مجله چشم پزشکی بینا
سال چهاردهم شماره 3 (بهار 1388)

ارزیابی تاثیر میزان واکیوم و فلو ریت (flow rate) بر چگالی یاخته های اندوتلیوم قرنیه در عمل فیکوامولسیفیکیشن.
روش پژوهش: در این کارآزمایی بالینی 60 چشم از 60 بیمار با کدورت متوسط عدسی (اسکلروز هسته ای به میزان +3)، به طور تصادفی در دو گروه مساوی تحت جراحی قرار گرفتند. همه جراحی ها توسط یک جراح باتجربه و با شیوه Stop & Chop توسط ماشین فیکو Sovereign (AMO) و برنامه ستاره سفید (White Star) انجام شدند. در گروه واکیوم پایین، در مرحله Chop، واکیوم 200 میلی متر جیوه و فلو ریت 20 میلی لیتر در دقیقه و در گروه واکیوم بالا، واکیوم 400 میلی متر جیوه و فلو ریت 40 میلی لیتر در دقیقه برقرار شد. سایر مولفه های ماشین فیکو در سایر مراحل، در دو گروه مشابه بودند. چگالی یاخته های اندوتلیوم قرنیه قبل از عمل و هفته های 1، 6 و 12 بعد از عمل توسط میکروسکوپ اسپکولار اندازه گیری و بین دو گروه مقایسه شد. ارتباط انرژی اولتراسوند و فلوی هیدروداینامیک با میزان کاهش یاخته های اندوتلیوم در مجموع دو گروه، با آنالیز رگرشنی چندگانه مورد ارزیابی قرار گرفت.
بعد از 12 هفته، میانگین کاهش یاخته های اندوتلیوم قرنیه در گروه واکیوم پایین و بالا، به ترتیب 0/4±0/9 درصد و 6/4±6/9 درصد بود (6/0=P). میانگین قدرت اولتراسوند در گروه واکیوم پایین و بالا، به ترتیب 3/4±2/9 درصد و 6/4±1/13 درصد بود (001/0=P). میانگین مدت فیکو در گروه واکیوم پایین و واکیوم بالا، به ترتیب 0/1±28/1 و 6/0±88/0 دقیقه بود (04/0=P). دو گروه از نظر کل انرژی اولتراسوند و کل حجم مایع مصرف شده از بطری (توربولانس)، تفاوت آماری معنی داری نداشتند. تحلیل رگرشنی چندگانه نقش انرژی اولتراسوند در میزان کاهش یاخته های اندوتلیوم قرنیه را به طور معنی داری تایید نمود (001/0=P و 936/0=2(R ولی ارتباط توربولانس با میزان کاهش یاخته های اندوتلیوم قرنیه به لحاظ آماری معنی دار نبود (1/0=P و 924/0=2R).
کاهش یاخته های اندوتلیوم قرنیه بعد از عمل فیکوامولسیفیکیشن ارتباطی با میزان واکیوم و فلو ریت ندارد. لذا توصیه می کنیم که جهت انجام فیکو، ضمن استفاده از حداقل قدرت، جراحان کم تجربه از شیوه واکیوم پایین استفاده کنند ولی جراحان باتجربه می توانند برای کاهش مدت فیکو، از شیوه واکیوم بالا استفاده نمایند.

ارزیابی میزان بروز پارگی کپسول خلفی و عوامل خطرساز مرتبط با آن در بیمارانی که طی آبان 1385 تا آبان 1386 در بیمارستان لبافی نژاد تحت عمل جراحی فیکوامولسیفیکیشن قرار گرفتند.
روش پژوهش: هر چشمی که تحت عمل جراحی فیکوامولسیفیکیشن قرار می گرفت از نظر پارگی کپسول خلفی و عوامل مرتبط با آن در اتاق عمل مورد ارزیابی قرار می گرفت.
در این مدت 767 بیمار شامل 393 مرد و 374 زن با میانگین سنی 0/12 7/62 سال (96-6 سال) تحت جراحی فیکوامولسیفیکیشن قرار گرفتند که 3/7 درصد بیماران دچار پارگی کپسول خلفی شدند. میانگین سنی بیماران دچار پارگی کپسول خلفی 9/9±7/66 سال (85-45 سال) بود که شامل 32 زن (5/61 درصد) و 20 مرد (5/38 درصد) بودند. میانگین وزن افراد با و بدون این عارضه، 9/90/75 در مقابل 2/90/71 کیلوگرم بود (02/0P=). فراوانی ایجاد پارگی کپسول خلفی توسط دستیاران 4/13 درصد و توسط فلوها 2/1 درصد بود (001/0P<). در 3/13 درصد افراد، اندازه کپسولورکسیس کم تر یا مساوی 5 میلی متر یا قطر مردمک با حداکثر گشادشدگی در خلال جراحی، کم تر یا مساوی mm6 بود. روش جراحی، نوع دستگاه فیکو یا زمان جراحی تاثیری در ایجاد این عارضه نداشتند. اکثر موارد پارگی کپسول خلفی (50 درصد) در مرحله فیکوامولسیفیکیشن ایجاد شده بودند و بروز آن در بیمارانی که پیش از آن ویترکتومی شده بودند؛ به طور محسوسی افزایش داشت. دیابت و فشار خون بالا رابطه ای با پارگی کپسولی نداشتند.
با توجه به شیوع آب مروارید و استفاده روزافزون از روش های جراحی فیکوامولسیفیکیشن و شیوع بالای عوارض به ویژه در دوره آموزشی، شناخت عوامل خطرساز و توجه به آن ها و آموزش کافی دستیاران می تواند تاثیر به سزایی در بهبود نتایج و کاهش عوارض جراحی داشته باشد.

