Findings
    the researcher has tried to utilize the books and articles available in the two majors of “Librarianship Sciences” as well as “Engineering Sciences.” It can be concluded that the borderlines between phraseology, research, and the criticism are not crystal-clear revealing a direct relationship between reverse engineering and codicology.
    Keywords: Reverse Engineering, Text Identity, Manuscript, Codicology
    Abstract View Paper Original: Persian