فصلنامه بیماریهای گیاهی
سال چهل و پنجم شماره 3 (پاییز 1388)

چکیده پیشبرهای مصنوعی تاثیر بسزایی در کاهش پیچیدگی های پیشبرهای طبیعی و مؤفقیت برنامه های اصلاحی دارند. در این مطالعه دو پیشبر مصنوعی SynP1 و MinP در ترکیب با ژن گزارشگر بتا گلوکرونیداز (GUS) ساخته شد. آنالیز عملکرد این پیشبرها در گیاه کلزا در واکنش به تیمارهای مختلف به صورت کمی و کیفی بررسی گردید. نتایج به دست آمده نشان داد که پیشبر SynP1 در واکنش به تیمار سالیسیلیک اسید، کیتین، مواد آزاد شده از دیواره قارچ های Sclerotinia sclerotiorum، Rhizoctonia solani و Fusarium graminearum به طور معنی داری پاسخ داده و القا می گردد. بیان ژن GUS حاصل از القای این پیشبر در واکنش به تیمارهای متیل جاسمونات، شرایط محیطی (شامل سرما، گرما و UV) و تیمار زخم شدگی قابل تشخیص نبود. سطح بیان پایه این پیشبر نسبت به گیاه شاهد و پیشبر MinP اختلاف معنی داری نداشت. براساس نتایح این مطالعه به نظر می رسد پیشبر SynP1 نسبت به مسیر پیام رسانی مرتبط با سالیسیلیک اسید حساس می باشد.

چکیده به منظور مطالعه ساختار ژنتیکی Fusarium solani با استفاده از نشانگر مولکولی FAFLP، 149 جدایه ایرانی این قارچ از چهار جمعیت میزبانی مورد آزمایش قرار گرفت. جدایه های مذکور شامل 60 جدایه به دست آمده از سیب زمینی، 30 جدایه F. solani f.sp. cucurbitae، 29 جدایه F. solani f.sp. phaseoli و 30 جدایه F. solani f.sp. pisi بودند. پس از استخراج DNA، هضم آنزیمی، اتصال قطعات برش یافته به آداپتورها و تکثیر پیش انتخابی، واکنش زنجیره ای پلیمراز با استفاده از سه ترکیب آغازگر نشاندار شده با رنگ های فلورسانت انجام شد. قطعات تکثیر شده از طریق الکتروفورز موئین (Capillary electrophoresis) تفکیک و سپس تجزیه و تحلیل براساس 151 نشانگر چند شکل انجام شد. به طور کلی، از مجموع تنوع ژنتیکی مشاهده شده، 92% مربوط به تنوع ژنتیکی داخل جمعیت های میزبانی و 8% مربوط به تنوع ژنتیکی بین جمعیت ها بود. شباهت ژنتیکی بین چهار جمعیت میزبانی مذکور، بیشتر از 92% بود. میانگین تنوع ژنتیکی دیده شده در جمعیت های مربوط به جدایه های سیب زمینی، کدوئیان، لوبیا و نخود به ترتیب 3431/0، 3792/0، 3619/0 و 3606/0 بود. میانگین تنوع ژنتیکی برای همه جدایه های مورد بررسی و تمامی جایگاه های ژنی مورد مطالعه براساس ضریب Nei، 3883/0 بود و تنوع ژنتیکی مشاهده شده ارتباطی با میزبان و منطقه جغرافیایی جدایه ها نداشت. نتایج نشان داد چهار جمعیت مذکور یک دودمان کلونی (Clonal lineage) هستند. نزدیکی ژنتیکی بین جمعیت ها احتمال وجود جریان ژنی بین آنها را نشان می دهد.