بررسی نتایج بینایی و آناتومیک ویترکتومی همراه با برداشتن غشای محدودکننده داخلی (ILM) با کمک رنگ آمیزی ایندوسیانین سبز (ICG) در موارد حاد انسداد سیاهرگ مرکزی شبکیه (CRVO) با دید کم در زمان مراجعه.
روش پژوهش: در یک مطالعه مداخله ای آینده نگر، 15 بیمار مبتلا به CRVO حاد (کم تر از 3 ماه) و با دید اولیه کم تر از 200/20، تحت عمل ویترکتومی استاندارد همراه با برداشتن ILM به کمک رنگ آمیزی ICG قرارگرفتند. بهترین دید اصلاح شده (BCVA) و اندازه ضخامت مرکزی ماکولا (CMT) قبل از عمل و در پایان هفته دوم و ماه های 1، 2، 4 و 6 بعد از عمل و آخرین ویزیت و نیز عوارض حاصل مورد ارزیابی قرار گرفتند.
بیماران شامل 8 مرد و 5 زن با میانگین سنی 9/117/54 سال (75-29 سال) بودند. مدت زمان شروع علایم تا عمل جراحی، به طور متوسط 8/17 7/51 (85-26 روز) بود. CRVO در 12 چشم (80 درصد) ایسکمیک و در 3 چشم (20 درصد) غیر ایسکمیک بود. متوسط زمان پی گیری 8/45/9 ماه (23-6 ماه) بود. میانگین BCVA بر حسب لوگمار قبل از عمل 37/086/1 (3/1-6/2) و بعد از عمل، در پایان هفته دوم و ماه های 1، 2، 4 و 6 و آخرین معاینه، به ترتیب 40/065/1 (78/0-4/2)، 39/0±68/1 (10/1-52/2)، 46/0±60/1 (6/0-6/2)، 72/0±72/1 (3/0- 6/2)، 69/0±58/1 (3/0-6/2) و 35/0±42/1 (78/0-2) بود. تفاوت BCVA در پایان هفته دوم بعد از عمل (023/0P=) و آخرین معاینه بعد از عمل (006/0P=) از نظر آماری نسبت به قبل از عمل معنی دار بود. میانگین CMT بر حسب m قبل از عمل 2/2795/605 و در پایان هفته دوم و ماه های 1، 2، 4 و 6 و آخرین معاینه به ترتیب 3/2744/527، 7/3364/624، 9/3444/546، 9/2563/343، 5/2073/369 و 0/1999/368 بود که تفاوت آن در آخرین معاینه از نظر آماری نسبت به قبل از عمل معنی دار بود (03/0P=). عوارض بعد از عمل به ترتیب شیوع عبارت بودند از خون ریزی زجاجیه (0/40 درصد)، کدورت عدسی (3/33 درصد)، نورگ زایی عنبیه (0/20 درصد)، سوراخ ماکولا (0/20 درصد)، افزایش فشار داخل چشم (3/13 درصد)، غشای روی شبکیه (3/13 درصد) و جداشدگی شبکیه (7/6 درصد).
ویترکتومی همراه با برداشتن ILM، اگرچه در طولانی مدت باعث بهبود نسبی حدت بینایی و کاهش نسبی CMT در بیماران مبتلا به CRVO حاد با دید اولیه کم می گردد ولی در مقایسه با سیر طبیعی CRVO، تاثیر قابل توجهی ندارد. بعضی عوارض بعد از عمل از جمله خون ریزی زجاجیه و سوراخ ماکولا در این بیماران نسبتا شایع است که می تواند به جراحی مجدد ویتریورتینال منجر گردد. از این رو، ما این روش را در چنین شرایطی پیشنهاد نمی کنیم.

بررسی نتایج و عوارض جراحی لواتور رزکشن (Levator Resection) در بیماران مبتلا به پتوز مادرزادی و اکتسابی.
روش پژوهش: این مطالعه به صورت مجموعه موارد و گذشته نگر بر روی داده های موجود در بیمارستان لبافی نژاد صورت پذیرفت. در این مطالعه بیماران مبتلا به انواع پتوز که طی ده سال (1374 الی 1384) تحت عمل جراحی لواتور رزکشن قرار گرفته بودند از نظر موفقیت و عوارض عمل جراحی مورد بررسی قرار گرفتند.
بیماران شامل 1/44 درصد مرد و 9/55 درصد زن با میانگین سنی 8/1320 سال بودند. علت پتوز در 2/88 درصد موارد مادرزادی و در بقیه موارد اکتسابی بود. 7/78 درصد بیماران تنها به یک عمل جراحی نیاز داشتند، 1/19 درصد به دو عمل و 2/2 درصد نیاز به جراحی سوم پیدا کردند. میزان موفقیت عمل جراحی به طور کلی 1/83 درصد بود که این میزان در پتوز اکتسابی 8/93 درصد و در پتوز مادرزادی 7/81 درصد بود (3/0 P=). شایع ترین عارضه کم اصلاحی (undercorrection) بود که در 9/13 درصد بیماران مشاهده شد.
جراحی لواتور رزکشن روشی مناسب با میزان موفقیت بالا و عوارض کم برای اصلاح پتوز می باشد و در انواع اکتسابی نتایج مطلوب تری دارد.

تعیین عوامل موثر بر موفقیت لوله گذاری دومجرایی با لوله کرافورد در رفع انسداد مادرزادی مجرای اشکی.
روش پژوهش: این مطالعه با بررسی پرونده 62 کودک (71 چشم) که طی سال های 1381 تا پایان 1385 در بیمارستان نیکوکاری تبریز به علت انسداد مادرزادی مجرای اشکی تحت عمل لوله گذاری دومجرایی با لوله کرافورد قرار گرفته بودند صورت پذیرفت. عدم اشک ریزش و ترشحات موکوسی در پایان 6 ماه بعد از خارج ساختن کرافورد، به عنوان نتیجه موفق در نظر گرفته شد و ارتباط آن با سن زمان جراحی و مدت زمان باقی ماندن کرافورد ارزیابی گردید.
میانگین سنی بیماران 8/16/3 سال (4/1 تا 5/9 سال) بود. لوله گذاری کرافورد در 33 چشم، به علت داشتن سن 2 سال یا بیش تر در زمان مراجعه، به عنوان اقدام اولیه و در 38 چشم، به علت داشتن سابقه میل زدن ناموفق، به عنوان اقدام ثانویه انجام شده بود. میانگین زمان باقی ماندن کرافورد 8/40/6 ماه (1 تا 30 ماه) بود. میزان موفقیت این روش 9/85 درصد (61 چشم) در کل، 5/87 درصد (29 چشم) در اقدام اولیه و 2/84 درصد (32 چشم) در اقدام ثانویه بود. آزمون دقیق فیشر نشان داد که در اقدام اولیه، ارتباط معنی داری بین موفقیت و گروه سنی وجود ندارد (09/0=P)؛ هم چنین افزایش سن در مواردی که به عنوان اقدام ثانویه انجام می گیرد نیز باعث کاهش میزان موفقیت نمی شود (13/0=P) و باقی ماندن کرافورد بیش از 6 ماه باعث افزایش موفقیت این روش نمی گردد (51/0=P). شایع ترین عارضه این روش، جابه جایی زودرس کرافورد (قبل از پایان 3 ماه) بود که در 6/5 درصد موارد (4 چشم) اتفاق افتاد. آزمون دقیق فیشر نشان داد که خروج زودرس کرافورد در اثر این عارضه باعث کاهش موفقیت نمی شود (09/0=P).
لوله گذاری دومجرایی با لوله کرافورد در رفع انسداد مادرزادی مجرای اشکی، هم به عنوان اقدام اولیه و هم به عنوان اقدام ثانویه، روش موفقی است که افزایش سن، باعث کاهش موفقیت آن نمی شود. افزایش زمان باقی ماندن کرافورد بیش از 6 ماه نیز باعث افزایش میزان موفقیت این روش نمی گردد. شایع ترین عارضه آن جابه جایی زودرس کرافورد و خروج زودتر از موعد (قبل از 3 ماه) است که همیشه باعث شکست این روش درمانی نمی گردد.