چکیده بیماری پوسیدگی اسکلروتینیایی ساقه کلزا ناشی از Sclerotinia sclerotiorum یکی از مهم ترین بیماری های قارچی کلزا در ایران می باشد. با توجه به اهمیت این بیماری و عدم وجود اطلاعات کامل از ساختار ژنتیکی جمعیت های این قارچ گروه های سازگاری میسلیومی و تنوع ژنتیکی بین و درون گروه های سازگاری میسلیومی (mycelial compatibility grouping، MCG) شناسایی شده از سه استان گلستان، مازندران و آذربایجان غربی بررسی شد. تعداد 64 جدایه با توجه به پراکنش جغرافیایی انتخاب و MCG آنها تعیین گردید. در بین این تعداد جدایه، 42 گروه سازگاری میسلیومی شناسایی شد. آزمون های بررسی قدرت بیماری زایی (ویرولانس) جدایه ها در گلخانه انجام گرفت. تجزیه و تحلیل داده های حاصل از ترکیب سه شاخص یادداشت برداری فنوتیپ زخم، طول زخم و درصد توسعه زخم دور ساقه جدایه ها را به سه گروه با قدرت بیماری زایی مختلف تقسیم نمود. نتایج این مطالعات نشان داد که قدرت بیماری زایی جدایه های درون یک MCG و نیز بین MCG ها متفاوت بود. در بررسی تنوع ژنتیکی بین MCG ها (38 جدایه نماینده سی و هشت MCG)، بر اساس تجزیه و تحلیل الگوهای باندی حاصل از مجموع چهار آغازگر rep-PCR در سطح تشابه 64 درصد جدایه ها در هفت گروه قرار گرفتند. بر این مبنا، بیشتر جدایه ها از لحاظ منشا جغرافیایی از یکدیگر تفکیک شدند. قدرت تمایز بالای این نشانگر (993/0 = D) در تمایز 38 جدایه به 37 ژنوتیپ نشان داد که می توان از rep-PCR به عنوان یک روش مفید و سریع برای بررسی تنوع ژنتیکی جدایه های S. sclerotiorum استفاده کرد.

چکیده بیماری پوسیدگی اسکلروتینیایی ساقه کلزا ناشی از Sclerotinia sclerotiorum یکی از مهم ترین بیماری های قارچی کلزا در ایران می باشد. با توجه به اهمیت این بیماری و عدم وجود اطلاعات کامل از ساختار ژنتیکی جمعیت های این قارچ گروه های سازگاری میسلیومی و تنوع ژنتیکی بین و درون گروه های سازگاری میسلیومی (mycelial compatibility grouping، MCG) شناسایی شده از سه استان گلستان، مازندران و آذربایجان غربی بررسی شد. تعداد 64 جدایه با توجه به پراکنش جغرافیایی انتخاب و MCG آنها تعیین گردید. در بین این تعداد جدایه، 42 گروه سازگاری میسلیومی شناسایی شد. آزمون های بررسی قدرت بیماری زایی (ویرولانس) جدایه ها در گلخانه انجام گرفت. تجزیه و تحلیل داده های حاصل از ترکیب سه شاخص یادداشت برداری فنوتیپ زخم، طول زخم و درصد توسعه زخم دور ساقه جدایه ها را به سه گروه با قدرت بیماری زایی مختلف تقسیم نمود. نتایج این مطالعات نشان داد که قدرت بیماری زایی جدایه های درون یک MCG و نیز بین MCG ها متفاوت بود. در بررسی تنوع ژنتیکی بین MCG ها (38 جدایه نماینده سی و هشت MCG)، بر اساس تجزیه و تحلیل الگوهای باندی حاصل از مجموع چهار آغازگر rep-PCR در سطح تشابه 64 درصد جدایه ها در هفت گروه قرار گرفتند. بر این مبنا، بیشتر جدایه ها از لحاظ منشا جغرافیایی از یکدیگر تفکیک شدند. قدرت تمایز بالای این نشانگر (993/0 = D) در تمایز 38 جدایه به 37 ژنوتیپ نشان داد که می توان از rep-PCR به عنوان یک روش مفید و سریع برای بررسی تنوع ژنتیکی جدایه های S. sclerotiorum استفاده کرد.