ارزیابی کارکرد تیرویید در بیماران دچار شالازیون منفرد و شالازیون های متعدد در مقایسه با هم و با افراد شاهد.
روش پژوهش: این مطالعه بر روی 60 بیمار مبتلا به شالازیون منفرد و 50 بیمار دارای شالازیون متعدد از بین بیمارانی که به درمانگاه چشم پزشکی پوستچی مراجعه نموده بودند و 60 نفر از افراد سالم به عنوان گروه شاهد انجام شد. معاینات کامل چشم پزشکی برای بیماران و گروه شاهد انجام شد. تعداد شالازیون، پلک های درگیر در، سابقه بیماری تیرویید، علایم بیماری تیرویید و وجود بلفاریت یادداشت شد و سپس آزمایش های عملکرد تیرویید شامل (thyroid stimulating hormone) TSH، 4T (تیروکسین) و 3T (تری یدوتیرونین) انجام شدند.

مقادیر میانگین TSH در گروه شالازیون متعدد (Mu/l 08/4) بیش تر از شالازیون منفرد (Mu/l 89/3) و در گروه شالازیون منفرد بیش تر از گروه شاهد (Mu/l 02/3) بود (23/0P=). فراوانی بیماران دچار کم کاری بالینی و تحت بالینی تیرویید در افراد دارای شالازیون (11 درصد) بیش تر از افراد گروه شاهد (5 درصد) بود (25/0P=). از نظر آماری بین مقادیر میانگین 4T و 3T در بین سه گروه اختلاف معنی داری دیده نشد. شیوع بلفاریت قدامی در گروه شاهد 5 درصد و در گروه شالازیون منفرد 18 درصد و در گروه شالازیون متعدد 34 درصد بود (001/0P<).

شیوع بلفاریت در بیماران دارای شالازیون و به ویژه شالازیون متعدد بالاتر است ولی اختلاف معنی داری بین مبتلایان به شالازیون و افراد نرمال از نظر کارکرد تیرویید دیده نمی شود.

مقایسه تاثیر تمرین با مداد در منزل در مقابل تمرین با منشور در مطب در درمان نارسایی تقارب.
روش پژوهش: در این مطالعه، از فهرست دانشجویانی که طی تکمیل پرسش نامه، علایم مربوط به نارسایی تقارب داشتند و یافته های آبجکتیو نیز موید نارسایی تقارب بودند؛ 60 نفر به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. پس از اخذ رضایت نامه آگاهانه، ابتدا عیوب انکساری با رتینوسکوپی (در صورت نیاز با استفاده از داروی سیکلوپنتولات 1 درصد) تعیین و اصلاح شد. نقطه نزدیک تقارب با خط کش میلی متری، هتروفوریای نزدیک به روش آزمون پوشش (cover test) متناوب با منشور و تقارب نسبی مثبت با استفاده از منشور بار (bar) تعیین شد. سپس افراد به دو گروه همسان شده از نظر سن و جنس تقسیم شدند؛ به یک گروه تمرین با مداد در منزل (روزی 3 بار، هر بار 10 دقیقه) و به یک گروه تمرین با منشور در مطب (2 بار در هفته، هر بار 30 دقیقه) داده شد. سپس افراد در فواصل 4 و 8 هفته بعد، تحت بررسی مجدد نقطه نزدیک تقارب، فوریا و تقارب نسبی مثبت قرار گرفتند و اثر تمرین بر این شاخص ها تعیین شد.
میانگین نقطه نزدیک تقارب و فوریا در دو گروه تمرینی، در هفته 4 و 8 بعد از تمرین، تفاوت آماری معنی داری نداشت و فقط تفاوت تقارب نسبی مثبت، بین دو گروه معنی دار بود. آنالیز واریانس (ANOVA) نشان داد که بین دو گروه تمرینی، به طور کلی تفاوت معنی داری وجود دارد که با آزمون بن فرونی (Benferoni) این تفاوت فقط در مورد تقارب نسبی، مثبت بود.
تاثیر تمرین با مداد در منزل و تمرین با منشور در مطب در درمان نارسایی تقارب، از نظر کاهش علایم بیمار قابل مقایسه اند؛ هرچند که تغییرات ایجادشده در نقطه نزدیک تقارب، هتروفوریای نزدیک و تقارب نسبی مثبت در گروه تمرین در مطب تا حدودی بیش تر می باشد.

مقایسه کراتکتومی فوتورفرکتیو (PRK) به روش استاندارد حفظ بافت (TS: tissue saving) و به روش انفرادی شده(P: personalized) از نظر تغییرات اعوجاج (aberration) بعد از عمل.
روش پژوهش: این مطالعه بر روی مراجعه کنندگان به کلینیک پارسیان اصفهان طی سال 1386 انجام پذیرفت. همه افراد داوطلب عمل PRK که هیچ منع شناخته شده ای برای عمل رفرکتیو قرنیه نداشتند؛ وارد مطالعه شدند. معیارهای خروج از مطالعه شامل ایجاد عارضه شدید قرنیه به نحوی که امکان ابرومتری (aberrometry) وجود نداشته باشد و عدم مراجعه بیمار برای پی گیری های لازم بودند. پس از انجام معاینات کامل چشم پزشکی، یکی از چشم ها به طور تصادفی تحت PRK با روش TS و چشم مقابل تحت PRK با روش P قرار گرفت. دستگاه انجام جراحی ثابت بود. برای بیماران، قبل و 6 ماه پس از عمل ابرومتری انجام شد.

مطالعه بر روی 296 چشم از 148 بیمار (67 مرد و 81 زن) با میانگین سنی 0/7±1/29 سال انجام شد. دو گروه از نظر چشم چپ یا راست، قطر مردمک و اندازه نزدیک بینی قبل از عمل تفاوت معنی داری نداشتند (65/0P=). پس از عمل، گروه TS در 9/88 درصد موارد و گروه P در 6/92 درصد موارد دید اصلاح نشده 25/20 یا بهتر داشتند (83/0P=). هم چنین رفرکشن چشم ها در 6 ماه پس از عمل، 36/0±50/0- دیوپتر در گروه TS و 43/0±31/0 دیوپتر در گروه P بود (95/0P=). اندازه RMS (root-mean-square) در گروه TS قبل از عمل، 17/0±41/0- و پس از عمل 43/0±86/0 بود (01/0P<). این اندازه ها در گروه P، به ترتیب 39/0±47/0 و 43/0±77/0 بودند (01/0P<). تفاوت RMS قبل (30/0P=) و بعد (25/0P=) از عمل بین دو گروه معنی دار نبود.

اعوجاج بعد از PRK، در هر دو شیوه حفظ بافت و انفرادی شده، به طور معنی داری افزایش می یابد ولی این دو روش از نظر اندازه اعوجاج تفاوت معنی داری ندارند.

مقایسه تراکم کراتوسیت ها در لایه های مختلف استرومای قرنیه در مبتلایان به قوز قرنیه و افراد طبیعی با استفاده از اسکن کانفوکال.
روش پژوهش: این مطالعه بر روی 39 چشم از 26 بیمار مبتلا به قوز قرنیه بدون سابقه استفاده از لنز تماسی و 28 چشم از 14 فرد طبیعی بدون سابقه استفاده از لنز تماسی (گروه شاهد) انجام شد. همه افراد تحت ارزیابی چشم پزشکی و توپوگرافی رایانه ای و اسکن کانفوکال قرار گرفتند. تراکم کراتوسیت ها در نواحی قدامی (10 درصد قدامی)، میانی (67-33 درصد میانی) و خلفی (10 درصد خلفی) استرومای قرنیه اندازه گیری شد.
در مجموع 67 چشم از 40 بیمار با میانگین سنی 6/6±7/27 (45-18 سال) بررسی شدند میانگین تعداد کراتوسیت ها در میلی متر مربع، در گروه شاهد 6/65±7/736 در لایه قدامی، 6/72±4/623 در لایه میانی و 8/45±6/608 در لایه خلفی استروما و در گروه قوز قرنیه 5/103±9/787 در لایه قدامی، 1/58±2/665 در لایه میانی و 69±2/604 در لایه خلفی استروما بود. تفاوت بین تعداد کراتوسیت های استرومای قرنیه در لایه های متناظر در دو گروه معنی دار نبود ولی تعداد کراتوسیت ها در هر گروه، از لایه های قدامی به سمت لایه های خلفی به طور معنی داری کاهش می یافت. با افزایش سن، تعداد کراتوسیت ها کاهش می یافت اما این کاهش از نظر آماری معنی دار نبود. تراکم کراتوسیت ها در قرنیه افراد مذکر نسبت به افراد مونث کم تر بود (019/0P=).
تفاوت مشخصی بین تعداد کراتوسیت های افراد طبیعی و افراد مبتلا به قوز قرنیه که از لنز تماسی استفاده نمی کردند؛ وجود ندارد.