چکیده بیماری پوسیدگی باکتریایی غلاف یکی از بیماری های مهم برنج در کشورهای مختلف دنیا و به خصوص نواحی گرمسیری آسیا به شمار می رود. بیماری باعث عقیم شدن دانه شده و خسارت جدی روی محصول ایجاد می نماید. در نمونه برداری های انجام شده از مزارع برنج در سال های 1381 الی 1383، آلودگی ارقام محلی و پرمحصول به عامل باکتریایی ایجاد کننده بیماری پوسیدگی غلاف برنج محرز شد. علائم بیماری به صورت لکه های کشیده و قهوه ای روی غلاف مشاهده شد. بر اساس نتایج آزمون های بیوشیمیایی، فیزیولوژیکی و بیماری زایی، گونه بیماری زای Pseudomonas syringae جداسازی و شناسایی شد. در مجموع از 19 درصد نمونه های غلاف دارای علائم، باکتری عامل بیماری جداسازی شد. در مایه زنی برنج، از نظر علائم ایجاد شده روی غلاف و خوشه، تفاوتی بین جدایه ها مشاهده نشد. درصد آلودگی ارقام برنج به بیماری باکتریایی پوسیدگی غلاف بین 3 درصد (رقم طارم محلی و نعمت) تا 7 درصد (رقم طارم هاشمی) در ارقام محلی و پرمحصول متغیر بود. در مایه زنی مصنوعی نیز، ارقام پرمحصول حساسیت و درصد آلودگی بالاتری به عامل بیماری نشان دادند. این اولین گزارش از وقوع بیماری پوسیدگی باکتریایی غلاف برنج از مازندران است.

چکیده به منظور شناسایی و بررسی روابط جدایه های اکسیداز، آرژنین دی هیدرولاز مثبت جنس سودوموناس دخیل در پوسیدگی غلاف برنج، 35 جدایه جمع آوری شده همراه با سه جدایه استاندارد با استفاده از آزمون های بیماری زایی، بیوشیمیایی و الگوی نقوش پروتیینی مورد ارزیابی قرار گرفتند. براساس تجزیه و تحلیل خوشه ایداده های بیوشیمیایی، جدایه ها در چهار کلاستر متمایز و دو گروه تک عضوی گروه بندی شدند. با مقایسه نقوش پروتیینی و هم چنین خصوصیات بیماری زایی، نوع رقم و محل جغرافیایی جدایه های مورد مطالعه، یک یا چند جدایه نماینده از هریک از این کلاستر ها انتخاب شدند. جدایه های نماینده به همراه سه گونه استاندارد Pseudomonas fuscovaginae،P. marginalis و P. fluorescense با استفاده از PCR – RFLP ژن 16S rRNA مورد مطالعه قرار گرفتند. با تجزیه و تحلیل خوشه ایداده های حاصل از الگو های برشی آنزیم های محدود شکن این جدایه ها در شش خوشه و ژنوتیپ متمایز از هم گروه بندی شدند. جدایه های بیماری زای مورد مطالعه در چهار ژنوتیپ شامل P. marginalis و سه ژنوتیپ متمایز از هم و متفاوت از جدایه های استاندارد مورد مقایسه قرار گرفتند. هیچ یک از جدایه های مورد مطالعه دارای ژنوتیپ مشابه جدایه استاندارد P. fuscovaginae که یکی از مهم ترین عوامل پوسیدگی و تغییر رنگ دانه می باشد، نبودند.

چکیده به منظور شناسایی نماتودهای انگل گیاهی متعلق به گروه Criconematid در تبریز و حومه، طی سال های 1385 و 1386 تعداد 85 نمونه خاک و ریشه گیاهی جمع آوری گردید. نماتودها با استفاده از روش الک و سانتریفوژ جداسازی و پس از انتقال به گلیسرین خالص از آنها اسلایدهای میکروسکوپی دائم تهیه گردید. در نهایت یک گونه از جنس Criconema به نام C. mutabile، هفت گونه از جنس Criconemoides شامل C. antipolitanus، C. curvatus، C. informis، C. ornatus، C. parvus، C. pseudosolivagus و C. xenoplax، سه گونه از جنس Hemicycliophora شامل H. poranga، H. sturhani و H. vaccinium و دو گونه از جنس Ogma شامل O. civellae و O. fimbriatum شناسایی شدند. گونه های H. vaccinium و O. fimbriatum برای اولین بار از ایران گزارش می شوند.

چکیده جدایه های عامل بلاست از استان های گیلان و مازندران به هشت رقم افتراقی بین المللی شاملRaminad str.3، Zenith، NP-125، Usen، Dular، Kanto 51، Sha-tiao-tsao-s و Caloro، پنج لاین ایزوژنیک حاوی ژن های اصلی مقاومت و والد آنها مایه زنی شدند و حساسیت و مقاومت ارقام مورد بررسی قرار گرفت. نژادهای IA-89، IA-90، IA-25 و IC-25 برای استان گیلان و نژادهای IA-90 و IA-25 برای استان مازندران شناسایی شدند.