تعیین تشخیص آسیب شناختی نمونه های قرنیه افراد مبتلا به بیماری های مختلف قرنیه بعد از جراحی پیوند قرنیه.
همه نمونه های قرنیه بیماران پیوندشده که بین سال های 86-1383 به آزمایشگاه آسیب شناسی بانک چشم جمهوری اسلامی ایران ارسال شده بودند؛ از نظر آسیب شناسی مورد بررسی قرار گرفتند.
در مجموع 315 نمونه قرنیه بررسی شدند که تشخیص های آسیب شناختی به شرح زیر بودند: قوز قرنیه (0/27 درصد)، دیستروفی قرنیه (5/23 درصد)، نارسایی اکتسابی اندوتلیوم قرنیه (3/13 درصد)، اسکار و استحاله غیراختصاصی قرنیه (4/11 درصد)، کراتیت (8/10 درصد)، کراتوپاتی ناشی از گاز خردل (0/8 درصد)، ترکیبی از دیستروفی قرنیه و قوز قرنیه (6/1 درصد)، کراتکتازی بعد از جراحی کراتورفرکتیو (6/1 درصد)، کراتوپاتی ناشی از سوختگی شیمیایی (3/1 درصد) و علل متفرقه (6/1 درصد). در نمونه های مبتلا به قوز قرنیه، هیدروپس قرنیه در 13 مورد (6/17 درصد) یافت شد و از نظر آسیب شناسی، گسست لایه بومن در همه نمونه های قوز قرنیه مشاهده شد. شایع ترین دیستروفی قرنیه، دیستروفی ماکولار (35 درصد) و سپس دیستروفی اندوتلیومی فوکس (26 درصد) بود. در 2/35 درصد از نمونه های مبتلا به کراتیت، ارگانیسم عفونی یافت شد. یافته های آسیب شناختی در کراتوپاتی ناشی از گاز خردل، شامل ضخیم شدن غشای پایه اپی تلیوم، از بین رفتن شدید کراتوسیت ها و تغییرات استحاله ای ثانویه و التهاب حاد و مزمن بودند که 2 مورد اول، شایع ترین تظاهرات آسیب شناختی این نوع کراتوپاتی بودند.
شایع ترین علل آسیب شناختی نمونه های قرنیه ارجاع شده در این مطالعه به ترتیب قوز قرنیه، دیستروفی قرنیه، نارسایی اکتسابی اندوتلیال قرنیه، اسکار و استحاله ثانویه قرنیه، کراتیت و کراتوپاتی ناشی از گاز خردل بودند. ضخیم شدن غشای پایه و از دست رفتن کراتوسیت ها، شایع ترین ویژگی آسیب شناختی در کراتوپاتی ناشی از گاز خردل بود و گسست لایه بومن در همه نمونه های قوز قرنیه یافت گردید.

تعیین علل کم بینایی و نا بینایی در افراد مراجعه کننده به درمانگاه کم بینایی دانشکده توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی طی دی ماه 1383 تا دی ماه 1384 بود.
روش پژوهش: این تحقیق توصیفی بر روی همه افراد کم بینا یا نابینا که طی سال های 1383 و 1384 برای دریافت وسایل کمک بینایی به درمانگاه کم بینایی دانشکده توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی مراجعه کردند؛ انجام شد. بیماران بر اساس بهترین دید اصلاح شده در چشم بهتر که به وسیله تابلوی اسنلن مخصوص افراد کم بینا تعیین شد و بر مبنای طبقه بندی سازمان بهداشت جهانی، به 3 گروه کم بینایی خفیف و متوسط، کم بینایی شدید و نابینا تقسیم شدند. هم چنین تقسیم بندی بیماران از نظر علل کم بینایی یا نابینایی بر پایه مهم ترین عامل در هر دو چشم، براساس نگارش 10 طبقه بندی بین المللی بیماری ها (10(ICD- صورت پذیرفت.
در این مطالعه 423 نفر شامل 275 مرد (65 درصد) و 148 زن (35 درصد) با میانگین سنی 2/25±6/43 سال (92-3 سال) بررسی شدند. موارد ضعف بینایی شامل 8/28 درصد کم بینایی خفیف و متوسط، 4/46 درصد کم بینایی شدید و 8/24 درصد نابینا بودند. علل عمده ضعف بینایی، بیماری های شبکیه و مشیمیه (5/74 درصد) و پس از آن بیماری های عصب بینایی و راه های بینایی (8/9 درصد)، اختلالات زجاجیه و گلوب (5/3 درصد)، آب مروارید مادرزادی (1/3 درصد) و گلوکوم (6/2 درصد) بودند. این ترتیب شیوع تقریبا در زیرگروه های سنی مختلف نیز مشاهده گردید.
شایع ترین علل ضعف بینایی در مراجعان به درمانگاه های کم بینایی، گروه بیماری های شبکیه و مشیمیه هستند.

تعیین فراوانی عیوب انکساری بر حسب سن و جنس در جمعیت مسن شهر مشهد.
روش پژوهش: این مطالعه مقطعی در 6 ماهه نخست سال 1385 بر روی افراد بالای 55 ساله ساکن شهر مشهد انجام شد. افراد به وسیله نمونه گیری خوشه ایطبقه بندی شده متناسب با جمعیت هر منطقه انتخاب شدند و سپس از طریق مصاحبه در منزل، به کلینیک بینایی سنجی شهر مشهد دعوت شدند. پس از مصاحبه، معاینات تعیین عیوب انکساری به وسیله اتورفرکتومتر و اندازه گیری رفرکشن سابجکتیو در کلینیک انجام شدند. معادل کروی 5/0- دیوپتر یا بیش تر به عنوان نزدیک بینی و 5/0+ دیوپتر یا بیش تر به عنوان دوربینی تعریف شد.

از بین 1540 فرد انتخاب شده، 1440 نفر در مطالعه شرکت کردند (پاسخ دهی= 5/92 درصد) که در نهایت 1367 نفر (7/88 درصد) مورد مطالعه قرار گرفتند. افراد مورد مطالعه شامل 883 مرد (6/64 درصد) و 484 زن (4/35 درصد) با میانگین سنی 1/7±7/63 سال (92-55 سال) بودند. شیوع نزدیک بینی، در کل 2/27 درصد (فاصله اطمینان 95 درصد]95٪[CI: 8/24 تا 5/29 درصد)، در مردان 6/29 درصد و در زنان 5/22 درصد بود (005/0>P). شیوع نزدیک بینی با افزایش سن، افزایش می یافت (001/0>P). شیوع دوربینی، در کل 6/51 درصد (95٪CI: 3/54-9/48 درصد)، در مردان 3/48 درصد و در زنان 6/57 درصد بود (001/0>P). شیوع دوربینی با افزایش سن کاهش می یافت (009/0P=). شیوع آستیگماتیسم، در کل 5/37 درصد (95٪CI: 40-9/34 درصد)، در مردان 6/40 درصد و در زنان 8/31 درصد بود (001/0P=).

دوربینی، مشکل عمده عیب انکساری در سنین بالاست و آستیگماتیسم و نزدیک بینی در رتبه های بعدی قرار دارند.

مطالعه حاضر با عنایت به اهمیت بررسی وضعیت رضایت مندی بیماران و ارزیابی سطح انتظارات آنان و تاثیر جدایی ناپذیر این مولفه ها بر بهبود کیفیت خدمات، صورت پذیرفت.
روش پژوهش: این مطالعه یک مطالعه مقطعی بوده و جامعه مورد پژوهش مراجعین به واحدهای مختلف چشم پزشکی بیمارستان لبافی نژاد در تابستان سال 1387 بودند. نحوه انتخاب بیماران بصورت تصادفی سیستماتیک بر اساس لیست پذیرش بیماران بود و اطلاعات از طریق مصاحبه با بیمار، در زمان خروج از واحد مربوطه جمع آوری گردید. ابزار گردآوری اطلاعات بر پایه پرسشنامه استاندارد PSQ-18 تنظیم و نحوه امتیازدهی به هر پرسش بر مبنای معیار پنج نمره ای لیکرت (نمره 1 کم ترین و نمره 5 بیش ترین امتیاز) بود و ابعاد مختلف رضایت مندی از طریق محاسبه میانگین پاسخ های یک گروه پرسش های مرتبط محاسبه گردید. تجزیه تحلیل داده ها توسط نرم افزار SPSS-15 صورت پذیرفت.

539 بیمار (98 درصد پاسخ گویی) با میانگین سنی 23±7/44 سال، در این مطالعه شرکت کردند. 167 بیمار (2/31 درصد) از بیمارستان کاملا راضی، 215 بیمار (9/39 درصد) راضی، 95 بیمار (5/17 درصد) تا حدودی راضی، 29 بیمار (2/5 درصد) ناراضی و 33 بیمار (2/6 درصد) کاملا ناراضی بودند که بر اساس پرسشنامه PSQ-18 میانگین و انحراف معیار رضایت مندی کلی 1/1±05/4 بر مبنای معیار 5 امتیازی محاسبه گردید، میانگین ابعاد مختلف رضایت مندی به ترتیب رفتار پزشک 77/0±6/4، هزینه 1/1±5/4، ارتباط کلامی با بیمار 96/0±3/4، رسیدگی به بیمار 97/0±3/4، توانمندی علمی مرکز 99/0±1/4، دسترسی به پزشک 1/1±8/3 و زمان انتظار 2/1 ±6/2 بود.

به طور کلی می توان استنباط نمود رضایت بیماران از خدمات چشم پزشکی بیمارستان در حد مطلوب باشد، با این وجود به نظر می رسد برخی ابعاد ارایه خدمات به بیماران از جمله زمان انتظار و دسترسی به پزشک نیازمند اصلاح است.

شاید مهم ترین پیش رفت سال های اخیر در زمینه بیماری های شبکیه، استفاده از درمان های دارویی باشد؛ به گونه ای که برای مثال تا چند سال قبل، بیماری استحاله وابسته به سن ماکولا در کتب مرجع، یک اختلال برگشت ناپذیر محسوب می شد اما با عرضه داروهای ضدعامل رشد اندوتلیومی عروقی (anti-VEGFs)، نه تنها قادر به توقف سیر بیماری، بلکه بهبود دید در درصد قابل توجهی از این بیماران شده ایم. امروزه کم تر چشم پزشکی است که در مراجعات روزمره خود با سوالاتی در زمینه داروهای ضد VEGF برخورد نداشته باشد. در این مقاله مروری بر آنیم که در ابتدا نگاهی گذرا به این عوامل در سیر طبیعی و شرایط بیمارگونه (پاتولوژیک) چشمی داشته باشیم و سپس به معرفی مهم ترین داروهای مورد استفاده از این گروه خواهیم پرداخت.

معرفی یک بیمار مبتلا به سندرم هرمانسکی- پودلاک.
معرفی بیمار: کودک 7 ساله ای با هایپوپیگمنتیشن جنرالیزه، انحراف چشم و نیستاگموس مراجعه نمود. سابقه کبودی مکرر اندام ها را ذکر می کرد. در معاینه چشم ها، نیستاگموس افقی و اگزوتروپی با زاویه بالا داشت. عنبیه سبزرنگ شفاف داشت و در معاینه ته چشم، هایپوپیگمنتیشن و هایپوپلازی فووه آدیده می شد. در آزمایش های به عمل آمده، کاهش آدنوزین دی فسفات و کاهش تجمع پلاکتی دیده شد که مطابق با تشخیص سندرم هرمانسکی پودلاک بودند. جراحی استرابیسم با تمهیدات لازم و ذخیره پلاکت، به منظور جلوگیری از خون ریزی انجام شد که ضمن بهبود انحراف، شدت نیستاگموس هم کاهش یافت.
بیماران مبتلا به آلبینیسم، به ویژه قبل از عمل جراحی، باید از لحاظ ابتلا به سندرم هرمانسکی پودلاک بررسی شوند تا از وقوع عوارض کشنده حین عمل جلوگیری شود.

معرفی سه بیمار مبتلا به سندرم های کلاسیک اعصاب 3 و 6 مغزی و مقایسه یافته های بالینی، رادیولوژیک و نتایج درمانی آن ها.
معرفی بیماران: سه بیمار با شکایت دوبینی و انحراف چشم پس از اکلامپسی (یک مورد) و ضربه سر (دو مورد) به کلینیک استرابیسم بیمارستان لبافی نژاد معرفی شدند، یافته های بالینی در این افراد شامل فلج عضلات چشم، صورت و اندام ها بود و در دو مورد ضایعه غیرطبیعی در MRI مغزی مشاهده شد. در مورد این بیماران سندرم های Raymond، Weber و Benedikt مطرح گردید. مداخلاتی که برای این بیماران ضمن پی گیری انجام شد، شامل تزریق بوتولینوم A و عمل جراحی استرابیسم بود که با نتایج قابل قبولی همراه بود.
درگیری هم زمان چندین عصب مغزی از علل متنوعی ناشی می شود که ترکیبی از اختلالات نورولوژیک متفاوت را ایجاد می نماید. آشنایی چشم پزشکان با این سندرم ها علاوه بر تعیین محل و ماهیت ضایعه در طراحی برنامه صحیح درمانی نیز اهمیت دارد.

گزارش نتایج درمان های اورتوپتیک در دو فرد میان سال براساس برخی از نظریه های موجود.
معرفی بیماران: بیمار اول خانم 56 ساله ای بود که دچار اگزوفوریای جبران نشده و نزدیک بینی بود. بیمار دوم مرد 68 ساله ای بود که به دلایل شغلی، مطالعه و کار نزدیک فراوانی را در طول روز انجام می داد. این بیمار ایزوفوریای جبران نشده همراه با دوربینی کمی را در معاینات نشان می داد. تمرینات بینایی براساس برنامه های استاندارد در جهت گسترش محدوده فیوژنی و افزایش دامنه، سهولت و تعامل رفلکس های دید دوچشمی (محدوده فیوژنی) و تک چشمی (تطابق) انجام شدند. معیار ارزیابی شیرد (Sheard) و پرسیوال (Percival) و علایم بیمار، ملاک بهبود و پیش رفت در نظر گرفته شدند. تمرینات اورتوپتیک باعث بهبود عملکرد دید دوچشمی (محدوده فیوژنی) و تک چشمی (تطابق) بیماران مورد بررسی شدند.

با توجه به انگیزه بیمار و آگاهی وی از تمرینات اورتوپتیک، محدودیت ها و برتری های آن و سایر روش های جایگزین و ایجاد امکانات و شرایط مناسب برای این تمرینات، می توان کمک موثری به بیماران میان سال مبتلا به برخی اختلالات دید دوچشمی نمود.